1
a.
Nieuwsblad yoor LA^NGEDUK en Omstreken.
>ond
orman'
lkmaar
iwe Bril
pticien
I naar
volgens
pectie
Ho. 119
Zaterdag 10 December 1931. I» Blad 30a J&argasg
per 3 maanden f 1,15
J. tl KEIZER.
dB** letas «f Mi vertel uu pluMait taknd.
K,
paander Co
Liislailcsd lietêrc psre.
i 321.
iEN
n, Architraven,
Alkmaar
in g-
iartikelen
door de
;maar
.kking.
ia ras.
NIEU WE
LMGEDIJKIR mmn.
Deze courant verschijnt Dinsdags, Donderdags en Zaterdags.
&B0NNEKENI8FBIJg
REDACTEUR-UITGEVER
BUREEL:
üoords^srweade.
PRIJS 9E8 ABTSRIESTUJ:
Vr» 1-5 ngd*7S et-, elke regel »w IB et,
Brievoa reeètatw«ki aas d«i Uitgever
DIT NR. BESTAAT UIT 2 BLADEN
EERSTE BLAD.
REVUE VAN DE WEEK.
BINNENLAND.
6 December 1921.
De brave Sint zal zich, dunkt mie,
met herinneren ean periode van zóó ou-
lerwetsch- strenge vorst, als welke nu
lea overgang tot die laatste maand van
921 kenmerkte, atsook de eerste De-
■emberweek. De ijs sport, met de fantas-
isehe midwin t er-a vondfeesten, is plot
seling herleefd. Het is of wij die periode
'an November 1890 weer cms doorma
ten en wie de jeugdige Kroonprinses
net de Koningin op de ijsvlakten in het
laagsche Bosch en in de Voorburgsdie
treek nu op de gladde ijzers zien voort
Pen, zal het wezen, of de ruim dertig
aren, ligggend tusschen den tijd toen
1. M. Wvl hel min a, als kind, onder het
raakzaam oog van de Regenten, ziicli in
«s «1 ief schaatsenrijdeti verlustigde, zijn m-
1116aC(it riao-mpen tot een kleine, korte spanne
tijds, of al wat zij, ouderen, in den
oop dier drie decennia doorleefden
n voor de meesten onzer is dat heel
'f s^'ec^ts ««en droom" geweest....
aaar dan ,ointwafcen zij uit de iwamftettwer
r - I «zing bij de snorrende, gloeiende
lN BEVELEND achel- ?n bij velen zal een gevoel
an scbrijnenden weemoed, van hevige,
mart opkomen, met het besef, dat zij
egenovar de harde, droeve werkdlijk-
«id geplaatst worden.
Met onverdroten ijver, met meeste in
pantimg zet ons Lagerhuis zijn inder-
aad zware werktaak- in dag- en avond-
ergaderingien voort, nu al zeker dat
e moeste Hoofdstukken der Staats-
qgrooting1922 na Nieuwjaar moeten
tgedaan. Het moet erkend, dat de
ezuiniging met alle krachten met con-
equente stevigheid wordt toegepast,
■en voorstel vaji Minister König (wiens
egrooting inmiddels achter den rug is
m een perceel' van 75 mille op een der
ste H-aagsche standen de Laan Co-
is aan te koopen en in te richten
Mr de Inspectie van den Waterstaat,
door de Kamer afgewimpeld. Dit
een goed besluit van die hooge ver
wering, welke den Ministers nu tel-
®s beduidt niet slechts miet dxei-
®de woorden, maar met stevige daad
St het uit moet zijn met het roefceteioze
ïrspillen van 's lands gelden. In den
pan. crisis-tijd hebben .wij daarvan
ïtra-kvass-e staaltjes beleefd.
En zoo is het_ ook geschied, dat de
weede Kamer in de afgelopen week
w te berusten in het goedkeuren van
1 nbagatel, groot' ongeveer 2 ien ©en
Ut millioen voor soeptabletten, bouil-
n- en jusblokjes, die na de oorlogspe-
°de niemand meer lustte zelfs niet
ea vreemde -en welke Vader
®at nu maar aan de van honger krim
®üen in Rusland zal schenken. Zulke
^gön, waarbij de gemeenschap schat
1 moet opbrengen voor onbruikbaar
Jc mogen in de (toekomst niet
voorkomen.
D,e nieuwe pensioenwettien voor land-
1 Smacht zijn afgedaan en bij de afd.
leerwegen van Waterstaat trad voor
eerst de nieuwe „spoorweg-spieciiili-
der S.D.A.P. de heer van Braam-
opvolger als zoodanig van den
Kleerekooper o.p sympathiek-
ikr?'4® en verstnndige wijze in het
Ij- De katholieke Hermans vorderde
ïQezeggenschap voor het personee"
ar voegde erbij, dat de roode leiders
rat moesten uitscheiden met hun lief-
Pterij om de menschen op tie bitser
aloorig maken, door de zaak,
nvoor zij werken, en die ook diiie van 1
arbeiders is, te schetsen als hun vij-
ji «n uitzuigster. Zoolang de dag
}s aldus d'e2'e arbeidersafge-
racgde waarop deze opvattdngg i
vierde, kan van gezonde ontwikke-
van het bedrijfsleven geen sprake
P 30 November kwam de werke-
sftei d s- in t erpel 1 a tie van dien heer van
1 empel aan de orde ien voor liet
•oerig antwoord, dat „de groiene ta-
ciM'l volgen, verwijs ik naar de
Enister Aalberse kondigde aan, dat.
1922 bijzonder eRijkssteun zal
r®voor c ri.siswerkloo siheid, maar I
14 Wra slechts voor die' helft van Rijks
BAN K-ASSOGIATIÉ.
J W1RTHEIM GOMPESTZ 1834 en CRKDIETTER1ENIGING 1853
Kapitaal en Reserves f 19.500.000.-. Kaatoor Alkmaar, Breed,tra.t 'li
DireeÉeur K. VAN NI1JTES Jr.
I Correip®ndent«chapHoor», Groote Noerd 140
Cremate*, Deposito's* A a- &n Verkoop vso gffsot en.
j Verhar.» van 8af.-lok.tt.n 111 inbraakvrij.a Safe kelder (syrisem Lip,, v.orzien
I.™ moder». srneltpro.t kluisdeur). Grati» Administreer#» raaf Vermogen»
Uitgifte Spaarboekjes, rentende 4,08 pCL, tot een maximum van f 3000
ALLE BANKZAKEN.
icolaas.
if. 544.
ipon-
ellen en
f 10,50,
sgen.
ituks,
len.
naar.
Wilt U verzekerd ziji
waar te ontvangen,
laat dan bij
ALKMAAR,
üwa Slasrfiag maken.
Eerste klasse Coupeur
Prima mering
vESBsmmamaam
•weg1© doch voor twee derde. Er kwaan
'een ware regen, stortvloed van moties,
(maar het slot was, dat ze alle om hals
werden gebracht. Geëxecuteerd-, door 't
parlementair snelvuur. De heer Wijn-
koop, de man, die in -de Kamer ciens
uitriiap, dat hem en zijn vrienden „niets
te dol is" had per motie gevraagd het
volle loon als ondersteuning voor die
genen, die zonder werk zijn.
Waarna ons Lagerhuis weier de Grond
wet ging herzien. De communistische
poging om kiezertjes en kdiezenesjes van
achttien jaar te erkennen, is natuurlijk
verijdeld. Ook het soc. democratische
voorste* (21 jaar) duikelde en ook hier
zegevierde de regeering met haar voor
stel om den minimumleeftijd in de
Grondwet op 23 jaar te bepalen.
En de stemplicht is feitelijk van de
baan. Een amendementBeumer, de
mogelijkheid van stemplicht in de
Grondwet vastgelegd, uitschakelend,
wierd aangenomen. De eindkamp in de
ze moet wel bij de Additioneele artike
len worden gevoegd, maar omtrent den
uitslag ervan, behoeft weinig „dubium"
te bestaan. Daarmee is düs ook die Ko-
kadorus-candidamur van de baan voo>
Juli 1922. Edoch Kokadorus heeft
als verstandig man, -reeds verklaard, dat
hij met het „relletje' niets te maken
wil hebben. Eere zij hem!
—De voorstellen om de Tw-eedle Ka-
mler uit 200 of 150 leden te doen be
staan, zijn getuimeld. Het Huis blijft
uit honderd landsvroed'en bestaan. „Ru-
imoir in casa" hevig tumult, wekte liet
nieuwe artikel om degenen, die het kies
recht hebben verloren, ook onverkies
baar te verklaren. Sommigen zagen in
die bepaling de gevaarlijke mogelijkheid
geopend, dat in tijden van beroering, al
le arbeidersleiders zouden worden uit
gesloten. En de heer Schaper, diiie de
zen angst schromelijk overdreven bleek
te achten, werd door zijn partijgenoot
Duijs deswegen aangeblaft.. ,E,rst ser-
no inter fratres." Vinnige broedertwist
cntvlamde. Het slot was, dat de Minis-
etr het artikel nog eens zal bekijken.
Men bleef steken in de kwestie der
„vergoeding" van de Kamerleden. De
regeering wil deze brengen op f 5000,
thans is zij' f 3000,met pensioen
en facultatief weduwenpensiosn. De
Plattelander Braat vindt f 2500,vol
doende en amuseerde op Vrijdag 2 De
cember de Kamer allerkostelijkst door
allerlei „winstgevende baantjes" op te
noemen, door Kamerleden waargeno
men, alsMinister van Staat, rid
der der Ned. Leeuw, oud officier van
d-e Pauselijke Zouaven en andere digni
teiten, die geen nakkeltje of half centje
(opleveren. De Kamer stikte schier van
de jool. Inderdaad, nir. van Biexenstein
had gelijk: Kamerleden als de heer
Braat hebben aan f 2500,„meer dan
genoeg."
De beer Rutgers wil de vergoieiding
op f3000,laten'. H,et Eind zal ook
hier wel zijn, d\t -de Regdeeriing er haar
■voorstel ongerept doorkrijgt.
Voor de „ambtenarij" begint bet er
in de periode van streng doorgevoerde
bezuiniging leelijk uit te zien. Het he-
zuin/ngings-rapp-ortRink is verschenen
en heit critiseert op scherpen toon de
verspnlling van la-ndsgelden, ook en ze
ker niet het minst, door ondoelmatig
len op veel te kwistige wijze aanstellen
van allerlei ambtenaren in dienst van de
gemeenschap. Wac er waar is van bei-
gerucht, dat men het getal leden der
Rekenkamer van zeven op driie zou wii
fen brengen, is niet te bepalen. Zeker
fe, dat de reuzetaak der besnoeiing van
uitgaven, der meer practus|che indeeling
van arbeid voor publieke lichamen van
allerlei soorr niet langer srèchts bij het
ijverige oude Haagscbe college, ge-
anaimid AJgemeene Rjek,enkato|er kan
berusten.
De Regeenng lieieft nu zoowiel in de
schriftelijke als in de mondelinge ge-
dachtenwisseling met het Parlement er
kend, dat inkrimping van het getal amb
tenaren van allerlei soort beieikbaar en
wensche'l-ijk.is. Die richting moet het
uiit. De dagen van het accres dter Mid-
dielen elke maand blijkt het opnieuw
liggen achter ons en de ernst van
het oogenblik vordert forsche middelen.
Een ontwerp tegen belaslingonitdupkSlng
is elk oogenblik bij de Kamer te wach-
ten e inmen mag er zich over verheugen.
Want de nood-stand der Schatkist be
llet noch het gebruiken van allerlei trucs
om den fiscus te verschalken, noch
voortdurend verspillen van landsgelden
Maar, hejt Parlement, zoowel als de
Pers, door allerlei zegslieden op de
hoogte gebracht, houden daar nu ge-
s'taa het oog op. En -die waakzaamheid
is onvermijdelijk.
Maatregelen als het brengen van de
departementale werkweek op 39 nu
33 zijn goed, maar behoor-en tot het
,„peuterwi£rk", waar de beoefenaars der
lijntjes-'trékkerij steeds wel weg rnee
weten.
De jongste criminaliteitsrubriek wordlt
„opgeluisterd" door de b-omaanslagjes
bij den directeur van het Rialto-tbeater
alsmede het politiebureau in de Pleiter
Aertszstraat te Amsterdam.
De uitmiddelpuntige knapen van den
Haagschen Franfcenslag beginnen dusge
lijk ik duchtte, dat geschieden zou
„scho.ol te maken." Men denke alweer
pan den gevaarlijken gek, die den -Griek-
schen tempel in brand stak.
Voorts bevat de jongste mi/sidiadig-
heid-srubriek pikante verhalen van al
lerlei oplichters en boenen bedriegers. O.
a. van „meneeren", die zich in fcnecnen
voor „rechercheurs" uitgeven. Men zij
op zijn hoede.- Er is een lichtelijk-mys-
terieus vergiftjgingsgeval t e Arnhem en
een zeer opzienbarend dito van oplich
ting bij de Spaarkas Maasbank tie Rot
terdam. Een uit de schier tallooze.l
Er is de voortkankerende economi
sche misère. Zij openbaarde ziph o.a. bij
de suroeance' van betaling, aangevraagd
dooir de „Indische Handels Cy." Voior
Emmen, door faillissement bedreigd,,
schijnt het ergste voorbij. Minister De
Visser kwam de arme gemeente mat am-
derhhalva ton te hulp.
Zoowat eiken dag duiken nieuwe Ka
merccandodaten op. Het Haagscbe Bin
nenhof „trekt" nog zeer velen, ondanks
het zware van „het baantje" althans
voor degenen, die de functie ernstig
opvatten.
Terwijl ik dit schrijf, leven wij nog in
de Sinterklaas-atmosfeer.
En de jongeren denken slechts aan de
heerlijkheid van het ij-s-edien.
Eilacy ik hoor al van dooi-;gte-
irucchten. En de winteravond-, mij in
sombere peinsstemming brengend, doet
vreer de oude, bange vraag in me rijzen,
of eemge vreugde op aarde bestendig,
dan wel lang van duur is.
BUITENLAND.
Het Iersche vraagstuk schijnt biinnen-
kort wellicht bij het afdrukken van
dit artikel geen vraagstuk meer te
zullen zijn. Na maandenlange, |nn eens
afgebroken dan weer hervatte conferen
files, na ja-enlangen strijd, schijnt thans
de beslissing te zijn aangebroken. Im
mers een kort bericht beeft gemeld, dat
Lloyd George mief de Snn Foin-gede<-
legeerden toit overeejnstienimiing is ge
komen.
De S"nn Felnge-detageerden confereer
dien Dinsdagnacht van 11 uur 20 tot 2
uur 20 met di" regeeringsveirtegeiniwo' ->r
idigers. In dien morgen werd op gezag
van een Britschen Minister de volgen
de verklaring gepubliceerd: Er is goed
nieuws. Men is tot een overeenkomst
geraakt. De volledige tekst der bepalin
gen zal tijdig in de pers worden mode-
dieeld.
Officieel wordt verklaard, dat deze
overeenstemming ter goedkeuring aan
h-het Parlement zal worden voorgelegd.
Een afschrift van de overeenkomst
is met een specialen koerier naar Sir
James Craig verzonden.
Ni.et alleen voor het Britsche Rijk
zal deze overéSTTSrettini-ng (die nog door
ihet Parlement zal moeten worden be
krachtigd en ook nog de goedkeuring
behoeft van Sór James Graig namens
Ulster) van groot belang zijn, doch ook
voor de geheel-e wereld. Al was dit al
leen maar door hel frit dat Llovd Geor
ge thans meer vrij zaï komen om zijn
matigenden invioed te doen gieldjen op
zijn Franschen „bondgenoot."
Want Frankrijk schijnt nog steeds
piet te begrijpen, dat de ondergang van
Duitschiand ook Frankrijk zal mees'ee-
pen.
Intusschen doen ailerle: geruchten
over een aanstaande moratorium v;or
de Duêtsche schulden de ronde en het
bezoek van den vroege-ren Duitschen
Rijksminister voor het Herstel dr. Rn-
fhenau de man van het verdrag van
Wiesbaden schijnt hiermede in ver
band te slaan.
De Berlijnsche bladen bevestigen, dat
de Duitsche regeering spoedig een var-
zoek aan de Commissie van Herstal zal
doen om haar een uitstel inzake de be
taling der schadeloosstelling te ver
teenen.
Men verwacht, dat de kwestie de:
schadeloosstelling daardoor in een be
slissend stadium zal treden.
Het schijnt vast te staan dat er tus
schen Londen eaa Parijs over deze kwes
tie onderhandelingen worden, gevoerd. j
Lloyd George die nu de -handen weer
vrij krijgt, zal stellig niet nalaten te Pa-
rijs aan te dringen op matiging der j
Fransche eischen. Ook wo-rdt het waar-
scchijniijk geacht, dat hij nog naar ,Was-
hington zal gaan.
De werkzaamheden op de conferentie
,tie Washington worden voortgezet. Maar
naar uit gezaghebbende bron verluidt, j
wordt het plan tot een viervoudige en- j
(tente ter vervanging van het Engelsch
Tapansche bondgenootschap, thans door J
de regeeringen van de Vereenigde Sta-
ten, Groott Brittanië, Japan en Frank-
rijk overwogen.
De voorstellen die op die conferentie
te Washington zijn gedaan met betrek- i
king tot het vervangen van het E11- i
gel.schJapansche bondgenootschap j
door een nieuwe overeenkomst wordlenn
in de Engelsche pers gunstig biespro-
ken. Volgens de uit Washington ont
vangen berichten zouden Groot Brit-tan
ni-e, de Verec.nigde Staten, Japian en
Frankrijk zich bij aanvaarding van dleze
voorstellen iel' toe verplichten, elkanders
bezit ringen in den Stilten Oceaan on
gemoeid te laten, maatregelen fe nemen
voor de territoriale integriteit van China
fen hun toevlucht te nemen tot arbitra
ge voor het oplossen van geschillen.
De bladen geven uiting aan hun vol
doening ,dat er geen sprake is van af
schaffing van het EngelschJapansche
bondgenootschap-, doch dat het de be
doeling -is, uitbreiding aan dit bondge
nootschap te geven, zoodat alle mo-j
gendhedien, -die belangen hebben in het
Verre Oosten, tot het bojnidgenotschap
kunnen toetreden.
De houding der verschillende jmjo-
g-endbedien met betrekking to|t die ver
pachte gebieden in China is thans op
de conferentie van Washington duide
lijk gedefinieerd. Bij het desbetreffend
debat in de commissie voor het Verre
Oosten vroeg de Chineesche delegatie
Om afschaffing van alle pachtvexdragen.
Viviani verklaarde uit naam van Frank
njk, dat Frankrijk bereid is deel te ne
men aan een collectieve teruggave van
alle gebieden in China, welke aan d'e
verschillende mogendheden zijn ver
pacht
De vertegenwoordiger van Japan ver
klaarde, dat Japan bereid is, Kirodhan
aan Chiina terug 11 - geven, doch wat
Port Arthur en Dai-ren betreft, is het
niet voornemens afstand te doen van
de belangrijke rechten, die het aldaar
op wettige wijze en met grootie opof
feringen heeft verkregen.
De Belgische tramwegstaldng is ge
ëindigd.
In Weenen hebben dezer dagen rel
letjes plaats gehad, waarbij vete hotels
en zaken werden geplunderd. Men wijt
deze onlusten aan Moskou.
In Berlijn hebben in den aanvang de
zer week eveneens relletjes plaats ge
lhad.
De onderhandelingen van dr. Rathe-
nau te Londen hebben nog geen resul
taat gehad, doch d; berichten uilt Lon
den, Parijs eh Berlijn wijzen er op, dat
het niet onwaarschijnlijk is, dat een mo
ratorium voo-r de Duitsche schulden af
gekondigd wordt.
NIEUWSTIJDINGEN
Een eiecLusch kanon.
Het „T. v. Electrotechn deelt mie-
de dat in de „Revue Générale d'Elec-
trioité" 1921 een electrisch kanon is be
schreven, uitgevonden door Fauchon
Villeplée. Het berust op het beginsiel,
dal een beweegbare stroom voerende ge
leider zi h in een ster magnetisch veld
tracht te verplaatsen. In de lengterich
ting van hett kanon bevindt zich een
lange sol-enoïde van geringen diameter
van betrekkelijke, weinige, zeer dik'ke
koperen geiei-ers. Twee koperen glijsta-
ven zijn in de lengterichting aange
bracht, waartusschen de pijlvormige ko
gel door twee zijvleugels contact maakt
Dit sluit een stroom van 100,0 o ampère
of meer, die door solenoïde gaat. De
kogel vliegt dan voorwaarts en ver
breekt den zeer kortstondigen stroom-
doo-rgang zoodra hij de pijlstaven vers
laat. en kogel van 50 gram verkreeg een
snelheid van 200 meter per seconde en
de uitvinder beweert dat men aan een
kogel van 100 kilo zelfs wel êen snel
heid van 1600 meter zou kunnen gievein
Drukwerk naar Duitschiand.
Naar aanleiding van het besluit der
Regeering om drukwerk naar Duitsch
iand te zenden, inzonderheid het werk
van dein Oct/ooiraad, zijn gisteren ter
Zuid-Hoilandsche Boek- en Handels
drukkerij 15 man, zetters en drukkers
waaronder huisvaders van groote ge
zinnen, -tegen 24 December a.s. ontsla
gen'.
De Dir. Kuijper-stichting.
Het dagelijksch bestuur der Dr. A-
braham Kuijper Stichting stelt zich voor
gedurende die eerste drie maanden van
1922 geleidelijk een© serie vlugschriften
uit te geven over verschillende onder
werpen op staatkundig en maatschap
pelijk terrein, door mannen geschreven,
die in de Antirevolutionaire partij een
vooraanstaande plaats wiemen.
Als onderwerpen der vlugschriften
zijn, naar wij in de „Stand." lezen, voor
loopig gekozen:
1. Algemeen© beginselen. 2 's Lands
fnnantien. 3. Gezantschap bij dein Paus.
4. Gelijkstelling van man en vrouw.
De gehuwde vrouw in politieken dienst
De vrouw bij de stembus. 5. Vaccine-
dwang. 6. Overheidsbemoeiing en maai*
schappij. Ook gevaar voor maatschappe
lijk leven door te straffe Overheidsbe—
jrtmcieiing. Collectieve arbeidsovereen
komst. 7. Overheidsbemoeiing en mid
denstand. 8. Wijziging Arbeidswet;
L-andbouwarbeidswet. Werkloosheids
verzekering. 9. Handhaving der vrijheid
van bijzonder onderwijs. 10. Ziektever
z-orgtng en ziekteverzekering. 11. Moe-
derschapszorg. 12. Positie van den Bin
nenschipper. 13. Weerloosheid Weer
baarheid. Ontwapening, enz. 14. Anitir
(revolutionaire koloniale politiek. 15. O-
v-ereenkoiast' inzak® Djainbi,