NIEUWE
Nieuwsblad voor LANGEDLTK en Omstreken.
Donderdag 12 Januari 1922.
31a Jaargang
per 3 maanden f 1,15
Mö 5. $M1 &HC. *fclL£if MOOW K,
LAMEDIJKER COURAST.
Deze courant verschijnt Dinsdags, Donderdags en Zaterdags.
REDAlCTEUK-UITGEVEB
J. LL KEIZER.
PBU8 DEK ABTERTEHÏIENt
Vaa 15 regels 75 et., elke regel meer 15 et.
1BONSEMENT8PBU8
SUKKEL:
Groote lettere of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
l'oordscharwoude.
Brieven rechtstreeks sen den Uitgever,
■Datum 1921.
8 December
129 Dtecemb.
MELKCONTROLE ZUIDSCHARWOUDE.
Naam vam dein
Leve.-aincier.
C. van Veen
J. Commandeur,
Wed, Luijtjes,
D. van Twuijv©
Wed. Luijtjes,
J. Jonker,
;iin o/o
Reinheid.
2,75
goed.
2,75
■goed.
3,30
goed.
2,60
goed.
3,65
•goed.
3,.io
-goed.
Opmerkingen.
vermoedelijk
afgeroomd.
VAN ALLES EN NOG WAT.
O jaar, wat hebt ga i i 't verschiet.
Wart brengt ge, voorspoed, smart of
Wait houdt ge i n uw schoot
verborgen?
Het antwoord is: Ik weet hert niet.
WelFcht verrijzen donk're dagen,
Wellicht volgt kommer, leed, ver
driet
Wellicht.bereik ik 't einde nieti
Zal mien om mij het rouwkleed' lra-
gön?
Wordt, wat mij dierbaar is, ge
spaard?
Of zal dit jaar wéé- offers vragen?
Zeg mij, zeg mij. zoo 't u lust.
Gie antwoordt: bid, werk en berust.
„D ebloem open; zich en ziet, er ls,
een a0dier jaa-rl" Deze nieuwjaarswiensch
vol poëzie, dieden die Egyptenaren, dui
dende iaren voor onze jaartelling, elkaar
toekomen. De woorden waren gegra
veerd op kostbare vaasjes, welkte reuk
werk of zalf oevatten. In onzen moder
nen tijd druk; men vriendelijk handjes,
drinkt borreltjes en wenscht elkaar
„veel heil en zegen." Een enkele keer
iis het gemeend, veel vaker niet. De
broeders van heien staan morgen wiser
als felle bestrijders tegenover elkaar in
dam harden strijd om het bestaan, de
formaldteiit van den meuwjaatswensch is
lapg a! vergeten en de ©ene concurrent
peinst hoe hij het gauwst den andier
er omdieir kan werken.
„De bloem opent zich, en ziet .er s
(een andier jaar!" Wat zal het ons bren
gen. Die vraag keert ieder jaar weer, en
leder jaar ook moeten wij het antwoord
Igeven uiit ons versie: „Wij weten heit
Sliet 1" Zal er welvaart, koopkracht, vre
die zijn? Of strijd, werkloosheid, duurte!
Rekenen we maar op het laatste. De
sygptomen-zijn er. Iemand te Rotter
dam roept per ingezonden stuk allen
die tot dusver ie en 2e klasse reisden
op zich aaneen te sluiten tot een bond
tvielks liedian in den vervolge alleen 3e
klasse reizen als een door-de Spoorweg
maatschappijen niet ter zijde te lieggten
FEUILLETON.
DE WERKTUIGKUNDIGE.
HET HUIS MET DE VELE
WONINGEN.
Het was in het begin van de tweede
helft van September van het jaar 1830
len in dien namiddag vain een dag, die
zoo brand;ad heet geweest was, als
ware het nog in de maand Juli. De
straten van Parijs gloeiden als ovens,
(terwijl niet het geringste windje de
brandende lucht kwam verkoelen.
lin een der afgelegen w ijkten der
Igrootie wereldstad, waar iin hoofdzaak
het kwartier dar arbeidersbevolking was
gevestigd, stond een groot winkelhuis,
|met vier verdiepingen. Men kon aan
den bouw ontdeklcen, dat het eenmaal
pen andere beste-mnriig bad gehad. Het
pteleek meer op een hecren'huis, thans
tot winkelhuis ingericht, waarvan bet
balcon nog het ken' oe'ken droeg.
Overigens gaf het huis een somberen
protest tegen de schreeuwend hooge
tarieven. Als teeken van aansluitingg
^dragen de ieden een insigne. Of het hel
pen zal? In Engeland worden de tarie
ven verlaagd teneinde moer reizigers te
lokken. De Hollandsche Maatschappij,
die geen concurrentie te vreezen heeft,
gooit er nog maar een schepje boven
op. Die hoeren zijn wijzeT geweest en
sloten een fusie, inplaats van elkaar
dood te concurreeren, zoo-als dat te Enk
huizen met de broodbakkers geschiedit
pet publiek spint er evenwel zijde bij en
dat is per saldo toch hoofdzaak. De
geschiedenis zit zoo. Door de gezamen
lijke bakkers aldaar is een broodfabriek
gesticht die het wittebrood levert voor
15 cent. E-en bakker, die buiten c!e
combinatie gebleven was, kondigde daar
op evenwel aan dat bij hem brood voor
13 cent te krijgen zou zijn, waarna de
fabriek dien prijs verlaagde o,p 12 c-ent.
Als ze er dan nog op verdienen moet
dat broodbakken wel een afzetterij op
grootte schaal zijn. Het gebeurt wel
mee rekt Jan Publiek gevild wordit,
doch wee èengene, die dit op z'n gewe
tten heeft, wanneer de massa in bewe
ging komt. Zoo is te Amsterdam mo-
imient-oel een melkoorlog gaande. De
melkinrichtingen in onze hoofdstad zijn
gewoon goede prijzen en goede winsten
ite maken. Deze winst nu was den hee-
ïen in den laatsten tijd niet groot ge
noeg meer en dies zochten zie een nr.d-
d|cll om meer geld in het laadje te bren
gen. Dat middel was het dwingen van
de boeren om hun melk tegen vermin
derden prijs af te leveren. Er was geen
keus, die boeren deden het. Doch ze
schenen tiet vetrvvachten, dat het Am-
s'teird'amsche publiek ook van deze ver
laging zouden profiteeren. Hoe onnoo-
_zel! Zouden de melkinrichtingen hun
voordleeltje zoo maar weer afstaan?
Geen kwestie van. Dtrt was den boeren
evelnwel een beetje te erg en ze be
sloten de inrichtingen te dwingen. Ze
gingen hun melk zèlt verkoopen voor
16 cent, twee cent minder dan die in
richtingen, die wei 10 a 12 cent per
-liter verdienen. In een paar dagen was
de gansche zaak georganiseerd en nu
rijden de wagens van de boeTen-coope-
iratie door do stad en leveren melk af
tot groote schade der inrichtingen, die
aanblik. Het verkeerde in vervallen
staatit, en de eigenaar moest een bij
zondere smaak hebben gehad, door het
geheel zwart te laten schilderen. Hert
Izag er dan ook verweerd en onooglijk
ufit, en lokte nu juist niet uit het
binnen te gaan.
De gordijnen waren voor de groote
winkelramen neergie'aten, en niemand
zou hebben kunnen vermoeden, dat de
ze winkel behoorde aan een uitdrager,
over wiens bestaan, zoowel als over zijn
-zaak een ieder in zijne omgeving zich
scheen te verwonderen.
Zij waren niet in staat die ©enigszins
lonbescbé dene vraag te beantwoorden,
Imaar waar was het, dat de uitdrager
iieefdie en aan niemand iets schuldig was
Het verdient ook opmerking, dat hij
altijd!, wanneer men hem iiets te ldoop
aan.bo.od en wanneer hem de zaak voor-
dieeldg voorkwam, onder in zijn zak het
tnoodige geld vond om den koop tegen
contante betaling te sluiten.
Lairiidon, zoo heette de uitdrager,
leefde geheel alleen; hij had geefn
huishoudster en hield geenie dfenst-
tooord en brand schreeuwen. De Am
sterdammer lacht in z'n vuistje, en al
(houdt hij dan ook mei» deze verminde
ring gieen kapitaal van z'n salaris over,
alle beetjes helpen toch. Gesjochten
zijn cs geen schande meer, dat komt te
genwoordig in do beste families voor.
Gedeputeerde Staten van Friesland zui
ten in dien winterztttjjig aan Prov. Tta-
ten voorstellen 4 millioen gulden te
leenen voor het prov. e'ectrisch bedrijf
Alsdan zal v-hoor dit bedrijf in totaal
16 miillcoan gulden /.jn geleend of 4
maal zooveei a's die raming was. Bij
zulke groote lichamen gaat dat nogal
gemakkelijk. Als er geen geld meer is,
wordt er maar geleend. De enkeling
heeft, heit in dat opzicht zwaarder te
verantwoordenWie helpt hem als z'n
financiën uitgeput zijn? Waar zijn dan
die Lieve vrienden om ook met ter daad
ib'ij te Staan?
Een wonderlijke geschiedenis in dit
verband bereikte ens uit Amerika. Cir
ca twintig jaa- geleden vertrok uit
Dokkum een 50-jarig man naar dit land
ider onbegrensde mogelijkheden. Zijn fa-
(malie hoorde niets meer van hem en wist
ler niet van dat het hem gelukt was een
aardig centje over te sparen. Doch ziet,
pp een goeden dag kwam vanover het
groote water een brief vooir die familie.
D;e Ameri'kaa.nsche verwant was, naar
hij mededeelde in behoeftige omstan
digheden en vroeg van ieder een beetje
jgeid om den winter door te tomen. Nou
daar moesten zie niks van hebben en z;e
jrwlegen in alle talen. Ne»toch niet! Een
medelijdend hartje was er dat bewoglen
wend door het lot van den ouden main.
De dochter van zijn overleden broer,
oen onderwijzeres zond hiem f 125,
ien sci.reef hem een vriendelijk brr.ef,e.
Viier w-ekien daarna kwam- zijn doodsbe
richt en de mededeieling van een notaris
dat oom gestorven was en z'n nicht,e
16000 gulden had nagelaten. De rest
van dte. familie is sindsdien niet- te ge
nieten en scheldt zichzelf dagelijks uit
voor ezels. Wie had_zooiets ook kunnen
denken 1
Een pendant van deze geschiedenis
L dte volgende düe te New York speelde:
Miss Shatweli, een zeer bekende film;
speelster liep twaalf jaar g-eeden door
New York's' strateri 'en -raakte in gesprek
met een armoeiig uitziende vrouw. De
ze toevallige ontmoeting was het begin
ctoer hechte vriendschap,- ondanks het
verschil in maatscappelijke omstandig
heden, want Mary P'-erson was ze-cr
arm. Vele jaren achtereen kwam Mary
bij de filmactrice in huis, -die vrijwel al
les voor haar betaalde. Pas eeniigs we
ken geleden, toen Mary Pierson ziek
was, bietrad Miss Shatweli voor .het
perst de schamele woning van haar
vriendin. Zij deed al het mogelijke om
idie zieke te redden dia evenwel eenige
.dagen later stierf. Toen het testament
word geopend bleek, dat Mary Pierson
„aan die eenige vrouw, welke zich ooit
onbaatzuchtig hulpvaardig" had b-c-
o... Hij scheen -een man te zijn
van een zachtzinnig karakter en die
toet wieinig tevreden was. Hij hield al
leen niet van nieuwsgierigen. Eiens of
tweemaal, gedurende de vle-r aren di?.
hij -daar woonde, hadden sommige van
die lieden, welke'alles willen weten, het
gewaagd hem omtrent zijne zaken te
ondervragen en hij had ze zoo goed
afgescheept, dat allen lust om weder
te t-begjntnen hun o-p eehmaal vergaan
iwas. Wij zullen weldra met den uitdra
ger inader kennis moeten mal.erf «n het
zal -dan spoedig genoeg blijken, waar
aan wij ons jegens hem te houden zul
len hebben.Laat ons Intusschen dien
trap opklimmen naar de eerste ver
dieping.
Lain-gs het balcon, waarvan wij
spraken, was met. ijzeren krammen een
luithangbordi bevestigd, waarop (met groo
t elel tiers in heldere kleuren te lezito
Etend-
JAN VAUBARON,
Werktuigkundige,
Graveur en Metaalgieter
toond," een aantal fondsen ter waarde J
144,000 dollaar had nagelaten.
Ziet u, de deugd wordt toch ook nog
wel eens beloond. Doch zeldzamer nog
dan het geval dat de deugd beloond
wordt is wel het feit -dat ze geen
waardlearing vindt en dat nog wel in
die oogen van rechters, d-e manschen die
ervoor te zorgen hebben, dat de deugd
I of ten minste de schijn ervan in fle we-
jreld blijft. Het geval zit zoo.
Voor die Amst-erdamsche rechtbank
wiard dezer dagen een strafzaakje be
handeld waarbij als getuige gehoord)
werd een 17-jarge jongedame. Deze
-weigerde den eed af tte leggen. E11 op
die verbaasde vraag van president De
Jong kwam de verklaring: „M'n Mice
wil het met hebben!"
„Daar heeft de. wet geen rekening
mee geh juden", indrkte de president op
„Maar ik ben nog geen 21 jaar."
„Je bent boven ie 16 en" op mijn
jgiezag kun je aannemen, dat je dan zwe
ten mag."
„Maar ik dot het toch niet", repli
ceerde de jongedame resoluut. „Ik moet
jhet eerst aan m'n moe vragen. Ik wil
wel de waarheid zeggen, maar net de
leed afleggen!"
De president probeerde nu het ge
hoorzame meiske op gemoedelijke wijze
aan het vetstand te brengen, dat de
rechtbank met de wensc'h-en van Mo©
gean rekening kon houden.
„Nu moet j-e eens luisteren juf
fertje," zei-3e Mr de Jong en hij las
haar uit hst wetboek van strafrecht bet
dreigende artikel voor, waarin die getu.-
ge, die zonder wettige gronden weigert
den ee l af te leggen, met gijzeling be
dreigd wórdt en tie verdere behandel.ng
der zaak inmiddels -geschort wordt.
Opdat dit vooruitzicht behoorlijk tot
het juffertje zou kunnen doordringen,
liet dte president eerst de beklaagde zijn
lezing van het geneurie geven.
En dan tot het juffertje: „Luister
(nou es. Je gaat de gevangenis in als
je blijft weigeren. Maar nu over de-ze-
kinderachtige zaak met zoo'n drukte
(dn log den eed af. Het meiske zwichtte.
„Ik zal het doen maar veel kan ik niet
verklaren." Het O.M m-r. Massink, liet
pu een veldwachter boven komen en on
der -den indruk vin deze verschijning,
kwam ten-slotte die getuigenis eruit.
Doch hot -meisje was ten zeerste ge
schokt in haar geloof in de miens ebbe:».!
dte gehoorzaamheid niet meer al een
groote deugd beschouwt en haar dlwcng
terts te zegggen wat „moe' 'haar verbo
den had.
Wij eindigen ons overzicht met die
vermelding, wat een heer te IJmiuden
wedervoer. Van zijn ervaren vertelt hij
'aldus in een „ingezonden' 'stuk in dte
Crt.:
Er was ten volmacht, geteciccnu,
schoon alleromhelhoorljkst ongezegeld.
Er was een ontvanger der registratie
en domeinen en er waren zijn twee be-
diktiidien.
De drie ramen waren behangen met
gordijnen van geringe witte stof, maar
onberispelijk helder. Weldra zuiden wij
onze lezers de womng van Jan Vau-
baron binnen voeren.
De tweede verdieping was onbewoond
en wachtte tevergeefs op eten huurder,
zooals het bordje, dat boven die straat
deur gespijkerd, te kennen gaf. Twee of
drie zeer arme werklieden, dte des mor
gens uitgingen en eerst dei avonds te
huis -kwamen, woonden in het bovenste
gedeelte onde-r de dakpannen. Indien 't
«iemand toevallig in den zin gekoimen
ware in die straat Pas-de-la-Mule vlak
voor het huis te blijven stilstaan, zou
(hhij ter rechterzijde daarvan een geeouiw
vain nederig aanzien gevonden hebben,
dat door verschillende huurders be-
woend werd en waarmede wij niets te
hinken hebben.
Ter linkerzijde stond een muur van
drie ellen hoogte, met de uiterste zorg
onderhouden, in welks midden zich oen
koetspoort bevond, door een zwaar bo
venstuk gedekt, en die totegang ver
leemde tot een ruiai voorplein. Aan het
En dan was er nog een gewoon bur
ster, gewend en gedwee tot bet betalen
valn alle mogelijke lasten, welke men
vain hoogerhand op gewone burgers
pleegt te 'eggen, doch slechts in htejt on
zekere of met zijn ongez-sgelde volmacht
wel aan 's lands wetten was voldaan.
Dies wendde deze laatste zich tot
genoemden ontvanger, autoriteit in de
ze kontreien dn al diergelijke zalken. En
stelde hem in gemoede die vraag of zul
ke stukken gezegeld behooren te rijn.
Het -gev.ojg was een antwoord' in den
'tramt van „Ik geloof het niet", waar-
Op die vraag kwam „Maar mag ik het
stuk iin kwestie -eens inzien?"
De burger was onnoozel. Hij had- 't
gieem volgde scherpzinnig moeten door
dien en er zich, op de even gemoedelijk
gestelde wedervraag, af moeten maken
met een achterdochtig, maar beslist
„neen!"
De burger dan reikte in zijn over
groot© goiedvertrouwdheid het stuk in
kwestie den ontvanger toe. Deze bekeek
het, kreeg een b aogiere inspiratie ne
vens een 'koude rilling en sprak op dien
toon, kenmerkend den man van gezag
(gij herinnert u zijn: „Ik geloof het
niet," wel, lezer!)
„Dat stuk is een volmacht, het moet
gezegeld zijn, dus ben ik verplicht het
in beslag te nemen. U kunt het terug-
fcrijgem t-egien betaling van f25,boete
plus zegelkostien."
Onzen waarden burger schorten de
sterren y.oor de pogen. Hij wist eerst
niet hoe hij het had, vloekte hierop te
gen zichzelf ©u bezwoer daarna heer ont
vanger, -dat hij he.111 als hetware met
geld in de hand advies kwam vragen,
diat hij, dnsted-e van de wet te willen
ont-duik-en, de overtuigendste blijken
mieendie gegeven te hebben zich er aan
tie wil.-an onderwerpen, dat hij ie»en ge
zegelde volmacht zou laten opmaken .en
deze verscheuren, dat, wanneer zijn au
toritair© tegenstander hem zonder meer
oip zijn vraag geantwoord ha-d, deze het
stuk zelfs niet zou hebben gezien, dat
kortom hij riep alle argumenten te
hulp moet een welsprekendheid, welke
een -mensch in dergelijken gemoedstoe
stand pleegt bij te staan, doch niéts
mocht baten: de ontvanger bleef er bij
zijn wetboek ze 'het en het stuk „be
rustte" op zijn kantoor.
Wanneer zoctiets in het gewone bur
gerlijke leven, b.v. bij bet ter incassee-
ring aanbieden van :eetn wissel of kwi-
Itan'tiie, u overkwam, waarde lezer, zoudt
gij uw tegenpartij een proces verbaal
gons het op slinksche wijze afdwingen
van eens andermans stukken doen thuis
bezorgen en zou het u niet moeilijk
vallen recht te verkrijgen, waar het vo
renbedoelde zich afspce.de in tegen
woordigheid van de in den aanhe fb-e-
dtoelde bedienden.
Hóer deed zich echter het oemgeke-er
Idle voor, want, toen de burger dn den
loop van een verder volgend gesprek 't
,stuk weer in handen kreeg en het thans
einde van dat plein stond ©en zeer
groot hecmenhuis, In grootschen stijl op
getrokken c-n aan weerszijde daarvan
kleinere gebouwen, die de keukens, stal
len en dienstboden-vertrekken bevat
ten. Het geheel was dtoor een fermier-
général in den tijd van Lodewijk XV
gebouwd.
Het hoerenhuis was sedert die laatste-
Itien jaren dloor -een ouden vrijer be
woond) die weinig uitging, niemand bij
rich ontving en omtrent w-iien het den
iniieuwsgiiarigen in de buurt slechts ge
lukt was onvolledige en geheel onzekere
fceni-cchten in te winnen. Men wist, dart
hhij zich noemde, of deed noemen, ba-
iroin de Virvi'IIe. Men veronderstelde al
gemeen dat hij hier of daar bankiiet
geweest was om zijne zaken -aan kant
tie doen, na er eers. een aanmerkelijk
vermogen mede verdiend te hebben.
Htet was ook beijenijL dat hij sledhits
een klein getal dienstboden hield-, een
Ikamler tic-naar, een koetsier en een keu
kenmeid. Men had verder da zekerheid
verkregen dat zijn huishouding be
stuurd werd door eene huishoudster, dte
