N I Hl WE
Nieuwsblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
No. 31. Zaterdag 18 Februari 1923 I* blad 31e Jaargang
per 3 maanden f 1,15
Spaander Co
Colbert
Costuum
f 70.00.
sr
LAMIxEDIJKEft COIJRAMT.
Deze courant verschijnt Dinsdags, Dord^rdugb en Zaterdags.
AB0KNEMEHT8PBUS
BEDACTEÜE-ÜITGEVEK
J. EL KEIZER.
BUBBEL:
loorduchi rwoude.
PRliS D£B ASYEBTEHTIÉNt
Vsa 1—5 regels 75 ct., elke regel meer 15 ct.
Srooie letters of vignetten worden na&r plaatsruimte berekend
Brieven rechtstreeks aan den Uitgever,
DIT NR. BESTAAT UIT 3 BLADEN.
EERSTE BLAD.
REVUE VAN DE WEEK.
14 Februari.
Sneeuw en ijs, nog altijd vinnige kou,
de schaatsensport opbloeiend zooals 't
in jaren niet het geval is geweest. De
(profetie, dat 1922 een langen, zeerstnen-
gen winter zou brengen, komt ten volle
in vervulling. We hebben half Februari
bereikt, en 't heeft er dien schijn van, of
die wintervorst nog een poosje te onzent
zijn „zetel zal blijvien opslaan", om miet
den oudien dichter, bij een vorige gene
ratie zeer geliefd en thans nagenoeg ver
geten te spreken, 'it Eigenaardige van
dien winter 1922 is, dat wij telkens ver
rast worden door vleugjes van dooi;
van zachtere mildere temperatuur, die
doen denken aan naderende lente. En
dat grillige, ongestadige is natuurlijk
voor tal van menschen, die niet uiterst
behoedzaam zijn met het kiezen van
kleed-ij dikkere of tneer-zomersche van
aard, buitengewoon gevaarlijk. De boo»-
2e griep waart dan ook steeds rond.
't Schijnt dat ze over bet algemeen aan
hiet afnemen isj maar toch is het -cijfer
van ziekte- en sterfgevallen nog abnor-
tmaai hoog. De needs lang verwachte tij
ding van prof. Bolland's overlijden is
ontvangen en het bericht beeft ook in
de kringen van hen, die zeer ver staan
van de denkbeelden, door dezen wijs
geer gepropageerd, geestesgaven is heen
gegaan. Ook begrijpt men thans, dat de
laatste openbare rede, door den thans
overleden wijsgeer gehouden, -en die op
menigeen zulk een pijnlijken indruk wek
te, blijkbaar werd beh-eerscht door een
geesteslijden, hetwelk verband hield met
Bolland's zware ziekte. In de jongste
kjoodenlijst vindt men ook den naam
van een zonderling, een „type", den
Haagschen z.g. Paradijs-dichter, excen
trieke maar tevens goedhartige figuur,
vriend van kinderen en dieren, die de
beteek-enis van Breeroo's ,,'t Kan ver-
kieeren" wel ten volle heeft ervaren.
Uit toomeel kringen traden vrienden, die
zorgden dat Boelens, de Parijsdichter,
een fatsoenlijke begrafenis kreeg.
Ons Lagerhuis heeft weer een wteek
arbeids achter den rug, en ar yalt hiet
zoo heel vee/van te vermelden. Bij de
Arbeids-begrooting (thans achter den
rug) kwam een motie-Wijnkoop, strek
kend om alle woningen, dus ook de
gedeeltelijk bewoonde, te „distiibua>
ren", onder -daklooze gezinnen. Voor
de S.D.A.P. was 't een lichtelijk-lastig
en netelig geval. Zij vond erop, een
motie te maken, distributie van deniet-
bewoonde perceelen makend. Edoch,
het debat over den woningnood was
reeds gesloten. De „vuu-rrooue" motie
werd natuurlijk verworpen, doch de
wedloop tusschen communisten en soc.
democraten had iets onweerstaanbaar
oomisch. Ook de tatórie-Abr.
Staalman, strekkend om de invoering
der Vleeschkeurings-wct uit te steden,
is gelijk ook ik voorspelde ge
tuimeld. Bij deze gelegenheid schelde
de heer Teenstra, zich van de vrij-z.
democraten zijn voormalige geest
verwanten en clubgenooten atEn
afgevaardigde is sinds uit de vrijz.-dleim.
fractie getreden. Het getal „wilden"
in de Kamer is toenemend! De
„storm" in de gelederen van de club-
Marchant duurt onverminderd voort. De
beer Amkerman beeft verklaard, in Juli
geen Chr. Historisch mandaat meer te
begeeren. In hoever de fractie-Schok
king pogingen dèèd om mr. Anker-
knan van dit besluit terug te houden,
wordt n et vermeld. Wèl wordt
bericht, dat van dezeu afgevaardigde
de sympathie en zich blijken te be
wegen, thans, in de richting van de
Herv. Staatspartij. Trouwens, de wegen
om via nieuwgevormde, politieke par
tij het Parlement binnen te komlen,
wordt steeds grooter in getal. Wij mo
gen ons nu ook verblijden in de 'Staats
partij voor Volkswelvaart, dewelke ook
haar uitgebreid program van actie'heeft
giepubliceerd,
i De Twieede Kamer heeft goedgekeurd
die 300-millioen-Staatslee'n.ing zonder
Stok achter d edeu-r, en de kans, dat
oen beduidend deel ervan door „Ame
rika!" .zal worden overgienomajn,, lijfkt:
groot. Voor Minister De Graaff opende
zich bet verschiet op een allerg-enoiege-
lijksi uurtje: Mr. Marchant zai Z.Exc.
eerlang vragen stellen in. verband met
dien „uitbrander", onlangs door Go-uv.
Gen. Fock toegediend aan enkele In
dische regenten, die 't ondernamen,zich
bij een Comité v-oor Indie's zelfstandig
heid aan te sluiten. Hoe minister L-e
Graaff zich tegen de aanvallen, welke
de vrijz. democratische „tigre" op het
Indisch beleid zal ondernemen, zal be
veiligen en verdedigen, vragen velen
zich nu af, zich bij voorbaat verkneute
rend in het kastig parket^ waarin de
heer De Graaff zai worden gebracht.
De Begrooting van Buitenlatidsche Za
ken is behandeld in ons Lagerhuis, en
opnieuw kon men Minister Van Kar-
n-ebeek's diplomatieke handigheid en
slagvaardigheid bewonderen. Vooral-
waar Z. Exc. moest „pareetóén" die di
verse uitvallen met betrekking tot de
hulp aan het noodlijdend Rusland te
verschaffen. Deze zaak ressorteert nu
bij B-innenl. Zaken en Minister Ruys
wacht nu welhaast een motie tot het
verleenen van een m-illioen uit de Ne-
dierlandsche Schatkist ten bate van de
hongerenden. Terwijl voor de Kamer
zitting van Woensdag 15 Februari nog
restte een voorstel-van -de Laar, strek
kend om de f30.000 v-oor ons gezant
schap bij den H. Stoel te schrappen.
Dr. Van de Laar maakte dat amende
ment aanhangig in verband met de uit
lating van den (sin-cis verplaatsten) in
ternuntius die zich bij die aanbieuing
zijner geloofsbrieven aan de Koningin
vertegenwoordiger noem Je van aen Ste
dehouder Gnristi op aarciie. Dus een
zuiver katholieke opvatting. De Chr.
Hjstorischen zouden het amendement
van de Laar steunen, de anti revolutio
nairen niet. Die soc. democraten zullen
(piimaal verklaarde de heer Schaper
voor het voorstel tot schrapping van de
j post st-eanmen. Het is dus dubbeltje op
j zijn kant.... Van de houding der Vrij-
1 h-eidsbionders hing in deze a-hes af. Laat
ik van de rede, door Mr. van Karne-
foeek bij de verdediging van zijn biegroo-
i ting gehouden, nog aanstippen, dat hij
mededeelde, hoe de V-er. Staten, Enge
land, Frankrijk en Japan, elk uitdruk-
tijrukkelijk hebben verklaard, dat ziij de
rechten van Nederland met betrekking
tot ons insulair bezit in den Grooten
Oceaan zuluen eerbiedigen. Dit is geen
-bepaalde waarborg van onaantastbaar
heid, maar wel is Nederland opgeno
men in d esfeer van onderling vertrou
wen. Voor zoover tractaien waarde heb
ben, zeker van groote beteekienis.
Aan Mr., van Karnebeek, arbeid als
leider van de Volkenbond-bijeenkomst,
werd vooral door Mr. Dresselhuij-s war;
me -en welverdiende hulde gebracht.
Wat de Minister rescontreerde met
woorden van hulde aan het Internatio
naal hof van Justitie, dat den bisschop
pel ijken zegen op zijn arbeid heeft in
geroepen. De Hoistad bood het onder
Mr. Loder's leiding gestelde Hof een
blijk van waardeering aan in den vorm
van eeni-ge zeer fraaie inktkokers.
Uit de „Regeerings-cuisine" kwam
bericht, dat een ontwerp tot regeling
voor hen, die gewetensbezwaren hebben
tegen den militairen dienst, oorlog ver
laten heeft. Ik stip hier tusschen haak
jes even aan, dat de Lichting '17 voor
herhalingsoefeningen dit jaar niet be
hoeft op te komen. Uitgekomen is ook
Minister van Dijk's regeling voor het
georganiseerd' overleg in het leger? Wij
krijgen in de komende week weer be
drijvigheid aan beade zijden van het
Binnenhof. Ook de Senaat gaat weer
pan den arbeid. O.a voor afdoening van
de wijziging der Tabakswet. Smeekbe
den werden tot de Eerste Kamer ge
richt om dat ontwerp toch niet goed
te keuren. En men kan er zeker van
zijn, dat de tribunes zullen volstroomen',
als onze senatoren ovet dit onderwerp
te beslissen hebben. De „magneet" ge
naamd beurs, stoffelijk belang des men
schen, blijft voorshands nog de aller
sterkste.
De jongste misdadigheids-rubriek'wek
te z-eer buitengewone belangstellingen
geen wonder- voorwaar. Er was het ge
val van den moord te Rotterdam, met
al dien aankleve van dien. Hetwelk
naar even scheen, zou leiden tot ont-
i dekking van de schuldigen aan den,
treimimoord van Oudejaarsavond. Van
dit laatste, n.l. van verband tusschen
den moord, op Blazer te Rotterdam ge
pleegd, en den noodlottigen daad van
Mr. Wijsman, schijnt geen sprake te
zijn, volgens d-e ervaring, tot nu toe
d-oor d-e recherche opgedaan. Wel geeft
het Rotterda-msche moordgeval kijk op
een toestand' van geestelijke en zedelij
ke verwording, waarvan al meer oneven
wichtige jongelingen slachtoffer dreigen
te worden.
Er was de verschijning van Broek-
huys voor bet Haagscbe Gerechtshof.
Die verwachting, dat deze beklaagde,
tegen wien twee jaargjverd gevorderd
voorlooipig op vrije voeten zou worden
gesteld, is beschaamd. Velen blijven stel
lig gelooven, ttet de' mtn?' eindigen zal
Imiet de vrijspraak van dezen veelbespro
ken praktazijn.
De -extra-brutale, gelukkig- mislukte
overal va nden treinroover op het tra
ject UtrechtBrussel, waarvan een in
gezetene van Utrecht bij-na het slacht
offer zou zijn geworden, zal er niet
'weinig toe hebben bijgedragen om sou
tai-g-en vrees voor spoo-rreisjes in deze
veelbewogen diagen te doen toenemen!
De „roode haan" heeft zich in de
afgeioop-en week weer eens heel bij-
zondier do-en gelden. Te Amsterdam in
de JodenbTeestraat, woedde een brand,
zooals in jaren niet was aanschouwd
in de hoofdstad. Die voor circa zeven
j ton schade berokkende. De brandweer
gaf prachtig werk, en de bewoners der
buurt betoonden zich op schitterende
i wijze tegenover de brandweer-gasten,
die in de felle vorst tegen het verwoes
tend element moesten kampen.
H-et departement van Justiitie glaf
blij-k van sympath-eke medewerking in
de richting van samenwerking en on
derlinge voorlichting tusschen Justitie,
politie en pers. In die richting, kan -een
goede toestand worden geboren. Mits
men zich, van beide kanten, strikt en
stevig houdt aan de te treffen afspra
ken.
Laat ik, van het jongste week-ge
beuren, nog aanteeken-en, de vieringvan
het 75-jarig feest van het vermaarde
Haagsche schilders-genootschap „Pulch
ri Studio" -en de huldiging van dett
70-jarigen prof. H. Blink, door de Re
geering gesierd' met de Ridderorde van
dien Leeuw.
Er bestaat kans, -dia't de Directie on
zer spoorwegen voor den a.s. zomer
wat mildere tarieven vaststek. Voorons
allen, en ook voor d:e uitkomsten van
hare exploitatie-rekening is 't van harte
te hopen.
Tegen de gemeente Wormierveer is
aanvrage tot fail bet-verklaring! inge
diend. Vermoedelijk zal men ook aan
dit geval wel een mouw wet-en te pas
sen. Wat niet wegneemt, dat zulke din-
gen „illustreeren", hoe onhoudbaar de
1 gestie, het bestier, in som'migle ge
meenten gevloerd!, de situatie daar a-1-
lengs maakt.
In die bescheiden gemeente Zeddam
is de brigadier der Rijksveldwacht uit
z'n woning gezet, 't Betreft i.e. een
gezin van man, vrouw en elf kinderen.
Tragisch genoeg, maar de „note comi-
que" in diezie is, dat de man kan wor
den genoopt assistentie te verleenen
voor het. 4 hem zelf uit zijn
huis verwijderen. Zoo ziet men, is -er
soms toch nog iets lachwekk-endls ook
in de droefst-lijkende gevallen dies Ite-
ALKMAAR,
Ter kennismaking
mot onze
KJeerma Iter ij
naar maat
EEN BEZOEK AAN EEN
KINA-ONDERNEMING.
We heeften, evenals de menschen in
Holland, het Kerstfeest in de' kou ge
vierd. Het was welgeen echte Hol-
landsche kou, maar we tobben genoten
van betf koele bergklimaat; da: 'Shs voor
al de avonden maakte tot een frissehe
zaligheid, zo.uais we die tot nu toe
niet gtekend hadden. 10 lange dagen
hebben we onze tenten opgeslagen in
een eenvoudig hotelletje, gelegen op
ongeveer 1100 M. De Soebang pas, de
naam van onze verblijfplaats, is gele
gen aan den weg tusschen Padang en
Solok. Wanneer gij het op de kaaTt
zoudt wi-llen opzoeken, zult gezien, dat
het ten Oosten van de hoofdplaats van
Sumatra's Westkust ligt. V-eel is er
niet. Alleen slechts het hotel, met niet
meer ruimte dan v.oor een paar fa-
miliie's, en «en pastanggrahan (Gouver-
ïiiements hotel, voor de op tournee-zijn
de ambtenaren). Drie wegen zijn er,
meer niet, een naar den kant van So
lok, en een naar Pa .an en cvn n
Alahan Pand ang, waarlangs de weg ons
verder voert naar den top van Korin'tji,
een 150 K.M. verder
U kunt zich dus voorstellen, dat het
ter nog eenzamer is dan op eenNoord-
hóll-andsch do-rp. Het is een streek,
waar de wilde dieren -nog veelvuldig
voorkomen i-n de dichtte oeirwouoen,
waardoor men zich 'alleen -een weg zou
kunnen banen roet behulp van bijl en
kapmes. De tocht van Padang is in
een woord schitterend. Waar eens in
dit zelfde blad een tocht naar Fu-rd tóe
Koek beschreven is, kan ik nu wel zeg
gen, dat deze reis op sommige punten
schooner en grootscber natuur ople
vert dan in de zoo beroemde Amei-
kloof. Stel u voor een weg van Onge
veer 40 K.M. lengte, waarin 300 groote
hoeken en bochten, waarbij men gin-
stiens 1800 moet zwenken, een weg,
die op een gedeelte van 8 K.M. 800
M. stijgt, -een weg, waarvan men op (de
hoogste punten een verrukkelijk uit
zicht heeft over de geheels kustvlakten
isn op de zee met haar tallooze ttoet
palmen begroeide eiland es. Zooi-ets is
niet te beschrijven, zooi,ets moet men
alleen gezien hebben om er over mee
te kunnen praten. Maar laat ik niet al
mijn tijd gebruiken om u een denkbeeld
te geven van de wond-erschoone atuur.
W-e hebben -dan 10 lange dagen ge
bruikt om te Loeboek Selassi, zoo heet-
Idiit heerlijkle oord, te geni-etcn van wan
delen, eten en slapen a, dit laaiste
op zich zelf al een genot in -een koel
klimaat) en van een bezoek aan een
kinap-lantage. We hebben daar de ld-,
nabOiOm z-ien groeien, die zoo onmisbaar
vo r u in Noord-Holland is, dien boom,
waarvan het geneesmiddel tegen de zoo
zeer gevreesde, u ni-et onb-ekieiid zijn
de malariakoortsen, komt.
Voor dat dk met het eigenlijke be
zoek aan de onderneming begin, wil ik
hier eerst nog eens illustreeren, wat
de Indische gastvrijheid be toekent. Tom.
1 ik een briefje schreef met het verzoek
om eens een kijkje te mogen nemen en
wanneer men mij dan kon ontvangen,
gewera mij het antwoord, dat ik dien
3osten December zou kunnen komen.
Maar er werd ons tevens aangeboden,
dat men ons met de auto zou kom-en
halen en \veer terug brengen, terwijl wij
meteen uitgenoodigd werden bij de ad-
ministratieursfamilie te blijven -eten. En
dat bij menschen, die ik voor het leerst
van mijn leven zou zien en spreken. Ik
geloot' niet, dat we zoo iets in Holland
kennen. Weli-swaar zijn de planters blij,
als ze eens een levend wezen ziieni,
tnaar toch is zoo'n gastvrijheid ten zeer
ste te apprecieeren, vooral waar op
het oogenblik ook in dit bedrijf een
groote malaise heerscht, getuige het
ontslag van vele -employe's.
Zoo stond dan om half acht die au
to voor de deur van het hótel ten om
streeks kwa-rt over 8 werden we op
de administraeurswoning door derzelfs
bewoners hartelijk verwelkomd. Na een
oogenblik e uitgerust te hebben begon
nen we den tocht door de plantage, een
terrein van 450 bahoes (bouws), wat
ongeveer 35 H.A. isi. Daarvan is op
het oogenblik nog maa' 280 bahoes
beplant met kinaboomen. He- eerste,
wal we na t een half uur loopens door
ieerr dicht" otPWOn-l, kregen te" zien/was
de kweekbed'-en, waarop de jOmge kina-
plant ies ui-t zaad gekweekt worden. Dit
zaad is, wat betreft de eerste kwaliteit,
z-eer duur. Onze geleider wist te vertel
len, dat hij uit 1 Gr. zaad ongeveer
1800 nieuwe plantjes kon kweeken, die
goed voldeden, maar 1 Gr. zaad kostte
dan ook f 10.In deze bedden bleven
de plantjes staan, totdat ze, na geerit
te zijn, groot genoeg waren om udtge-
pl-ini worden. Met het ukplant-en
moet men oo-k nog een gunstig mo
ment uitkiezen, daar de kina na het
j verplanten zeer slecht buiten waterkan
en daar het onmogelijk is, om zoo'n
j uitgestrekt terrein kunstmatig te be-
spro-eien, toioet Moeder Natuur den plan
ter hiermee help-en. Men maakt daar
toe gaten in dien grond, en wacht, ver
der tot regens doorbreken. Dan, zoo-
-dira het hemelwater komt, zet men de
planten in dien grond. Toen we op het
terrein kwamen, waar -de nieuwe aan
plant zou gescliiedien, maakte onze gids
er ons opmerkzaam op, dat de gaten,
-die ongeveer 25 centimeter in het vier
kant zijn en ongeveer 50 c.M. d'.ep, de
onderneming i1/^ cent per stuk kwa
men. Dit ontlokte mij die opmerking,
dat de werklui dan toch wel aardig "wat
op een dag konden verdienen. Toen
verscheen er een glimlach op het gelaat
van den administrateur en hij kon niet
nalaten te zeggen, dat al.s de kolie 'uit
gerekend had, dat hij dien dag al 60
jo;f 70 oent verdiend had, de rest van 'het
werk wel dien volgenden dag klaar zou
komen. Dan hield hij maar op, ging
pp z'n hurken zitten en een strootje
rooken. Trouwens zoo gaat het met al
bet werk, vandaar dat er meestal per
stukwerk betaald Wordt.
Wanneer de -kina uitgeplant wordt,
dian is ze z-eker al 2 4 21/2 jaar oud, en
heeft nog stieed's geen productie opge
leverd. U kunt dus wel begrijpen, wat
vo r een scha-dle een plantage moet on
dervinden, wanneer er binneen dien tijd
iets met den tuin gebeurt door k'limaats
invloeden -en andere oorzaken. Soms
kan men vieel last hebben van insecten,
imaa-r ook de wilde varkens, die Ier diik-
1 wijis -een groot genot in vinden om'hun
nesten tus-sch-en de kina struiken in te
maken, kunnen dan door het omwroe
ten van den Bódam heel wat last aan
den planter gev-en.
Steeds bij bet geleidelijk groeien van
dien boom, wordt de oogst verkregen,
vo .ra; door het opsnoeien en wegnemen
van takken. Deze takken worden dian
naar kleine loods es gebracht, of liever
gezegd -naar -kiene afdakjes, waar ze
door die vrouwen ontbolsterd worden.
Dut gesphiadt op blokjes hout, waarop
die kinatak es worden neergelegd, terwijl
er voortdurend met behulp van zeer
primitieve hamertjes de bast afgeklopt
