Mo. 50. tiTEiC. TKUPHSUi
Zaterdag 29 April 1922 I Blad 31e Jaargang
NIEUWE
HMDMkER COURANT.
DIT NR. BESTAAT UIT 3 BLADEN.
EERSTE BLAD.
REVUE VAN DE WEEK.
N'a. zohnigen, toch wel zomerschen Eersten Paaschdag kwam
de .gure norsche, somber herfstige 16e April, als onheilspel
lende voorbode' van wat de op een na-laatste April-week zou
brengen.
En ditmaal werd het booze „voorteeken" bewaarheid.
Droeve rouw is gekomen over de Koninklijke Familie, doör.
het overlijden der moieder van Prins Hendrik, de groot
hertogin Marie van Mecklenburg Schwerimg. Drie dagen na
den 46-en verjaardag van onzen Prins Gemaal had het sterf
geval plaats, dat onder maer tengevolge zal hebben het afstel,
na het uitstel tot 8 Mei van het Koninklijk Bezoek aan de
hoofdstad. Wie aanschouwd heeft de aankomst van verschil
lende verwanten der op 72-jarigen leeftijd verscheiden vor
stin zal getroffen zijh gewordjen door een dusdanig gebrek
aan uiterlijke weelde- of statie-vertoon, dat ieder moest besef
fen en begrijpen hoe de economische zorgen ook scherp ge
voeld worden in vorstelijke kringen, die de verwoestingen, door
dein November-nevolutiestorm van 1918 moesten verduren. Na
tuurlijk moest Prins Hendrik azich onttrekken aan verschil
lende representatieve plannen, die reads waren vastgesteld.
En 't is de vraag, of de roiuw idjer Koninklijke Familie niet
pok van invloed zal zijn op het voornemen der Zweedsche
majesteiten om 4 of 5 Mei een officieel bezoek aan Nederland
te brengen, waarbij dan opk Rotterdam zou worden bezocht?
In d|e afgeloopen week heeft de Eerste Ramer gedaan
wat vrijwiel ieder verwachtte, dat zij zou durven; namelijk
Hoofdstuk III der ontworpen Grondwetsherziening verwor
pen (wat geschiedde met 24 tegen 21 stemmen), waarna
minister Ruys verzocht Hoofdstuk IV en de AdditioneeLe Ar
tikelen ,aan te houden", wat natuurlijk beduidt,, dat deze, zul
len worden teruggenomen. De rest der Revisie-voorstellen
is góed-gekeurd, 't Blelangrijkste daarvan is de wijziging in
ïn d.e troonsopvolging, welke verhoedt, dat Nederland op zeker
oogenblik tot Koning of Koningin zou krijgen iemand, die
als volmaakt-onbekende vreemdeling tot ons zou komen en
dan plats ap den troon worden geplaatst. Dat gevaar is nu be
zworen. maar overigens hee ftde Grondwetsherziening, zöoals
dje nu is weinig te beduiden.
Dje Eerste Kamer mam dieze beslissing in de kalmst-denkbare
stemming, 'keurde o.a. nog Wet wetje goed, dat overmatig
bbuwen van scholen tegengaat, alsook het ontwerp-Alberda,
waardoor in Juli reizigers e.d., die niet tehuis kunnen zijn,
Dok buiten d eplaats hunner inwoning zullen kunnen stemmen,
en vervolgens ging de senaat tot begin Mei uiteen. Om
dan de lichtelijk-oudbakken geworden Begrootings-koek op
te peuzelen.,
't Is voor de-eerste maal geweest in onze parlementaire his
torie, dat een Grondwetsherziening,, althans gedeeltelijk, is
„gestrand". En met begrijpelijke bitterheid wees minister
tRuys, voor het Seoaats-diebat uit Genua overgekomen er op,
dat men 't een Kabinet bij de vervulling der regeertaak „niet
makkelijker maakt" als op eenmaal getroffen politieke over
eenkomsten en afspraken niet kan worden gebouwd. Dit ver
wijl was in het bijzonder gerioht tot de anti-revolutionairen,
diie het E.K. voor de Eerste Kamer hadden aanvaard. Het
willen bepalen van den zittingsduur voor de senatoren op vier
jaren was echter oorzaak, dat de heer I den burg en zijne vrien
den „met droefheid" tegen het Hoofdstuk stemden.
Dooi dit votum werd de politieke situatie nog veel verwar-
dier dan die reeds was. Dadelijk na de stemming kwam Ide
Ministerraad in buitengewone zitting bijeen. En volgens de
jongste „on dit 's" zou het Kabinet er dan dit op vinden, --
dat uit Hoofdstuk III alles wat den Senaat onwelgevallig is
zou worden geschrapt; slechts gehandhaafd de verhooging
der vergoeding voor de Tweede Kamer-leden tot f5000, ter
wijl met Hoofdstuk IV en de Add. artikelen ook volgens Se-
naats-wensch zou worden behandeld op dit oogenblik een
paar maanden voor de verkiezingen valt natuurlijk niet te
denken aan Kabinets-crisis. En ontbinding van den Senaat
zou niet baten.
Intusschen heeft Mr. Troelstra een interpellatie aangekon-
digid, over den toestand en de plannen van het Kabinet na de
beslissing der Eerste Kamer inzake de Revisie. En dan zal
misschien de '„voortrekker" der Vrijheidsbondeirs Mr. Dres-
selhuijs, in Patria terug zijn. Men heeft zich dus voor te berei
den op een parlementair -kritieken dag van den a liereersten
rang in de Tweede Kamer. En wat uit dien storm zal te
voorschijn, 't zal voor dein meest ervaren en scherpzinm-
gen politicus toch wel een „puzzle" een onoplosbaar raadsel
moetep zijn. i
He,c puikste compas moet nu, voor wie zich op den oparieken
pceaan wagen, falen 1 De scheuring in de Katholieke gele-
Ideren is niet gehecht, hoezeer men op den jongsten Katno-
llieken Landdag zijn best deed om „bonne mine a mauvars jeu
te vertoonen; de begrijpelijke onrust te maskeeren. De nieuwe
Katholieke partij onder Mr. Swane's auspiciën bereidt haar
zelfstandige Stembus-compagne voor. En uit de malcontenten
in de anti-revolutionaire en ohr.-historische gelederen neen
zich inderdaad ook een zelfstandige groep gevormd, die met
eigen verlanglijstjes, alsook candidate®, denkt uit te kornen.
Ter jongste vergadering van de chr.-historische Lnie is
met op een na algemeene stemmen een motie aangenomen,
waarbij een vast Neclerlandsch gezantschap bij den Pauseven-
zeer als opheffing van het processie-verbod worden afge
keurd. Zóóveelste barst in bet Coalitie-cementverscherping
van de animositeit, de zich telkens geopenbaard hebbende vij
andigheid tusschen chr.-historischen en Katholieken!
Wa.t niet belet dat sommigen toch nog met steak-ernstig gc aat
verzekeren dat de. oude coalitie „zoo gezond als een visch
schrikkend, behoort deze, dat de Regeering er ami denk
om art. 40 van het Bezoldigings-besluit voor Rl^s^onee'
te doen schrappen, zoodat de waarborg voor behoud van
bestaand Rijks-salaris zou worden opgeheven, en tot verla
ging der salarissen door Vader staat kan worden ove|rgegaan.
De daling van het belastbaar inkomen noodzaakt tot der
gelijke zeer krasse maatregelen. O-ver Maart j.l. heeft de Rijks
kas c.c. acht ton mind|er ontvangen dan over de illusie Idat
't met de „vetreaccrès-jaren" toch nog niet geheel gedaan
is, vermoedelijk prijs geven. De noodstand verergert .sutrtoute
la ligne". Grootere en kleinere banken, financieels instel
lingen laatstelijk o.a. weer de Haagsche Kortenaerbank
storten ineen. In de Geldersche streek staan tal van landgoe
deren en villa's te koop. De gefortuneerden pas is een ge
val gepubliceerd van een grondeigenaar, die c.c. .95
pet van zijn inkomen aan belasting heeft te offeren 1 gaan de
grenzen over. Vader Staat zoekt al maar in rusteloos-
angstigen ijver, naar middelen tot bezuiniging, 't Plan zou
zijn om de militaire apothekers en assistenten „uit te schake
len". t
1 De verhooging van het port tarief heeft natuurlijk niet he-
1 antwoord aan d felverwachting, welke men ervan koesterde.
Men bereidt nu voor de mogelijkheid tot invoering van een
speciaal „stads briefport-tarief," om te zien of door zulke
verlaging het „debiet" zal stijgen. Een „oase in de woestijn)'-
lijkt, temidden van al die noodkreten de aankondiging
d at de Amsteidamscbe Inkomsten-belasting iewat zal wor
den. verlaagd!'t Is geen late April-mpp. Wethouder
Wibaut heeft 't zelf bevestigd.
De mare, dat de uitslag der Deensch-HoUamdsche voetbal
lerij. voor ons 2 en voor die Denen 0 was, wierp ook een licht
straal op bet levenspad! dergenen, die zich voor sport, inzon
derheid voetbal,interesseeren. En het percentage diergenen,
die daar „niets voor gevoelen", is in onze dagen belachelijk
klein 1
De jongste misdadigheidsrubriek is wederom zeer rijk aan
inhoud en „schakeering". Te Utrecht had het gruwelijk ge
val plaats van een jonkman, die zijruê negentien-jarige ver
loofde, toen bet meisje hun engagement wilde ontbinden, heeft'
gewurgd. Een tweede, in dit geval blanke Othello. De ramp
zalige misdadiger, die misschien door een Parijsche jury
zou worden vrijgelaten? gaf zich zelf bij de politie aan.
Een eindelooze reeks van inbraken, waaronder ook door in
auto's rondtoerende bandieten, die in de jongste dagen Fries
land tot operatie terrein hebben gekozen. Een mysterieus
geval van geweerschot, bij Leiden gelost op den sneltrein
Amsterdam—Parijs. Menigeen gevoelt zich tegenwoordig in
den trein toch al lichtelijk-onbehagelijk en ongerust. Dergelijke
dingen zijn weinig geschikt om die stemming op te monteren.
Een ander mystrieus geval is dat van een Rotterdamschen
bete]-eigenaar, die verklaarde voor 50 mille bestolen te zijn,
doch na enkele dagen kwam melden, dat hij zich „vergist"
had. 't Scheelde een kleinigheid. Hij bleek slechts voor.
vijf mille bestolen te zijn. Errare humanum est!.
Tenslotte z ijnog de aandacht gevestigd op de waarschuwing
der politie, dat bij het ontluiken der lente weer zijn opgedoken
die gore individuen, die met lieve praatjes en lekkernijen kin
deren in bösschen e.d. met zich lokken. De ouders mogen
't zich voor gezegd houden. En weer heeft de „roods haan"
gewelcljg gespookt. De kunstmest-fabriek bij Vsnlo werd door
brand vernield en de schade bedraagt over het millioen. Bij
Eindhoven ging ©ene groote sigarenfabriek in de vlammen
op. Bij een zwaren brand le Weesperkarspel kwamen twee kin
dieren om het leven. Bij Tilburg een groote boschbrand. De
lijst is nog veel langer. De „vraatzucht" van het roo-
de haantje is buitensporig. En wie weet, wat hij al op z'n
kerfstok heeft, d|at in sommige gevallen onbekend blijft?.
Er is in het jongste week-gebeuren bijna niets dan „scha
duw"!. Het ziekte-proces van de arme Nationale Ope
ra schrijdt voort, 't schijnt dat 1 Mei a.s. de fatale datum
zial zijn, waarop zij de worsteling zal moeten opgeven.
De „Maastrechter Staar" is op ultra-feestelijke wijze te
Parijs verwelkomd. Hier heeft men te doen met rnenschem,
die ondanks alle misère, ondanks alle geestkracht vinden
Om te zingen. Eere zij dezen braven Limburgers!. Velen,
die nu bij de pakken neerzitten, mogen.een voorbeeld aan hun
nemen!.
(BUITENLAND).
Het is de Fransche politici gelukt het incident, dat ontstaan
was door het Duitsch-Russische verdrag en gesloten was, door
een schrijven van Barthou te heropenen. Hij protesteerde tegen
de D uitsche antwoord-nota en vroeg de bijeenroeping van een
vergadering der delegatie-leden der groote en kleine Entente.
In deze vergadering werd een nieuwe nota opgesteld, schijn
baar tegemoetkomende aam de fransche eischen, doch in
werkelijkheid geen verandering brengend in den toestand. Alle
Fransche pogingen, tot nu toe gedragen om de Conferentie
te doen mislukken, zijn op niets uitgeloopen en de Duitschers
zijn zoo verstandig geweest op de laatste nota niet officieel
te antwoorden, waarmee het incident opnieuw gesloten is.
De gelukkige afloop van het geheele incident is voornamelijk
te danken aan Lloyd Gieorge, die alles doet om de Conferen
tie te doen slagen. In 'een in het begin dezer week gehouden
zitting der geallieerde delegaties verklaarde Lloyd George,
volgens den correspondent van de „Manchester Guardian"
„Indien Engeland begint te vreezen, dat de--samenwerking
der geallieerden op eenigeriei wijze zou leiden tot het voort
bestaan van vijandschap in Europa en het verhinderen van den
vrede, zal zijn standpunt aanmerkelijk worden gewijzigd. Het
is een plicht tegenover het volk, dat ik vertegenwoordig, dit
geheel duidelijk te maken. Het Britsche Rijk wenscht vrede
en is besloten over alle hindernissen heen te stappen, die pp
dien weg naar dezen vrede mochten worden gevonden".
Die rede van Lloyd George was ©en antwoord op die van
Bratianu, welke schrijft die „Daily Telegraph" beschouwd
werd als zijnde een ernstige wenk aan de Fransche delegatie,
d,at de klein emogenidbeden genoeg hebben van den voortdu-
renden gedrukten atmospheer, welke de Conferentie sinds
d|e opening heeft gekenmerkt,
i Teslotte heeft de Commissie voor de Russische aangelegen
heden weer vergaderd, zonder de Duitschers. Bij het begin
dezer zitting nam de commissaris kennis van een document,
dat door Rakofsky bij de commissaris werd ingediend. De
inhoud van het document kan als volgt worden samengevat;
In de veronderstelling dat de mogendheden aan Rusland
voldoende cradieten verleenen om in zijn behoeften te kunnen
voorzien, alsmede dat deze mogendheden er in zullen tos-
stemmen, de Sovjet-regeering de jury te „erkennen, verlangt
de Sovjet -delegatie
le Volledige annuleering der ooriogsschulden
2e Een moratorium, gedurende hetwelk Rusland aan zijn
schuldeischers geen rente zal betalen. Op" grond van uitla
tingen der Sovjet-gedelegeerden is er reden om aan te nemen,
dat gedacht wordt aan een moratorium voor den duur van Üieir-
iig jaar;
3e. Wat d(en eigendommen betreft, volhardt de Sovjet-dele-,
gatie by haar weigering deze terug te geven. In het uiterste
geval laat zij de mogelijkheid open voor een schadeloosstelling
in den vorm van concessies in Rusland.
In verhand met dit document en deze eischen, verklaarde
de voorzitter Sir Worthington Evanst de zekerheid hebbende
ook de gevoelens zijner collega's te vertolken, tot de aanwezige
Sovjet-gedelegeerden dat zij zich konden verwijderen en dat
de deskundigen yerslag aan hun regeering zouden uitbrengen.
De voltallige zitting dier deskundigen werd voor onbepaalden
tijd uitgesteld. De deskundigen onder de Russen vergaderden
om in een gezamenlijk proces-verbaal 't belang der zitting
van heden vast t elejggen.
Ernstige berichten komen uit Frankrijk, waar men zee*
gebelgd is over Lloyd George. Het nationalisme viert weer
hoogtij en er wordt weer gedreigd met militaire maatjregélen.
De „Deutsche Tages Zeitung" weet zelfs het volgende naar
bet blad van goed ingelichte zijde verneemt mede te dee
lt®: „Het Fransche bombardement-vliegtuigeneskader nr. 12
heeft de laatste dagen een groot aantal nieuwe vliegtuigen
gekregen",
De troepen van het Fransche leger aan den Rijn hebben
'bevel gekregen zich tegen half Mei gereed te houden voor een
opmarsch naar Duitschland'.
Als voorbeeld van de dreigende Fransche militaire maatre
gelen meld! het blad, dat volgens bevel van 28 Maart het
artillerie-regiment nr. 46 zich tegen 15 Mei met vrachtau
to's gereed moet houden.
Gehee! ongegrond zal dit bericht niet zijn.
Edoch zullen we vernemen, in hoeverre dit en dergelijke
berichten op waarheid berusten.
NIEUWSTIJDINGEN.
OVERREDEN.
D'e ongeveer 60-jarige Tj. Boonstra uit Steenwijk, reed
Woensdagmiddag, komende van de markt te Wolvega met een
met varkens zwaar beladen wagen huiswaarts.
Nabij Willemsoord wipte een der varkens de bank, waarop
B'. gezeten was, op, met gevolg, dat hij van den wagen viel,
de raderen over zich heen kreeg en bijna terstond gedood werd.
Vpor eenigen tijd werd een kleinzoontje van B. door een
wagen overreden en gedood.
FOTOGRAAF EN POLITIE.
Uit nadere mededieelingen van de politie is de „Msb." ge
bleken, dat de fotograaf, die tijdens de uitvaart van de groot
hertogin van Mecklenburg bij het Koninklijk Paleis ie 's-
Gfavenhage werd gearresteerd, vel voo|rzLen was van' een
vergunning der politie om zich binnen het afgezette terrein
op te houden. Hem was echter uitdrukkelijk verboden, even
als aan de journalisten en andere fotografen, zich onder de
kolennades te bevinden en daar te fotografeeren. Omdat hij
zich aan dit verbod niet beeft gehouden, is hij naar 'het politie
bureau overgebracht, doch na afloop van de plechtigheid weer
vrijgelaten,
Van een weigering aan hem van de gewone faciliteiten,
welke door de politie aain de pers verleend worden, omdat Ideze
fotograaf zich bij een vorige gelegenheid, niet behoorlijk zou
hebben gedragen, is geen sprake.
INBRAAK POSTKANTOOR.
Woensdagnacht hebben door het indrukken van een ruit,
dieven zich toegang weten te verschaffen tot het postkan
toor te Gilze (N.-Brabant).
Alles is doorsnuffeld en 1500 gulden aan contanten werd
meegenomen.
BELASTINGBETALING DOOR DE SPAARBANK.
In verbairrJ met het in toenemende mate achterstallig blij
ven der belastingen, mede een gevolg van de gebruikelijke
vertraging in het uitreiken d'er aanslagbiljetten, biedt de N.uts-
Spaarbamk te Kampen in overleg met d'e belanghebbende au-
tariteiten gelegen beid', wekelijks een vast bedrag-, waarvan
de grootte afhankelijk is van de totaalsom der aan Rijk en Ge
meente verschuldigde penningen, aan huis te doen afhalen,
waarna zij de zorg voor de prompte betaling der verschillends,
belastingen van, de belastingschuldigen overneemt.
BOTSING TUSSCHEN PAARD ENi TRAM.
Onder gemeente Klaaswaal is naar de „Msb." meldt, bij
een wegkromming een op holgeslagen paard, gespannen voor
een boerenwagen, op een aankomende tram der Rotterdkm-
sche Tramweg-Maatschappij geloopen.
De schok was zoo hevig dat de voerman en een drietal
jongens van den wagen werden geslingerd, met het nood
lottig gevolg dat een 8-jarigen jongen onder de locomotief
van de tram terecht is gekomen.
Met veel moeite is met behulp van het locomot iefpersooeel
'het arme ventje uit zijh benarde positie verlost. De levens
geesten waren reeds geweken.
De in 'e-e drie personen bekwamen g-.ea letsel.
EEN DUUR PAK.
Uit Ulft, gem. Gendringeirv ging dezè week een caféhouder
naar Bocholt (Pruisen) om er een kostuum te koopen. De Duit-
sche kommiezem hielden hem aan namen zijn kostuum in oe-
slag en die rechter veroordeelde hém tot 10.000 Mark geldboete
of 100. dagen gevangenisstraf.
