0.
NIEUWE
ÏOP
AAll
Nieuwsblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
kende
an.
E VRIES
nlden
jASTINi
s Sipar.
liü 69.
Zaterdag 17 Juni 1922 le Blad 31e Jaargang
per 3 maanden f 1,15
iaar.
- Tel. 3:
N, CHEMI-
CREOLIN,
ERNISSEN,
(OOLTEER,
RAFFIA,
«NE-OLIE,
tTIKELEN.
Dekens
rscht'idenheid
n wij in staat
iccialiteit.
kt.
maar.
AR,
Telef. '844.
itie
IERJIMEN,
wen.
Ie Etalage.
vliegen.
elijks.
)0 stuks,
ezonden.
Tefe.£rR«f«>B 52
LANGEDIJKER COTRAST.
Deze courant verschijnt Dinsdags, Donderdags en Zaterdags.
ABOSNEKEKT8PBIJS
REDACTEUR-tTITGEYER
J. KL KËIZER.
BUBBEL:
ffoordscharwoude.
PK IJ 8 DEK ABYEBTENTIENi
Taa 1—5 regels 75 ct.» elke regel meer 15 et«
Groots letters of vignetten worden na&r plaatsruimte berekend.
Brieven rechtstreeks aan den Uitgever,
DIT NR. BESTAAT UIT 2 BLADEN.
EERSTE BLAD.
REVUE VAN DE WEEK.
13 Juïlir.
BINNENLAND.
In periode van g'raotere en kleinere
débactes, ineenstorting-en van aljerlei
soort, is het een merkwaardig ver
schijnsel, 'dat een instelling diiie gestichjt
werd 'in den jare 1786 dus den res
pectabelen leeftijd van 136 jaar heeft
bereikt zich (althans wat het leden
tal betreft en den bloei der stichting1
waartoe zij den stoot gaf) nog altijd
intijdperk van groei en wasdom1
verkeert. Ik bedoel het oude „Nut", dat
weer zijn jaarlijkscbe algemeen© verga
dering te Amsterdam hield. Ditmaal ge
leid door een president©, mevrouw Boisi-
sevain-Pijnappel. Dé vermaarde en so
lide maatschappij in de achttiendie eeuw
geboren telt nu 25,400 lieden. Ook,
zelfs zij mioet misschien straks miet den
eisch van bezuiniging rekening gaan
houden, want sinds 1911 is het kapii-
taal van het „Nut" mlet twee ton ver
minderd. Mevr Pijnappel deed in haar
openingswootd een krachtig b.-érofêp op
den steun van de vele vrienden, die d
oude .instellingbezit, en men mag met
eeriig vertrouwen bet resultaat dier
„jiansporing" afwachten. De presidente
heeft zeer verstandige woordten géspro-
kon in hadr rede, diie ook buiten den
,',N uts"kfing' de aandacht verdienen. Zij
uees erop, hoe het thans ieders plicht
bet „versoberingsreoept" toie te passen
Inderdaad wordt men thans telkens ge
treffen door het verschijnsel, dat men
krachtige bezuiniging wil in de huishou
ding' van Vader Staat, ook in allerlei
andere sferen en kringen; zelfs bij den
allernaasten buurman, doch. dat
men in eigen huis ieh gedöe het kostelij
ke bezuinigingsvoorschrift stilfekens
verwaarloost. Ook hiier wederom de
goeden en verstandig-en niet te-na ge
sproken. Ik herhaal: het „uiterlijk as
pect" van Pinksteren 1922 gaf aller
minst den indruk van eieln onder econo
mische crisis gebukt gaand volk. De
Scheveningsche PPier, om slechts één
staaltje te noemen, werd op de beide
feestdagen door niet minder dan ruim
30000 personen bezocht. En het weer
hield zich voortreffelijk. Intusschen heb
ben wij volop gelegenheid gehad, om
te ervaren, wederom, hoe grillig onbe
stendig en kort van duur zulke extra
gloeiende vroegzomers zijn. De vurig
begeerde regen kwam eindelijk e)n voor
den landbouw' was het een zegen. Maar
met de regenluchten kwamen ook de
.gure buien, vrij heftige Westenwinden,
zoodat de' gummijassen en- mantels de
lichte zomerkleedij moesten omhullen.
Het was een overdrukke en zeer „ge
animeerde" Pinksteren en de „feestklan
ken" werden helaas verstoord en ver
somberd dtoor de droeve tijdingen van
zeer érnstige ongelukken, waarvan on
der meer twee notarissen een slacht
offer zijn geworden. Dat er met de
w-ld voortraz-ende motorfietsen schrik
van straten en landelijke wegen een
sstuk of wat ongelukken zijn gebeurd
op de dagen, waarin het alom wemelde
en krioelde van motorrijtuigen» het is
eigenlijk overbodig het te memo,reeten
Van „stembusopwinding" bespeurt
friteü nog altijd bitter weinig, schoon die
Se Juli 'toch nog slechts een kleine drie
veken van ons verwijderd' is. Op den
tweeden Nationalen Katholiekendag te
Nijlmegen gehouden, beeft hiet Episco
paat zich eindelijk officieel uitgesproken
over de Nieuwte Katholieke Partij, zelfs
ook met Pauselijke machtiging. De Uit-
rechtsche aartsbisschop sprak het „de-
leatux" uit, de ontoelaatbaairheid over
de N.K.P. Roma -locuta est.
Een der uitverkorenen van de nieuwe
partij waagde het nog wel zijn candida-
tuur te handhaven, gewagend van liet
z.i onduidelijke der uitspraak van bet
Episcopaat. Er werd ijlings een spoed
vergadering uitgeschreven in verband
met wat dé aartsbisschop té Nijmegen
had verklaard. Doch men mag veilig
aannemien dat de gestie d|er N.K.P. ver
broken is. In' hoever zij, die .zich bij
haar aansloten, in de geheimenis van
de kiescel het „parool" der oude Ka
tholieke Partij nu zullen volgen,
heeft men af tie wachten. Op de Nij-
miee-gsche bijeenkomst der katholieken
heeft minister Ruis verklaard, zelf niet
te begeer en hiet nog langer dragen van
Je regieeiringsverantwoondielijkhdd, doch
zich eventueel te zuilen onderwerpen
aan God's wil, indien hij premier, den
bestuurslast moet blijven torsen. Ook
wanneer men niet wist, hoe volkomen
oprecht het karakter van Mr. Ruijs is
■dan zou men toch aan de eerlijkheid
dezer ontboezeming niet behoeven te
twijfelen. Het ministersambt is in deze
tijden allerminst begeerlijk. De spreuk
der 15e eeuwschie dichteres Anna Bijna
„Meer suers als soete" is er ten volle
op toepasselijk. En met den variant
op een bekend 'operetteliedje, kan men
er ook van zeeggen:
„Je -suis ministro,
Qüel chien de métier."
Het worstelen met de economische
ell mde van - allerlei soort, vormt nu
een der pijnlijkste en moeilijkste doe
len van de bestuurstaak! Onze spoor
wegen hebben over het afgeloopem jaar
ten tekort van dertig mulilioan te Doe
ken 17 voor de Hollandsche en 13
voor de Staatsspoor en waar opdrijving
der tarieven een avierechtsch gevolg
zou hebben blijft de vraag: waar de
middelen te vinden om het gewéldig'
gat te stoppen. Men dankt nu en dan
personeel af doch dit brengt slechts
weinig beduidende verlichting, en op.
°Toote schaal kan bet natuurlijk niet.
Verhooging der huren van huizen, aan
de maatschappij toebehoorend en o.a.
aan ambtenaren of beambten verhuurd,
wordt nu toegtepast. Feitelijk, komt de
ze maatregel dus neer op loonsvermin
dering,.
De hamteering van „bet snoeimes"
vor.dt nu een „sport" voor Rijks- en
gemeentelijke autoriteiten. Te. Amster
dam zal men uitbreiding van het po
litiekorps verhoeden dbor bet instellen
van een. rijwielbrigade. Minister Ruijs
heeft aan Ged. Staten der provinciën
een circulaire verzonden, waarin (ook
met bet oog op de vermoedelijk' blij
vende duurte der steenkolen) in overwe:
ging wordt gegeven Jie streven naar
concentratie van de gasfabrieken, een
;n andere landen sinds lang toegepast
middel tot beperking van uitgaven.
Te Schevenin-g-en is men iln „gespan
nen verwachting" der komstvan de
Conferentieleden. De voorbereidingen
duren langer dan mem had vermoed en
voor de hotelonderneraers c.s was cti-e
onzekerheid omtrent getal der komen
de vreemdelingen, tijdstip van aan
komst en zoo meer natuurlijk niet aan
genaam. Hoofdzaak blijft intusschen,
dat de gewenschte drukte niet zal uit
blijven, terwijl gelukkig allerlei practi
cable en doortastende maaatregieleu wor
den getroffen, om' te beletten dat er t
„gepeperde" prijzen worden genoteerd
Scheveningen geeft nu. een voortreffe
lijk voorbeeld, dat alom in den lande
navolging moge vinden. Het doorleeft
in 1922 eén allerprachtigst seizoen. De
Intern. PolitiefcntootisteUilng was e-
venals de Indische een groot succes.
Er zijn nog meer exposities op komst,
maar in de „roes" van geld verdienen
laat me ng-elukkig het kipje van de
gouden eieren in leven. Tot dit goed,.'
resultaat heeft dé bittere ervaring!
thans gfeleid.
Voor velen is het seizoen van met
vacantiegaan reeds nu ingetreden. Het
Komnklijk echtpaar wordt op de Noor-
sche reis ove rhet algemeen door mooi
weer verblijd. DD-e tocht duurt tot het
begin van de volgendie maand. Den
3en Juli hopen H;M. en de verdere
leden van het Koninklijk gezin weer
.in Patria terug (te.zijn. Dus, aan den
vooravond van dten grooten electoralen
veldslag.
Voor dien tijid krijgt men de verkie
zingen .do,or Prov. Staten voor die Eer
ste Kamer. Na mr. van Nierop hebben
de heeren Kraus en Cremer verklaard
geen nieuw senatoriaal mandaat te
wenschen. D:e senaat verliest daarmee
drie van zijn allerbeste krachten. 2
voortreffelijke léden varwtlle oude, goede
on bovendien eeh man van op zijn ge
bied zoo onbetwist gezag als prof.
Kraus. .Het vinden van opvolgers bij
machte om dat verlies «enigermate aan
te vullen is allerminst lichte taak.
Nog stip ik aan, dat de Nederland
se he delegatie ter Haagsebe Conferen
tie zal bestaan uit Staatsraad Prof.
Scruijcken en mr. Snouck Burgronje,'
cretaris generaal van budtenlandische
zaken. Gezegd is reeds-, dat deze Con
ferentie zal worden gevormd door
personen, tikje minder „hoog" dan de
Genua gedelegeerden dei- diverse., lan
den. Wat volstrekt geen reden behoeft
te zijn om vanwege dit verschil minder
vertrouwen te stellen in die evenitueale
resultaten der samenkomst.
Van de jongste criminaliteitsvaria tee
ken ik slechts aan, datde roovers in
inbrekers die Twente tot operatieve]?!
kozien op tal van plaatsen „visites"
Drachten en roofbuit vermeesterden.
Voor de politie 'geldt het hier ,een
harden strijd met die allergevaarlijkste
elementen van het zich gestaag uit
breidende boeveococnplex. Voor de
zooveelste maal dient herhaald te 'wor
den een waarschuwing om' te bedenken
dat kinderen, in bosch en veld wande
lend» thans op allerlei plekken bedreigd
worden door gevaarlijke individuen.
Verschillende gevallen van zeden
misdrijf kwamen in de afgeloopen week
weer voor. Ook nu woedden weer bran
den, terwijl in de streek bij Oosterbeek
en Wolfsheze geweldige stukken bosch.
door het vuur vernield wonden. De al
lergrootste voorzichtigheid met brand
baar goedje is thans ons aller plicht.
Tot de jongste „nova" behoort ook
het in de kringen der Oud Katholieke
Kerk in ernstige overweging nemen
van het vraagstuk der afschaffing van
het gedwongen celibaatder .priesters,.
Verschillende stakingsberic hten"
wel te verstaan van broeiende geschil
len, dreigende conflictep:, duiken
Lclk'ens op.
In tijd, welke de ondernemers, pa
troons nu eenmaal noodzaakt tot het
vinden van uitgavienbesiaoiaiing, „in de
lengte of in de breedte." Op de Hol-
landiafabrieken, in bet confectiebedrijf,
kwam het tot een. ,strike", en vierhon
derd personen zijn daarbij betrokken.
De invoeiing van de tabakswet be
rokkent de ervan verwachte „soiesaJh",
maar gelukkig verleenen de betrokken
ambtenaren de belastingplichtigen alle
medewerking. Het zal gaandeweg wel
„wennen." Maar vooral in de Rose-n-
daalsche buurt, ziet het er voor verschil
lende fabrieken, die niet aaini den eisch
.der nteu.we wet voldoen, verre van
rooskleurig uit. Ook door deze „zure
appels" zal moeten gebeten worden.
Mr. Treub's woord, door verhooging
van productie en door frissobe energie
moot men de jniserc dezer, tijden zien
te beheerschen, blijft van volle kracht.
Het 6tr.eeomité voor de Niederlandsche
tentoonstelling te Kopenhagen hs ge
vormd met Prins Hendrik als voor
zitter. Zulke ondernemingen toornen
dat er, ondanks alles, in Nederland
nog lust nog durf is otö „aan te pak
ken." En dat geeft moed, vértrou
wen in 5e toekomst.
BUITENLANDL
De conferentie te Dien Haag begint
deze week en zal heit te Genua afge
broken werk voortzetten, althans wat
betreft de Russische kwestie. Delega
tes dér 'verschillende landen zijn naar
Den Haag gekomen of zullen m de
eerstvolgende dagen daar nog arri- -
voeren om in Commissievergaderingen
deze kwestie te regelen. Het schijnt
thans wel vast te staan dat Amerika
niet aan deze besprekingen- zal deelne
men en dat Frankrijk zicü ook slechts
voorwaardelijk met de conferentie ve.r-
een-igt. Tusschen Londen ejh Parijs zijn
zijn dez eweek nota's met betrekking
tot de Conferentie gewisse-id, waar dij
van Engelschc zijde werd gewezen op
gevaar voor Europa, als de huidige
slechts economisch etoestamden blijven
gehandhaafd.
Engeland acht het zelfde irn bat he~
lang van de goedé betrekkingen tus
schen beide landen giewenscht, dat
Frankrijk zich muet afziijid-.-g houdt. Frak
rijk draagt evenzeer die vierantwoorde
lijkheid voor - het zonder resultaat uit
eengaan van de Cornimissue v„n Ban
kiers, welke te Parijs vergaderde ter
bestucteeitng van de vraag of aan
- Duitschland een Jeemsng kan worden
verstrekt. De bankiers achttien daar
voor vermindering van de schuld van
Duitschland noouig, djoeh Frankrijk
weigerde.
Ln het rapport van de ihitiesrnajiona-
le comnrissr© van* bankers wordt ver
klaard, dat de beleggers in emtgè tier
belangrijkste landen met gienegd' zou
den zijn een ieening aan Duitschland'
•te verstrekken, due er met op berekend-
was, een permanente negentig van het
probleem- der schadeuoossteLing te 'be
ioven. Het ver!klia,art evienieens, dat de
beleggers in d panden, the geen deel
namen aan "den oorlog,, zeer .lijden door
de waardevermindering van de mark,
gedeeltiéiijik, omdat zij grooOe sommen
in marken beiegd hebben en ander
deels omdat die hanuelisniedeciing.ing-
van Duitsche industrie' een kunstmatig
voordeel verkreeg door daze aanhou
dende waardeverminueriry. jWederom
wordt, betreffende Franknjk verklaard,
dat ©en bepienkte neenoing groote moei
lijkheden zou ontmoeten, daar hoog
stens een kaan deen daarvan recht
streeks aan Frankrijx zou komen als
scha'delooissiteiLngien. Deze en andere
moeilijkheden beserfiemde, zijn de le
den der commissie tot hun grooten spijt
tot de conclusie gekomen, oat zij oneer
'de huidige' onistahid^gheden niet kun
nen adviseerien, dat een buitenlandsche
leening onurtvoierbaar is. Onder'de al
gemeen© opmerkingien verklaart de
commissie, idat de hoofdvoorraad voor
een buitenlandsthe leeniing te allen tij
de is, dat liet publiek moet beseffen,
dat Düitschland zélf inderdaad een
krachtige pogang doet om zijn rijksfi
nanciën op oen S'tabsieliein grondslag te
vestigen. Een andere hoofdvoorwaarde
is de ophetlong der huidige onzekerheid
aangaande het probleem der schadeloos
stenihgen. De commissue had een ver
klaring voor zich, dat de Amerikaan-
sche bankiers en beleggers in deze om
standigheden dn vrij booge mate belang
konden stielïen in het aankoopen.' van
DDuitsche obligatiiien, maar alleen, in
dien aan een iundamenbaeie voo r waaier
de werd' voldaan. 11I. dat zulk' een lee-
riing zou geschieden op icemst-enimcg
verzoek en voior het welzijn d©r geal
lieerde nataes. Diéz© omstandigheid zou
op geen beter wijze kunnen worden
te kennen gegieviep,; dan door de actie
ve; mede-werking der bankiers van de
geal'lieerdie en andeire naties.
In Duitschland wordt door ©en pn
ander de gezindheid tegenover Frank
rijk niet beter.
Kapp, de leider djer R-echtscbe putsch
te Berlijn i' nMaairt 1920, die zich na
zijn lucht naar Scandinavië aan het Ge
rechtshof te Ledpzich ter beschikking
had gesteld, is aan ©ah oogoperatie
overleden. Hiermede is eendier Duit
se h-e reactionairen van haf toon,eel ver
dienen.
Bij -een bezoiek van Ehert aan Mun-
chen is "het tot rekiatjes gekomen wel
ke .echter geen grooten omvang heb
ben aangenomen.
De Lerscbe ktwestic is nog al-tijd e<&
kwestip, hoewel de onderhandelingen te
Londen thans gunstig veiloopen.
NIEUWSTIJDINGEN.
'N DANKBARE LANDSTREEK.
Wat doeltreffende landontginning (én
goede verkeersmidde'len te water en tie
tand vermogen ziet men o.a. in de
voorheen zoo" stille ien veriatien, goed
deels woeste - streken van O. Drenthe
'en O. Groningen.
In de gemeente Borger (DDr.) heeft
zich in de laatste 20 jaar door die land-
oiitgimiingen te Bromniiinger c. a. ©en
geheel nieuwe b-cvaiktng gevestigd» die
zich in den landbouw heeft weten te
handhaven ©n wieivarepd is, zélfs in deze
ongunstige tijden en dit is een oord,
oat vioegier nauwelijks ganoerrid ward.
Ook zien we dit verscnijnsei ia het
"W esterwoldsche land (Gr.)'.waar, naast
de bekende groote landmaatschappij.
Het Hebracht", vele groote én kleins
landontganmngen zijn ondernomen, de
gedaante van het landschap gen,eel ver
anderd ©n ©en pijveire bevolking een be
staan verschaft hebben.
Hebben die óntgimmungen aïles tot de
welvaart -dier streken bijgedragen, zon
der eenregelmatigién aanleg en ver
lenging van goede kanalen en de banen
van spoorwegen, zou er van die ont-
ginn.»g,en n.ec veel zijn gekomen. Daar
zijn oe Drenlsche- -en GronMigsche veen
koioniauC kanaien (d© van vroeger da-
teeren, töien de vervening zich allengs
unbreiddej het Wiesierwoldsche ka
naal, dat voor 20 jaar aangevangen,
nu Oost Groningen ih de lengt «door
snijdt. Voorts die even jonge spoorwe
gen S tadskanaal-Emmen- Coevorden-
z-wolte (de Noiord-Ooster Lokaal Spw.)
en de lijn. 'ierapel-Wm-schoten-Delfzijl
(Oost Gr.ojningon) onii van de stoomtram
lijnen 'lerapei-lammen-Hoo-gev,een
en l-'erapei-Kiazienav,een-N .-Amster
dam ©nz. iiaar Ewohe hiet te spreken.
Ais e'en staaltje van de toeneming
dor beweging» kan v-ermeid worden, üat
op het Vv esterwoldsche kanaai in 1913
1819 schepen weroen geschut en m
1921 6092 schepen; én dat de N. O.
Lok Spw. in 1901 aan ontvangsten liad
t 150.000 en in 1918 ruiimi 1 111.i.noen gul
den-, Zo© -ergens, dan is in dart gedeelte
van het Oost-en dies, lands zichtbaar,
dat goede verkesrsrniidheii-en voor den
bloe. van gemeenten en geheete land
's tr-eken noodig; zijn. In d eg-em. Vlagt-
viedJe stonden voor 20 jaar van die
plaats al to;t het 1 uur Oostwaarts
g-e,egen Bourtangs, tttsn woningen
ttians zeker ongeveer honderd, waar
onder tal van iiank-e böerctierijen; Van
Viagtwedide naar lerapei, 4 uur gaans,
lagen voor 25 jaar nog h-eei-e vlakten
onontgonnen land thans is er geen
akxer on-gecultiveavd meer te vinden.
Zoo noemt ook de Duitsche Kreiz
Commissie voor den spoorwegbouw
Meppen (Westph. Eis-enbalm) naar Te-
ra pel, in aansluiting aan de lijn -Stads
kanaal - Te rup-el-Rijk sgrenswaaraan te
genwoordig -druk g-ewerkt wordt, den
aanleg va-n den spoorweg naar Mep
pen „den weg tot omsluiting zegge
cujtive-ering van de Bourtang-er ve
nen een aangetegen heidevlakten" op
Duitsch gebied. Dn op grond van eigen
ervaring mogen we. zeggen dat -deze
Duitsche heeren bet-goed inzien. Jam
mer -dat er iets ontbreekt- in het g-roz-e
Vaterland, n.l. het Geld!
Over de bet-eekenis' van goede kana
len voor de tot -grooten -blo-ei gekomen
eenkolonies in het Oosten des lands
over het van Stadskanaal tot Terap-el
gegraven 30 K.M. lange kanaal en
don invloed daarvan op -den blo-ei van
deze geheel© streek, door de bevor
dering dé vervening, spreken we nu
htet. Genoeg zij het t ©hebben gewezen
op tiet onberekenoaar voordeel van goe
de verkeersweggen en de nikt-üej.en en
van ianctontgimiung overal waar deze
met succes beiooit te zuilen bekroond
worden. „N. v.d. D.".
