NIEU WE
31e Jaargang
Donderdag 10 Augustus 19
No. 92.
LANGEDIJKER COliRAIT.
ld*
VAN ALLES EN NOG WAT.
Er was een tijd dat ©ett rpejbjeï een gulden 25 cén^, waard
was- Thans -worden die 100.000 roebel biljetten aan dé, tgrens
Zevénaar verhandeld voor 30 cent. En te Moskou kost in de
nesiaurants ©en pprtie slh, 4- millioen roebel, een paar schijf
jes komkommer 700.000 roebel, ©en biefstukje 4 millioen,
enz. Vpor 20 h 30 miljoen ka» men 6e Moskou wel een goed
diner krijgen 1 Dan is het le,ven in pns vaak als duur geschol
den Holland toch nog spotgoedkoop, wannele'r we vergelij
kingen gaan maken! Nep», dan de kronen. Die staan in ver
gelijking mpt de Russische munt, enprm 'hoog! Zoo, ongeveer
11000 pm oen cent. Maar dat wist de inwoner van Den Haag
niet, Id'iie den goejden tijd toen de Opstenrijkse'he kroqn nog
©enige waadde had, er 5000 had gjejkpcht, in de hoop. er later
In het mooie Weleihen nog epns van te kunnen profiteered..
Maar het 'bezit van deze» fcronenschat had de afgunst op
gewekt van zijn buurtman, di;e op slilriksohjei wijze trachtte
ideze ,,'kpstbare som gejlids" in hajnden 6e knijgen en daarin
flez|er dagen ook wer|kielijk slaagde. Maar de Hagenaar liet
liet ©r niet bij zittpfh en 'haastte zich naar de politie te gaan,
pm kien snopdaarid aan t|e klagen ie|n op. die; wijzie zjjn verforen
bezit terug te kmjgpfi' Het was nu echter voor 'beiden- een
groote ontnuchtering, toen zij hoorde», dat het bedrag va»
5000 kronen, dank zij d© laatste Valuta-schommelingen, op
dit ©ogenblik een waandia heeft van even 3 cent. Als ze dat
geweten hadde»Hij had ze cadeau kunnen krijgen,
kuchtte de bestjoljejhe |en de ander mompelde hij hajd ze
kunnen 'houden. Maar het gerecht most zijtn loop hebben
len tegen die» dief is procel-verbaal opgemaakt wegens op
lichting voor ©en waarde van 3 Hollandsche cent©»
Wanneer jie dan toch stelen wilt, doe het dan tenminste
goed, zooajs de hepnen die' een Belgische gravin ontlastten
van een cpllier te» waarde van ieen half /millioen francs.
Het drama spieelt te Parijs doCh vond z:ij» ontknooping te
flMijmegen. De gravin had te Ostende, de bekende Bplgische
badplaats, een elqg'ant jpngmensc'h ontmoet en droeg bij die
gelegenlhejld het kostbare halssnoer. Dat was de reden, waar
om het jongmpnsc'h ler naar verlangde de kennismaking te
hernieuwen. Ee|h poos daarna logeerde de gravin te Parijs
en daar dook in hietzelïjdei hotel op, haar kennis uit Ostende,
jpdie een paar kie|hnissen bij' zich 'had pn ze aan haar voorstelde
als „zijn prpcutetiehou-dier" en „eien jongmansch van goeden
huize". D© elegante jongeman' wilde de villa- koopen die de
gravin in ©en voorstad van Parijs bezat e)n daarom ging
men er pier auto pen bezoek brengen, de gravin met een
vriendin en de drie' hpetren. Maar, 's avonds op dan terugrit
kwam het onvehwiachte slot. De auto stopte op een donker
FEUILLETON.
DE WERKTUIGKUNDIGE.
Tpe» Blalnche de kielrk verheit, had zij zonder het te weten,
een grooten stap voorwalarts gddaan in de kennis van God.
Zij wist, wiel is waar, mpg niet wat godsdienst was; maar
de Godheid zelVe had zich aap hare jeugdige ziel geopen
baard. Najdat zij het gebouw verlaten had, volgde zij de kade
langs de Seine ien bezag miet kinderlijke nieuwsgierigheid
de uitstallingen der kpoplieideh in o.ude schilderijen, platen
en boeken, die op da't tijdstip vedl' meer dan tegenwoordig
het voetpad belpmmtenden. Eensklaps ondervond zij ©ene he
vige inwendige ontroering, geheel haar wezen trilde als on-
Ider "dein invfoed van de1 werking ©ener electnische batt ui;
len haar pog kón zich niet meek afwenden van een boek',
dat onverschillig in een© groote kist met oude, boeken ge
smeten was. Dit boek' zij meppde zeker te zijn dat zij het
diet vpor de eprste maal1 z»|g. Het was een groot octavo
Icieel, waarvan de band, gejheiel bem,oxst en vuil, en op de
randen en hoekten vei"sl|eten, eertijds zeer schoon geweest moest
rijn.
•Onder de. dichte l|aag stof en de spa|tten modder, die het
zwarte Chagrijnleder bleÜektis», zag men nog flauwe sporen
van ie©» wapenschild, dat zich daar vroeger op bevonden had.
De sloteh, gehpel uitgeslagen en uit hun verband gerukt,
waren er nog aan; maar konden niet meer dicht gemaakt wor
den.
Blanche nam hlet boek en opende het. Op het eerste blad
las zij in rpode letters het woord: Bijbel'. Zij slo|eg ©enige blad
zijden om, eenie plaat trof hare oogen, daarna ©ene andere
©n wieder elenie ander,e.
Tiers'tphd kwamen de heirintierihgen aan hare kindsche ja
ren in menigte bij haar op e» weldra was zij ier zeker van, dal
Üat zij als kind dikwijls 'bijna dagelijks het boek in
handen gehad had, waarvan de platen haar nu zpo sterk aan
trokken.
Blanche bedroog zich niet.
Het toeval deed haar hier iniderdaad den ouden bijbel we
lder vjijnklien, met he!t wapen haver familie, die tien jaren ge
leden, na den dood van Martha en de gsvanneming van jan
Jan Vaubarpn, even als het overige huisraad, publiek ver
kocht was. Een|e vurige, ©em© onwederstaanbare begeerte om
'dat boek tje bezittiejn, kwam bij fiaar op. Zij vroeg d©n prijs er
plekje, de „procuratiehouder" trok- ie,en revolver en sprak Ide,
gravin zeer beminnelijk aan met die woorden: ,,je collier klein
tje, of ik schiiet je kapot". Het kleintje maakte van den nood
een deugd ejh gaf haar kostbaar bezit af, waarop zij met
haar vriendin uit de autp werd gesrpetian. Eenige weken daar
na gelukte het haar in eien cafétje een der roovers aan de
politie aan te wijzen en toen kwam deze te weten dat 'hef
collier naar Amsterdam gebracht was om daar aan "he; dia
mantmarkt te worden verkocht. Toen weiti in samenwerking
met de HpliLandsohie reteherche te Nijmegen de „kleine Piet"
gearresteerd die het vieqdie deel van het halssnoer nog in
z"m bezit had. Nkar de rest 'kap de gravin fluiten. De daders
zitten nu inmiddels ook allen achter slot en grendel, maar ze
laten niets los. Maar als zie hun tijd uit hebben gegeten, vin-
tien ze waarschijnlijk de duiten wel, ter belooning voor de
moeite en als vergoeding voor het ongevraagde logies op
staatskosten.
Hard is het evenwel om twiee jaar nadat de verduistering
is geplee(gd nog gegrepen te worden. Het is een voormalige
boekhouder van de stoomvaartmaatschappij Nederland over
komen, die ejr twee jaar geleden -van door ging met 40.000
gulden en naar 't buitejhlatad ging om daar rustig te teven van
die opbrengst van zijn arbiefid. Miaar hij beging de: dwaasheid
te Amsterdam t-elmg te komen- D.e politie, die een goed ge
heugen heeft, arresteerde hem' en de justitie zal er wel voor
zorgen dat hij vooreerst niet wiejer weg komt.
Als de politie ie|ma»d eenmaal te pakken heeft, laat ze zoo
gauw niet w|©eg los. Een deserteur, wden 't militaire leven
gansch niet aanstond, kan >ejr van meepraten. Hij was in zijn
pogingen om te ontvluchten anders hardnekkig genoeg. Reeds
drie maal was hij ontsnapt maar ook drie maal was hij weer,
gegrepen. Verleden week Zaterdag deed hij zijn vierde poging.
Aan die ovejezijde van het IJ werd hij echter weer gearres
teerd. Hij wist eviepwel de beide politieagenten te ontkomen
epi op eien pont te springien, die juist vertrok naar de De
Ruytefkade. Dte politiebeambten lieten de pont weer naar
den wal terugvaren, doch tpeto de' deserteur hen zag aanko
men sprong hij in heft IJ. Met eien dreg werd hij opgevisebt
ie» voofloopig in heft militair hospitaal opgenomen. Er zal
wat voor hem opzitte»!
Dan had hij de gelegenheid om er tusschen uit te trekken
ook maar beter moetleln kiezen. Maar 't kan altijd nog slechter
afloopenEen gevangene die onder begeleiding van twee
marechaussées van Venlo naar Roermond vervoerd werd,
sprong uit het raampje der W.C. van den in vollen vaart
zijnde tr-ejin. De marechaussees trokken onmiddellijk aan die
noodrem etn tojen dia trien stil' stond begon een wilde jacht
door het veld. Ten slotte werd de gevangene, die door den
v|a».
„Ha! ha! klein juffertjesprak de koopman lachende,
„bet schijnt' dat gij nijet leziein kunt ziet gij niet, dat al
de boeken in die kist genoteerd staah voor tien stuivers?"
Een trilling van vreugd© doorliep hare leden. Tien stuivers!
die bezat zij! Eiens had zij in dien tuin dicht bij huis, m
het zand ©en stukjie geld gevonden en toen zij het aan Fritz
Homer wilde terug gieïyen, had deze in eene vlaag van edel-
moedgiheid, waaraan hij niet dikwijls onderhevig was, gezegd
dat zij het behouden mocht.
De dochtjer van Jan Vaubaron haastte zich de» koopman
'het stukje van tien stuiwelrs te 'geven, dat haar geheeten schat
Uitmaakte, en het zoo zeier begeerde boek opnemende, verborg
zij het onder haren manteil bij zichzelve zeggende:
„Mijn God! hoe gelukkig dat ik' uitgegaan bienl"
Her was helder dag en Blanche was nog niet moede; maar
nauwelijks was het dierbare boek, dat zooveel herinneringen
bij haar opwekte, in haar bezit of zij zag van alle verdere jwan-
tteiing af. Zij 'had maar ééne gedacht©: naar haar eenzame
kamertje t-e gaa», om' ©r op haar gemak van haren schat
te g_-nietiejn. Zij verliet de kade en vplgde, of liever meende den
w,eg te volgen, die naar den Boulevard du Temple geleidde;
maar reeds bij hare ©erfst© schreden geraakte zij verdwaald
en eerst twee uren later, nadat zij wiel twintig malen den. weg
gevraagd had, kwam zij aan het kleine deurtje, waarvan zij
'den sleutel bij zich had. Gfod allffen weet met welk' een klop
pend ihatri zij die deur op.tfide. Zij vrdesde dat zij zich in
de tegenwoordigheid vain Pamela zou bevindenof van den.
een of a!nder,e» der dienstboden; want in dat geval zou
Fritz Horner onvermijdelijk bekend gemaakt worden met haar
uitstapje, en zij schrikte reeds bij voorbaat voor de uitbarsting
van gramschap, waaronder zij te lijden zou hebben.
Niets bevestigde: hare vrees Pamela bleef even lang
weg als die magnetis,e)ur. Géén der dienstboden vond goed'
vóór de» avond weder te' keefren. Het huis was ledig en
Blanche bereikt© hare kanter zonder dat iemand ooit ver
moedde, dat zij zich ©efnige uren vrijheid verschaft had.
HART EN ZIEL.
De avond viel spoedig. Niaidat Blanch© de deur van hare
katner van binnen geslote» had, stak zij eene kaars aan -en
blegon mtet vromen ijver den baJnd en de sloten te reinigen
van het oude boek. Het zwarte chagrijn-leder herkreeg wleldria,
zooal niet zijne ©etste frischheid, da» toch een behoorlijk en
zindelijk voorkom©», en dte jonge maagd had het genoegen
sprong ernstig aan heit hoofd verwond was en zijn heen had
verstuikt, wefder gejgrepen. De toestand va» den gevangene
was echte» zoodanig, dat hij niet met den trein verder kon
worden vervoerd.
Van een spannende jacht op inbrekers, zoo iets voor de bins -
coop, hebbe» de bewoners Va» de Zeedijk -buurten te Am
sterdam kunne» genieten. Des avoinids tegen achten begaf
de chef van ©en sigarenfabriek gelegen aan de N„ Z. Voor
burgwal, zich naar z'n kantóor,' om daar ee» beetje te wer
ken. In het vertrek op de eerste verdieping gekomen, be
merkte hij tot zijin groote verontwaardiging, dat de brandkast
versc'hove» was en van haar voetstuk was gezet. Op 't zelfde
moment hoorde hij gedruisch achter zich en zich omdraaien
de zag hij een man, die een revolver op hem richtte. Die
chef de bureau, die zooafs 't schijnt, vopr geen klein geruchtje
vervaard was, vroeg wat hij hier deed. Hij trachtte- naar de
deur te loopen, met de bedoeling dten ma» op té sluiten.
Maar' toe» hij dedeur btsr|eikte kwam ©en tweede inbreker
te voorschijn. De ©erstie wond zich zeer op en met moeite,
wist nummer t'wele hem tot kalmte te brengen. Steeds met
de' revolver dreigende, verlieten ze het gebouw. Maar de chef
zat hen dicht op de hielen. Dp.or sloppen en stegen zette hij
hen na. Andefren 'voegden zich' bij hem ©n wel ©en half uur
lang duurde de ren. Toien verdwenen de inbrekers in een
'huis aan dien Zeedijk. Politie-assistentie werd ingeroepen. Een
jongen, die het huis aanwees, kreeg van de buurtbewoners,
die 'blijkbaar gemeene zaak met de inbrekers maakten, eén pa la»
schoppen. De politie- zette een deel va» de Zeedijk' af en
verrichtte eejnige huiszoekingen. De 'daders wedden echter
niet geVonden. Vermoedelijk zijn zij dop» een dakvenstertje
ontsnapt en hebben hun tocht oyer de daken voortgezet. Me»,
hoeft geen spoor van hen kunnen ontdekken.
De wereld wil bedrogen zijn.
Moet de waarheid vandit gezegde nog nader toegelicht
y orden? Telkens en telkens weer zijn er duizenden geloovigen
die hun centjes wegsmijten aan dingen waarvan ze wel' van te
voren op hun vijf vingefrs kunnen na tellen dat hét bóeren-
'beldrog is. Ee» Amerikaanschi© bootmaker, zekere Léon Da
vid, vestigd©, verladen jaar in de Rue de la Bourse te Br,us-
sel eten agentschap- Hij beloofde in een circulaire 15 pet
pier wiefek aan hen, die hem' hun geld in leen toevertrouwden
om er melde te wedden op Belgische en Fransche courses.
Weldra kwamiejn postwissels en ,ehéques binnen en op een
goeqdt» dag pakte Léon David z'n biezen, een passief ach
terlatende van 200.000 fr. De Brusselsche rechtbank heeft
'hem thans bij verstek veroordeeld tot 56 maanden gevange
nisstraf. Als Léon David verstandig is, blijft hij voorlpppig
maai" in Amerika.
ide goude» wapenschildls» gedeeltelijk w|e;der te voorschijn te
zien komé» met die grafelijke kroon, die ze dekte. Het op
poets©» van de slo.tle» ging moeilijker; eindelijk échter was
de dikke, laag vet ien roest verdwenen; het metaal verscheen
w-ede,r zooals het oorspronkelijk gewteest -was, en Blanche be
merkte, dat hetgeen zij voor ijzer gehouden had, iudeiidaad
filver was.
Toen kwam heft boek, 'dat geheel van voorkomen veten -
défd waSjj haar prachtig voor, ie» eveneens als zij hét zicli in
hare herinnering a&n vrtoiegere dagen voorstelde. Nadat zij
'dus het uitejrlijk weder zooweel' mogelijk in orde gebracht had,
opende zij haar boek en bemerkte dat het perkamenten schut
blad géhcfël eh al mét geschreven schrift bedekt was. Het
schrift der bovenste regel scheen heel' oud te zijn en de
inkt was zoodanig verbliejekt, dat het meisje slechts met de
groo(tste moeite 'hier ©n daar een woord kon ontcijferen. Maar
naarmate zij lage» op het blad haai© ooigén vestigde, werlden
de leltters geheel anders en de inkt al' zwarten en z'vmrtér.
Blanche las met gemak h|©tgeen daarop geschreven stond,
zonder echter aan het gelezene ©enig glewicht te hechten.
Elke nejgel bevatte oo'k werkelijk niets anders dan datums
van geboorte», huwelijken en overiij|d©n, benevens namen',
waaronder die van 'Vaubaron gedurig voorkwam. Daar zij
volstrekt niet wist en ook bij g©en mogelijkheid kon wete»
dat dit haar- familie'naam was, hiel'd z-ij met hare lectuur op,
es» het blad uit was. Onze lezers- zullen ongetrwijfeid reeds
begre(pen htebben dat dit blad ©ene, sooirt van gesla'chtsldjst
bevatte ein dat, volgens de treffende gewoonte der oud© tijden,
iedeir der Vaubaron's gemeend had ide belangrijke datums
van het ovdrlijden van zijn .vader, zij» huwelijk «a de ge
boorte zijner kinderen te vereeuwigen, wanneer hij ze in den
familiebijbel opteiakende.
Even als de a'delijkl© heeren, zijne voorouders, had ook
Jan Vaubaron, de eenvoudigs werkman, zijne vereeniging met
Martha Besinard en de geboorte va» zijne dochter Blanche
opge'tieekteind.
Het meisje sloeg het blad om en begon eensklaps met de
grootste aandacht te1 lezen. De eerste verzen van Genes if?
trokken hate oogen met onwederstaanbaar geweld aan. Zij
las:
In den beginne schfetp God den hemel en de aarde.
De aarde nu was woest isn ledig; duisternis bedekte den
afgrond ©n de geest Gods zweefde pp de wateren. En God
zeildedaar zij licht! ©n daar was lichtI