NIEUWE
Nieuwsblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
per 3 maanden f 1,15
No. 111. (arena, reicpiigaa st ZatQPdlf 33 39pt9mb9r 1133. I® Had 319
L4N6ËD1JKËR COURANT.
Deze courant verschijnt Dinsdags, Donderdags en Zaterdags.
abonnementsprijs
BEDAOTEUR-UITtf EVEB
J. HL KEI ZER.
BUREEL:
Noordscharwoude.
PRIJS DER A.DTERTENTI.ENt
V«b 1—1 regels 75 ct., elke regel meer 15 et.
Sroote letten of vignetten worden naar plaatsrainite berekend.
Brieven rechtstreeks sen den Uitgever,
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN.
EERSTE BLAD.
REVUE VAN DE WEEK.
In wilde, onstuimige, onbedaarlijke stortregens gaat de on
gelukkige zomer van 1922 onder. Over tw:ee dagen begint
de officieele herfst, een paai' weken later de dito-wintertijd:,
't Stortregent! Het internationale „ConcDurfs
Aviatique" te Rottendam is nu ook achter den rug, en
:elfs dit overigens zoo geslaagd festijn kon niet eindigen,
onder dat de booze herfstbuien sen der luchtvaartuigen on-
ijdig van de kabels gerukt 'hadjdjen. Gelukkig zonder vérdler|e
ingevallen te berokkenen. 1
Onze koningin heeft hare Scakdinay iscbd reis gelukkig vol
bracht en is overal waar H.M|. (En de PrShs zich vertoonden.,
met ongeveinsde hartelijkheid en betoon van achting be
groet. Te Stockholm was van begin (tot eind „tout comme
c'hez nous! stortbuien, maar onze (energie, doortastende
Landsmoedér trotseerdje vertnoteiienissen len dhgunstig weer.
Gaandeweg wordt nu toch erkend, dat 'de Scandinavische
reis iets meèr be teekent dan wisseling bf beantwoording van
hoffelijkheden.
Terwijl ide Koningin op weg is haaff hiet vaderland, zal die
Commissie van Ministers, daartoe aangewezen, namens !IIaa|r,
de nieuwe zitting der Staten Generaal openen. Op Zaterdag
16 September heeft die gebruikelijke, steeds Setwat zonder lijk
schijnende plechtigheid plaats gehad, waarbij1 Minister Ruys,
de 'herbenoemde premijer, dp buitengewone zitting der Ka
mers, die oorspronkelijk' bestemd was om aan die Grond,fets-
revisie 'haar beslag te geven, namens die Kroon sloot.
De vertooning op dien September :Zjaterdag voor dien derj-
den Dinsdag in die mlaand draagt, weet men, steeds leen half
slac'htig karakter door het zondeafhig contrast tusschen dp
enkele figuren in groot-ornaat schitterend, en enkele andere
in „gewone kfeedij". Terwijl die sluitingsredie 'absoluut zonder
betfeèkenis is. 't Kan zijn nut misschien hebben nog eens te
herhalen, dat deze „plechtigheid," beduidend kon ten moest'
worden vereenvoudigd.! Nu wordt 't dus lerffist.
Het tweede Kabinet-Ruys de Bieierenbrouck is ter. Delange
crisis is er op uitgeloOpen, dat slechts de hoeren van tjssel-
steijn (wiens departemient wordt opgeheven en verdeeld) en
Kön'ig uittreden.
In de plaats vanlaatstgenoemde is geworden Minister van
Waterstaat de katholieke senator prof. Van Swaav. Ted wijl
tot minister van Marine is benoemd de heer Westendijk,
o tnu toe directeur-generaal der P- len T., -- die iets kieur-
oos in polit'icis wordt ge teekend. De reconstructie van het
kabinet heteekfent dus niet veel. 't Komt' er nu op aan. wat
het nieuwe Regeerings-program ten liestie zal blijken te geven
Reeds werd „verklapt", dat aangestuurd worfdt op - behalve
dan de oplossing van het departement van Landbouw, N. en
H het gelijdelijke opheffen van de Huurwetten; 't met
doorvoerenvan de Ziekte-- ver zekeringhet brengen van een
heid in de1 sociale verzekering, wat aanzienlij "kb bezuiniging
kan brengen; 'het beperken van bet getal Raden van Arbeid
tot twintig. Het onderwerpen van 'f ontwerp,Vlootwet aan
het oordeel eeinier commissie, welke dan zal hebben na te
gaan, hoe Nederland op de goedkoopste en mieest rationeele
wijze kan wördten verdedigd. Verder 'heb ik 6e „verwijzen
naar het ontwerp-'Staatsbudget voor 1923, alsook de nieuwte
Millioenen-nota, die Minister Die Geer op D:i|nsdag 19 Septem
ber ten bureele van den Voorzitter der Tweede Kamer had
te deponeeren. Dat Minister Westierd'ijk een bewonderaar van
de Vlootwet zooals die er nu (nog uitziet, zou wezen, is
reeds gelogenstraft. Op een vergadierfhg v-an dien Centrallen
Bond van Departements-ambtenarenin Dien Haag, gehouden,
en die belegd was om' met alle kracht te protesteeren tegen
de voorgenomen salaris-besnoieiïhg, heeft die heer K. ter Laan
aangekondigd, dat een ontwerp tot aanmaak van nieuw ge
schut honderd millioen kostend, ,,in de maak is. Vermoede
lijk zal wel blijken, dat de heer Tier .Laan djoor «feu vergroot
glas heeft gekeken.
Het plan zou in aï te flagrantfen strijd zijn met de generale
bezhinigings-methode. Daarover komen telkens nieuwe talin
gen in Zoo „zegt men", dat (er vijf in plaats van twintig
Rijks -inspecteurs van de spoorwegdiensten zullen kómen. Voor
de militaire dienstreizen zijn streng-bepier|be|nd(S maatregelen
tot kosten-besparing uitgevaardigd. Buitengewone regeerkracht
en extra stevig beleid' zijn nu onvermijdelijk.
De naaste toekomst lijkt inderdaad verre van bemoedigend
In de gelederen van het spoorwegpersoneel' blijft de gisting
aanhouden, - en allerlei bijzonderheden zijn uitgelekt over
de maatregelen, van overheidswege getroffen om een evep-
tueele spoorwegstaking, welke z.a. ik read's zei, met bepaald
dreigend nog, maar toph evenmin „denkbeeldig is, t hoofd
te 'bieden.
In de textiel -industrie schijnt een co|nfli'ct tusschen werk
gevers en -nemers (niet onwaarschijnlijk.
De werkloozen blijven zich roierein.
Te Rotterdam kwam 't weer tot (relletjes ien wel Is 't zaak,
dat 5e politie het voorbeeld van tact len zelfbedwang geeft,
naast stevigheid van optreden. De overvloed van fruit pin
het gebrek aan gelegenheid tot -uitvoer;in Den Haag werd
den bod van tien cents voor 30K.G. boo(nien te hoog gevon
den, waarna de eigenaar het zoodje liet wegruimen! geeft
aan verschillende werkloozen een kansje om 'te venten met
zeer-goedkoope peertjes etc. Maar ook dit is natuurlijk een
zeer tijdelijke gelegenheid om iets 6e Verdienen.
Nogmaals: het aspect is zeer verontrustend. De Rijksmid
delen over Augustus j.l. brachten weliswaar 35 millioien en
c.c. twee ton op, tegen 32 Imillioien 91/2 ton in Augustus
1921. Doch wie zulke cijfers go.ed en ernstig „bekijkt", mopt
tot de conclusie geraken, dat ze (niet kutiinen worden genoemd'
ten bewijze van wezenlijken vooruitgang;
't Tegendeel is helaas het géval. Hopen wij nu maar,
dat de meerdferheid', waarop die Regieierfng in het Parlement
steuht, niet z.a. sommigen volhouden op een schijnbaar
politiek accoond steunt, zoo,dat nieuwe cftnflieten met daarmede
gepaaid gaande stremming in den ai'beid' er gevolg van
zullen zijn. Zulke noodlottige dingen kunnen wij in da huidige
omstandigheden allerminst velen!
In 'de jongste misdadigheidsrubriek vindt men weer een'
Chinees chen -moordDe hoofdman v^n een djer beide groe
pen', waarin de 6e Amsterdam vertoevende zonen van het
gele ras verdeeld zijn, de 56-jarige Jung, werd door een zijner
rasgenooten om hals gebracht. In de Amsterdamscbe Wol-
venstraat bracht een „zoon der lauwe Westeristrandaneen
Nederlander, wien in een herberg vertering geweigerd; werd,
den buffetbediende een doodelijken bijlslag toe. Tegen het
Amsterdamsche trio inbrekers Gebrs. Gr.ootveld werd ach: en
vijf jaren gevangenisstraf gevordleijd.
Te Rotterdam vorderde het O.M. tegen de verjdaciiten in
het moordgeval-Blazer resp. twaalf en zes jarien.
De politie-rechter, de nieuwe magistraat in onze rechts
pleging deed in een paar gemteenten feijn eerste uitspraken, en
een zeer hehagelijken indruk maakte de vlugheid der wijze,
waarop 'hij de zaken wist of te doen.
Er is het zeer eigenaardige geval van een radio-telegrafist,
in arrest gesteld onder verdenking van 'zich geleend te heb
ben tot het draadloos overbrengen tiegen 't verbod dus in
van tijdingen ©ener Nederlanclscbe bankiersfirma. In hoe
ver die firma op grond van medeplichtigheid aan het delict
strafrechtelijk zal vervolgd worden, schijnt nog niet vasc te
staain.
Er hadden weer velie en daaronder zte-er droeve - onge
vallen in 'het jongste week-gebeuren plaats. In noem het in
cident met de militaire wielrijders in Zuid-Limburg gevolg
van. schromelijke roekeloosheid, en dat tenslotte tocj* nog min
der tragisch verliep dan men aanvankelijk' had gevreesd.
In de jongste doodienlijst vindt men (de napien van Prof.
Wert'heim Salomonson, den Amsterdamschen hoogleeraar, plot
seling aan ziijn werkkring door, den jdood ontjrjuktvan den
verimaardien zanger Messchaert, te Zurich overlieden en van
een man, die in de wereld/ -van het hotelbëdlrijf zeer hoog stond
aangeschreven, de heer H. Simon, laatstelijk directeur van
een der groote Aimhemscbe hotels en 'die gediur^nde een reeks
van jaren „Musi's Sacrum", in de Geldersche hoofdstad heeft
bestuurd.
Tot de jongste „nova" behoort de lijding, dat de Nieuwe
Katholieke Partij, over welke het Episcopaat het „ddeafur"
uitsprak, aanstalten schijnt te maken om zich weer bij 'de
groote, oude Katholieke Partij te voegen.
van de directie dier Ned'Zrlandsche Blank ging uit de aan
kondiging, aat de halve-cent voortaan zaT worden ver waar 1-
roosd". Een verstandig besluit want het „halfje'' was steeds
de schrik en plaaggeest vOjOpu allen, die met bojëkhoudèry tie
maken 'hebben.
Te Maastricht werd' een. analphabeet tot lid van den
Raad gekozien. De zaak doet sterk (denken aan de tijden
toen' men pla|cht te zeggen, dat „met 't ambt het verstand
komt".
Trouwens, niet' het eenige punt van overeenkomst tusschen
die ver achter ons liggende dagen ieh de huidige KL
BUITENLAND.
Die Turksche overwinning in Kleijn-A'zie heeft zeer vér
strekkende gevolgen. Evenals inzake die Duitsche schade
vergoeding komt hier zeer sterk de FranschE'ngelsche te
genstelling naar voren'.
Frankrijk, dat vrede gesloten heeft mtet Turjkijle door het aan
gaan van een afzonderlijk verdrag, ziet gaarfte de Turksche
overwinning, die de Fransche positie in Syrië versterkt. Daar
voor heeft het Cilizië opgegeven. Andiers staat het evenwel
met de Britsche belangen in hst nabije Oosten. Engeland'heeft
er bet grootste belang bij 'de goede verbinding met de Indi
sche koloniale gebieden in stand 6e houdjen. De Dardanelles
waren een der strategische punten, dje ontbraken aan dgn
keten dre het Britsche Rijk' om de wereld! vormt; Gibriajtar,
Cyprus en Malta waren 'reeds Bfitsche steunpunten in de Mid-
dellandsdhe Zee en die seidtert ©euwien betwiste Darr da nellen
zijn thans den Turken ontrukt en de Britsche negeermg Is
vast besloten deze verbinding mist de Zwarte Zee niet me«sr los
te laten. Daartoe zoekt. zij samenwerking met de Fransche en
Ifal'iaansche negeering „ter beveiliging van de Zeestraten".
Hieraan kunnen deze regeeringen zich moeilijk onttrekken,
daar tenslotte toch „de groote oorlog" gezamenlijk tegen Tur-
kiie gevoerd is en err nog een theoretisch ongewijzigd ver
drag van Sèvres bestaat.
Hoe Öe houding der Britsche rsgaerjing is, blijkt het beste
uit de mededeelingen, die bekend geworden zijn over de kabi
netszitting die in het begin dezier week 6e Londen werd gehou
den, in tegenwoordigheid! van den chef van den Staf, graaf
Cavan, admiraal Beathy en dein chef van den luchtdienst.
Dë voornaamste kwesties, welke overrwogien werjdien, Waiien de
maatregelen te nemen tot handhaving der vrijheid, van de zae-
engten. indien deze ernstig mocht bedireigd worden door de
Kemalisten. Het bijeenbrengen van versterkingen van alle drje
de diensten is aan den gang en zoo noodig zullen deze uit
Engeland worden afgezonden, ofschopn de regaeringen van
Australië en Nieuw Zeeland reeds zoo inoodig steun hebben
toegezegd. Reeds hebben verschillende troepenafdeelingen in
Engeland hevel gekregen zich gereed 6a houden om te ver
trekken.
Een verklaring in hef openbaar inzake de maatregelen,
welke de Britsche regéering zou nemen als ds Turksche
nationalisten de neutrale zpnie langs de zeeëlngten zoucen
schenden en zouden pogen den oorlbg naar Europa over
te brengen, zal, naar men hoopt en verwacht, op zichzelf,
voldoende zijn om jedere diergelijke agressieve beweging van
ide zijdie der Turksche troepen te voorkomen. Men was van.
oordeel dat bij 'het optreden tegen Ide Turken, die uitgelaten
zijn over hun overwinning op de Grieken, het overbrengen van
een geallieerde waarschuwing door de diplomatieke kanafen,
nauwelijks beschouwd kan worden als een voldoende waarborg,
nu een dergelijk levensbelang als de vrijheid der zeeëlngten
op het spel staat.
Er wordt op gewezen, dat sommigen (zijner raadgevers, haar
geloofd wordt, er bij' Moestafa Kemal (op hebben aangedrongen,
de neutrale zone binnen te rukken en de verandtelijk'he -len voort
te zetten op Europeesdh. gebiled en dat sommige zijner be
weerde uitspraken niet van dien aard 'zijn geweest, om ver
trouwen te wekken in de zelfbeheersching der Turksche na
tionalisten. Daarom wierd een niet te miskennen aanduiding
van 'het besluit om besliste maatregelen te nemen, mocht de.
waarschuwing der geallieerden in den wijnid woijden geslagen,
door de Britsche ministers als het beste beschouwd voor alle
betrokken partijen en als het meest waarschijnlijk in staat
om vredle te bewaren. Het is evenwlel van belang, dat het op
treden der Britscbë riegaering bij het hemen van deze maat
regelen niet verkeerd begrepen wordt. Het zijn drastische
maatregelen genomen met de eenvoudige bedoeling om ta
intervenieeren op een oogelrfblik van urgentie, als de nationa
listische troepen, dicht bij de neutrale zonie, door een optreden,
ingegeven door verkeerden raad, een eitpstigen stand' van za
ken zouden kunnen verhaasten.
Te Londen verwacht men geen oorlog en niofgf minder
wenscht men dien. Moiestafa Kemal moet volgens de bladeh
verklaard 'hebben1, dat hij Brittannië niet als ©en vijand" be
schouwt. Voorzeker koestert Britahnië geenszins den wensch
vijandelijkheden met de Turkfenl t lebeg'innien. De maatregelen
door Engeland genomen, zijn slechts voorzorgsmaatregelen en
men hoopt en gelooft thans, dat Moiestafa Kemal zich zal
onthouden van een agressie „die een oorlog zou verhaasten".
Intusschen is Smyrna door brandstichting der Turken voor
driekwarrt gedeelte verwoest. De lijkian der omgekomen en
vermoorde vluchtelingen liggen in de straöefn; reeds. is. de,
pest uitgebroken en alle hulpmiddelen ontbreken.
Dat zijn de gevolgen van de Turksche overwinning. -
D'e Volklenbond heeft besloten tot toelating van Honga-
rjje; Steun voor de Grieksdie en Airifneensche vluchtelingen
wordt urgent geaditNlansen heeft ©en oproep, voor steun
gedaan. De ontwapeningscommissie van den Volkenbond
heeft aanbevelingen aan de regeeringen aangenomen, iwaarbfj
De Jouvenel namens de Fransche negesrijng zeer voor ontwa
pening sprak. 1
De Duitsch-Belgischekwestie inzake ds betaling, der schat
kistbiljetten is uit deu weg geruimd door die onderhandelingen
te Londen van Rudolph Havensteiln, d|en president van de
Duitsche Rijksbank. Volgens te Parijs ontvangen berichten
zullen de Bank of Engeland en 'zekere Neder]|aindsche Banken
erin hebben toegestemd de betalingen van de schatkistbiljet
ten, vervallende aan het einde van dit jaar, door DuirscAland
aan België mogelijk te maken.
I Dit zal worden gedaan door het verstrtekken van een kening
aan Duitschland welke na achttien maanden, d|en termijn, dk
Duitschlapd verlangde, ï$X warden afgelast.
