NIEU WE
No. 112. larcRc. rcLcmfloi 52 Dinsdag 26 September 1922.
31e Jaargang
Het voorstel van
de Gas-Commissie.
LAliGIDIJKEfi (III IIHI.
Het .voorstel van de Gas-Commissie, dat
er goedkeuring aan de verschillende raden
ingezonden en waarover reeds drie ge
nera teraden hebben beslist, luidt: „Dat de
eden der Gas-Commissie voortaan zullen be-
taan uit de wethouders en dat deze bij ont-
itentenis niet door de raadsleden kunnen
vorden vervangen." Deze nieuwe regeling
ou ingaan onmiddellijk nadat het volgend
aai de nieuwe gemeenteraadsverkiezingen
ij 11 gehouden.
De burgemeesters der vijf bij de licht-
jedrijven betrokken gemeenten, zijn ambts-
ial\e leden der Gas-Commissie en vormen
Bestuur. De leden, voor elke gemeente,
,voi len gekozen door den Raad, die voor
Pancras aanwees de hh. M. Duijf, Wet-
louder, J. van Kampen, lid van den Raad.
Voor Rroek op Langendijk de hh. Rens
Slot en A. Glas, beiden wethouders.
Voor Zuidscharwoude de hh. J. Kroon,
Velhouder, C. Kramer, lid van den Raad.
Voor Noordscharwoude de hh. J. Ootjers,
Volhouder, J. H. Keizer, lid van den Raad.
Voor Oudkarspel de hh. G. Hart, Wethou-
ier, C. Paarlberg, lid van den Raad.
E zitten dus in de Gas-Commissie zes
ethouders en vier raadsleden. In Rroek
}p Langendijk dacht men er destijds anders
iver, maar in de andere gemeenten heeft
mei: ook den Raad willen erkennen, ter
wijl men tegelijkertijd de wethouders niet
leeft willen passeeren.
In de eerste plaats vragen wij ons nu
ïf, wat de oorzaak mag geweest zijn, 'die
inleiding heeft gegeven tot dit voorstel?
Zijn de zaken aan de lichtbedrijven niet
joed geloopen? En wanneer die vraag
ïu eens bevestigend beantwoord moest wor-
ien, zou men dan meenen, dat de raads
leden daaraan schuld hadden? We zul
len de vraag andersom stellen: „Wanneer
wij ons thans zouden mogen verheugen in
liet bezit van een model-gasfabriek, met de
meest moderne werktuigen voor gas-fabri-
zou men dan meenen, dat de wet-*
houders dit alleen hadden gedaan?
Eerst wilden wij deze vragen stellen voor
ial wij verder op de zaak ingaan.
Zijjn er misschien nog andere motieven, die
ot liet voorstel hebben geleid?
Vreest men misschien de mogelijkheid, dat,
wanneer het recht van benoemen aan den
Raad blijft, de wethouders op den duur zul
len worden uitgeschakeld?
Of 'meent men, dat de bestaande rege-
ing, dat de gemeenteraad de leden naar de
Sas Commissie afvaardigt, in strijd is met art,
91 der Gemeentewet?
Dit artikel luidt:
De wethouders staan den Burgemeester
bij in het bestuur der onderscheidene tak
ken van de huishouding der gemeente."
Wij hebben gevraagd naar de motieven,
en naar voren is gebracht, dat het meer
malen voorkwam, dat eerst e^n der wethou
ders moest worden ingelicht, voor hij den
Burgemeester kon „bijstaan in het bestuur
van dezen tak der gemeentelijke huishou
ding."
Daar is men zoozeer van doordrongen
geraakt, dat, waar dit voorstel reeds in den
Raad werd behandeld, alle wethouders er
voor stemden.
Nu pas blijkbaar heeft het geweten gespro
ken ten opzichte van art. 91 der Gemeentewet.
Maar, heeft men zich wel voldoende re
kenschap) gegeven van de vraag, waar de
besluiten moeten vallen
Heeft men er wel aan gedacht, dat tegen
over tien wethouders vijf-en-twintig raads
leden staan, die hun „ja" of „neen" zullen
moeten uitspreken in soms zeer belangrijke
zaken, de lichtbedrijven betreffende, al
leen op de toelichting van B. en W., die het
eene college kort, het andere meer uitgebreid
zal geven?
Zouden die vijf-en-twintig raadsleden 't
'met hun begrip van verantwoordelijkheid
overeen kunnen brengen, besluiten te ne
men op de eenzijdige toelichting van het
colfege van B. en W., zonder den algemee-
nen geest en den indruk te kennen, die uit
drukking gaven aan de eventueele voorstei
len der Gas-Commissie?
Het voorstel, alleen de wethouders, naast
de burgemeesters, leden der Gas-Commissie
te dioen zijn en de leden van den Raad
uit pe schakelen, zelfs voor plaatsvervan
ging, komt, naar het ons voorkomt, al op
het zeer ongelukkige tijdstip, dat alle zeilen
moeten worden bijgehaald om het vertrou
wen in het gasbedrijf te herwinnen.
Want zonder de oorzaken te willen na
speuren, die invloed oefenden op den gere-
gelden gang van het gasbedrijf, kunnen we
gerust zeggen, dat het met de gasfabriek
gedurende langen tijd een lijdensgeschiedenis
is geweest.
En het waren niet het minst de raads
leden, die alles in 't werk hebben gesteld
om verbetering in den toestand te krijgen.
Het geeft te denken, dat men tracht z'n
fout te herstellen door zich van de bemoei
ingen der raadsleden te ontdoen, door het
reeds genoemde voorstel, kort nadat de
gemeenten Zuidscharwoude en Noordschar
woude door één Burgemeester worden ge
regeerd.
Hoe komt 't dan toch, dat de drie burge
meesters dier andere betrokken gemeenten
het met deze zienswijze eens zijn?
En, hoe komt 't verdei-, dat ook de wet
houders die richting blijkbaar gaarne uit
willen?
Beteekent dit dat hun begrip omtrent de
beteekenis van het woord saamhoorigheid
zich wit beeprken binnen den invloedssfeer
van het college van Burgmeester en Wet
houders", wij en niemand anders
Verklaart ons dit de wijdte van hun de-
mocratischen 'gezichtskring?
Deze voorgestelde „hervorming" waait ons
als een autocratische koelte tegen.
't Lijkt de ironie van het noodlot, dat de
geestelijke lichtzone van het Bestuur der
„Lichtbedrijven" schijnt af te nemen,
naarmate die van het gaslicht toeneemt.
Wanneer de wethouders dit „nakomertje",
gesproten uit het gemeenschappelijk huwe
lijk, nu reeds zoo warm inbakeren,
wat zal ons dan in de toekomst te wachten
staan?.
Wij hebben de wethouders nimmer als
„bijwagen" van den Burgemeester willen be
schouwen, maar 't spijt ons, dat zij in
dezen andere gedachten hebben doen wek
ken.
Wanneer het voorstel mocht worden aan
genomen, zal een volgend jaar de vraag
\vie zitting zal hebben in de gas-commissie
de wethouderskeuze beheerschen.
En de kiesvereenigingen zullen haar keuze
weten te bepalen omtrent de candidaten,
die zij denken af te vaardigen naar den
gemeenteraad.
We willen hopen, dat de respectieve le
den van den Raad zich in dezen rekenschap
zul/en geven van hunne verplichtuigen en
overeenkomstig hun eed de belangen der
gemeente, waarin zij zijn gekozen, zullen
weten ,voor te staan en te bevorderen.
Waarom wij dit schrijven?
Om de draagwijdte en de beteekenis van
het voorstel ook den burgeren uiteen te
zetten.
BELANGRIJKE VERBETERINGEN
Wij lezen in het Noord -Holl'andsch DagbL"
(.Ons Blad'")
Onze Noori-Rollaindsehe afgevaardigden, de
hëeren Romans, "vian de Bilt en Michielsen, had
den Vrijdag: eemi onderhoud met den Minister van
BinneDlanisdhe Zaken ad interim v'an Landbouw
en den Minister van Waterstaat om te spreken
over den toestand in onze tuinstreken.
Wajt die yerlagjing' der 'vir,aöhtprijzen voor het
vervoer van kool en gjroen-ten betreft ontvingen
zij de mededeeling, dat met ingang van 21
Sept. een verlaagd tarief was ingevoerd.
De vrachtprijzen zijn thans als volgt geregeld:
Binnenland'.
vroeger du
tot 25 K-M-
26 22
50
40 33
100
62 45
150
85 56 -
200
96 67
Buitselilandi.
bij 5000 K.G. bij 10000 KG. j
18 18
28 21
43 28.6
59 46
67 13.2
Alzoo Oen belaOgfrijke verlaging. Wel niet de
75 pOt- verlaging, die geJviraagd was, maar toch
een verbetering vlam eenige beteekenis.
De Minister v!a|n: Waterstaat xezft toe de zaak
nog eens nader te zullen onderzoeken om te zien
of nog: verder kam worden gegaan.
De credietvterleening) zoomede de Vj regis
tratierechten, werden mede in den breede bespro
ken ook op het Departement van -Financiën.
Daarbij waren eett drietal afgevaardigden y|an
„De Tuinbouw" aanwezig.
Aandachtige overweging werd toegezegd, ter-,
vijl nog een nadere conferentie zal wyraen ge-
ouden.
HET VERTROUWEN IN DEN GULDEn7
In het Tijdschnift va(ni de Ned. Maatech. voor
Nijverheid en Handel, waarschuwt mr. J. Wu
Beijen, hoofd-oommies' aam de Centrale Thesaurie,
tegen het onJermijneufivan het vertrouwen in den
Ruiden. H,et gebruik vam termen als „gapend
bankroet'„financieele -afgrond" etc. alsmede de
voorspelling, dat wij dem weg v!an Duitsdhlland en
Oostenrijk opgaan, heeft volgens selhr. een zekere
„vlucht voor den gulden" veroorzaakt, die echter
gelukkig nog geen groote afmetingen heeft aan
genomen. De vrees is intussdhen niet ongegrond
aat de anti-g!ulden-propiagandisten" op den duur
een ernstigen klap zull'en toebrengen aan ons
saatskrediet. W|ammeer een koopman bezig is. in
moeilijkheden te geraken, moet het ondermijnen
vam zijn krediet zijtn redding: onmogelijk maken'.
Voor den Nederlalodschen Staat is de toestand
op het opglemblik zppi, diat het gevaar met ernstigen
wil en opoffering nog afgewend' kan worden. Het
is oyerigens tweeërlei; im dè eerste plaats het
stijgen vam 'de gewone uitgavfen tot een niveau,
dat zelfs bij drukkende belastingen een regelmatig
tekort op den gewonen dienst medebrengt; ten
tweede de vlottende schuld V|am meer dan 700 mii-
lioen. De tekorten op den gewonen dienst worden
tot nu toe opgewogen dbpr overschotten op vroe
gere gewone diensten, dpor het versoaot "pp het
Leeningsfonds en door het kasioiversohot, dac ont
staan is uit het surplus v|am die opbrengst der
crisis-leenimgen boven die crisis-tekorten. Wat de
vlottende schuld aangaat: deze is om haar omvang
moeilijk te consolideerem, maar de geldmarkt is
zoo ruim, idat de schuld gieheel bij het publiek kan
worden ondergebracht, zoodat het niet uoodig is
scliathistpapier bij die cdrculatiebomk co plaatsen
(tenzij om redenen, buiten de capaciteit v|a,n de
geidïnarklt gelegen.)
Twee dingen zijn nu noodig: de gewone utigaven
moeten aanmerkelijk verljapgld worden, en vierder
dienen de kapitaaduitgjafven van den Staat, voarai
die voor wpniagjhoiU'w, zpplvjeel mogelijk worden
stopgezet. Hiermee moet gepaard' gaan 'n sp,edige
consolidatie van 'n groot deel der v'lb-ttendis schuld
Schr. betoogt ten slotte, dat deze maarregelen
eenigem tijd zullen kosten, bijv. twee jaar en dat
het doel des te goedkopper zal woruen be
reikt, naarmja,te die gulden mtusSohen meer op
peil blijft. Dit kan alleen worden bereikt door een
georganiseerde bezuinigingsactie zooals die
van de Ned. Ma^tsch. Voor Nijv. en, Handel-
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
N ÖORDS CiHAR W 0 DDE
EEN FRAAIE OVERWINNING VAN HOL,
LAND' I.
Zondag j.l. speelde de L.V.V. „Holland" haai
tweede competitiewedstrijd vioor den Noordhpil-
landsehem voetbalbbnd, en wel' tegen B.S.V. 'ij
uit Bergen. Deze wedstrijd werd door alle twee
partijen flink gespeelldl. Het Holland-elftal' was
even anders opgesteld. Er waren twee nieuwe
backs, welke uitstekend voldeden. Ook de voor-
bnie leverde vlug en veel samenspel.
FEUILLETON.
DE WERKTUIGKUNDIGE.
Terwijl Alain Fauvel' aam jdjeze vjereenigiug v|an notaliliteiten
iet gebeurde verhaalde, kwiaju de man met de wassen, beelden
tang-.. (IVanen stonden in zijn oogen en in zij|n armen droeg hij
icn armen Tristan, die bijna gieen teeken van laven meer gaf en
wiens bloed uit een glap-ende wionde stroomde..
Door het klagjend1 gehuil' van Idlen hond gel'eid, w,as de man tot
liet jinjdle van een afgelegen 6tr,aat gekomen, die op lie* open vleld
uitliep Daar had bij zij(n honid gevonden, dop,r een pistoolschot
üfetioifen en wentelen|d|e in zijn bïoeid.
Op het oogenblik |dat de woedende hond hem met opgesperde
taken bijna bereikte, hjafii kfe moordenaar vuur gegeven en zich,
a hel pier gevaarlijk gekwbtst te hebben, uit de voelen gemaakt
De luitenant van (fc gtenidjajrmen, n aeerst den reiziger on-der-
Vra;igd: te hebben omtrent die richting, dien de moordenaar had
ug' siagtn, gaf aan zijn mjapsöhappen bevel te paard te stijgen
;r' ustonjd ide vervolging te beginnen, waarbij lnji orders gaf om
6- tie boeien der omstreken te pressen, ten einde aldus esn gere
pelde jacht op den vluchteling te organiseeren en al liet omliggende
höd te doorzoeken. Ondertussehen stalde de commissaris en de
vieaerechter, bijgestaan door den mlaire en den adjudant in de
ber ij ar gzelve een onderzoek in, dat terstond tot verrassende uit-
tw., ten leidde. Zoo vond men in de kamler no. 8 het valies vim
ffen Engelschman- Hetzelve hield eenig linnengoed in, benevens
pen valachem baard en verschillende ingrediënten, die ltodilie ge
wuikte om zich te beschilderen en onkenbiaar te maken en einde-
lijk het paspoort op den naam van Thoin|a|S Brown Esqre.
Dit paspoort duidde twee woonplaatsen aan, de oene te Parijs
6 en'dere te Londen.
„Door iniddfel Van dit kostelijk stuk' zal1 de pöliitie spoedig in
laat gesteld zijn 'den schuldige te vinden", riep de commissaris'
f; „een Engelsehman is niet in stajajt zich langen tijd in Pr.aiiK-
ijk te verbergen."
„Zoovpiel te minder", vjO|eg|de de waard erbij, „daar die gauw
dief al een heel wonderlijk koeterwaals spreekt. Hij kan geen
vier woorden Fransch achtereen uitbrengfen.
„Dit paspoort is- valsch en die el-lbnldelingl is geen Engelsehman"
viel de reiziger hem in de rede, «adat hij de wond vam zijn hond,'
verbonden en het bloedverlies gestuit had. „Ik' heb' hem meer dan
een kwartier lang met zijn sljajohtoffer hoeren spreken. Hij:
spreekt onze taai buitengemeen vüig en zouder het minste
vreenidie accent."
Op verzoek vam Idiem Commissaris lierhaaljclle de mjam met de
wassenbeelden het gesprek, dat hij gehoofd h(a|d, daarna ging men
ever tot het onderzoeken Vlam kamer no;. 9.
„Let wiel o;p de wanorde, waarin het bed! verkeertspriak
de commissaris van politie en wiees op de legerstede, waarop
'het lijk van Laridon lag. „De som, die dé moomlenaar vor
derde moet ongetwijfeld! onder de matras verjborgen geweest
zijn. De moordenaar heeft die moetien Oplichten om zich
eer 'hij vluchtte van zijh buit meester t© maken".
Deze veronderstelling kwam al de aanwezigen zeer waar
schijnlijk voor en niemand twijfelde ier laajn of bet was dien
booswicht gelukt zijn slachtoffer van alLes te berooven. Zij
bleven allen in Idie gedachte tot op hiet oogenblik dat die
griffier onverwacht een krieet van verrassing uitte. Déze main
'had de asch en einders van (den haard omgewoeld en onder
die brandbare ztaken een ijzeren kofferjtj|e lont-dékt, dat hoewel
klein, echter zeer zwaar was.
Dat koffertje kennen wij reedsh|et bevatte den schat va|r,
Rodille en de nietswaardige was na het geheele bed en al de
laden der meubelstukken doorzocht te hiebb-en verplicht ge
weest te vluchten, zonder dit belangrijk gedeelte van het ver
mogen mede te nemen, dat hij tien koste vain zooveel bloed
bijeengeschraapt had.
Het overige van dén nacht werd 'dOorgebifecht miet gerech
telijke onderzoekingen en het opmak'® van 'het proces-ver baal.
De reiziger 'hield niet op zijn getrouwen hond zoo zorgvuldig
tie verplegen, als dé eene vriend fclfepi ajnjdenein zou doen. Tot
Hjne groote vreugde zag hij hem' ma eanige uren de oogen-
openen -en hem' met flauwem blije faainteijen. De wond koln niet
üoodenjk zijn; er bleef nog hopp pver het moedige dier te
redden. f
„Mij-n Godl ik heb aan U: fefctwijf-eld bijlna heb ik U:
ge.asterd; maar ik heb berouw, ik buig mij' voor Uwe wijsheid.
I Gij hebt met gewild, o mijn God! djat dè booswicht, diie mij.
in het yierderf giestotrt hieeft, heden Sn mijne haaien viel,
maar gij zult niet toestaan dat hij: mij) altijd ontsnapt; wamt
I gij hebt mij heden zijine stem doen hooren ein voortaan zal'
J ik die herkennen, waar of wanneer ik dije ook weder zal hoo-
ren". j
Tegen tien uren in den morrgen kwamen d-e gendarfmen, na
het omliggende land met behulp d|er boienren overal doorzocht
te hebben, te Montivilli-ers terug'. Al hummie moeite had tot
niets geleid. De handhavers dier opfenbarie veiligheid hadden
slechts een enkele bijzonderheid te rapporteerlen; maar, die
eene inlichting, die zij bekomen hadden, was van groot ge
wicht en bewees duidelijk dat die m-oordienaarr er niet aan dacht
Frankrijk te verlaten.
E-en jong paard, den vorrigem avom'di in eene afgeslotens
weide gebracht, die omtrent een kwartiertiur van het dorp
gelegen was, had men met het aanbreken van den dag twaalf
mijien verder half dood van vermoeidheid en met /le bloedige
teekenen van- de spoorslagen etn messteken, waarmede men
h-et tot snelheid had aangezet, wediergevonden
Alle middelen schenen den vLuchtellimg goed geweest te zijn
om het paard in een ra zanden draf te houdiein Hieruit
bleek dat hij naar Parijs ging en de politie moest hem- dus te
Parijs zoeken.
Op dien middag kwamen de procorreur des kbnin^s en een
rechter van instructie uit Havifc aan, ten einde d» -mtume
nissen te Ihooran en het zonderlinge geval te instrueren van
epn mcord, door |e(en ombekjeRdje, op lepp onbekende
