ra
Aikia
'ITl
T,
al va
ichela
hoede
EK
in lll-li;
ALKMA/
No. 127. i«t«h;. tblbphw at Dinsdag 31 October 1922.
'31e Jaarg-aag
zaken
NIEUWE
LtmiDIJkER COURANT.
UW OBLIGATIE GEREED' HOUDEN.
Deze waarschuwing gold de honderden wach-
-nden, die toegang erlangden tot de groote zaal
in „de Harmonie" te Alkmaar, waar Zater-
igavond „de Simplex" draaide der Rotterdam-
hee Landbouw- en Handelsbank. We zullen
niet van het gedrang spreken; waar honder-
:n belanghebbenden gereed stonden de zaal bin-
n te stormen, daar kon gedrang niet uitblij-
n. Kwart over zevenen ging de deur open
blonk 't- „UW' OBLIGATIES GEREED HOU
EN." En weldra stonden wij onder een pa-
eren obligatiedak.
De Pers en een groot aantal agenten hadden
i voorste stoelenrij ingenomen. Op het tooneel
n groote kist, waarin de geheimzinnige „Sim-
ex". Daarboven schitterde een electrisch ver-
hte houten boog, in hoefijzervorm: geluk-
mbool. Een bloemstuk prijkte op een der tafel-
js in de Alkmaarsche kleuren en weldra droeg
it-podium de met de trekking belaste verte-
nwoordigers der directie. De groote houten
st werd geopend en de Simplex-machine, de"
nfeilbare", het „draaiende wonde»", werd daar
venop geplaatst.
Een der heeren hield eeen toespraak, hette
aanwezigen welkom, gispte de regeling, ten-
volge waarvan eendeel der aanwezigen bijna
plat gedrukt was binnengeloodst en gaf daarop
eene verklaring van de machine.
Toen begon het. Boekejs werden voor den dag
gehaald, een der dames werd uitgenoodigd
het rad der fortuin te draaien, waaraan hoffelijk
•werd voldaan en toen
t Was wel wat brutaal op te staan en het
publiek te fixeeren met de bedoeling indrukken
te vestigen omtrent de verschillende gelaatsuit
drukkingen.
De honderdtongige gó'din der faam, Fama, met
de trompet in de hand, had nu niet op bevel
van Jupiter maar o plast van den heer Broekhuys
de komst verspreid van „Fortuna", die steeds
dicht aan de zijde van haar gebieder voort
schrijdt. -
„De faam vliegt voort met grooter kracht
„Dan ziekte of ellende doet.
„Bewegend wint zij steeds aan spoed
„En vliegend neemt zij toe in macht."
De godin der fortuin, in evenwicht gehouden
op haar voortdurend wentelend rad, waarop zij
zich door de wereld voortbéweegt, met zorge-
looze handen haar talrijke gave uitstortend en
met groote onpartijdigheid haar liefste lachjes
verspillend, zij toverde de roode en witte ge
tallen al wentelend voor de starende oogen der
gelukkige obligatie-bezitters.
De godin van den Overvloed hielp een handje
mede. Uit de hoorn van Achelous slrooide zij
de daarin verborgen schatten met kwistige hand
uit en ook de stad der victorie had zij een oogen-
blik tot haar gunstelinge en woonstede gemaakt.
De trekking had een geregeld verloop. Het lot
is grillig. Met de uitdrukking eener hoopvolle
"Verwachting op het gelaat binnen gekomen
met een trek van teleurstelling heen gegaan,
zoo teekende zich het publiek. De stemming
wisselt spoedig. Maar waar het geluk niet in
de nabijheid tegenlacht, daar ligt 't wellicht
elders voor u verborgen. De Simplex blijft draai
en; Fortuna blijft lonken en lokkend glim
lachen; de hoorn des overvloeds blijft gevuld;
cl,e naam Broekhuys heeft toverklank
i „Een Rotterdammertje„Een Rotterdam-
j meertje!" „Geld maakt niet gelukkig, maar
j gemakkelijk is het wel!"
BUITENLAND.
I Kort voor den oorlog verkocht een der
grootste uitgevers van Duitschland zijn zaak
voor 100,000 M., teneinde na een leven van
harden arbeid zijn laatste levensdagen te kun
nen doorbrengen. Hij leeft thans van ar-
menondersteuning.
- ST. MAARTEN ZONDER GANS! In
den ..goeden ouden tijd" placht de Duitscher
als symbool van de intrede van den winter
yde eerste gebraden gans op tafel te hebben.
Nu de „Mastgans" 4500 M., de „Stoppel
gans" 3000 M. kost, zal den elfden Novem
ber slechts op heel enkele Duitsche disschen
hel aloude gerecht verschijnen.
De tijden, toen jaarlijks ongeveer vijf mil-
hoen ganzen op de Berlijnsche ganzenmarkt
te koop werden geboden, zijn voorbij
j thans verschijnen er dagelijks nauwelijks een
vijf of zes honderd.
DE NOOD IN DUITSCHLAND.
OVERVALLEN 'DOOR DEN; tWIN-
Een 81-jarige rentenier liep onlangs ze- Reuzengeh1rgYe°Xrwi^era?ngevalTen.n Bh*
ven uur lang om te frankfort te komen, acht graden vost lirggen de berden reeds
waar zijn 54-jarige dochter zwaar ziek lag. dik onder de sneeuw Drie toeriffen zhn
Den trein kon hij niet betalen zijn 3000 Woensdag door een sneeuwstorm overvallen
M. rente per jaar stond hem die uitgaven en londen slechts met de grootste moeite
niet toe" door een hulpexpeditie gered worden.
Telefoon
Hotel „VREDELÜ
WINTERLEZINGEN.
BROEK OP LAN GEN DIJK.
_Irï dfe Nled. Hierv. Kerk (alhier hield Ds. V under ink van
Carlem, op witnoodSging vain het Comité voor Winterlezmg-en
Donderdagavond2 iTOct. j.l'. eene (riemde over: „Uit liet leven
r zietV;'.'
Z.Eerw. sprak ongeveer het volgendje:
Mijne hoorders,
lij kent ongetwijfeld het woord' vajn Paulus: „wij vermogen
ts tegen de waarheid, maar voor idte waja)r(heid''.
De ttjd is lie allé richting en op elk gebied rijk'aati bè wijken
arvootr.
öd staakt vaak het werk' der menspdhen eln laat zelfs stee-
feu
- Ml ENT
meemaakt
;nd
gende zomer GRi I
as werk).
sn, welke
|i*en ver-
met den
wrijfmid
n, stram
I bij won-
De mensdben, zij verwarren zich in 'huin eigen stelstels en
tnog niet verder kunnen kómen Idan Gen. I.
In dpn strijd vain de laatste 35 jaren trad het meest op wetem -
lappelijk gebited, de Psychologie op den voorgrond. Als wij
'hedenavond zullen hebben over: „Uit het leven vajn jdje,
fl|anÜs dit inzonldJehheïd over een stuk levein onzer ziel,
irva'n men 'bet bestaan niet vermoedde,, n.l'. het ondbrbe-
»te. Hoe/wondjeriij'k en heerlijk tegelijk t'e zien hoe, een ziel
strijd komt tot inkeer,
ergetien wij niet, djat in de eauw, die aéhtér ons ligt, een
begeerte werd gehuldijgd, die alleen rekening hield met
verstand. Maar ier is meer dan het verstand.
Vat ligt achter de gedachte? De gedachten, die uit het
rlijke inaar boven komen, Zooals bij slapen, als het bewusi
'ken is uitgeschakeld? Waar komen ze vandaan?
n leen oogenbl'ik gaan die gedachten aap den geest voorbij,
tenhele minuten trekt aap den geest voorbij wat in jaren ver-
jnield wierd. Daar woielt en werkt iets in het verborgene bin-
i in ons. Wpt is dp stille drijfkracht in ons leven?
Daar heeft men die Zonde. Is dit een kwiestie van het ver-
I ri? Het geweten zegt klaar en duidelijk van niet.
onze ziel.
J Vat is dan die groote wtereld waarin een kijacht ons dwiingt
I *rt te strijden?
emand beeft haar ééns heel geestig vergeleiep bij' het Hei-
ische Wajanjspel. Men Iheeft wel eens gehoord vajn d'e
I tische Wajangpoppen, wier schaduwbeelden op het doek
terpen, heele koningsgeschiedienissen afspelen
de schaduwbeelden onzer ziel zijn, als 'die schaduwbeelden
wajanggpoppen, uit pene voor ons onbekende wereld,
die onbekjande wereld 'is ops onderbewustzijn.
Vaarbij izullen wij Öe mpnschenziel vergelijken?
i beeld gegeven is de mensohenz'iel gelijk aap een huis,
huis, waarondjer jis' een diepe kelder. Daarboven is het
t ten aan het raam gaat alles voorbij wat het bewust zijns-
>n beroert. Maar 'in djie diepe donkerte kelder, waar allerlei
hten, allerlei demonen wonen, daar lis woeling en werking
haar boven te komlelx. Daar zijn er opder', die willen grij-
inaar dien dood, die naar boven komen om de deur té
riken. Een ieder heeft dit wel eens in rijm eigen persoonlijk
ondervonden. Ops denken voegt zich maar wat het onder-
uste wil. H|et is als bij een fiets. De tapdpad'ören grijpen in
letting, Idle wielen dhaaien, maar jciiie riclhting geeft aan de
II is de miensch. Het depken is mechanisch. Wat leeft er
I itet ond|erb)ewuste I
har is tweeërlei inhqudi:
'inhaerentie.
attribuente.
inhaenente.
ot Ihet eerste behoort al wat tot het zieleléven behoort:
"wal den mensdh eigen is. Vfeesch én bloed is het i-nhae-
e. Want wat rijn die natuurlijke driften anders dan de zucht
iet indfivjdu tie willen handhaven. Bij de pliant is dit anders.
!>]qnten hebben geen i'k. Zij kunnen zich niet beschermen,
hotsdhie (eik valt ondier den bijl van -den houthakker. Hij
rich nipt verdédigen. Er is geen individualiteit. De planten
'haven slechts de soort,
dije djepen fis er al' iets meer dan dat.
De fik-begeerte geeft de grooje 'lijnen aan van het zielsleven.
Christus heeft d|ie zoo fijn geteekemd in de gelijkenis vap
de verlopen zoon. Bij den jongsten zóón zien wij' den soortdrift,
Hij Vergooit zijn leven.
Bij i'djen oudsten fis levensverovering en lievenvoorfplainving.
En (als nu fiemiand; wil beweren, dat hij rustig zou kunnen
sterven, ld|am zeg ik, dat hij het liegt en niemand zoo onrustig
is bij het nadienen van den dood als hij, die dit zegt. want da
ménsclh voegt zich volgens zijn aard paar het leven en'niet Paa r
d|en dood.
Bij deze beschouwing hebben wij: ook de erfelijkheid der
geslachten in aapme'rking te nemen. De geschiedenis van
'het op én neergaan hieeft in de loop der eeuwiefn in de meP-
schenz'iel sporen achtergelaten.
Veelal zijn er nog Heidjemsdhc elementen in haar achterge
bleven. In Rüsland. worlden de jopge vrouwen beestachtig
behandeld. Dit zit alles in dien kelder. Dit is inhaerent.
Letterlijk al wat wij hebben gezien iep ondervonden zinkt
wieg 'in het onderbewuste. Ook gij zult wel eiems gezegd hebben:
„ik weet het wel', maar ik 'kan het me niet goed meer herinne
ren'.':
De eerste indrukken 'rijn het sterkst. De indrukken uit de
prilste jeugd blijven vaak het geheele leven bij. Eigenaardige
lafwijfcingen kunnen soms tot het primitiefste kinderleven wor
den teruggeleid. Een jong sportief persoon was steeds vreese-
Ejk bang voor koud water op borst en rug. Hoe kwam dat?
Vhoeger had men wél' eens de gewoonte iemand met lomgtont-
steking met kond water te overgieten. Hoewel hij zien dat
niet meer herinnerde, is het onbehagelijke gevoel voor koud
water pp borst en rug. Hoe kwam- dat? Vroeger had men wel
eens de gewoonte iemand met longontsteking met 'koud water
te overgieten. Hoewel' hij zich dat niet meer herinnerde, is
'het onbehagelijke gevoel voor koud water ihem bijgebleven.
Later kreeg -hij pas van dat geheim de sleutel i-n handen.
O, Ier is zooveel in het leven, dat men zou willen wegdoen,
al het pijnlijke, het smartelijke, dat b-eeld moet vervaagd, moet
paar idden kelder. Maar die keider is geen zolder waar je ka
potte idingem neergooit. Wat men vergeten zou willen hebben
is niet djood.
Driften, begeerten, lusten, angsten, zij spoken daaronder
hond. 'Zij willen paar boven, zij willen den dood, bevrediging,
zich uitleven.
Is 't niet zóó, dat' men soms niet weet waarom men zoo
gejaagd is, of zoo vroiolïjk? Wat uit den kelder naar boven wjl
kómen, [kan echter h'iét zonder meer na-ar 'boven komen. Wat
boven wil komen möiet een deur passeeren. Eln bij die -Ifeur
zit een wachter. Door persoonlijk leven en dppr opvoeding
krgijen wij bewUstzijln, welke is de wachter, 'die dan tdrisbe
keurt |en z|egt: wegl of, terugl bf tegen een begep-rte, die op
zichzelf niet secht is, maar die niet v-ervud kan worden: wegl
terug! Et rijn ontzaglijke diriftierf, idi-e er no:oit uitkomen, en
die steeds maar roepen: „llaat er mdj uit!"
1 Er zit wel spanning in het verborgen leven. Hierbij onder
scheiden wij drieërlei mogelijkheid:
le. Iemands bewustzijn kan zoo sterk zijn, dat hij| het onder
bewuste mieester is. D|at zijp als zij' er zijn d|e zaligjn.
2e. Degenen, die maar eventjes -doorvoelen hetgeen verbo
den is en zeggen: „leef maar'1;
3e. De gropte groep wier bewuste - levensinhoud- nog- niet
krachtig genjoieg is om 'het onderbewuste |de kunnen oeoor-
deelén.
Op ld|en achtergrond van het zenuwleven zien wij -een voort-
durenden istrijd. Het gevolg is, dat die leiders door hun -eieen
volgelingen wordpn verworpen.
Bewust leven om in bedwang te houden werkt vaak 'het
tegenovergesteld euit. Als te-en man staat te getuigen, dat er
geen Go-d bestaat, geloof dan maar, Idat hij het me-es-t bang is
voor God. Als iemand in -een winkel zegt „ik b-an g-ewoon -een
goedlen maat, een goed gewicht te geven," houdt hem dan in
'het oog. Heel Stéék oprecht te dio-en lis juist een bewijs van
onoprechtheid. Ik zag eens iemand wat lang .aap, toen zei-de
hij,Ik ben niet dronken!" Dit (zegt nipt iemand die niet
'drinkt. Ik h-eb oen h-efcig-e dra-n
kendp dajt de drankbestrijding zijn eenig middel was om de
drankbegeerte te onderdiiukken.
In het leven ontmoet men ook' wel personen die zich zelf
straffen om efön d|aad door hen gepleegd zich te verwijden
xi1 j j- was100115 een Hoogere B;urger|scholier, die zich
zóó de dingen idoor -hem gepleegd v-erweet, dat hij er z,iek
lichamelijk ziek van werd en het type gaf van hersenverwee-
kipg (diem-entia paralytica). Elen ander, eejii Roomsch-e jongen
liiep met zijn zakdpek alles schoon te maken zeg"giende: alles
as tou inein." Hij !had' oen bepaalde 'zonde niet gebiecht, terwijl
fn rijn ondierbewustzijn 'lag -de beschuldiging „je bent niet
tieih, je veriest je zaligheid." Het is angstig soms zulk een
zlenuwachtigheiid tie zien. Vender bestaat er nog een andere
vorm, waarbij het onderbewuste apart stapt en het bewust"
apart.
Een slaapwandelaar doet alles wat wij bij bewustheid do-en.
Daar is eien -splitsing van persoonlijkheid. Ik geloof, dat Lanidm
Zulk een gesplitste perso-onlijkhedli was. Buitenshuis was Lan-
dru tde beste kerel van -de wereld, maar thuis deed hij die gru
welijkste moordpn. Er zijn kinderen, diie lett-ertijk afgetrokken
leven. Door hen veel met andleren t-e laten omgaan, en hen
taktvol ite leidien, kan de schroom worden overwonnen.
Eien fdokt-er zou u kunnen vertellen hoe van li-everleden sto
ringen fin het ziele leven kunnen optreden. De -dokter trekt tie
zielzorg in rijn medische practijk. De behandeling is hoofd
zakelijk volgens die spreekmethode. De weg is dikwijls lang
om door spreken tie komen tót in iemands onderbewuste.
Dan is daar de methode om door assimilatie als bij droomen
iemand vriendelijk toe te spieken. Die on-derbewustzijns-triehe
is leen vijand,, die angst verwekt en altoos op die 'hielen gewaann
wordt tie zitten. Als mien zoo'n angstig persoon eve-n laat stil
staan |en laat zien wat het is, dat h-em vervolgd, dan zal hij
zeggen: „O, het is mijn vriend." De strijd blijft wel maar de
angst fis verdwienen, en de m-ensch genezen.
Een bakker leed aan toevallen (psychisch conflict). Hij was
ntei sterk genoeg om zijn plagers te lijf te kunn-en eaan. Maar
haten kon hij, en als die haat zich ophoopte, dan gebeurde
het, dat hij een toeval kreeg. Dbor vriendelijke toespraak en
vermaning om het plagen te verdragen, weijd de patiënt ge
nezen. De medicus -die niet gelooft en zelf -den vnejde niet kent
yan het Vaderhuis met zijn vel-e woningen, hij kan moeilijk
-inkomen in ï-emandg zielelevein. Ho-e, geheel an-diers wanneer
hij kan wijzen op God, die d|e zonde wegwerpt en z-e niet me -r
gedenk't.
Mijne vrienden is dit niet gedenkwaardig, d-at de menschen-
ziel überhaupt crimineel is? De meest moderne wetenschap
zegt van het kind, dat tier wereld kómt, dat het is: pol-pervers'
(veelvoudig). Onze oatachismus zegt het bijna niet anders: „i,n
zonde -en ongerechtigheid geboren." Drift en veijbod, zeggen
wij ook. Christus zegt ook: „die geest is wel gewillig, maar het
vloesch is zwak"'; of Pa-ulus woord: „als ik het goede wil doen,
ligt het kwade mij bij." En dan voelen wijl toch veel dieper en
rijker, en verstaan wij iets van Davids „brullenden ganschen
nacht."
Hoeveel meer bet-aekenen de woorden van Christus dan de
moderne psychologie, als Hij spreekt van virede en verlossing,
yvergeving ten volkómen kwijtschelding. Dan ge-en talion - ver-
wijt) meer, maar 'roemen in de genade. Hoie volkomen waar is
het Christendom als het zegt: gij vermoogt niets tegen de
waarheid, maar voor de waaéheid. Zooder v-erliossing kan men
er niet komen. Die menschen zijn zondige wezens, maar niet
machteloos of om den1 mqed te verliezen. Hij, onze Verlosser
is de groote Medicijnmeester, -dien mien volkomen vertrouwiein
kan.
Spreker eindigt met de woorden van Ps. 119 88.
„Gun Leven aan mijn ziel dan looft mijn momid
-Uw trouwe hulp; stier mij in rechte spor)en-
Gelijk een schaa pheb ik gedwaald in 't rond
Dat, onbediacht, zijn herder heeft verloren,
Ai, zoek uw kracht, schoon hij Uw wetten schond-
Wjajnt hij volhardt naar Uw geboon t-e hooren."
