So 150. m**»*,»utnmB SI Zaterdag 28 December 1022. I'Blad Sle Jaargang
NIEU WE
langidijker courant.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
EERSTE BLAD.
DE LANGE DE MORAAZ
i Alkmaar - Anno 1804.
Donderdag te Schagen
Hotel „Vredelust."
DEPOSITO'S
REVUE VAN DE WEEK.
20 December.
Ons Lagerhuis werkt onder steeds zwaarder
wordeinden druk. En president Kooien heeft
lila de zitting van Vrijdag j.l. weten door te
ld rijven, dat ook de Indische Begrooting voor
Kerst zal worden aangevat. Ondanks de protes
ten, tegen zulk afjakkersysteem aangeheven
door de ingenieurs Albarda lan Feber, beiden
met Indische Zaken en belangen door aan
schouwing en studie voortreffelijk op de hoog
te. Met 35 tegen 51 stemmen ging de Kamer
met Praeses mee, wat tengevolge had dat ook
op Maandag 19 December zou worden verga
derd, voorts m de komende week drie avond
vergaderingen zullen worden gehouden en met
te 11 ure 's ochtends begint. Excuses du peut..(
Minister De Visser heeft op 13 December
j.l' .het ontwerp tot wijziging van de L iO.
wet meesterlijk verdedigd. Betrekkelijk kort,
glashelder als steeds krachtig. Z.Exc van
xOnderwijs stelde voorop, dat dez-e vvetsvoor-
xwaarde te moeten aanhangig maken een der
xiojnaangenaamste dingen voor hem was ge-
xweest, hem gedurende zijn ministerieelé loop
baan overkomen. Maar: de bittere, lange no.od
der schatkist dwingt ook daartoe. Hij weer
legde voorts de bewering, dat vooral op het
L. O. i's besnoeid, en documenteerde dat met
cijfers. Verduidelijkte dat het snoeimes nu naar
Bile kanten gaat, noch hooger noch middelbaar
fcioch lager onderwijs sparend. Uit deze rede
van Dr- de Visser stip ik nog aan, dat van
ihhiem geen opheffing van den Onderwijs-raad
lis te wachten- Verder protesteerde Z.Exc ten
krachtigste tegen de bewering, dat over dit
pntwier peen soort van „voor-parlement" speci
aal met Reohtsche kamerleden zo uzijn gehou
den- De minister var klaar ae zich gaarne ont
vankelijk voor wenken ten voorstellen, uit welke
politieke groep ook komend, en bleek zelfs
bereid tetene kleine commissie te benoemen,
jd'ie positieve gegevens te verwerken zal krij
gen, voor evientueele herziening, verbetering
Van de wet. Elk aannemelijk voorstel is wei
kom, mitshet niet aan den schoolvrede
jraakt. De minister eindigde met het weemoe
dige woord, dat „tijidelijtk onder het louclijnsche
juk moeten doorgaan", de misera van deze wiji-
ging hebben te verduren.
Woejnsdag j.l. kwam nog aan de orde bet
voorstel van Mej. Westerman, de Vrijheids
bandster, om op de Lagere school de moge
j ijk be id iweer. te openen tot hét onderwys doen
geven 'in eiein der moderne talen,' liefst Fransch
lOver Jhet debat, dat aan de mooie rede (van
Dr- De Visser op Dinsdag 12 December voor
afging, zai ik zee rkort zijn. De vrijz. democra
tische onderwijsspeciaiiteit Ketelaar onder -
't iteekeiniend als iets, dat ons onderwijs op
schrikbarende wijze zal verslechteren. Van de
nieuwe opleiding komt niets. Zware lasten wor
den pp de Gemeenten afgewenteld door den
Staat. Deze hebben geen geld. Dus is (aldus
de heeT Ketelaar) -deze wet., onuitvoerbaar.
De Minister heeft daarop geantwoord, dat ook
ide gemeenten tot de nopden van dezen tijd
moeteln bijdragen en „ruggegraat too-nen". De
heer Ketelaar ziet de oude drilschool met hare
groote 'klassen terugkeerenschrikbeeld van
leen (boeman voor de jeugd- Uit het verder
•debat stip ik nog aan, dat mej. Westerman de
fijnancieele gelijkst'ellng vain openbaar en bij-
zoinder onderwijs nooit van ganscher harte heelt
(toegejuicht. Dat de soc. democratische specia
liteit Gemard oyer dit ontwerp niet te spreken
iis'behoeft 't nog vermeld?
Uit de Rechtsche gelederen kwam (zij 't met
kritiek) steun voor den minister- En de slotsom
was, dat men 't hierover eens bleek te zijn
jdat het aanhangig ontwerp zooveel mogelijk
in ide parlementaire smeltkroes dient verbe
terd te wórden, maar dat 't in hoofdzaak dient
aanvaard, zij het dan „a contre-coeur" tie-
gqn heug en meug, gelijk minister De Visser
'tzelf uitdrukte.
Den 12en December is de Marine-Begroe
ting aangenomen met 6021, nadat het amen
dement-Ter Hall (tien gunste van de allerarm
ste oude gepeinsionneerden bij de Marine) ver
worpen was met 46—43. Dit laatste votum moet
werkelijk diep betreurd, want 't betreft hier zeer
ongelukkige menschen, terwijl 't van de Staat1
geen enorme post op Hoofdstuk VI zou hebben
gevorderd.. Het particulier initiatief moge zich
hier nu doen gelden 1
Ik' keer terug tot bet L. O. ontwerp Lang
ie|n soms hartstochtelijk pro of contra, is op
14 December nog „geboomd" over de kwestie:
al of niet Fransch op de Lagere School? De
meeningen stonden scherp tegenover elkaar.
De •heer Ketelaar bleef bij de zijne, lat voor de
volks-cultuur hei onnoozele beetje „school-
Frapsch", dat in bet 5e en 61e leerjaar wordt
bijgebracht, in de praktijk der dingen niets
beduidt, 't Eind was, dat het voorstel van Mej.
Westerman tot opheffing van bet verbod om
Fransch o pde L. O. te leeren, werd afgewezen
met 36 tegen 37 stemmen Intusschen ver
zekert men, .dat bij de overgangs-bepalingen
(hóg eene poging zal worden gedaan o-m het
Fransch op de L. O. in eara te herstellen Wie
weet, hoe dan bet dubbeltje weer rollen zal?l..
Door Minister De Visser is overgenomen
leen amendement-Westerman, strekkend 0111 tc
bepalen, dat het getal lesuren-U.L.O voor de
verplichte leervakken niet veertien, maar tien
'zullen bedragen- Ter bevordering, dit van de
gelegenheid om de niet-verplichte vakken te
idooeeren.
Van 'soc. democratische zijde was er het
voorstel om over schooltijden, vacanties, leer
plan etc. voortaan door B. en W_ te doem be
slissen, den inspecteur gehoord, doch eerst na-
fdat eeine schoolvergadering is gehouden door
ihet onderwijzend personeel onder leiding van
(het hoofd. Van soc. democratische zijde werd
verzekerd, dat men door deze bepaling hei
gezag van het schoolhoofd absoluut niet wil
aantasten een verklaring welke (begrijpt
men) door andere groepen met zeker twijfelziek
glimlachje werd aangehoord...
Op 15 December kwam o-ok op het tapijt de
kwestie van het vervolg-onderwijs. De Gemeen»
-ten zouden voortaan vrij worden gelaten om al
of iniet vervolg-onderwijs te doen geven, terwijl
'het Rijk er geen subsidie meer voor zou 'be
schikbaar stellen- Welk laatste denkbeeld de
verontwaardiging opwekte van de heeren Ke-
(telaiar en Gerhard.
Zooals te verwachten was, wilde Exc. De
Visser van het schoolvergaderingen-amende
ment niet we tien z.i. zou dit voorstel nog taeer
disharmonie kweeken tusschen hoofd en on
derwijzers. Het vervolg -onderwijs noemde de
minister eenie lange lijdenshisto-rie, waarbij, de
S'taat schatten geld nutteloos heeft besteed. De
-zaak is ten slotte aldus geregeld, dat het hier
bedoelde onderwijs kèn niet moet worden ge
geven, terwijl ook het imperatief voorschrixt
tot extra-bezoldiging, daarvoor (op aanstichting"
van Mr. Rutgers) uit de wet is gelicht. !De
Minister beloofde nog tie zuilen overwegen, of-
waar het particulier initiatief zich daet gelden
de S'taat b.v. voor 1/3 tot het vervolg-on dierwijs
zal kunnen bdijragen.
Intusschen was de communist Wijnkoop Vrij
dag j.l. over de wijzen waarop dit ontwerp
(in de Kamer wordt behandeld, zóó ontstemd,
geworden, .dat hijterugzending der artikelen,
toen in behandeling, naar de af deelingen
weinschte. Welk voorstel echter niet voldoende
ondersteund werd. Wat dan heer Wijnkoop
treden gaf om -aen soort van obstructie te gaan
voeren, bij allerlei artikelen hoofdelijke stem
ming te vragen.
Het schooi vergaderingen-voorstel is verwor
pen met 6318.
Met 4918 werd verworpen een soc. demo
cratisch voorstel', strekkend om Gied. Staten
(biet de macht te geven om het getal scholen in
eene gemeente te doen verminderen- Naast die
om ihet te doen viergrooten.
De minister wees erop, dat bij zulke dingen,
de hoofdinspecteur steeds moet gehoord, ter
wijl er van beslissing der Qedep. Staten ook
beroep is op de Kroon. Van „een bedekten
aainval op de publieke school" (z-a. de heer
Van Zadelhoff had gezegd) is hier dus aldus
Z.Exc. geen oogenblik sprake
x Groote emotie op da grens van kabaaltje
afl is Vrijdagmiddag nog in de Kamer be
rokkend door het voorstel mej. Westerman
om het twee jaar geleden afgeschafte ambu-
lantisme op de school wear in c,e voeren- Moet
een schoolhoofd eigen klasse hebben, ja of
ineen? De minister sloot zich aan bij degenen,
(die betoogden dat de afschaffing van het am-
bulantisme een betere verhouding tusschen
hoofden en onderwijzers heeft doen geboren
worden- En mej. Westerman was zoo verstan
dig haar voorstel in te trekkian. Een voorstel-
Suring om de mogelijkheid van „ambulante
hoofden" (de heer Ketelaar sprak van., wan-
Idelhoofdent) open te laten, tuimelde met 67-8.
De Begrooting van Buiienlandscbè Zaken
is goedgekeurd met 87 stemmen tegen de eene
van den heer Wijnkoop. Eien amendement-
Kersten tot afschaffing van ons gezantschap
by den Paus werd afgewezen met 48-37. Bij
ide, overstelpende massa „parlementair nieuws"
|der afgeloopen week verwijs ik den lezer voor
het debat bij Hoofdstuk III gevoerd, naar de
verslagen. Ik stip slechts aan, dat Z.Exc van
Karnebeek verzekerde, dat onze politiek door
het woord „zelfstandigheids-politiek" beter
wordt uitgedrukt dan door den ter.m „neutra
liteitspolitiek". Ook verzekerde deze bewinds
man, dat onze verhouding tot België thans i
„vriendschappelijk" kan worden genoemd.
Terwijl het ontwerp voor de nieuwe Staats-
leening (voor aanzienlijk deel dienend tot af
lossing van de Vlottende Schuld werd inge
diend, kwam de verblijdende tijiding, dat No
vember j.l. ruim 15 millioem meer in de Rijks
kas heeft gebracht dan die voorlaatste maand
van 1921, terwijl van 1.1. 1922 tot nu c c. 22
millioem meer is ontvangen dan over die peri
ode in 1921- Ongeacht mooie uitkomst, dit ac
cres der Rijksmiddelein 1 'En toch blijft 't
arme vlieg in brouwketel 1
Met de plannen tot verlaging van de Post-
itariieven (vooral het stadsport schijnt men op
(het oog te hebben) wordt 't ernst. Het inzicht,
idat 'kwasi-zuinigheid de wijsheid bedriegt, -s
gelukkig sterker wordend.
Uit de Regeieringskeuken komen verder tij -
dijngen, aankondigend dat het ontwerp, den
leerplicht voor het zevende schooljaar tot '25
verschuivend, nadert.
Minister Aalberse heeft tot de Raden van
Arbeid een stevige circulaire gericht, tot in
krimping en bezuiniging, last gevend, om
slechts het voornaamste te vermelden, voor
ditmaal, uit de rubriek der bezuinigingsplan-
Inen en maatregelen.
Als steeds is het jongste „criminalileits-
Inieuws" overvloedig- In de omstreken van
Maastricht neemt de onveiligheid (aanrandin
gen, roovers-aanvallen, etc.) dermate toe, dat
•krasse maatregelen onvermijdelijk schijnen.
'Ook 'in de omstreken van Zwolle is 'tnu „verile
van pluis". Het geheimzinnig geval van de
twintigjarige juffrouw, die eenigen tijd geleden
j|n een auto ais lijk te Amsterdam werd aange
bracht, is ontsluierd, 't Blijkt werkelijk, gelijk
vermoed werd, een abortus-geval te zijn en
de man, tegen wlen sterke verdenking bestaat,
is in arrest gesteld. Die Middenstandsbond
heeft zich tot justitie gewend met het drin
gend verzoek, toch eindelijk strafbepalingen
tegen de flesschentrekkerij te ontwerpen ien
'zeker 'in dezen tijd is het regelen van deze zaak
va'n de allergrootste urgentie voor onze nijve-
ren. In dit verband moge ook melding gemaakt
wan 'de zeer nuttige en noodige waarscftuwing
tegen ide actie der „Voorschotbanken zonder
borgstelling", van welke de meeste achteraf
blijken te zijn de giftigste en gevaarlijkste
bloedzuigers, in woekieraarsgedaante. Men zeg -
|ge 't voort.
De pasherboren Nationale Opera werd op
haar „réouverture-avonden" verrast d|oor,
bloemgeschenkien, waarbij gevoegd prachtige
kaartjes van H. M. de Koningin en andere
'leden van ons Koninklijk Huis. Doch de vretug-
fde over die onderscheiding werd wat getem-
pehd toien men ontdekte dat ©en „grappenma
ker" den heer Koopman met valsche kaartjes
had beetgenomen. Aangifte volgde natuurlijk
le|n dit muisje kan voor den „moppentapper"
(nóg wel eens 'n bijzonder lang en onaange
naam staartje hebban I
Mr. Zimmerman is eindelijk naar Wieienen
vertrokken. Zal er drie maanden, als hooge
reorganisator van Oostenrijk vertoeven en daar
na vermoedelijk wederom de leidsels van het
bestier te Rotterdam in handen nemen.
Tot ide jongste ongevallen behoort het aller
droevigste der ontploffing in de Oranje Nas-
saumijin bijl Heerlen, waarbij drie personen ge
dood werden.
Te Amsterdam is gesticht de „Cercle Consu
laire". De verschillende consuls zullen elkaar
daar ontmoeten. En men verzekert, dat deze
sociëteit zal en kan bijdragen tot „toenadering"
hij de belangen van ds verschillende volken
't Is te hopen. Van allerlei congressen, in den'
loop der jongste tijden gehouden, werd en
wordt dat ook verzekerd. Dat de buitenstaan
der, op een kentering geplaatst tusscnen het
122ste en het 23ste jaar van de twintigste (eeuw
len met het groote jaarlijksche kerkfeest tan
den Vrede op aarde, toch nog ietwat twijfel
ziek gestemd blijftis 't hem euvel te duiden?.,.
BUITENLAND.
De jongste verkiezingen voor het congres
jein den Senaat in da Vereenigde Staten en jdlei
•uitslag daarvan doen reeds hun invloed gelden
pp de houding van President Harding en zijn
regeeriing ten opzichte van de oplossing van
iden ernstigen crisis, onder welke het oude
Europa thans gebukt gaat. f
Kerstmis 1918 bracht ons den „officieekn"
vrede, eein vréde te Versailles gedicteerd, die
geen vrede was, doch slechts een voortzetting
van den oorlog met andere middelen, hiel bloe
dig, doch daarom niet minder hevig, iep niet
minder schrijnend voor het overwonnen
Duitschland.
Wij zijn thans vier jaar later en de wereld
Zucht nog onder de lasten, dis de overwinnaars
net overwonnen Duitschland nebben opgelegd,
daarmede zich zelvian den weg na.ar het herstel
afsnijdende, doordat de economische mestand
van Duitschland zoodanig is geworden, da<. het
overwonnen keizerrijk, thans republiek, on-
jde wereld, waaronder ook de overwinnaars,
economisch naar beneden te halen. Men 'kent
allen de groote grief van het Engelsche volk
tegenover hst Vredesverdrag, nl. deze, dat dit
tractaat de Duitsche valuta tot aan zoodanig
laag peil heeft gebracht, dat dit land in staat
is concurreerend op ds wereldmarkt op te tre
den en den Engelschen handel te verlammen
met al de eimstige gevolgen daarvan.
Het is ideze omstandigheid vooral, welke in
Engeland langzamerhand hst besef heeft doen
wakker warden, aat met geweld tegenover
Duitschland niets te bereiken is, een besef,
dat gelukkig ook in Frankrijk meer ten meer
veld wint. Om dezelfde reden heeft de Engel
sche regeering zich uitdrukkelijk verzet tegen
epn bezetting van het Roer-gebied en liet is
ijnteressant op te merken, daf zelfs Clemenceaiu
zich tegen dezie bezetting heeft uitgesproken,
(daarmede in de Vereenigde Staten de vriend-
scha pvoor Frankrijk trachtende te herwinnen.
Semi-officieel wierd zelfs te Parijs verklaard,
(dat pen bezetting van het Roer-gebied niet in
Ide 'bedoeling lag', dat gaen enkel besluit hier
toe was genomen len dat slechts sprake was.
van Ihet zenden van douane-beambten naar
mee rDuitsch gebisd, iets waarvan de moge
lijkheid door bevoegde personen niet wordt
ingezien, zonder militairen steun.
Het vraagstuk der schadevergoeding, een
uitvloeisel van het vredesverdrag van Versail
lesdat de oorzaak is van den erhstigen jeco-
inomischen crisis van het oogenblik, schijnt
thans te zullen worden opgelost. Na de con
ferentie te Londen, waarover wij de vorigle
week schreven, die feitelijk op een mislukking
is uitgeloopen, ondanks de officieele verklarin
gen, dat zij slechts verdaagd is, vermeerder
den de geruchten, dat Amerika geneigd zou
izyfn izich met de Europeesche aangelegenveden
i|n te Laten. Een enkele uiting daarvan was
reeds merkbaar op de conferentie te Lausanne,
waar de Amerikaansche „waarnemer" Ghildeen
gunstigen invloed heeft gehad op het verloop
'der conferentie door pressie uit te oefenen op
de noudiiag dier Turken, waardoor deze zich
ge|neigd toonden inzake de minderheden tege
moet te komen aan de eischen der geallieerden.
Deze wijziging in de houding van President
Harding schijnt zeer zeker, zooals reeds boven
gezegd, o;nde rden invloed te staan van den:
uitslag der verkiezingen, waarbij de democra-
jten, de aanhangers van Wilson, een duidelijké
overwinning behaalden. Die republikeinen, die
(niets willen weten van inmenging in het Euno-
'peescne wespennet, leden een beslissende ne
derlaag. Het verluidt, dat dè door Duitschland
aan de Londensche conferentie voorgelegde
voorstellen, die afgewezen werden, vooraf ter
kennis waren gebracht van de Amerikaansche
regeering.
Het verluidt verder, dat President Harding
en diens regeering, geneigd zouden zijn
Duitschland een leaning toe te staan van an
derhalf milliard dollar tan behaave van de
schadevergoeding en de stabilisatie van de
Mark of altnans een dergelijke leening van
Amerikaansche bankiers te sanctioneeren. Wij
moeten et op wjjzen, dat officieel nog geepi
