Zaterdag 80 December 1922
81e Jaargang
So 152. IHTEM». fi
NIEU WE
LAMEDIJKER (OIRAVt
Dit uumnter bestaat uit 2 bladen.
eerste "blad.
DE LANGE DE MORAAZ
^Alkmaar - Anno 1804.
Donderdag te Schagen
Hotel „Vredelust."
ALLE MOGELIJKE
^VERZEKERINGEN
REVUE VAN DE WEEK.
26 December '22
Terwijl ik dit ga schrijven, is Kerstmis 1922
(needs weder achter den rug. Zonder sneeuw
zonder vorst: kil, klam, somber. Gelijk, trou
wans. de stemming van viele onder ons. Op 1
bet Haagsche Binnenhof, is eindelijk, einde
lijk rust gekomen. De Tweede Kamer heeft
'inderdaad den krachttoer volbracht om voor
Kerst de geheel» Staatsbegroting, het Indisch
Budget en het ontwierp tot wijziging van de
L. O.wet- af te doen Om dat Ce bereiken
er kwamen felle protesten tegen zulk af jak
ker-systeem, door dien Katholieken Ir. Fieber,
izoowel als dein soc- democratische» ir. Albar-
da uitgebracht, maar president Kooien, inder-
(daad reis van wils- en werkkracht, wist zijn
wetnsch 'door te zetten- En hij- vond tenslotte
'de (hulde en waardeering van de Kamer: Vrij
dagochtend, toen praesjes daar weer onder het
vaalgroene baldekijn op zijn zietel plaats nam,
|na slechts van 'sochtends half zes ure (toen
rescho ïken. Z.Exc van dorlog hecht wel waar
(de iaaln de linien len stellingen, maar dit Es
todh niet in strijd zegt hij met 'shieeren
Colijn's „eenheidsgedachte'' voor ons leger.
Den leek past in zulk geval zal men mij
toegeven rustig afwachten.
Bij ide behandeling van de Indische Begroo-
ti|ng 'heeft minister de Graaff de verblijdende
verklaring afgelegd, 'dat de tekorten veel min-
(der 'zullen blijken dan mien verwachtte. Binnen
)ee|n paar jaar krijgen wie een sluitende Indi
sche Begrooting. Mits: wij bezuinigen. Aan
grondige herziening van het belasting-stelsel
wordt gewerkt. Het uitvoerrecht op aardolie
(petroleum) zal worden opgeheven.
De Eerste Kamer, die op 27 Dec- weer oij-
eejnkbmt voor spoedwierk heeft o.a. nog
goedgekeurd het ontwerp op het Leyensverze-
'keringsbedrij'f, waarvan de Verzekeringskamer
het nieuwe en zeer goede instituut, uitvloeisel
•zal zijn. Hoe dringend noodig, deze reorgani
satie was, is in de jongste dagen wel (zeer
scherp en treffend aan den dag gekomen in
verband met wat uitlekte over „de Algem.ee-
(nie". Hier denk ik wieer aan het oude tL7de
Eeuwsche
„Wie schrilickst ervan swyght,
Heeft allerbest geseyt-
Of straks als wij: den overgang van Oud
op Nieuw vieren Thomas vasr en Pieternel
'tover deze dingen zullen hebben, weet ik niet.
Aan „stof" ontbreekt het dat staat vast
het rijjmlustige boerenechtpaar in „Kloris en
Roosje" Ithans allerminst.
Gelijk steeds aan het einde des jaars, is ook
(nu het nieuwe van algemeenen aard, althans
idat hetwelk met de Regeeringskeuken verband
houdt, schraal. De geruchten over de vorming
van een katholieke Volkspartij nemen vaster
vorm aan en 't schijnt zeker, dat deze nieuwe
"~"^^fcTPrT~ i gnoe :ptot stand zal komen. Of de groote piacht
de 'zitting! eindigde) tot ,slf uur rust te (hebben Episcopaat m de Katholieke Kerk;
gdnomen, vond hij. een bloemruiker, symbool esteld daJt zljl zich t,egian deze formgatie
|van Ide bewondering voor zooveel stoere puchts
betrachting.
De Kjamer heeft in de achter ons liggend»
week van Maandagmiddag 1 ure af gewerkt
jein niemand zal durven betwisten, dat haar het
Kerst-reces hetwelk vermoedelijk tot 6 Febru
ari a-s. zal duren, 'niet ten volle toekiomt
Over het ontwerp tot wijiziging van de L. 0.-
wet, nu rijp voor den Senaat, die het stellig
ook zal goedkeuren, nog slechts een enkel
woord. Toen de bepaling betreffende de groo-
tere klassen (waartegen bovenal het petition-
(nernent van de 600 000 handCeekeningen ge
richt was) was aangenomen, kon men veilig
(zeggen, dat de strijd achter den rug was- De
,„kjei|n" der wet kwam ier met 47 tegen £7- En
de Vrijheidsbander mr. Dresselhuijs verklaar
de, dat zijjn fractie het bestaan van klassen,
Uit 55 eia mieier leerlingen bestaande, van ge
noegzame» ernst achtte om haar stem aan het
artikel te onthouden. Wat niet belette, dal bij
de eindstemming de Vrijheidsbonders hunne
bezwaren ten offer brachten op het altaar der
bezuiniging, de onvermijdelijke, welke nu ons
aller meesteres is.
Begrijpelijk is, dat na deze beslissing de
„.animo" voor de verdere Onderwijsdiscussiën
beduidend het vriespunt ging naderen.
Valn ide jongste „faits et gestes" der Tweede
Kamer, vlak voor haar op reces gaan, toeken
ik nog aan, dat de nieuwe geldleening van :350
millioen (voor een 'aanzienlijk deel moetende
strekken tot aflossing van de Vlottende Schuld)
Es goedgekeurd, door beide takken van de Ver
tegenwoordiging- En reeds door H. M be
krachtigd. Karakteristiek en pikant was het
(debatje, door den ultra-calvinist ds. Kersten
aangebonden, tegen de brandverzekering van
Ide schoolgebouwen, volgens de opvatting van
Idezen theoloog iets, waardoor men op z.
ongeoorloofde wijze invloed uitoefent op God s
besluiten. De heer van Gijn won het pleit biet
izijtn voorstel om niet toe te staan, dat hypo
theek op schoolgebouwen mag worden geno-
(me(n. E>e heer Kersten verloor het pleit met
53 tegen 20 stemmen.
Bij, de behandeling der Oorlogs-begro.oting
voor 1923 heeft minister Van Dijk, door zijn
fikse he en heldere rede, wederom op alle gnop-
ipien 'in de Kamer (een sympathieken indruk
gemaakt. Uit zij(n rede, beantwoordend de Al
gemeens Beschouwingen over HoofdstukVIII
Stip ik' aan, dat Z.Exc. van Oorlog verklaarde,
voornemens te zijjn ondar-officieren, die nog
geen 35 jaren dienst hebben en voor afvloei-
Sjng in aanmerking komen, niet op pensioen te
stellen, doch op wachtgeld, totdat zij hun 35-
jarigfan diensttij|d zullen hebben bereikt. De
minister hoopt, dat de wachtgeld-regering bm-
taen eenige dagen in het Staatsblad zal wor
den afgekondigd. Het wachtgeld zal worden
gesteld op 70 pet. van het salaris; voor dege
nen die in de reserve komen, bovendien vijf
pet.' Enkele dagen later volgt een wachtgeld
regeling voor de officieren. Over hetgeen de
heer H. Colijn, de zoo, invloedrijke leider van
Ide antirevolutionairen betoogd heeft t.a. der
afschaffing van onze liniën en stellingen heelt
minister Van Dijk geen absoluut-klaren wyn
wdnscht te kantien, kracht genoeg zal bezitten
om haar ook hu tegen" te "houden, behoort <we-
der(om tot de vragen, waarop „de dag van
morgen" het antwoord moet geven.
De periode der voorbereiding vah de Prov.
Staten-verkiezingen was reeds voor einde des
(reeds aardig in gang 'en de uitslag kail allicht
kijk geven op de vraag, of isr eenige „kente
ring" 5s gekomen sinds Juli 1922 in ge
voelens en opvattingen van het kiezersvolk.
De rouw, door het overlijidsn van de moeder
des Prins-Gemaals indertijd over ons Hof ge
komen, zal beletten, dat er ditmaal Nieuw
jaarsreceptie door H- M. wordt gehoudejn
Straks, in 1923 bij, het zilveren jubileum
der Koningin, zal voor alle landgenoot©»
ide gelegenheid zijn opengesteld om het door.
ons allen geeerbiedigde en bewonderde Hoofd
van Staat opwachting te maken.
De jongste criminaliteits-rubriek (s overstel
pend uitgebreid isn heiaas overrijk van „schar
keering".
Er is ©en gruwzame poging tot roofmoord
te Heelhuizien. Er zijn allerlei sinistre gevallen
van aanvallen op kinderen, ondernomen door
gevaarlijke onevenwichtige individuen. Ie
Amsterdam werd eian dertienjarig meisje stom-
jdrcunken aangetroffen in leen portiek. Een „me
neer" had het kind „getracteerd". Cetera de-
suntl'tls nu inderdaad dringend plicht voor
ouders, om met groote, angstvallige zorg te
waken over hunne kinderen. Het gevaar is
zeer exinstig, bij, dag en bij avond. Zegt 't voort 1
De vrouw, verdacht van de beruchte Haag
sdie bella donna-vergiftiging (om valsch ba»k-
'pap'ier gewisseld te krijgen) hoorde tien jaar
tegen 'zich vorderen. PI aar man is intusschen
|n ©en Krankzinnigengesticht geïnterneerd. De
man, die schuldig werd bevonden aan het ple
gen van zeker misdrijf tegen een meisje, dood
|i|n ©en auto gevonden, werd veroordeeld tot
vijf jaar ©n vier maanden gevangenisstraf. In
(den Haag is ©en arts gearresteerd, verdacht
van abortus-misdrijf. Onder de diverse geval
len van verduistering thajis in behandeling,
Es er eeln van een Amsterdammer, die kans
zou hebben gezien ruim anderhal ton „in de
wacht te sleepen". De directeuren van de ge
failleerde Dordtsche Papierwanemfabriek zijn in
hechtenis genomen.
Dat ik, het bovenstaande van de jongste
criminalia vermeldend, nog slechts een arme
lijk-klein brokje ervan wereldkundig maak; 't
behoeft nauwelijks vermelding, zult u begrij-
pe|n.
De „roode haan" streek ditmaal o.a. neer
op een Groningsche fabriek van heerenartike
len. Vier brandweermannen werden bij die ge
legenheid gewond, van wie twee zeer ernstig.
Voor ditmaal zal ik 't bij; dit relaas, met uw
goedvinden, laten.
Nog „eein toeken des tijfds". Aan de Secre
tarie van ©en Friesche gemeente is een baan
tje vacant. Voor die functie hebben zich in
de jongste dagen meer dan honderd hef heb
bers aangemeld. Ondier die twaalf mrs. in de
Rechten. Een paar jaar geleden trachtte men
vruchteloos gegadigden voor zulkie betrekkin
gen te tórijjgen.
Dat Es die wanverhouding tusschen Vraag en
Aanbod, zooals die in steeds ernstiger mate
Es en wordt..
Bij den ingang van 1923 is de beste raad,
Idie te gevian is, wat in het straatliedje Van
Idön dag, nu ook al weer verouderd en (vrijwel
versleten, wordt gezegd:
„Houdt er den moed maar in!"...
Zónder dat geestkracht gevende optimisme,
vertrouwend op de Goddelijke goedheid,
kömen wij' er niet.
Eh ,dat roep ik, op de kentering van 1922
fan 1923, mijn lezers ien lezeressen dan ook
van hart «toe. Moge het mij., ben ik dan
hog in het land der levenden, gegeven zijn,
op Sylvester 1923 ©en vroolijker toon te doen
hooren.
BUITENLAND.
Het oude jaar, dat thans weer plaats gaat
maken voor ©en nieuw schakeltje in den tijd
stroom, 1923, laat zeer vele kwesties onop
gelost achter. Ook dit jaar heeft de lang ver
beide vrede, den werkiehjken vrede, niet ge
bracht. De Duitsche schadevergoediugskwes-
tie is inog steeds ©en vraagstuk dat niet alleen
tusschen Duitschland en de geallieerden, doch
ook tusschen Frankrijk en Engeland elk oogen-
blik aanleiding dreigt te zullen zijn voor on-
©einighe'id en geschillen. Maap.dag a.s komen
Ids geallieerde ministers weer te Parijs beeijn
om voor de zooveelste maal deze brandende
kwestie te hespreken. Het is inderdaad waar
dat 'men van deze besprekingen meer ver
wacht, 'dan van dé voorgaande, hetgeen in ver
band staat met het streven in Amerika de
oude wereld van den ondergang te redden. De
1 geallieerds premiers zouden aan dit streven
voedsel kunnen geven door met daiden te too-
fuen dat ook zijzelf den wederopbouw van Euro
pa w©nschen.
De vrede miet Turkije is evenmin tot stand
,eékomen en de conferentie in Lausanne zal
'in Januari worden voortgezet. Hier mag even-
wiel verwacht worden dat de vrede nog in (de
zelfde maand zal tot stand komen-
Een der belangrijkste gebeurtenissen uit het
afgeloopen jaar mogen wij wiel beschouwen het
tot stand komen van den vrede in Ierland,- leen
vrede welke bij verdere consolidatie na 700
jaren strijd welvaart aan het Iiersche voIk kan
brengen. Het is een" gelukkig tfaeken .dat na
idiein langen strijd de Kerstdagen in Ierland
voor het eerst sinds jaren rustig zij» verlop-
jpetn.
Onlder iden druk der Fransche bedreiging
heeft de Duitsche regeering opnieuw de des
kundigen uit de fjnancieel'ö en handelswereld.
Electr. KISTENFABRIEK,.
J. B. v. d. Gulik.
VISSCHERSLAAN 3—5 ALKMAAI
EXPORTKISTEN
Secretaris de heer Keijzer. u..
At we zie me: kenn'sg?ving de heer Dein Hartig».
Na opening der vergadering, gaat de voorzntet
vooor un gebed, waarna de notulen, worden g.
tezen en zonder ijwzigingen goedgekeurd.
IngeKoexnea.; stukkien en mededeeungen.
De voorz. deelt mede dat bij de op 28 Dec. ge
houden kas verificatie bij den gemeente-ontvanger
in kas was overeenkomstig boeken en bescheiden
een bedrag van f 5685.01,
Eien verzoek van den heer Koeman, onderwijzer
aan de openbare lagere school, gedagfceekend 13
November, om| 2 a 3 m|aandm verlof wegens ge
zond» ddsredenenwaarbij is overgelegd een ge-
noeskunaig attest.
De voorzitter zegt dat d't verlof bereids door p
en! W. is verieeod. Tevens is in deze vacature
voorzien, door mej. J. Jansen van Bergen te be
noemen tot tijdelijk onderwijzeres.
Goedkeuring van Ged. S,tóten op de verordening,,
ïiege-emae den keuringsdienst.
Bericht van den secretaris dier Gastcommissie,
dat 'de wijzig'ng van het huishoudelijk reglement,
betredende -de bestuursnegiedmg, door de 5 be
trokken raden is goedgekeurd.
Dankbetuiging van het Doof stommen- instituut
te Groningen voor de verleende subsidie..
Bericht van het Prov. Bestuur dat de kosten
vooor oeze gemeente, als bijdrage in de uitvoering
van de warenwet zijn f 507.05,
Door .d«n rijksontvanger is aan dien gemeente
ontvanger afgedragen f2731.41.
ïnge komen k een adres van de gemeente L-.sse„
te zenden aan de Tweede Kamer der Staten G-
nuraai om te komen tot afschaffing van den zo
mertijd, terwijl hier verzocht wordt om adlhaeste.
De heer Vlug zegt den zomertijd wel prdug.
te vindm. Het wordt echter wiel wat vroeg ge
handhaafd, Persoonlijk is spieker wel voor de te
regeling, maar moet -dan iets later in werking
treden.;
De heer Oijevaar zeglt, dat dit hier die eerste
stem is, die hij hoort voor den zomertijd. Anders
hoort men noöit anders dan tegenstanders. Spr.
verklaart z;ch voor adhaesiebetuiging-.
De beer Bakker zegt zich wel met den heer
(Vlug te kunnen ver-eemgen. Spr.. zal zich echter
niet van adiiaesde onthouden.
D,e heer R. Slot zegt ook toet de woorden van
den heer Vlug te kunnen meegaan. Ook hij is
well voor den zomertijd,
De heer Glas zegt met den heer Oijevaar mee
betuiging. Door deze streken wordt het: sterkst
«•-"e"-.- - j tegen ne wederinvoering geageerd. En niemand
te Berlijin bijeengeroepen en worden toans De- 1 nog ooit de vpprdqefen van dezen maatregel
spre'kiingen gevoerd over nieuwe Duitsche voor- I aaiI-;;gietöond.
stelle» inziakie die schadevergoeding. Het ver
luidt dat deze op de» 3Qen van deze maand
te Porijls zulle» worde inoverhondigd en zij
zullen dan in bespreking kontaai op de as.
coinferentle d|ar geallieerde minister presi-
Ideiniten.
Poincaré 'heeft in den Franschan Senaat op-
(nieuw een overwinning behaald. Met algemee-
|ne stemmen haeft de Fransche Senaat een
motie' van vertrouwen in den minister-president
aangenomen. Dit neemt niet weg dat ook de
openbare meaning in Frankrijk meer en meer
tot het besef komt, dat thans eindelijk een
oplossing in de schadevergoedingskwestie
moet worden gevonden, niet door militair ge
weld, doch door te trachten langs yreedzamen
•weg geld van Duitschland te krijgen. Hoe
groot idie mogelijkheid' is, moet worden afge
wacht. Cuino', die nieuwe Duitsche minister-pre
sident heeft aan dia Amerikaanscbe Kamer van
Koophandel (te New York voorgesteld een com
missie van onpartijdige deskundigen naar
Duitschland te zenden om dan toestand aldaar
te onderzoeken en het bedrag vast te stellen
Duitschland wordt met den dag slecht;
is bovendien ©an slecht teefcen, dat de werk
loosheid took daar .te la|nde toeneemt. Zelfs
heeft de organisatie yan Duitsche doktoren
zich genoodzaakt gezien ©en beroe pc ©doe»
op de mensohheid htat Duitsche volk van al-
geheela» ondergang te redden, daar. de ge
zondheidstoestand zear afneemt.
De kwestie der schadeloosstelling staat in
(nauw verband niét de inbargeallieerde schulden
jein het is daarom van belang, dat da Ameri
kaanscbe bankier Otto Kahn den tijd gekomen
acht, dat ©e» gedeelte der geallieerde schulde»
aan Amerika moet worden vrijgesproken. Even
wel kan men aannemen, dat de Yereenigde
Staten hiertoe niet zullen overgaan zonder vol
doende waarborgen betreffende den wederop
bouw en die vermindering der bewapening.
D.e voorzitter zeg: dat cU geboete plattelandis-
bevolking tegen uein zomertijd is gekant, en in*..
als piattelandsgenxeeinite verpiiebt is, daarom ad-
baesie te betuigen.
De beer Vlug zegt de bezwaren van de bouwers
niet te begrypea. Wanneer de bouwers anders
.van 6 tiott 6 uur werken, waarom kan bet dan ook
niet van 7; tot 7 uur.,
De voorzitter antwoordt, dat men hetzelfde kan
zeggen van de stedelingen.,
1 Die beer R. Slot wijst er nog op, dat ook de ar
beiders niet zoo tegen den zomertijd zijn gekant
vooral met het oog op de mooie zomeravonden.
Wanneer de voorz. zegt van de geheele platter
tand;bevolking, is spreker bet hiermede niet eens.
De beer Oijevaar zegt, dat wanneer bet weer
zoo wordt gedaan als veaheden jaar, het de arbe>
cters ook nieit pastDe morgenuren brengen juist
den gróót sten last mee.
In stemming gébracht wordt met 3 tegen 2
stemmen besloten adbaesie te betuigen.
Voor stemden de beeren Glas, C. Slot en Oite
vaar. Tegien de heeren Vlug en R. SEot- De heer
Baikkar stemde blanco.
Ln behandeling komlt thans, het reeds enkele
maanden terug in de andere gemeenteraden be-
dó t^l'tóft schlaind "betalen kan" De toestand in handelde voorstel van de gascommisste, om te
meer gas heeft verbruikt dan in dezelfde van
bet Vorige jaar.,
D.e heer Bakker zegt dat hier een onbillijkheid
in schuilt. Veten hebben petroleum gebruikt om
dat zij heit gas te duur vonden, en jdfst die me»-
scben-zullen van dé reductie profitoeren.
De voorzitter antwoordt dat daarom ook een
mmimumverbruikvan 25 M3. is genomen.
De heer Oijevaar. Menschien die verleden jaar
30 M3, hebben verbruikt en iTu meer, zullen re
ductie ontvangen, terwijl zij die 60 M3. hebben
verbruikt c:i met hooger kunnen' komien, daarvoor
geen reductie genieten.
V De voorzitter zegt dat het een maatregel is om
mleer gas af te zetten en'het kost de fabriek niet.
De "heer Vlug herinnert er aan needs in die gas-'
commissie te hebben tegengestemd en er nu ook
niet voor te zijn. Het is een groote onbillijkheid.
Zij die altijd het gas hebben gebruikt zullen et
niet van- kunnen profitoeren. En zij die petroleum
hebben gebruikt, krijgen bet wel. Wanneer het
dan ook zoo gezocht mioet worden is het een
treurig argument. Laat men zorgen dat men
•goed gas levert en dan zal vanzelf het gebruik
van pistroteutol wel verman deren. Het allerbeste
was om' het gas over het geheel te verlagen. Ik
VERGADERINGEN
gemeenteraad broek op langendijk
Vergadering van den raad ctezer gemeente op
Donderdag 28 December, des avonds half acht.
Voorzitter, de burgemeester.
