NIBU WE
Zaterdag 5 Mei 1928.
le|Blad 82e Ja&rg a.
NO. 53. iBTERc. TELcraaei 52
LAIVyiUhiK C III RAIT.
Dit Nummer bestaat
EERSTE BLAD.
DE LANGE DE MORAAZ
Alkmaar - Anno 1804.
«w
Donderdag te Schaqen
Hotel „Vredeiust."
ALLE MOGELIJKE
VERZEKERINGEN
REVUE VAN DE WEEK
1 MEI.
Men weet, de voorspelling is gedaan, dat
het Kabiinet-Ruys de Beerdnbrouck in den loop
van het zittingjaar 1922'23 hevige schokken
zou te verduren krijgen. Tot nu toe is 'het mi-
misterieele scheepje door de parlementaire gol
ven weten te komen, zonder dat het te gronde
ging, schoon dan ook met soms vrij-ernstige
averij. Maar er lis niet eens een Iheel scherpe
blik voor noodig om de „donder-kopjes" te
ontwaren, die straks een hevig onweer zuilen
berokkenen. Het rapport van de Vlootwet-com
missie is uitgekomen, en zeker is 't niet
onmogelijk, dat het een „appel van twist" zal
worden, ook en vooral in de sfeer der Recht-
sche Coalitie. In hoever men hier gelijk be
weerd is,te m,aken heeft met een „voetval'1,
concessie van Katholieke zijde aan de anti-re
volutionaire en Ghr. Historische bondgenoo-
ten, laat ik verder onaangeroerd. Maar dat
mr. Trip, de thesaurier-geineraali, in eene nota
als zijn persoonlijk, zeer-deskundig oordeel uit
eenzet, 'hoe Nederland ook de uitgaven voor
vlootaanbouw, door de Commissie in overwe
ging gegeven, niet kon dragen, is voor de
Katholieke partij, waartoe mr. Trip behoort,
allerminst aangenaam... Het Coalitie-cement
wordt toch steeds fragieler, meer broos. E'n
alS mr. Bomans gevolg geeft aan zijn plan,
om een ontwerp in te dienen, volgens hetwelk
'.Katholieke geestelijken ook burgerlijke huwe
lijken zou kunnen sluiten dan zo udit voor het
'behoud van den Coalitie-band allergevaarlijkst
kunnen worden I
De jongste parlementaire week heeft Dins
dag jl. reeds aanstonds eene... nieuwe inter
pellatie gebracht. De heer Marchant zal vra-
geen richten tpt den minister van Koloniën in
verband met de verhouding tusscheln het Haag-
sche Plein en Paramaribo- Dat kan vooral
waar „onze Clemenceau" de interpellant is,
Voor Exc. de Graaff een allergemoedelijkst
middagje in de Tweede Kamer worden!...
Het alle zelfstandigheid van beweging ontne
men aan den Gouverneur van Suriname,
tegen welke houding van Koloniën mr. van
Heemstra heeft geprotesteerd, is geworden
,eene zaak van groot actueel gewidht, een
der „topics of the day". En 'dat de positie
van minister De Graaff bij deze gelegenheid
zeer ernstig zou kunnen bedreigd worden, is
verre van „denkbeeldig"!
Na goedkeuring van het ontwerp tót wijzi
ging van kieswet, Prov. en Gemeente-wet (voor
al om den Senaat onder toepassing van de
E.V. te brengen), heeft minister Heemskerk
er ook het ontwerp tot opheffing der Recht
banken te Zierikzee ein te Heerenveen weten
door te krijgen. Ondanks de geweldige oppo
sitie, welke zich, uit allerlei grpepen komend,
tegen dit voorstel (c.c. f90.000 besparing ge
leidelijk verschaffend) openbaarde. Mr. Heems
kerk verduidelijkte echter, dat de eisöh der
bezuiniging den doorslag moet geven, en voeg
de erbij, dat het ontwerp slechts „een inlei
ding" is!... Tal van Kantongerechten zullen
welhaast onder het groote snoeimes moeten
vallen. En. aan Justitie wprdt overwogen1, of
men den „ommegaanden rechter" te ontzent
zal introduceeren, ook al ter besnoeiing van
"uitgaven. Met 47 tegen 36 stemmen werd het
ontwerp goedgekeurd, en men mag aannemen,
■dat een minder slagvaardig en geestig man
.als onze minister van Justitie, dit ontwerp niet
had kunnen redden!... Ondanks het steeds
'dieper gaande besef, dat zeer forsch' bezui
nigen op alles- en nog wat nu onvermijdelijk
'is. Na nog eindeloos lijkende bespiegelingen,
kwam er te langen leste een eind faan de werk
loosheids-interpellatie-Van1 den Tempel. Ik stip
ervan aan, dac minister Ruys heeft aangekon
digd dat f30.000 is uitgetrpkken voor emigra-
digd.dat.üe van hpnderd perspnen naar Cana
da. Men zou hiervan kunnen zeggen: „weinig,
maar uit een goed hart!" Arm' Vadertje Staat
!kan nu eenmaal niet meer doen!Nog Werd
geboren een motie K. ter Laan, wettelije steun
regeling vragend voor menschen, in en door
de mobilisatie invalide geworden. En Vrijdag
j.l. leed minister De Geer een pijnlijk neder
laagje, doordien de Kamer met 50 tegen 14
stemmetn Verwierp zijn voorstel tot wijziging
van het contract met de AkenMaastrichtsche
SpoorwegMij., exploitant e der Dpmajniale mij-
xnen in het Limburgsche. Zeer zwak bleek
ook te staan het ontwerp tot onteigening In
verband met den bouw van het nieuwe P. en
T.-kantoor te Utrecht. Maar tenslotte scheen
de kans toch groot, dat de Kamer genade voor
recht latende gelden, dit .voorstel op 1 Mei zou
aanvaarden. De Senaat, steeds even langdra
dig en langademig, heeft ten leste de Be
groetingen van Waterstaat, Buitenl. Zaken en
Oorlog afgedaan. Ik teekeln even aan, dat mi
nister van Dijk pertinent verklaard heeft, dat
de geruchten over schromelijke geldverspilling
aan de Hembrug op „fantasie", verzinsels, be
rusten. Nauwkeurig onderzoek heeft dat af
doende aangetoond.
De vermaarde „Regeeraingskeuken" blijft in
volle actie. Zij deed verschijnen het ontwerp
tot vermindering van den' eersten oefentijd der
cavalerie van achttien of vijftien maanden; het
wetsvoorstel op de geheime branderijen. Naar
wijziging van de Tabakswet wordt met span
ning uitgezien, maar de belanghebbenden blij
ven zich bij voorbaat kanten tegen welk ban
derollen-systeem ook, heffing op de ruwe
tabak vragend. Mipister De Geer heeft, weet
men, noig pas in de Eerste Kamer beduid, dat
t.a. van de Tabakswet van Z.Exc. gteen koers
verandering kan worden verwacht.
Vrees voor vermindering van' profijt voor
de Schatkist beheerscht nu alles... En nie-
Imand mag betwisten, dat de toestancl verre van
rooskleurig iSDe Spoorwegen hebben over
1922 eventjes 19 mill'ioen minder ontvangen
dan over 19211... Zou in verlaging der car ie -
lven 'heil moeten worden gezocht? Minister
van Swaay blijkt zeer sceptisch tegenover dien
maatregel te staan. En toch zal men 'wel (voor
al met 'toog op de vreemdelingen uit de z.g.
valuta-landen!) tot eene proefneming in die
richting ten slotte moeten overgaan.
Periode van malaise op schier elk gebied.
En van geschillen in allerlei bedrijvenDe
Steenfabrikanten hebben minister Aalberse ge
vraagd, als arbiter te willen optreden. De
Stoomvisscherij te IJmuiden wordt door „dé-
bacle" bedreigd, weet men niet met spoed
zeer-ingrijpende maatregelen te nemen
De beste wensch, welke onze Kroonprinses
op haar veertienden geboortedag kon worden
aangeboden was wel dezey dat H.K.M. volgen
de verjaardagen zal mogein vieren, onder voor
haar volk meer-rooskleurige, meer bemoedi
gende omstandigheden dan waaronder wij nog
steeds leven! f
'Uit de jongste criminaliteitsrubriek teeken
ik aan het naargeestig geval van 't vinden van
een lijk in een bosdh bij Ter Apel', dat de
zeer duidelijke sporen vertoonde van gepleeg-
den moord. De straatroovers up to date treden
steeds brutaler op, te Rotterdam1, in de
'straat, drongen een paar bandieten een siga-
fen-winkel binnen en mishandelden den eige
naar zeer ernstig bij hun poging om roofbuit
te vermeesteren, 't Blijkt, dat er connecties be
staan tusschen leden van de moderne roovers
benden en sommige Duitsche dienstboden te
ontzent. Men zij dus omzichtig bij het in dienst
nemen van onbekende vreemdelingen!...
De oud-directeur van de „Zuid-Hollajnidsche
'Crediet-vereen." 's Gravenhage, tegen wien 2
"jaar was gevorderd, werd tot negen maanden
met aftrek van preventief, veroordeeld. Een
'jongste „brafcd-rubriek" om van te schrikken...
Geweldige verwoesting door het verterend ele
ment ,der pakhuizen enz. van den fouragehan-
del 'te Zuidhorn (Gr.), meer-dan'-stevige „brand
jes" te Monnikendam, Apeldoorn (waar een
omver getuimelde petroleumlamp het ongeluk
berokkende) en op nog andere plaatsen. De
leger-promotie is uitgekomen en ook nu heeft
zij onder de betrokken officieren en hunne
vrrienden de noodige kritiek uitgelokt, welke
zelfs leidde tot schrikkelijke vragen, vanuit de
Tweede Kamer tot minister van Dijk gericht.
De Rotterdamsche burgermeesters-vacature is
nog niet vervuld, en het zieggen is, dat de
oud-minister van IJsselsteijn, uit Indië wel
haast in Patria terug, mr. Zimmerman's op
volger zal worden. Aanstonds werd er bij ge
voegd, dat deze tijding t,e Rotterdam niet met
„onverdeelde blijdschap" is ontvangen... De
'Senaat der Leidsche Universiteit blijkt den
minister van Onderwijs in overweging te heb
ben gegeven, de colleges kostelaas open te
Stellen. Zeker een merkwaardig „teeken des
tijdsl'
Aan verschillende Rijkskantoren zijn in de
jongste dagen beduidende bedragen aan „ge-
wetensgeld" (o-a. eene zending van f5000) ont
vangen. Dit toont wel zeer scherp en duidelijk
hoe men begint te begrijpen' dat het stijven
der kas van Vader Staat nu eene zaak van
zeer-dringend publiek belang is!... En mis
schien, dat al deze en nog veel andere dingen
voor een belangrijk percentage van de Neder-
landsdhe bevolking betrekkelijk weinig b.etee-
kenis hebben, vergeleken met bijv. de vraag,
welke Zondag j.l. 29 April de gemoederen zoo
zeer in spanning bracht: Wie in den Neder-
landsch-Belgischen Voetbalwedstrijd zou over
winnen. 'tWas, weet men 1 tegen 1. En
voor de Oranje-kampioenen mag deze uitslag
toch wel degelijk een bemoedigende worden
genoemd, naar ik van deskundige lippen
"Vernam...
BUITENLAND.
Nog is als wjj dit schrijven geen offi
cieel bericht ontvangen van, de overhandiging
der Duitsche nota in antwoord op de rede
van Lord Curzon aan de regeeringen te Lon-
'den, Parijs, Brussel,. Rome en Washington.
Doch het schijnt wel vast te staan, dat dit als
deze fetters worden gedrukt, zal zijn geschied.
Over den inhoud van de Duitsche nota wordt
via Bern het volgende gemeld:
De Duitsche regeering biedt den geallieer
den mogendheden dertig milliard goudmark
aan, met inbegrip van alle leveringen in iiatura-
Van dit bedrag van dertig milliard, dat als
uiterste grens van Duitschland's betalingsca
paciteit wordt beschouwd, zulten twintig mil
liard onverwijld worden opgebracht door mid
del eener internationale leening- Wat het sur
plus van tien milliard betreft, hiervan zullen
vijf milliard vijf jaar later, en de vijf andere
weer drie jaar later worden opgebracht. De
interest, met inbegrip van de amortisatie, zou
1.2 milliard bedragen- Dit bedrag zou van de
leening worden afgetrokken, opdat, indien de
leening geheel volteekend wordt, 15.2 milliard
onverwijld den geallieerden ter beschikking
zouden kunnen worden gesteld.. In geval het
saldo van tien milliard niet geheel door de
internationale leening-zou worden gedekt, zal
een arbitrage-rechtbank beslissen of dit be
drag moet worden betaald en op welke wijze.
Bovendien zal deze rechtbank moeten beslissen
of dit bedrag, moet worden betaald en op welke
wijze. Bovendien zal deze rechtbank moeten
beslissen of er nog andere* feeniingen moeten
worden uitgeschreven voor de betaling van de
interest, en wanneer de geallieerden niet ac-
coord gaan met het aanbod van 30 milliard,
zal zij de betalingscapaciteit van Duitschland
moeten vaststellen.
Voor de samenstelling der arbitragerecht-
hank heeft de Duitsche regeering drie moge
lijkheden op het oog:
le. 'het leeningseomité zal als arbitrage-recht
bank kunnen fungeeren;
2e. de benoeming eener rechtbank op de
basis van Hughes' voorstellen;
3e. de benoeming van een hof, bestaande uit
vertegenwoordigers van de Commissie van
Herstel, een door den voorzitter van den 'Zwit
serschen Bondsraad aangegeven .persoonlijk
heid en een Duitscher. I
De waarborgen voor de internationale lee
ning zouden de volgende zijn: De Rijksregee-
ring is bereid speciale wetten uit te vaardigen
om het Duitsche bedrijfsleven te verplichten
credieten te verschaffen.
Hieromtrent zouden onderhandelingen wor
den aangeknoopt.
Ten aanzien van de kwestie der veiligheid is
de Regeering bereid een pact te teekenen,
'waarbij de onschendbaarheid der gebiedsgren-
'zen van alle aan den Rijn gelegen staten wordt
gegarandeerd. Alle geschillen, die ten aanzien
van deze aangelegenheid zouden kunnen ont
staan, zullen worden voorgelegd aan een inter
nationaal hof van arbitrage. Ook de ontruiming
van het Roergebied wordt b ijde aanbieding
der Duitsche regeering te berde gebracht. Zij
hoopt, dat deze na afloop, der onderhandelin
geen zal plaats hebben.
Veel nieuws brengt dit bericht, dat o p.het
oogenblik nog niet officieel bevestigd is, niet.
Wat het resultaat zal zijn is moeilijk te zeggen.
Gezien de houding der Fransche regeering Se'
nd - de laatste maanden is er weinig reden
voor optimisme. Doch ook in Frankrijk is het
niet alles „pais en vree". Op 1-Meidag is het
te Parijs tot ernstige ongeregeldheden geko
men, waarbij niet minder dan 61 politieagenten
werden gewond. Zestig personen werden gear
resteerd, doch het grootste gedeelte werd weer
vrijgelaten. Doch uit dit natuurlijk zeer geca
moufleerde bericht blijkt voldoende, dat het in
de „verlichte stad" allesbehalve rustig is.
In de andere landen pok in Duitschland
hebben zich op 1 Mei geen noemenswaar
dige incidenten voorgedaan.
Vrijdag begint het proces tegen de Krupp-
directeuren; ook de nog op vrije voeten ver-
keerende directeur Krupp von Bohlen is thans
fdioor de Franschen gearresteerd.
Te Brussel heeft de Prins van Wales Zondag
het Engelsche moniment, aangeboden aan de
Fransche regeering als herinnering aan den
'geemeenschappelijken strijd, onthuld.
In Amerika is grootee ontstemming tegen
'president Harding ontstaan, nu deze geadvi
seerd heeft tot toetreding van de Vereenigde
Staten tot het Permanente Hof van Indernatio-
male Justitie. i
BUITENLAND
HET DUITSCHE VOORSTEL DOOR
FRANKRIJK VERWORPEN.
Naar aanleiding van de eenstemmige beslis
sing van den Ministerraad heeft Millerand te
kennen gegeven, dat de voornaamste redenen
welke de Fransche regeering verhinderen om
de Duitsche voorstellen in overweging te ne
men, zijn: Ten eerste de voorwaarden, die
Cuno stelt, nl. voortzetting van den passieven
tegenstand in de bezette gebieden, hun voor
afgaande ontruiming, de opheffing der tolgren
zen, afschaffing van het recht om dwangmaat
regelen en onderpanden te nemen. Ten tweede
het gemis van garanties, hetzij van den kant
der regeering, hetzij van particuliere zijae, zoo
als medewerking der groot-industrie in ae na
koming der voorziene betalingen. Verder is
het bedrag in de aanbieding van Duusciiland
onvoldoende; het zou den Geallieerden een
maximum van 30 milliarden gpudmarken ter
beschikking stellen, terwijl de staat van be
talingen door Duitschland in 1921 aangenomen
een som van 132 milliarden aanwijst.
De president wijst er nog op, dat dit aan
bod van 30 milliard eventueel door kwaden
wil van Duitschland verminderd kan worden
tot twintig milliard, terwijl tenslotte de Ge
allieerden van de 20 milliard, als daarvoor
ingeschreven wordt op de leening, maar 15
milliard zouden ontvangen, en op zijn hoogst
daarvan Frankrijk 8 milliard, daar voor de
rente der leening ongeveer vijf milliard moet
Worden afgetrokken. Daarom zullen Poincaré
en de Belgische regeering, die ook de voor
stellen van Cuno onaannemelijk vindt, geza
menlijk den tekst vaststellen van een gemeen
schappelijk antwoord aan de Duitsche regee
ring, welk antwoord zij dadelijk aan de regee
ringen te Londen en Rome zullen meedee-
len. De Fransche en Belgische regeeringen
zullen daarna adviseeren om de actie in het
Ruhrgebied te versterken, tot deze definitieve
uitwerking heeft.
Nog geen Britsche regeeringsverklaring
In antwoord op een vraag in het Lagerhuis, ver
klaarde Baldwin, die in afwezigheid van Bonart
Law de leiding van het Huis heeft, dat hij tert
gevolge van de korte spanne tijds, die is verlooper*
sedert de overhandiging van de Duitsche nota, niet
in de gelegenheid was, een verklaring daaromtrent
at te leggen.
In Engelsche zakenkringen is men niet geheel
afwijzend. 1
ln zakenkringen komt men meer en meer tot de
overtuiging, dat het Duitsche aanbod een beter
lot verdient, dan de summiere afwijzing te Parijs,
Men herinnert eraan, dat Bonar Law, toen hij des-,
tijds 2.5 milliard pd. st. een onmogelijk cijfer!
voor de schadevergoeding noemde, hij duidelijk
liet doorschemeren dat 1.75. milliard hem juisten
voorkwam. Bovendien heeft men de verzekering!
van Duitschland, dat het eventueel verder wil
gaan, indien een onpartijdige commissie zijn draag
kracht hooger mociit aanslaan. Terzelfder tijd
meent men, dat Engeland meer dan tot dusver met
zijn eigen belangen te rade moet gaan, omdat
frankrijk, Italic noch België tot dusver iets aan
rente of aflossing op hun eigen schuld aan Enge-*
land hebben betaald. Merkwaardig was dan ook,
dat op den val van de Mark onmiddellijk ook
de Belgische en F.rapsche franken terugliepen. J
