NIBU WE
Nieuwsblad voor LANGEDIJK en Omstreken.
Zaterdag 2 Juni '1923.'
32e Jaarg ds
per 3 maanden f 1,15
J. KL ILEIZER.
W. BLOKKER,
IÜö. 63. liTEHK. rnuurarawn'52
LAE1DIJKER
Deze courant verschijnt Dinsdags, Donderdags en Zaterdags.
ABOHNEMENT8PKIJB
REDACTEUR-UITGEVER
BUREEL:
AToordsciiarwoude.
PBIJ8 BES aö,,. EBTEN T1,j2Ni
1—i regeli 78 ct., elke regel meer 18 ct.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend
Brieven rechtstreeks een den Uitgever.
Dit Nummer bestaat uit twee Bliaden.
EERSTE BLAD.
DE LANGE DE MORAAZ
Alkmaar - Anno 1804.
Donderdag te Schagen
Hotel „Vredeiust."
CREDIETEN.
REVUE VAN DE WEEK
29 Mei.
Zóó erg als 't was gedurende de periode,
toen de IJsTieiligen geacht werden de atmos-
pheer te beheerschen, was 't in de laatste da
gen der Mei-maand niet. Wij werden eindelijk
verkwikt door wat zoeler lucht. Maar van ech
ten vroegzomer was nog altijd geen sprake. De
nieuwe haring is H.M. reeds aangeboden. Juni
staat voor de deur. En nog steeds kwamen be
richten over booze nachtvorsten, bijv. in de
Twentsche streek, waarvan de nieuwe aard
appelen en andere veldvruchten te lijden had
den. Zoodat men zich niet zonder bezorgdheid
afvraagt, wat de 'oogst na al' de hardnekkige
kou en het natte weer te aanschouwen zal
geven.
De Tweed eKamer heeft in de afgeloopen
week slechts twee openbare zittingen gehouden,
den 25en jl. werkte het Huis 'in d eafdeelingen;
o.a. tot onderzoek van de huishoudelijke ra
ming der Kame rvoor 1923, wat dus wijst op
allengs naderbij komend zomer-reces. Edoch:
het eindstation is er nog lang niet! Het getal
aanhangige interpellatien is weer vergroot door
eene van Mr. Marchant over de regeling der
salarissen van de leeraren-M.O- en1 Voorberei
dend H.O. Er is een streven om nog allerlei
dingen af te doen, o.m. de wijziging van de
Leerplicht-wet, het ontwerp-Rutgers op de
Plaatselijke Keuze etc. In die omstandigheden
lijkt 't zeer twijfelachtig, of de Kamer erin sla
gen zal. om zooals nu toch vrij algemeen
vermoed wordt, half Juni „met groot verlof"
te gaan. De Senaat, onder leiding van zijn
wederom gansche herstelden praesen Van
Voorst, hervat den 29 Mei de werkzaamhe
den ,dus: voor het allerlaatste brokje van leven
der Eerste Kamer in hare tegenwoordige sa
menstelling.
Her Lagerhuis heeft het „geamputeerde"',
verhakstukte ontwerp tot het verleenen van
31/4 millioen gulden crediet aan Oostenrijk
Woensdag jl. na zeer kort debat voor den
Senaat rij pgemaakt, terwijl minister De Graaft
zijne Indische leaning ad 300 millioen er door
kreeg- met de elf aanwezige soc. democratische
stemmen tegen. Z.Exc. van Koloniën moest de
xvaste belofte afleggen, voortaan bij dergelijke
ontwerpen steeds onpartijdige deskundigen
vooraf te zullen raadplegen- Slechts onder deze
conditie was de Kamer bereid hem de hier ge
vraagde „carte blanche", machtiging te ver
strekken tot het regelen der voorwaarden enz:.,
waaronder de 300 millioen (in hoofdzaak strek
kend tot aflossing van Vlottende Schuld)
zullen worden opgenomen. Bij deze
heeft de heer H. Colijn nog eens verduidelijkt,
dat wij leven in eene periode, waarin „wa van
daag mogelijk is, morgen allicht onbereikbaar
kon zijn geworden". Strikt-bindende „mstruc-
tiën" voor een minister, die eene Leaning gaa
uitschrijven, zijn daardoor feitelijk onmogelijk
geworden. Nog gaf de leider van de anU-revo
lutionaire Kamerclub, minister De Graaff ra
overweging: de vorming eener commissie van
advies voor Indische Zaken. De munster be
loofde „ernstige overweging' van den wenk,
maar Mr. Marchant riep Z.Ex. toe: „Bewaar
uwe zelfstandigheid! Zoo'n-commissie, als door
den heer Colijn bedoeld zou niets anders wor
den dan een filiaal van den Indischen 0|nder-
Uemers-raadlWaarop een spotvogel pp een,
t.o. h. Postkantoor.
der tribunes gezeten, moet gezegd hebben:
„Meneer Marchant is zeker bang, dat ze Treub
zullen vragen president van de nieuwe commis
sie te worden"
Vele uren heeft de Kamer nog „geboomd'-' Knnrcti«aAt 91
over de conclusie van het commissariaat ver-
slag Over de inlclh'tingein op een adres van vijf
tien Noordensche planten- en boomkweekers,
die volhouden schade te hebben geleden door
het hoogwater, in 1918 door de militaire inun
datie-maatregelen berokkend.
't Gaat hier om circa vijf ton gouds. Minister
Aiding von Geusau zou in '19 eene Commissie
van Arbitrage hebben beloofd, maar zijn opvol
ger benoemde eene van advies, die tot de con
clusie kwam, dat de Staat i.e. geen schadever
goeding behoeft te verleenen. Tegen die con
clusie had de commissie uit de Kamer, onder
leiding van mr. /De Wilde, eene andere voor
gedragen, strekkend tot benoeming alsnog
van eene commissie van arbitrage. De zaak
werd beheersc'ht, vooreerst door de vraag, of
er verband bestónd tusschen de verzuring van
den bodem in de Noorders'treek, waardoor plan
'tensterfte werd berokkend (en dus schade voor
de kweekers), en d emilitaire inundatie van
1918; voorts: of men hier boven de letter der
strenge wet in dit geval „kassian", billijkheids
overweging, ook, moest laten gaan?
Minister Van Dijk kwam tot de zeer-besliste
uitspraak, dat er z.i. „geen aanleiding bestaat
om op deze zaak verder in te gaan." Desniette
min werd door de Kamer aangenomen met
de groote meerderheid van 55 tegen 15 stem
men! dé eenigszins gewijzigde conclusie,
der commissie-De Wilde, waarbij de minis ter
verzocht wordt eene arbitrage-commissie te be
noemen „of althans eene, in overleg met be
langhebbenden saamgesteld, die Z.Exc. op
nieuw moge voorlichten, alvorens eene beslis
sing zal worden genomen". Men mag, aanne
men, da't 'tot dit votum veel bijdroeg het in
deze zoo gezaghebbend advies van dr. Loviink,
die met volle overtuiging den eisch om schade
vergoeding, door de Noprdensche kweekers
gedaan, kwam steunen.
Voor den minister van Oorlog was de uit
spraak der Kamer natuurlijk allerminst aan
genaam!
I Men vroeg zich af, wat Z.Exc. Van Dijk
nu zal doen?De conclusie der Kamer „naast
zich neerleggen", zonder meer, zonder er
zich 'iets van aan te trekken?... Formeel kan
dit zeer stellig. Maar aangezien het Parlement
zulk klein-aojhten van eene uitspraak, de Re
geering 'toegezonden, niet lic(ht zou „slikken"
mag men aannemen, dat de minister met het
votum wel rekening zal gelieven' te houden.
Den 24ein Mei werd nog aangevat de wijzi
ging van de Pensioenwet-1922. Ik kom daarop
'terug, wanneer dit wetsvoorstel op 29 Mei het
parlementaire kroes-proces zal' hebben onder
gaan.
Tal van Raadsverkiezingen zijn achter den
rug, en de verschuiving in Rechtsche richting
bleef 'zich 'in diverse streken des lands open
baren. De verwachting, dat dit verschijnsel ook
in de hoofdstad, zei fin verrassende mate
zou worden waargenomen is gelogenstraft. Een
„feurprise" vormt de tijding, van een' der pro
vinciale organen, volgens welke minister Ruijs
de gemeentebesturen zou hebben doen weten,
dat tot strhfvervolging van de kiezers en kieze
ressen die zonder wettige reden1 hun stemplicht
overtraden, moet worden o,vergegaan. Hoe
dat practisch in de groote gemeenten mogelijk
ware 'is niet licht te beantwoorden!... En par-
tieelie vervolging schept grievende ongelijkheid,
De mogelijkheid dat deze tijding tot het ge
slacht der „canards" moet gerekend, schijnt
dus verre van uitgesloten.
Vroegzomer is de periode, waarin men aan
't congresseeren gaat in Patria. Het oude, nog
zoo krasse „Nut" hield zijn 137e algemeene
vergadering. Het „Alg. Nederl. Verbond" vier
de feest in de eerwaardige Dprdtsche „veste"'.
De Amsterdamsche „Taba", het festijn van
al wat op de tabaksgenietiing o.a. betrekking
heeft werd ee ngroot succes; zag den 50.000
Portret Photograaf.
bezoeker het expositieterrein betreden. En te
xUtrecht 'had men eene Nederlandsche Sla
gers-vaktentoonstelling, niet zonder zeke
ren afschuw aanschouwd" door al wat in Neder
land „vegetarisch denkt en gevoelt"....
Laat ik nog even aanstippen, dat de rumor
in casa" de gisting en roering in de commu
nistische gelederen voortduurt. Zelfs is het
plan om va'n 1 Juni a.s. af met een tweede
„vuurrood" orgaan te komen, dat „De Com
munis"' zou heetein. In de afgeloopen' week
was het verlies, door den dood, te betreuren
van een Nederlander, die als mensch en als
rechtsgeleerde algemeen werd geacht: Mr.
Soerp. Gratama, de vice-president van den
Hoogen Raad der Nederlanden, ontsliep op
62-jarigen leeftijd.
Onder de vele inbraken der jongste dagen
heeft men er een, in een' Amsterdamsch Kan
toorgebouw gepleegd, waar de niet-genoode
bezoekers f8000 wisten mee te pakken. Tc
Rotterdam doet zich 'het mysterieuse geval
voor, dat van de erfenis van een voor korten
'tijd overleden „bekend" man u'it het amuse
ments-bedrijf", nalatenschap op eeln paar ton
'geschat, niets te vinden is. Aan „gissingen
en vermoedens", begrijpt men,' geen
gebrek... Ondersteld wordt ook, dat de over
ledene „klappen" heeft gehad, waarvan niets
uitlekte. Wat in tijd van nooit-aanschouwde
inalaise en absoluut lustelooze stemming ter
Beurze zeker niet ondenkbaar is.
Op het Amsterdamsche Rembrandtplein wa
ren 's nachts eenige „heeren en dames" aan het
vechten, bij welke gelegenheid een van de club
ernstig gewond is. En in de hoofdstad was
weer eens 't geval van een directeur van Plaat
singbureau, die betrekkingen beloofde onder
voorwaarde van storting eener gnootere of klei
nere som, als „waarborg"... De man zit ach
ter slot en grendels. En Jan' Publiek blijft, on
danks al' zulke ervaringen, steeds even naief,
gehoor gevend aan 'het zoet gefluit der derge
lijke vogelaars... Er is een lange lijst van
auto-ongevallen, waaronder ook zeer ernstige.
Ook hier is het „hardleersche", dat sommigen
aan den dag leggen verbijsterend
Tot. de ongevallen van: de jongste week be
hoorde het zeer droevige op het terrein van
de voormalige Ooster-Gasfabriek te Amster
dam, waarbij een huisvader werd gedood, twee
personen zwaar gewond.
Tot de tallopze „stroppen" in deze dagen
moet gerekend de historie van den bouw van
het nieuwe Academisch Ziekenhuis te Leiden
reeds vergeleken met den Babelschen to
renbouw, en waarvan de kosten thans op
de kleinigheid vanvijftien millioen gulden
worden geraamd!Hoeveel dat sommetje be
loopt, uitgedrukt in Duitsche papiermarken,
waarvan er thans ruim 22.000 in een Holland-
sclhe. gulden gaan; deze berekening kan voor
de liefhebbers eene iniet-oingenoegelijke tijdpas-
seering vormen
BUITENLAND.
Het wordt bijna hopeloos om uit de wan
orde, die in Europa heerscht, een1 helder oor
deel van de feiten te geven-
In Ierland is mein het vechten: moe en de
'Valera acht éindelijk de strijd voor de repu
bliek nutteloos en beveelt zijn troepen tot het
neerléggen der wapens. De veronderstelling
mag worden gemaakt, of er niet alweer een
ander klaar staat om in de plaats van De Va
lera te treden. In elk geval mag dit teeken van
een zucht naar rust niet onvermeld blijven nu
het in hec Roergebied een ware bende is ge
worden. Op voorbeeld van Rusland pogen de
Communistische arbeiders van het Roergebied
een tweede Russisch hongergebied te maken.
.Overal vormen zich proletarische Hunderd-
schaften, die een ware guerilla tegen' de burger
bevolking zijn begonnen. Naar oppervlakkige
Iaat Rn It™ Di»»m« .i btj-j— n.. schatting zijn er dank zij dit optreden van de
Laat 00 Uw Portret of Sindar-Foto S mabeo. arbeiders, die zoo vaak schreeuwen om den
Alkmane ..'wereldvrede", in enkele dagen tijd dertig doo-
1 den gevallen
Of het nu definitief 'tot vrede zal' komen
tusschen de Turken en de Grieken mag vurig
■gewenscht worden, hoewel de kansen daarop
de laatste" dagen vermeerderd zijn. Althans zijn
de Turken en Grieken ten aanzien van hun'
„schadevergoedingsprobleem" in groote trek
ken tot overeenstemming gekomen, en enkele
nog 'hangende kwesties zouden in particuliere
bijeenkomsten nog geregeld worden. Intus-
schen is bij de Turken weer eenige gramschap
ontstaan over de schadeloosstelling welke de
Grieken aangenomen hebben te betalen aan
de Ottomaansche Maatschappij met buiten -
landseh kapitaal in Anatolië, terwijl enkele da
gen tevoren de Grieken en de geallieerden den
Turken overtuigd hadden, dat Griekenland niet
in staat was tot het betalen van eenige schade
vergoeding.
Het groote schadevergoedingsprobleem,
waarbij Duitschland eenerzijds de vroegere ge
allieerden anderzijds, het nauwst betrokken zijn,
vormt nog steeds het punt van allergrootste be
langstelling. Op het oogenblik is de Duitsche
regeering bezig met te confereeren, voorname
lijk met de Duitsche industrieelen en met de
partijleiders. De Rijksbond van de Duitsche
industrie heeft aan de Duitsche regeering een
memorandum overhandigd waarin uitvoerig
wordt uiteengezet, onder welke voorwaarden de
Bond bereid zou zijn waarborgen voor de be
taling der schadevergoeding op zich te nemen
en tot welk bedrag per jaar. Het memorandum
is gebaseerd op de berekening, da't een bedrag
van circa 500 millioen goudmark van particu
liere zijde kan worden gegarandeerd, waarvan
40 pet. door de industrie en 60 pet. door de
landbouw en de banken zou kunnen worden
opgebracht. Het overige gedeelte van het te
betalen bedrag aan schadevergoeding zou voor
'rekening moeten komen van den Staat en hier
bij heeft de Bond zich de opbrengst gedacht
niet alleen van de spoorwegen, maar ook van
de staatswouden, domeinen en andere staats
bedrijven.
Het is te verwachten dat de Rijkskanselier
Cuno, wiens positie alles behalve benijdens
waardig is niet direct op de voorstellen van
'de Duitsche industrie „ja" zal zeggen, doch
aan den anderen kant er ook niet beslist afwij
zend tegenover zal staan. Het is wel merk
waardig dat niet van de Duitsche regeering het
initiatief is uitgegaan tot regeling van de be
langen der Duitsche industrie zelve met voor
stellen is gekomen. Verwacht mag worden, dat
de uiterste linker zijde dit aan de ïjegeering
wel kwalijk zal nemen. Hoe het ook moge zijn,
uit hetgeen tot dusver omtrent de samenstel
ling van de nieuwe Duitsche nota, die vermoe
delijk aan het eind dezer week' gereed zal zijn,
bekend is geworden, moge worden' afgeleid dat
door de Duicsche regeering meer zal worden
aangeboden, dan zulks in de eerste nota aan
de geallieerden het geval was.
Het is te hopen, dat de aanbiedingen der
Duitschers van dien aard zullen zijn, dat daar
in voor de geallieerden aanleiding zal kunnen
worden gevonden om de onderhandelingen te
beginnen over de eindelijke oplossing van het
ch adever goedings -probleem.
UIT DEN OMTREK.
SINT PANCRAS.
De nieuw-benoemde raadsleden voor de komende
raadszittingsperiode, de heeren Jb. Slijker, M.
Duif, C. Gutter, C. Zeegers, H. Mührling, D'.
Kloosterboer en J. van Kampen, hebben allen hun
benoeming aangenomen.
SINT PANCRAS.
Vergadering van de begrafenisvereeniging op
Vrijdag i Juni in het Gymnastieklokaal, onder voor
zitetrschap van den heer A. Schuur
Aanwezig 70 hoofden van gezinnen.
{Medegedeeld wordt, dat de Katholieken, tot de-
