nteo!
NIEUWE
100
Nieuwsblad voor LAN GEI) IJ K en Omstreken.
Zaterdag 28 Juli 1828
82e Jaargang
tar
tr. 14
thandel
per 3 maanden f 1,15
|fO- 87, '"TEW- TELEPMaa BB
erifen zag gr<w
vaste land We
i via Ostende
lie naar Holla
oodig. Na i6
hen Engeland
wic'h verlegd,
'as dan mede a
den allengs We
rijtuigen kwam;;
èn van persone.
iposterij een Vet
n voorname sttr
•f gehuurd rijtU|
at ion paarden j
een bepaalde]
ij vinden wij
tan tien Stralsu
•ij hem voor
erd gegeven 0
Len Engeland
a benevens paj
ar te stellen,
reizen kocht mei
lig, hetgeen tn«,
3 voordeelig m,.
Rusland had men
ir gelang van <j,
:de of
nJtuij
rdenposterijen tt
jonge Elisabeth
;dudhte 'Keizeria
tare moeder naa
ianks de aanbe
ïaaldelijk klagi
reiskoetsen v,a
de overige vehi
en evenmin vee
de huifkarren
te vervoermidde
euw keilde
soetsen, chaisei,
an veeren
n trouwens eerst
i gebruik te zija
zij er vóór hel
Engelsdh boekje
o.a. kenner
1612, tie oudt
jevelsteen,
ns" van V. Len
"waren open
oria's; wat lal
berliners en de
is in zwang,
1 X trerschendl
nieuwigheid, ol
irijs bekend wa
hadden gevoü
ergeten waren a
in tieze
orden genoemd.
lande grooten
immer? Wie za
en óndanks de
ide postrijtuigei
vorm Van nos
islustige
Britten
sporen 'moede,
1 grillen en ver-
<J,
uks.
thuis.
g reeds is
:T 14°|0en
Najaarsle-
s voor den
uit, maar
legenheid
MORBA.
LAMIJKER COURAST
Deze conrant verschijnt ^Dinsdags, Donderdags en Zaterdags.
ABOHHEMEST8PBIJ8
REDACT EUR-(J1TGE VEL:
J. H. KEIZER.
BUBEEli!
Xoordicharwoude.
PB1J8 it t K AO £K1EiV1\1,2,«i
Tm 18 regel» 70 ct., elke regel meer 10 ct.
Groote ietten of Tignetteo worden naar plaatsruimte berekend.
Brieven reoüwrceeK» aan den Uitgever.
Dit Nummer bestaat uit twee Bladen.
EERSTE BLAD.
REVUE VAN DE WEEK
24 Juli 1923.
„Een donderslag uit niet geheel onbewolk-
n "hemel"... Aldus noemde een der bladen
tijding, waarmee wij, deze week verrast wer-
;n, dat mr. De Geer, minister 'van Financiën
n H-M. de Koningin zijn ontslag 'heeft aan
boden. En wel op dezen grond, dat de heer
'e Geei; zich niet 'kan vereenigen met het
sluit van den Raad der Kroon, lom de Vloot-
et zoo mogelijk bovenaan te doen (plaatsen op
agenda der Kamer, zoodat zij den len Jan.
124 nadat het Parlement het bntwerp zou
ibben goedgekeurd, in werking kan treden.
Deze plotseling uitgebroken, hoogst ernstige
iuisterieele crisis maakte „als bij tooverslag'"
eind aan den pas ingetreden komkommer-
Zal ook voor H. M. de Koningin, met ge-
1 en dochter van haar vacantie in schoon-
ndelijke Engelsche streek genietend, een
:rre van aangename „surprise" zijn geweest!
Minister De Geer heeft vervolgens in vraag-
esprekken nader zijn opvatting verduidelijkt.
Exc. verklaarde de uitgaven, aan de Vlootwet
irknochï, niet verantwoord te achten zoolang
et evenwicht op de Staatsbegrooting niet is
rsteld. Hij gaat in deze dus samen met de
Miclusie, waartoe indertijd.de Vlootcommissie-
atijn is gekomen. En mr. De Geer legde
allen nadruk op,.'dat hij zich, de portefeuille
an Financiën aanvaardend, alle vrijheid' t.o.
:r Vlootwet heeft voorbehouden.
Intussdhen is door dé ontslag-aanvrage van
de Geer een buitengewoon verwarde, óhao-
sche toestand geboren, zoodat het verlangen,
oor verschillende Linksche organen geuit tot
ijeenroeping van de Tweede Kamer, wat
esöhieden moet als tien leden daartoe den
ensch aan dein voorzitter te kennen geven,
rre van onbegrijpelijk voorkomt. Of het La-
Auis zijn reces zal onderbreken,'alsook: of
tan eventueel het „quorum" zou bijeenkrijgen:
at was een der vele duistere vragen, die aan-
:onds rezen-
Gebleken is, dat de partijgenooten van den
jhr. Historisohen mr. de Geer in Uit geval niet
bter hem staan. En o|nder de katholieke par-
jgemooten van den premier scheen, tegen
Ier verwachting het streven om "de Vloot -
et aanstonds goed te keuren, óók te overheer
sen. Gevraagd werd, onder meer, of er
■er-buitengewone omstandigheden van inter-
ationalen aard zijn geboren, dezen spoed bij
et treffen van maatregelen tot verdediging
an Insulinde rechtvaardigen? En zoo ja: of
an niet het uitschrijven van een 'leening voor
an maritieme defensie het 'best ware, in plaats
an de Vlootwet, die zich over een zestal jaren
itstrekt? Gevraagd werd ook, of men hier
ellidht te doen heeft met een pogilng om
aast de Vlootwet versterkind der middelen
krijgen door protectionistische maatrege-
In welk verbond is gezinspeeld op de
'aarseihijinlijkheiddat mr. Kolkman wederom
'mister van Financiën zou worden?... Dit
atste gerucht is door mr. Kolkman zelf zoo
ategorisch mogelijk als verzinsel gebrand-
lerkt. Het bericht over de crisis kwam bijna
'gelijk mee de jobstijding, dat de Rijksmidde-
n in Juni 1923 ruim twee miliipen minder
ebben opgebtacht dan in de zesde maand van
vorige jaar. Welke tragische bijzonderheid
atuurlijk koren was op den molen van hen,
betoogen, dat de uitvoering der Vlootwet
Is met gezwinden pas naar het Staatsban
ket, den „debacle", zal leiden... Ein ook
pel de tijding samen met de diverse geructi-
over het uiteenvallen der Rechtsche Coa-
f|e ,zoo duidelijk aan den dag getreden bij
nkele verkiezingen voor Gedep. Staten in den
*gsten tjjd. zoodat mep reeds voorspelde
toenadering tusschen de Katholieken 'en....
e soc.-.democratiscbe fractiën.
Hoe 'het met dit alles zij, ruim een week
^at <ie zomerrust scheen aangebroken, wer-
en wij eensklaps geplaatst midden in crisis-
k>rm van de allerwoeligste en -lastigste, -ne-
%ste soort. Dat hier het reeds zoo broos
bleken leven van het Kabinet-Ruys o phet
Pd staat: men behoeft waarlijk geen „ziener"
Wer de politici te zijn,, om dit te begrijpen!...
Wij herademden na het ten leste verdwijnen
k de hittegolf, dié een lange reeks van slacht
^"efc gemaakt en afscheid van 'ons nam
iters
(mogejiet althansm midzomer '23 voor-goed vjij AI/f/CTl Baldwin begreep, dat het hopeloos is om
slaJrecens geweldige onweersbuien en felle W IS slechts twee voorbeelden te geven, een defini-
,n Pnrftiot He fgunstig antwoord te ontvangen van F rank-
i Va® •'klemercrP J®rd raakte Portret Photograaf. rijk, voordat het een oplossing heeft gekregen
tiYuiwf-ine L? achtergrond. Zélfs over de laat OU ÜW Portret Of UndSkFotO'S maken. van de schadevergoedings- en veiligheids
trouwens gaandeweg de publieke aandacht m i BD* kestie en van Polen, voordat dit land kan voe-
meer zoo geweldig prikkelende avonturen van ÜOOrStraat 21, Alkmaar. dat zijn grenzen beveiligd zijd tegen dien
en heer Broekhuys, met zijn „Dag surprises t.o. h. Postkantoor. reusachtigen en machtigen buurman langs zijn
«enz. De man va» het „Gouden Kalf" wilde
zoo -maar wederom een wonderbaarlijke pre
mie-loterij opzetten, met weelderig, gemeubelde
landhuizen en verlokkende schatten, voor „een
tientje" winnen... Maar de justitie was hem
thans te vlug af, liet te Rotterdam beslag leg
gen, annonces over de „premie-leening" en
wat daarmee verband houdt, verbiedend,
't Lijkt er sterk op, dat voor „Gouden Kalf1"
het veld in Nederland „afgegraasd" zal blijken.
De week, die nu achter ons ligt, zal bij allen,
die eenig gevoel hebben voor literair schoon,
met zwarte lijst omrouwd blijjven In zijn
pas-ingericht, mooi „home" in de heerlijke
Geldersche streek bij De Steeg, is den lande,
de Kunst ontvallen Louis Couperus. Zóó kort
nadat deze groote, geniale majn op 'zijn zestig
sten jaardag werd gehuldigd. De droeve tijding
van Couperus' sterven heeft velen in Patria
geschokt. En toch ho:eveel te weinig is ge
voeld, welk een slag 'dit heengaan is voor onze
Letteren 1
De l,beruchte weekrubriek", die over .de
orüminaliceit, is ditmaal buitengewoon groot
en bont van inhoud. Ik teeken er uit aan: een
liefdedrama te Hilversum, waarbij jaloerse he
minnaar het meisje zeer ernstig verwondde,
der: een ongéhoord-brutalen aanslag door
auto-bandieten, gepleegd bij de Belgische
grens. Het geval van de|n moordaanslag op
den heer Desmet, waarin tegen de verdachte
eohtgenooite Cornelia Desmet 15 jaar is ge-
eisclht. Waarop volgde de beschuldiging, door
de beschuldigde vrouw en haar medeDeklaagde
en minnaar, geuit tegen verdediger mr. V an
Haastert, dat deze hentot den moord zou
hebben aangezet. De heer van H. heelt, oo,k in
een „interview", ten stelligste verklaard, dat
zulk monsterachtig advies nooit door hem ge
geven is. En nader zal moeten blijken, of men
'hier al dan .niet te doen heeft met een diabo
lische» toeleg van twee misdadige schepsels!
De daders der inbraak ten Postkantore te
Siteenwijk werden resp. tot 3V2 on '2V2 jaar ver
oordeeld, met aftrek van preventief. Te Am
sterdam en Rotterdam zijn individuen gepakt,
't toeleggend op het maken en verspreiden van
vasche biljetten van f 40 en van 10. Te Hoens-
broek (L.) werd een tachtigjarige vrouw ver
moord gevonden. De boosdoeners vermeester
den hier f800 en het gevaar schijnt groot,
dat ze over de grens wisten te ontsnappen. De
inbreker, die bij een arts te Voorschoten vette
buit aan tafelzilver wist te „graaien" is geluk
kig achterhaald.
Met deze „bloemlezing" moge men 'tvoor
.ditmaal doen. Ik vestig nog de aandacht op
een schrijven, door den Haagschen Hoofd
commissaris van politie tot de schoolhoofden
gericht, waarin de heer Va» 'tSant hun aan
dacht vestigt op het toenemend getal straat
schenderijen waaronder van zeer ernstig en
groote schade berokkenend karakter, waaraan
de „lieve jeugd" onzer dagen zich schuldig
maakt. De jeugd, waaruit tal van 'boeven der
naaste toekomst zullen opgroeien 1
'tWas ook weer een week van 'branden. Het
hotel „Mendelaar" te Enschede, werd iin de
asch gelegd. De hooibroei berokkende voor
al in Friesland geweldige schade. In een
garage te Ede woedde het vuur en in een te
Doorn heeft het dertien auto's vernield, een
slechts zeer gedeeltelijk door assurantie ge
dekte schade van zeventig mille beduidend.
Van de jongste ongevallen ook nu was
het getal er van groot inoem ik het auto-
ongeluk in Frankrijk', waarbij) de veertigjarige
mevrouw van Limburg Stirumom hpt leven
kwam en een autobus-ongeval bij Blokzijjl, waar
bij een fietsrijder levensgevaarlijk werd ge
wond.
Kleinere ongelukken hadden o.m. plaats door
het onvoorzichtig omgaan met fleschjes, waarin
koolzuur, vervat (b.v. spuitwatersyphons) en
die, in 't ijs gezet,, uiteenspro|ngen. Zegt 't voort
in 'dagen van warmte en vorstI Evenals de
herhaalde waarschuwing tegen de gevaarlijke
vliegen, die alles waar zij zich even op neste
len, kunnen vergiftigen met ziekte-kiem^n
Ér zijn gelukkig ook dinged van minder
lugu'bteren aard aan te stippen. Plannen worden
weer gemaakt om van Amsterdam naar Ba
tavia te-vliegen de 15.000 K.M. afleggend
in tien „étappes" van 1500 K.M. Moge 't er
ditmaal van komen.
Men wil te Amsterdam een groote ijsfabriek
stichten, waardoor ook in de periode van aller
grootste „ijsvraag" aan de bestellingen kan
worden voldaan. En wanneer daardoor aan
velerlei geknoei met „ijsdélicatessen" een eind
kan worden gemaakt, zal 'teen ware zegen
zijn.
Over de staking bij het taxi-bedrijf in de
hoofdstad nog niet veel nieuws.
De beweging bracht weer enkele „aapjes"
uit het grijs verleden op de vlakte.
Op 23 Juli vergaderde het Centraal Comité
voor de Nationale Betooging, de» 6en Sep
tem'ber a-s. te:, Amsterdam onze Koningin ter
gelegenheid van haar Zilveren Regeeringsjubi-
leum te bréngen.
Minister Ruys de Bieerenbrouok heeft d
Kerkgenootschappen uitgenoodigd, den 5ei
Septeinóü. a-s. het "jubileum kerkelijk te- doen
herdenken. Moge het geschiede» in een andere
dan crisis-atmosfeer. Rotterdam is nog steeds
zonder „heer". Ook de heer de Bordes, burge
meester van Bussum, heeft voor het ambt van
burgervader in de tweede koopstad des Rijk;
bedankt, 't Betreft hier niet de lastigste „per
kara" voor minister Ruys, maar „soesah'
brengt deze zaak wel! De heer 'Wijnkoop heeft
aangekondigd dat er geen verandering komt
in de leiding van de Communistische partij ten
onzent. Welke boodschap door sommige twij
felzieken. „niet zonder eenig voorbehoud" is
aanvaard.
Ente Rotterdam heeft men gedurende
een paar dagen wilde jacht moeten houden
op een uit de Diergaarde ontsnapten zeeleeuw.
Er zijh ondeugende spotters, die volhouden,
dat de avonturen van dit beestje gedurende
zijn vlucht voor tal van me|nschen veel „pi
kanter" en interessanter waren dan al het cri-
sisaieuws dezer dagen!...
BUITENLAND.
Het Britsche kabinet heeft tegen het laatst
van de vorige week het ontwer-antwoord aan
Duitschland goedgekeurd en dit is onmiddel
lijk aan de geallieerden ter bestudeering toe
gezonden. De inhoud van het document en de
begeleidende nota's is streng geheim gehouden.
Men kan aannemen, dat Baldwin,, de nieuwe
Britsche premier, een „business"-man, hier een.
ernstige poging doet om de partijen, Duitsch
land en Frankrijk, tot elkaar te brengen. Of
dit zal gelukken hangt in de allereerste plaats
van Parijs af. D,e Britsche ontwerp-nota aan
Duitschland, thans in de geallieerde hoofd
steden en ook te Washington in studie, vindt
vooral te Brussel en Rome een goed onthaal.
Een bemiddelende rol in deze kwestie heeft
ook nog gespeeld de Tsjechische minister van
B'uitenlandsche zaken, die tusschen Parijs en
•Londen neen en weer reizend, voor het sluiten
van handelsverdragen, getracht heeft zijn i:n-l
vloed 'ten .gunste va» een oplossing van het
alles beheerschende vraagstuk aan te wenden.
Hoe belangrijk dez ekwestie is, is deze week
weer eens gebleken uit een rede van Baldwin
in het Britsche Lagerhuis, naar aanleiding van
een (verworpen) resolutie der Labour Party
tot bijeenroeping va» een internationale ont
wapeningsconferentie.
In deze rede zette hij de moeilijkheden uit
een, welke elke poging tot het voeren van een
politiek, welke de sympathie heeft van het ge-
'heele Lagerhuis, ondervindt.
De Britsche regeering is van meening, dat
het bijeenroepen va» een internationale confe
rentie op het oogenblik niet tot het succes zou
Heiden ,doch tot een onbepaald uitstel van f4"
mogelijkheid van het bereiken van
die allen wenschen. Het ooffp";1"'
ces het probleem -~Aül* om mf s^"
breken vo^- te vatten, kan met aan-
„orciat de toestand in Europa ten op-
■..elite van de schadevergoeding en de veilig
heid der grenzen een 'oplossing heeft gevon
den.
Oostgrenzen. De eerste stap, die gedaan moet
worden, is te trachten^ zooals de regeering
thans doet, een oplossing te vijlden voo rhet
hangende vraagstuk der schadevergoeding en
bij het doen van dezen stap werd hij aange
moedigd door het ernstig verlangen, dat het
tenslotte op niet ver verwijderden datum zal
komen tot behandeling van die kwestie, welke
gedurende het debat zijn besproken. Eenig
zee rwaardevol onderzoekingswerk is reeds ge
daan door den Volkenbond. Deze pogingen
om te komen tot ontwapening staan op het punt
een concreet plan te worden in den vorm van
voorgesteld everdragen, welke zullen worden
voorgelegd aan de regeeringen van Europa tér
overweging, waarschijnlijk voor de bijeenkomst
van de algemeene vergadering van den Vol
kenbond.
Namens de Britsche regeering kan Baldwin
toezeggen en hij is zeker, dat hetzelfde
geldt voor alle leidende regeeringen van Euro
pa, dat het werk, dat de Bond heeft gedaan„
met sympathie en belangstelling zal worden
onderzocht.
De Britsche eerste minister steunde met veel
sympathie de meening, naar voren gebracht
door een der Labour-leden, de heer Shaw,
dat er geen grootere waarborg voor den vrede
in de wereld is, dan het Britsche Rijk. Baldwin
voegde hieraan toe: niet alleen het Britsche
Rijk, doch ook de groote vergadering van vrij,e
volken, niet alleen met deze de taal',, doch
geleid door hetzelfde doel om over de werekl
de denkbeelden van vrijheid en rechtvaardig-
hei dte brengen.
In deze samenvoeging van naties is iets te
hopen voor het menschelijk lot- Als de tijd
er voor rijp is, zal de Britsche regeering be
reid zijn offers te brengen voor de beschaafde
menschheid.
Dinsdag is te Lausanjne 'het Vredesverdrag
tussdhen de geallieerden en Turkije geteekend.
In tegenstelling met Roemenië heeft Yougo.
Slavië het verdrag niet onderteekend, daar het
enkele economische en financieele clausulie's
er van niet kon aanvaarden.
Aan het verdrag is een protocol toegevoegd,
dat de mogelijkheid van onderhandelingen met
Yougo-Slavië, gevolgd door onderteekenimg
openlaat.
In Leipzig is 'het proces-Ehrhardt begonnen.
Deze kapitein heeft zelf kans gezien nog uit
de gevangenis te ontsnappen, zoodat thans al
leen prinses van Hohenlohe, die medeplichtig
is aan de ontvluchting en geheimhouding te
recht staat.
NIEUWSTIJDINGEN
'Ongeveer een jaar geleden vomld een in
woner van Borne, H., tusschen de steenkolen
een huls of patroon, waaraan bevestigd een
lang stuk 'koperdraad. Denkende, dat hem dit
laatste nog wel eens te pas kon komen, wierp
ihij het voorwerp zonder meer in een hoek op
zolder, waar het 'bleef liggen om thans de
oorzaak te worden tot een treurig ongeluk.
De 17-jarige zoon des huizes zoekende naar
iets om zijn pijp mee door te ^feken, vond liet
koperdraad en wilde het gebruiken. Daar dc
daaraan bevestigde huls hem hinderde, nam
hij een hamer om haar daarmede van den
draad af te slaan. Een geweldige ontploffing
volgde. Deerlijk gewond aan gezicht en 'knie
en handen, werd de jongen teruggevonden.
In 'het ziekenhuis te Hengelo, werd 'geconsta
teerd, dat de patiënt het linkeroog zal moeten
missen. Overigens is de 'toestand naar omstan
digheden bevredigend.
Men schiim hier te doen te hebben gehad
met t£n dynamietpatroon, zooal?^ men die voor
eenig e jaren wel eens tusschen de steenkolen
aantrof.
Dezer dagen is te Spijkênisse een spelend
9-jarig jongetje onder een met twee paarden
bespannen wagen geraakt. De jongen werd
een eind meegesleurd; toen men hem opnam
was hij reeds overleden. j
