onze uroegere niaaiiiiflen.
I
iijn met 5én- mili
llioen toegenomen
verhouding schrh.'
3e verkeerseommi
iat een verhoosir,
in Berlijn onm.5
de. njksregeenn'
it van So tot «2
e Passen. Wann^
ische verkeer WOf;
Times" meldt, uj,
mgustus, dat 'dien
ital arbeiders uu
skou.
at de trein, waar
Slovvaaksche indls
te oskou reisde
:n rooversbende is'
erden dé reizigers
■rs en bagage IT„,.
N6EN.^
sioen.
en bevatte het be.'
-den afgeleid, dat
gd zullen worden
n wij echter, dat
ïsioen niet oven
het Loo.
t de Koningin ten
idiëntie ontvangen
ins van Djocjakar.
af van het Indische
kwijten van de op
:jakarta om bij de
/er te brengen met-
regeering.
die van de missie
verd, behalve door
door Raden Mas
iarta werd des na,'
ation te Apeldoorn
den adjudant der
ius, en in een met
ig naar het paleis
k de militaire uni-
Coningin verleende
e leden harer hof-
weest bij de ont-
iroeg de prins van
am, dat bij Gare-
enheden, gedragen
onze vorstin werd
emans, door Hare
ikarta werden Ha
angeboden, in de
sultan, vervolgens
piek. Namens de
lin van den sultan
ingeboden. Verder
lijke prinsen van
de Koningin ten
;n.
bood de Koningin,
paleize een diner
tingin en de Pan-
Oudemans, Raden
otó, en voorts dei
ouding die hadden
ter eere van den
loot.
brood,
poot
ood,
root
ot
lood
t en Bood
oot
tood!
ipt?
klaart het „Hbl.'"
k, liep Zaterdag-
er een houtwagen
pje dezen wagen
rsteken passeerde
een reed met het
vende bij een der
verwegen.
>r J. J. van den-
oten overweg te
in met paard en
trein uit Gelder-
af dat de wagen
/an den Heuvel
l in de telegraaf;
srwond werd hij
Het paard werd
5 Zondag is door
oroken in de B»
over kan worden
■len.
ntie.
concurrentie van
deine dorpen wa
en deze vervoer-
e onderhoud^kos-
EN
inhoud dezer ru-
op zich.).
ijs.
der Grondwet
nbaa noinlderwijs
^"■voorwerp van aanhoudende zorg der Re
«erioê
was en dit late riin djen zin werd
ckigd, dat het voortaap het onderwijs zou zijn,
See in die zorg zon deeltere, mag toch niet
€gd worden dat de zorg zoo groot is ge-
CeSt. Aanhoudend was ein is hier een woord
^iet alleen sterk overdreven, maar vlak
jtfjjd met de waarheid was. Hoe lang heb-
j we niet moeten vechten, voo. 'rwe leer-
tidht hadden ,dat als gevolg vooral van de po-
tieke beginselen der rechterpartijen, volgens
,elke de leerplicht inbreuk maakt op de rech-
ouders enz. Toein tal van andere lan-
f t een dragelijke salarisregeling hadden voor
onderwijzers, tobden we hier nog met hon-
erloonen .Het instituut schoolartsen, en an
ere voor de school belangrijke instellingen
ouden hier zoo pu en dan van een gemeente-
£stuur alge-dwongen worden, dat een uitzon
ering maakte op den regel, dat onze vroede
aderen niets van al die nieuwigheid moesten
ebben. En hoe is er in dien laat sten tijd niet
eSold met het zevende leerjaar, -dat 'eindelijk
1 goede haven schijnt te zullen aanlanden,
do gaat het met den vooruitgang o.p onder-
ijsgebied den slakkengang en bhj|v.en wie met
e zorg er voor verre achter bij andere landen,
Het vervolgonderwijs. Stielmoederlijk be
leid als geen anderen tak van onderwijs. Het
,ude herhalingsonderwijs afgeschaft, met den
aeer pompeuzere naam van vervolgonderwijs
i de Wet gebracht, maar niet vverplichtend
-ateld. O ver rt algemeen werd dit vervolg-
oderwijs (herhalingsonderwijjs) door uutoruei-
Oi beschouwd als iets, nu ja, waarvoor men
,rel gelegenheid moest geven, het te ontvaa
rt doch nooit als een intregeerend deel van
le ontwikkeling der jeugd. Het hing er zoo'n
)eetje bij. Ze vonden het wel aardig en t
■etuigde van ambitie en welwillendheid van
leester, meestal van den „bovenmeester", als
[eze na een vermoeiende dagtaak 's avonds de
ongens uit het dorp of uit de schoplbuurt n,og
vat avondschool" gaf, voor niets. Toen de
vet-Bprgesius aan dezen pro-deo-arbeid "een
®ide maakte door een minimum uurloon van
O cents in de wet op het lager onderwijs vast
e leggen, voelden de onderwijzers ('t was een
velkome aanvulling van hun schandelijk laag
oon) meer voor dit onderwijs, maakten er al
jcht meerdere propaganda voor, zopdat de
eelname iets grooter werd. Nochtans werd
iet niet, wat de wetgever er blijkbaar van had
erwacht, want uit verschillende streken van
wis land kwamen klachten,, vooral in onderwijs-
daden geuit, dat het met het herhalingsonder-
vijs een lijdensgeschiedenis was. Het aantal
al deelnemers werd steieds geringer en cur-
ussen, die met een bevredigend aantal waren
ingevangen, eindigden soms met het vierde
ieel er van, ja zelfs werden sommige opgehe
sen, omdat algeheele belangstelling ten slotte
Mi tb rak. En eindelijk dan kregen wc de La-
jer-onderwijswet 1920, een wet die voor een
joed deel een eind heeft gemaakt aan de mate -
•iieele zorgen der onderwijzers, die tal van on-
lerwerpen, ten nauwste samenhangende met
le eischèn, die de vakvereenigj|ngen reeds ja
ren in tijdschriften, dag- en weekbladen hadden
jeu.it. regelde, en van welke over 't algemeen,
iet oordeel van de uiterst-linkschen en -recht-
schen voorbijgaande, met waardeering werd
jespnoken. We kwamen hierbij oogeinschijnlijk
:en stapje nader tot de verlangens, die de on-
Imvijzers en zij, die met hen het belang van
joed onderwijs inzien, van den wetgever in
take vervolgonderwijs koesteren. Doch het was
Keer schijn dan werkelijkheid. Art. 21 werd
:r in opgenomen in deze bewoordingen„Aan
ïen, die het gewoon of het buitengewoon lager
Miderwijs hebben genoten en niet meer onder
de verplichting vallen dit onderwijs te volgen,
wordt zoodra ten, minste zes leerlingen ziek
daarvoor hebben aangemeld, van gemeentewe-1
ge de gelegenheid gegeven" tot het genieten
van vervolgonderwijs." Voor het eerst kwam
de naam vervolgonderwijs in de wet voor. In
de vorige wet stond: „Aan hein die het gewoon
lager onderwijs genoten hebben, wo.rat gele
genheid gegeven tot het geinoi van herhaljpgs-
onderwijs." Daardoor ontstond een uicbreiaing
en een oeperking. De wooraen „of het buiten
gewoon lager onderwijs" zijn mede opgeno
men om b.v. kinderen, die huisonderwijs genie
ten, of kinderen van schippers- en kramers -
scholen óók in de gelegenheid te stellen, te
proiiteerere van het vervolgonderwijs. Was het
minimum aantal uren, gedurende welke het
gegeven moest worden volgens de voorlaatste
wet 96, in de wet ly20 werd dit minimum 160
'en het maximum 300. Zoo kon het dus ge
beuren dat, indien een gemeente b.v. 4 ver
schillende cursussen voor vervolgonderwijs'
houdt, zij deswege vergoeding kon ontvangen
van 4 maal 300 uur, ot 12u0! uren. Die beper
king bestond hierin, dat men bij de vakken
van onderwijs rekening heeft te houden met:
Het leerplan mo,et omvatten ten minste vier
der vakken, vermeld in artikel 2, waarvan ten
minste twee behioo,rende tot die vermeld ui het
eerste lid van dat artikel (a to.t en met k). Het
mag bovendien andere vakken omvatten, doch
Slechts voor zoover dit vakken zijn, aie geacht
worden tot het nijverheidsonderwijs te behoo-
ren en zoolang in het onderwijs in die vakken
ter plaatse niet wordt voorzien door uitvpering
van de Nijverheidsonderwijswet.
Intussohen was dit niet de stimulans, waar
door het mogelijk werd het vervolgonderwijs
eenigszins tot zijn recht te doen komen. Deze
lag in iets anders, n.l. in idatgene, waarvoor
vooral de meeste dorpsautoriceiten meer oog
hebben dan voor een voldoend ontwikkelde
jeugd ,de financiën. De gemeenten moesten
het niet betalen. Daar zorgde art. 61 voor,
luidende-. Het Rijk vergoedt "aan de gemeente,
welke met inachtneming van de voorschriften
van art. 21 vervolgonderwijs doet gevsn, de
aan de onderwijzers uitgekeerde belooningen
bedoeld in art. 34. (De onderwijzers genieten
een belooning, volgens de regelen, bij alge-
meenen maatregel van bestuur vast te stellen
het werd bepaald op een maximum van f 2
per uur) mits:
a. de cursus door ten minste zés leerlingen
is gevolgd, indien hij niet in klassen of af-
deelingen is gesplitst;
b. bij splitsing van den cursus in klaseen
of afdeelingen, elke klasse of afdeeling door
ten minste twaalf leerlingen is gevolgd.
N,u mag het niet ontkend worden, dat dc
belangstelling voor 'het vervolgonderwijs niet
groeide in verhouding tot de faciliteiten, die
dc wetgever aan de gemeente verleende. Of dit
de wijzingen wettgide, die bij1 de wet van den
16en Februari 1923 zijn aangebracht is een
vraag, die ten eenenmale ontkennend moet
-worden beantwoord. In een land, waar nog
lang niet voldoende voor 'het onderwijs wordt
gedaan, waar feitelijk nog maar de zesjarige
leerplicht bestaat, is het misdadig dit beetje
onderwijs aan de schoolvrije jeugd te gaan be
knibbelen. De rechtsche partijen met den Vrij
heidsbond in de Tweede Kamer hebben dit
aangedurfd. Uit art. 21 liet men vervallen „zoo-
dra ten minste zeer leerlingen zich daarvoor
'hebben aangemeld" in verband met de schrap
ping' van art. 61, waardoor het Rijk dus be
doelde 'kosten niet la|nger aan' de gemeenten
vergoedt.
In enkele verslagen van raadsvergaderingen
lazen we nu besprekingen, voortvloeiende uit
voorstellen ,om het vervolgonderwijs op te hef
fen. Sommigen wenschen de mogelijkheid van
-het genieten van vervolgonderwijls te laten
Zöoals wij reeds zagen bestond ook in vroe-
jete tijden- gelegenheid om in logementen en
lerbergen te tafelen. De officieele personen
ieten nu 'eens opdisschen in de kloosters, dan
weer in de herbergen, somtijds ook biji een
runner aan huis. Gnoote heeren in de wijln-
tuizen.
Eigenlijke restaurants en eethuizen heeft
men in de' middeleeuwen waarschijnlijk niet
tekend, misschien een enkele, zoo vinden wij
m de Middelburgsche rekeningen vain 1519
melding gemaakt van een soort gaarkeuken,
daar de „scepop" (schep-op) genaamd. In de
17e en 18e eeuw „dineerde" men in de hotels
o fherbergen, waar niet alleen logés maar ook
de heeren aanzaten, die op kamers woonden:,
ïelijk dit met sommige gedeputeerden ter sta
tenvergadering in den Haag het geval was.
Ter zelfder tijd ongeveer ontstonden de ordi-
narissen, die wij o.a. aantreffen in het Reys-
toek van 1689, bijv. „d'Ordinaris van de Wed.
H- Otten te Rotterdam", meestal gewone gaar
keukens voor de eenvoudige zielen, die het
aan de table d'hote der hotels te duur vonden-
En eindelijk in onze dagen verrezen ce
grootsche restaurants, ware „scepops" voorde
grooten der aar-de, die ten slotte geen Jan s of
kellners meer noodig hebben, maar slechts een
Geetrisch knopje, gelijk Jules Vernc het tjeeds
vöorsield heepft: tout apr l'électricité.
De eerzame poorters uit vroegere dagen
deden het natuurlijk vrij, wat eenvoudiger af,
schoon de weelde hand over liajnd in de bur-
gerhuizen toenam, zoo zelfs, dat in de sta
fvergadering valn 7 April 1527 geklaagd werd
°ver het opdrijven van de maaltijden; een diner
van zeven of acht pond Vlaamsch heette toen
geen zeldzaamheid, en zelfs werd verteld, dat
Sr banketten, waren geweest van mee|" dan
1000 gulden.
Be schutters en gildebroeders tracteerden
zich meestal uit het bo-etenpotje door een hopf-
delijken omslag aangevuld, en de broeders wa
ren verplicht tot het maal bij te dragen,, zelfs
al kwamen zij niet eten.
Te Amsterdam hadden de gilden van „den
rijckdbm" hun jaarlijksch „ghiltmaal" of
„Kerckmismael" op het stadhuis en wel met
de heeren der regeeriing. Dat zij voor dat festijjn
juist het raadhuis namen is begrijpelijk, wan
neer wij weten, dat daaraan ook een stadskeu-
ken was verbonden,, ofschoon het stadsbestuur
en de heeren van den gerechte hun maaltijd
veelal aan den kloosterkok uitbesteedden en
ook wel in 't reventer aanzaten, soms ook in
de herbergen een enkel maal bij een der
heeren aan huis; doch die stadskeuken was
zoo goed, dat de in den Spaanschen tijd be-
rudhte burgemeester Joost BuijCk er het „spitz-
gebraet" voor het huwelijkspartij'tje van zijn
zoon liet gereed maken.
In 1526 hield het kramersgild zijn maal met
17 Paste yen a 10 St. noch 10 parteyejnh 5 st.
Mem 20 cleene pasteyenj h 3 st'. e|nde (zij) had en
aen gebraden vleijs 34 stukkien en gaven van
het stuk te braden een hallive stuijver, dies
soö behielden sij het smeer dapr af. Item als
sij haere Ghilde eeten soo aeten sij den Zonne-
daCh voor dat eerste gherecht koevoet eredë
pens ende erreten
Item voor dat ander gerecht hutspot;
Item daenna ghebraden vleijs ende naer bot
ter en kaps;
Item des Soinnedachs s avonds voor den eer
sten gherecht het opschooteln van 'smiddachs
en daer naer hutspot ende vooraen Rijssenbriji,
spreiickvleijs en botter en kaesse.
Item des maehdachs voor -dat eerste gherech-
te al de overloop van de sonnedadh ende daer
mae brij of erreten en daerna pasteyen ende
daeraen sprenckvleijsch ende daemaer botter
enitonS'des maendachs 'savbfis dein overloop
van alle die voor maeltjjden ende daernaer
voortbestaan,, anderen doen dit ook, maar stel- 1
'len het minimum aantal leerlingen hooger, ween j
anderen heffen het heelemaal op. We hoorden
er ook, die - dit maar aan de onderwijzers
wenscihten over te laten: als die zooveel liefde
voot het onderwijs voelen, kunnen z>e dit nu
langs -emporischen weg bewijzen en geven ze
gratis een cursus in vervolgonderwijs. Of er
velen op deze uitnoodiging zullen ingaan, wa
gen we te betwijfelen. Üitgangspunt van deze
'en dergelijke redeneèringen was dan doorgaans
de overweging, dat de gemeente het niet be
talen kan. Komisch doet dit argument dan
aan, als men tegelijkertijd een som ziet votee-
ren voor versiering en illuminatie als anders
zins bij de a.s. feesten. Het spreekt van zelf,
dat wie hiermee ons geen partij stellen in zake
bedoelde feesten, doch het wil ons voorkomen,
dat het financiëele argument bij dergelijke
raadsleden niet, meer au serieux wordt geno
men., sDoeh afgescheiden van de soort van
argumenten, welke vóór afschaffing van het
Vervolgonderwijs worden ingevoerd, is het te
bejammeren, dat dit gebeurt. Ieder, die wat
Voelt jyoor goed onderwijls; die er van over
tuigd,is, dat aan ons onderwijs i-n kwaliteit en
kwantiteit -nog veel ontbreekt,, helpe voorko
men, dat dit vervolgonderwijs verdwijnt, 't Is
waar, dit onderwijs is niet sympathiek en als
gevolg daarvan wordt het slecht bezocht. O.i.
ligt de oorzaak daarvan in den aard van het
onderwijs, dat daarbij, wordt gegeven, 't Is ons
bekend, dat het leerplan er vaak op ingericht
is verschillende zaken te behandelen,, waarin
de leerlingen totaal geen bel'ang stellen. Bij
het taalonderwijs moet vooral de d- en t-quaes-
tie nog eens goed naar voren worden gehaald,
de of den fcan en mag niet worden verwaar
loosd, de enkele en de dubbele e Cjn o zijn sche
ring en inslag enz. Geen verstandig mensch
die aan de mogelijkheid gelooft,, voor deze on
derwerpen ook maar matige belangstelling te
.wekken bij jongens en meisjes, 'die niet, meer
op de dagschoolbanken zitten.. Bij het reke
nen de idiote sommen, die in het dagelijksch
leven nooit voorkomen, bij de aardrijkskunde
en geschiedenis een leerstof, die de jongens
Verveelt. Zoo moest het herhalings (vervolg)-
onderwijs in dit crediet raken. Het weer in
eere te herstellen, het te maken tot een nuttig
'instituut, .is de taak van onderwijzers en hen',
Hie voor goed onderwijs voelen. Het leerplan
moet van zijn dufheid worden verlost,, er moet
een frissche wind doorheen waaien. Niet opge
maakt door Bi.,en W. met 'het hoofd der sehopl.
Besproken moet dit worden op de ouders-
•avonden, waar de besten onder ons hun mec-
reingen er over ten beste geven,, toegelicht
door en getoetst aan de ervaringen van iemand,
die midden in het leven staat en een onbevan
gen blik heeft op de nooden en behoeften op
onderwijsgebied. Als het niet dien kant uit-
fgaat is ons herhalings- of vervolgonderwijs red
deloos verloren en zulfen de Vrijheidsbonders
en "Ghristelijken zich laten beroepen op de
eit-ein, om te bewijzen, dat zij toch maar groot
gelijk hebben gehad met het yeryplgonderwijjs
den genadeslag te geven.
Z. S. D'- D-
MARKTBERICHTEN.!
N. V. DE TIJDGEEST
Trekking van 500 nummers ten overstaan van No
taris A, G. Mulié.
Opgvae van het hoofdagentschap C. Faartberg;
te Oudkarspel.
Maandag 20 Augustus 1923.
Piiis van f5000 12315 4
1000 5833 7679 9558
400 2618 11690 17785
200 6821 9926
100 8067 11485 13093 18777
LANGEDIJKER .GROENTENMARKT
20 Augustus.
19700 bos wortelen 2.70—4.40. 10700 stuks bloem
kool ei soort 9.80—26.idem 2e soort 6.607.40.
14900c kilogram 100de kool 5.807.10. 21100 kilo
gram gel kool 8.70—11.10. 38200 kilogram witte
kool 4.4c—5.—. 164900 kilogram aardappelen. Sch..
muizen 4.30 -8.10. Schoolmeestes 5.806.30. Duken
6 ic—6.50. Eigenheimers 6.4c8.70. Blauwe (>./a
—8 80. 'Graafjes 8.8011.20. Drielingen 3.50.5.10
Kleine 1.70—2.50. 203 kilogram slaboonen 0.30037,
6I/2 kilogram snijboonen 0.37. 600 kilogram uien
ió.—10.50.
21 Augustus.
12106 bos wortelen 2.3.40. 15050 stuks bloem
kool Te soort 15.1024.30 idem 2e sbort3.7.10
H9300. kilogram roode kool 5.80—7.10. 14200 kilo
gram gele kool 8.90—-1080. 43700 kilogram witte
koo. 4.20-4.90. 138500 kilogram aardappelen. Sch.
muizen 6.7.80. Schoolmeesters 6.70—7.50. Glad
blaadjes 6.90. Duken 6.10.670. Eigenheimers 8.70
—8.80. Blauwe. 8.60. Graafjes 9.50—10.90. Drielin
gen 3.50—5 30, Kleine 1.80—2.20. 444 kilogram sla
boonen 0.3J--0.34. 28 kilogram snijboonen 0.20
0 24. 735 kilogram uien 10.1011.5,0. Drielingen
NOORDERMARKTBONDi
NOORDSCHARWOUDE.
20 Augustus.
Scht-lsche muizen 6.208.10. Koksianen 6.50. Du
ken 6 206.60. Schoolmeesters 6.—6.50. Ne-
gentigvoud 6.60. Eigenheimlers 7.10—7.30. Blauwe
eigenheimers 7.107.90. Blauwe aardappelen 6.30
-7.4Q. Drielingen 4.406.30. Kleine 1.50—2.30.
Spercieboonen 40.Tuinboonen 3.70 Rabarber
0.70.' Zilveruien 7.208.Drielingen 10.11.2Q
Zilvernep 14.1018.10. Vale nep 3.905.Grove
uien 8.60. Drielingen 8.50. Gele nep 14.10. Roode
kool 6.7.Witte kool 4.304.80. Gele kool
9.70-10.90. Boswortelen 2.804.90. Bloemkool ie
soort 19.80—23.20 idem 2e soort 5.909.10. Aan
voe; op 18 Augustus. 137775 kilogram aardappelen
17 kilogram spercieboonen, 170 kilogram zilveruien
17025 'kilogram roode kool, 14050 kilogram witte
kool, 2725 kilogram gele kool, 3255 kbos wortelen
3027 stuks bloemkool.
21 Augustus.
Scho'sche muizen 6.80.760. Koksianen 6.90. Du
ken 6.606.90. Schoolmeesters 6.607.10. Negen-
tigvoud 6.706.80. Eigenheimers 6.107.80. Blau
we eigenheimers 7.60. Blauwe aardappelen 8.10.
Drielingen 4.80—6.Kleine 1.702.60. Sperciebooi
nen 36. Tuinboonen 3.40—4.Zilveruien 7.70
7.80. Drielingen 10.70—11.30. Zilvernep 17.70
19.80. Vale nep 4.304.50. Grove uien 10Drie
lingen 9.—. Gele nep 14.20—14.40. Roode kool 4.80
—6.40. Witte kool 4.404.80. Gele kool 10.30
12.—. Boswortelen 3.504.40. Bloemkool ie soort
15.2021.80 idem 2e soort 3.606.90. Aanvoer
op 2c Augustus, 149115 kilogram aardappelen, 12
kilogram spercieboonen, 100 kilogram tuinboonen
550 kilogram rabarber, 8603 kilogram zilveruien,
320 kilogram grove uien, 23385 kilogram roode kool
14050 kilogram witte kool, 1700 kilogram gele kool,
16920 bos wortelen, 4050 stuks bloemkool.
WARMEN HUIZEN.
18 Augustus 1923.
Graafjes 7.408.90, Schotsche Muizen 6.
—7.30, Negentigvoud 5.90—6.—, Ideal 6.30,
Schoolmeesters 5.606-60, Eigenheimers 6 60
6.70, Blauwe 8.8.10, Drielingen 3.10--
4.20, roode kool 6.6.30, Zilvernep 17.—
Aanvoer: 34710 kilorgram aardappelen, 6965
kilogram roode kopl, 405 kilogram 'Zilvernep.
ALKMAAR.
20 Augustus.
Aadfappeln 4.407.50. Bloemkool ie soort 20.50
27.20. Roode kool 5.20—7.20. Rabarber 0.40—41.10
Wortelen 4.10.10. Uien 3.40.580. Spinazie
17.40—32.50. Kropsla 2.10.520. Snijboonen 35.i
65. Spercieboonen 35.48.
AMSTERDAM.
20 Augustus.
Zeeuwschc bonten 5.—. Zeeuwsche eigenheimers
420 4.25. Zeeuwsche blauwe eigenheimers 4.40—
4.50: Hiilegommer zandaardappelen 3.25—4.50. Nrd.
hollandsche blauwen 4.20—5.60. Noordhollandsche
bonten 5.60. Noordhollandsche muizen 4.20. Nrd.
hollandsche blauwe eigenheimers 4.40. Schoolmees
ters 4.20. -.
hoenders ende knijpen of voghelen of ghans-
sen."
Dte maaltijd werd bereid door „een princi
paal cock met drie die hem hielpen" voor die
gelegenheid door de overheden in dienst geno
men. De hoofdkok kreeg als loon „een coop-
mans ghulden sonder verval," maar ontving
/'daarenboven nog 'huur voor het keukgereed-
'schap /dat hij mede moest brengen en dat
volgens voorschrift slechts mocht bestaan uit
„4 oooperen potten", waarvoor hem 3 stui
vers werden toegelegd; 2 ketels a 3 stuivers
en 4 braadpannen tegen V2 stuiver per stuk.
De officieele maaltijden in het toep reeds
zoo machtige Amsterdam waren niet te duur.
Zoo werd voor een feestje ten huize van een
der burgemeesters gegeven aan twee raden
en een secretaris uit den hove van Holland
•slechts 3 gulden en 15 stuivers in rekening
gebracht; terwijl de heeren van de gerechte
in dat zelfde jaar betaalden voor eên maal
tijd in „de Ster" ruim zes gulden.
In 1542 werd graaf Jan van Oost -Friesland
óp stadskosten onthaald ten huize van Nel
Sybraretsz, de zuster van burgemeester Joost
Buijdy; schout, burgemeester en thesourieren
'waren ook genood, en dat maal kóstte 31 gul
den 16 stuivers. Het onthaal van den stadhou
der in' 1547 kwam daarentegen de stad op 50
•gulden te staan.
We) een verschil met' een eeuw te voren! Zoo
zat in 1449 te Gbuida het gerecht op Sint Frao-
ciskusdag in het convent der minderbroeders
aan, en betaalde daarvoor 26 sdhellings, terwijl'
het maal der minderbroeders op dien feestad-g
in 1492 aangeboden en „onder gewoonte
'bestaande uit visch, pasteien, cruijf, rozijben
en wijn" 2 pond 13 stuivers en 14 duiten
kóstte. 1
Nog in het midden der 16e eëuw betaalden
de Amsterdamsche burgemeesters in hun loge
ment te 's Gravenhage hun diner met 2V2 stui
ver, hetgeen in 1554 verhppgd werd tojt 3 stui
vers. Te Brussel was het wat duurder; daar
werd gerekend voor de heeren 4 stuivers, en
voor de dienaars 3 stuivers, zonder dep wijni,
fen te Amsterdam zelve werd in 1570 voor een
halven gulden per hoofd in het minderbroeder
klooster een kostelijk maal aangerecht voor
160 gasten, die overvloed van wijd, bier,
v Lee sch, ham, hoenders en kófnijnien genoten',
Een van de aanzittende, een priester, was toen
zoo opgetogen, dat hij daarover een eeuwige
memorie schreef.
In 1585 boden de heeren voor Middelburg
den graaf van Leicester een „banefcet" aan
waarvoor: „Vleijs èn diversdhe soorten van
venesoen, hoenderen, capoenen, patrijzen', pau
wen, vesanten, zwaenen, wijn, bier, broot, als
oijck over de leveringhe van diversche soorten
van gemaeckt bancket, zuijeker èn andere
waeren dienende"; dat maal kostte niet minder
dan 444 11 1. ofschoon het diner den Zwij
ger in 1582 aangeboden slechts 40 18*3 p.st.
had gekost,
Doch wat beteekënde dit bij den maaltijd
in 1647 ter eere van den kleinzoon des Zwij
gers te Utrecht aangericht. Niet minder dan
f 9331 3' 4 waren, daarmede gemoeid, even
wel met inbegrip van verschillende bijkomende
feesten en vuurwerk. Tóen leverde de kok:
„taerten, mandeltaerten, pasteien, hammen,
tóngen, swesericken, murdjipijpen, komkom
mers, cappers, olijven, foly, (foelie) eijeren,
lardeerspek, saucysen, kaes." De poelier bood
een rekening aan voor: „hazen, patrijsen, kal-
kóenen, capoenen, hoenders, duiven, leeuwer
ken, konijnen, ende andere diergelijke."
Ais vischsoorten vinden wij vermeld „kar
pers, snoek, brazems." Verder waren nog noo-,
dig: gele citroenen, oranje -appelenlauriertak
ken, rosmarijnboomen, artisocken, asperges,
knollen; wortelen, doombessen, peulen, spi-
naci, peetersely, suerinck, caveï, ldarsen.
(Wordt vervolgd), a
