WE
Nieuwsblad voor LAN(tEDIJ K en Omstreken.
Zaterdag 1 September 1923 I* Blad S2e .iaangan
-I
per 3 maanden f 1,15
K O 102. «Ttt*©* iEuariaviMk St
DIJKER f ill II UT.
Deze ooarant verschijnt Dinsdags, Donderdags en Zaterdags.
ABONNEMENTSPRIJS
REDACTEUK-UITGE VER
J. H. KEIZER.
SU BE KL:
Iflordsch&rwoudf.
PRIJS B E It AB EKTENTIiSNt
v»« 1—1 regel* 75 Ct., elke regel meer 15 ut.
Groot» letten of vignetten worden naar plaatsruimte berekend
Brieven reohtrrreek* aan den Uitgever
Dit nummer bestaat uit 2 Blad-uit.
EERSTE BLAD.
REVUE VAN DE WEEK
28 Augustus.
Aam dein vooravond vain de JubiLeumsfees-
Iteml... De tribuines zijn ineengetimmerd. De
electrische lampjes zijn aangebracht. De vlag
gen zullen straks ontplooid worden... Zaterdag
middag 25 Augustus j.l. zijn H.M. en: de Prin
ses in de Hofstad aangekomen. Zij namen ui
trek op „De Rujge-Hoek en vandaar zal de
Koningin op 31 Augustus 'haar blijden, feestc-
lijken intocht houden te 's Gravenlhage. De j-a-
vaansche prinsen hebben hunne plechtige op
wachting gemaakt ten Hove, en schoone
eere-gescnenken de Suzereine aangeboden. In
sulinde heeft zich niet onbetuigd gelaten --
en de f230.000, daar bijeengebracht voor een
Zilveren Jubileumgeschenk zal1 (volgens wensch
van H.M.) worden gebruikt voor een stichting
tot bevordering vain wetenschappelijk onde. -
zoek tot bestrijding van volksziekten- Het na
tionaal Huldeblijk is van zeer eigenaardige,
sympathieke soort. Behalve de restaureermg
van het koor der Nieuwe Kerk te Delft,_ zal
H.M. den 6en September bij de groote nul
de-manifestatie te Amsterdam worden aange
boden eenartistieke schat: albums met 217
schilderstukjes van Nederiajndsche meesters.
Tevens, dus, een hulde aan1 de liefde der Ko
ningin voor schilder- en teekenkunst, die zij
'(zooais men weet) met talent zelve beoefent.
Het regiment Grenadiers en Jagers heeft Maan
dag onze Laindsmoeder een bijzonder fraaie,
bronzen electrische standaardlamp met vele
militair-allegorische figuren aangeboden.
Den len September zullen de beide Kamers
der Staten-Gcneraal hunne opwachting maken
ten Paleize in Den Haag. Den 6«en September
zullen de scholen op verzoek van minister Ue
Visser gesloten zijn. Dan is eigenlijk de gioote
Idag, waarop het een kwarteeuw zal zijn gele
den, dat H.M. Wilhelmina werd ingehuldigd
als regeerende Kolningin. Zooveel doenlijk zal
aan Rijks- en particulieren dienst zijn Perso
neel een geheel of althans gedeeltelijk vrije dag
worden verschaft.
Wij gaan feestvieren!... En 'tmog-e zij;ji met
blijden zin, zonder „herrie" of uitspattingen.
De communisten waren natuurlijk bezig o n,
oa. door verspreiding van een blaartje -
'Spelbreker" roet in het eten te gooien. Bijtijds
hebben de autoriteiten, door huiszoeking e c-
•te Amsterdam, daar een stokje voor ges to <e,
'En men mag aannemen dat de bloedrood,
dames en heeren achteraf zullen beseffen dat
de stemming waarin 'het overgroote
volks in de eerstkomende dagen zal v - -
't voor henzelf allermeest geraden zal doen zijn
zich wat achteraf te houden.
Overigens was ook de nu afgelo°pen w -«k
verre van „vroplijk", wat het daarin gebeurd -
zijnde betreft.
Over de onvermijdelijke plannen der Roe
ring t.a. van de komende bezuiniging P
Scaatsbudget-1924 beginnen gerucht^ te i
pen, die niet van sensatiojneeten aard zijn.
bedragen, waarin uitgedrukt word
moedelijk tekort, schommelen inog steeds
schen de 105. 140 en 180 milhoen-Daaro™
temt zal men de „naakte waaiW
aanschouwen krijgen, voordatie,^ „itkonrt.
ïio-ta, op derden September-D insdag
Maar op de waarschijnlijkheid van eeniëJ?-
rale salaris-verlaging schiet men z
lijk te moeten voorbereiden! Welk
vang die verlaging zal hebben, is
spellen-, en alle ,J0» daaromtrent zijn
voorbarig of sensationeel. Maar w
vast te staan, dat art. 40 va» het
besluit zal worden opgeheven:
lenaren, - ook de onderwijzers en de m.U
tairen! veeren zullen moeten laten!
herziening van ïte salarissen van het -spoorwe
personeel het' reusachtig tekorj op de^exploi
tatierekening der spoorwegen
kiajnpt. Verzekerd wiordt,, dat 3a®
Uioen voor de pensioenen niet zal worden ge
raakt .Deze post zou dan even „onschendbaar
bljjven als de 100 millio-en voor rente en af-
'jlpssing.
Dit zijn zeer zeker voor velen booze tijdin
gen, maar de meest-verbitterde ep verontwaar
digde doet Verstandig met ter kalmeering
en bemoediging den blik even te richten
naar... het rampzalig, ineenstortend Duitsch
land.
D-at van verschillende kanten de oppositie
tegen 'de Vlootwet zich openbaart en een al-
scherper karakter aanneemt, js in de gege
ven omstandigheden niet onbegrijpelijk. En
hoe minister Colijn dezen storm zal weten te
'bezweren; 'tis wel een 'der allerbelangrijkste
puzzles" van den dag... Verzekerd wordt
jo.m. dat Exc. van Financiën, in samenwer
king met Minister De Visser, plannen heeft
voorbereid tot reorganisatie van Ons Lager On
derwijs, zoödat dit perperdure paardje-op-stal
Vader Staat heel wat minder zo-u gaan kosten.
f De cijfers over den stand der werkeloosheid
zijn verre van geruststellend. Zij omvat vol
gens de jongste gegevens niet minder dan
10 pet. van -het getal georganiseerde arbeiders.
De huren worden hooger, de prijzen van levens
middelen gaan mede omhoog- de looinen orn
laag... De doodenrit in den ijselijtoen „vieieu-
sen" cirkel, wprdt al sneller .en meer angst
wekkender..*.
Bij dit alles een koel hoofd te behouden en
den moed te bewaren, slechts de sterks1 err
onder ons zullen dat vermogen. En toch mo
ten wij ons allen in ,het algemeen en het
persoonlijk belang nauwer dan ooit op elkaar
ingrijpend thans, steeds in die zware 'kunst;
pefenen...
In de als steeds lange lijst der „misdadig
heid van de week" vinden wij de mySteriev.se
verdwijning van een 52-jarigen nachtwaker te
Goor (O). In den Duitschen locaaltrein Rheine-
-Bentheim had een afschuwelijke roofmoord -
aanslag plaats, op den 'heer Braam Ruben',
leeraar in de wiskunde te Amsterdam, die,
evenals zijn gade en zijjn met de ouders mee
reizend dochtertje, 'door twee bandieten mét
een bijl-, levensgevaarlijk werd gewond en be
roofd. De heer Ruben is ree'ds overleden. Ge
lukkig wise men d eschurken te pakken, -die
bijna door de woedende menigte gelyncht wa
ren. Groote behoedzaamheid bij het reizen,
vooral in den vreemde is nu zaakl... Bij Ter-
borg werd een 22-jarig meisje door een auto
bende aangevallen en op '_'t uiterste nippertje
uit Se handen der onverlaten gered.
Onder de jongste diefstallen was een, groot
f6 b. 7000 Te Eindhoven, waarvan de dader
achterhaalt' is.
En wederom een groote reeks ongehtK^en.
De waarzaamheid van een -kranigfan machinist
(door de reizigers naar -verdienste gehuldigd)
heeft op *t allerlaatste moment verhoert, aat
met den Zvvitsersclien trein- "Bazel-Amstérdam
(waarin Tal van fandgenooten naar Patna te
rugreisden) een groote ramp pTaats had. Toch
werden no'g zes personen 6ij het déraillement
gewonct. *Bij den St. Gothard had een auto-
ongeluk plaats, waarbij een Nederlandse'ne da
me (uit Tjeventër) werd gedood- In een Ilaag-
scde vdlKsbuurt stortte een oude huismuur in,
tengevolge waarvan vier m-anschen, van wie
twee 'Kinderen, vrij* ernstig wierden gekwetst.
Het spelen met een bus magnesium, die on't-
piotce, berokkende -cLat in 'de- Laurier-dwars -
straat, te Amsterdani, vijf kinderen werden ge
wond. En te Schoonhoven had een jonkman
de „aardigheid", die al zooveel ellende he
ileggen, donkend dat het geweer ongeladen
rokkende- om een buks op zijn meisje aan te
'hagel getroffen en zal voor het volgend leven
was. Hei arme juffertje wierd door een schot
De viering van den Amsterdamse-hen Hartjes
een oog moeten missen. Zegt 'tvooral voort!...
dag (al voor jaren morsdood verklaard en
steeds springlevend blijkend) veroorzaakte de
■h gebruikelijke" brandjes en 'kleine ongeval
letjes. De „misere-rubriek" zij besloten m<?t
melding 'te maken van het weer hier en daar
zich vertoonend mond- en klauwzeer.
Onder de meest-recente faillissements-aan-
viagen zal men vinden die van den heer W.
H Broie.k'huys, den man van „Gouden Kalf
en ,Dag", die deze aanvragezelf indiende
bij ae Maastrichtsche Rechtbank.
Laatste tafereel van het comisch-tragisch ge
val...
Tot de jongste bezuinigings-maatregc'en bij
'de spoorwegen behoort de voorgenomen maat
regel tot het voegen van Sein wezen bij Weg
en Werken. Maar erschijnt nog een reeks
andere .snoeimes-ontwerpen" ook hier op
komst.
De Postcheque en Giro-dienst des Rijks is
eindelijk gecentraliseerd en de arme ambte
naren hadden werkdagen en -nachten- door te
maken waarover straks nog wel op het Bin
nenhof iets zal worden „gezegd"....
Heer Biaat heeft eindelijk antwoord gekre
gen op 'zijn vraag: de Zomertijjd zai dit jaar in
den nacht van 6 op 7 O-ctober eindigen En
zeer waarschijnlijk pantsert de Plattelander
zich reeds lang voor den nieuwen strijd 'cge-n
-het handhaven van -de zooz-eer door hem ge
hate regeling. Op 5 en 6 Sept. a.s. wordt op
het Haagsche Maelieveeld -de groote rundve
en trekpaarden-tentoonstelling gehouden. En
de „trek" naar de Hofstad, om deze expo
sitie te zier., zal buitengewoon levendig zijn.
Eindelijk: ic Rotterdam heeft... de Zoeloe-rin
kelbom zijn Intreegedaan. Het is een instru
ment, waarmee de zo-etlieve-straatjeugd oor-
-verdoovend rumoer maakt, zooidat de oude
i,„rommelpot" èr zacht melodieus bij is... Of
deze rinkelbom zich in de naderende (.feest
klanken 'zal mengen, ik kan 't u misschien
-in mijin volgende week-terugblik rapporte-eren.
BUITENLAND.
De Britsche regeering is tha'ns in het b' zit,
zloowel van het Fransche als van het Belgische
antwoord op haar schadeyergoediagBnoia.
W-at de Fransche nota betreft, de Fraasche
premier itioudt vast aan de eischen van Frank
rijk en wil niets weten van vermindering der
Duitsche schuld Zij acht daarom de benoe
ming van onpartijdige deskundigen tot het vast
stellen van de Duitsche betalingscapacit -it on-
noodig. Bovendien heeft Poincaré te kennen
gegeven, dat Frankrijk er niet aan denkt, de
schulden aan Engeland terug te betalen, indien
Frankrijk ze niet eerst van Duitschland kan
invorderen.
Frankrijk verlangt i-n de eerste plaats de
vroeger vastgestelde -26 milliard gouden mar
ken, welke noodig zijn voor het herstel dei
verwoeste gebieden en de betaling der Oor logs
pensioenen.
Eerst wan'neer Duitschland overgaat tot be
talingen boven dit bedrag, een mogelijkheid,
waaromtrent men zich thans ook zelfs in Frank
rijk geen illusies meer maakt, zal- Frankrijk
beginnen met aan de geallieerden, voorname
lijk Engeland en Amerika de schulden, welke
het gedurende den oorlog heeft gemaakt „ten
behoeve, van de algemeelne zaak" terug te
betalen.
Dit komt dus neer op een annuleering van
de Franscbe schulden, eigenmachtig door
F tank tijk zelf. Iln dit licht beschouwt, baart
het des te meer verwondering, dat de Fran
sche regeeriug vain Duitschland'zulke groote
bedragen wenscht. Frankrijk toch, dat zegt niet
in staat te zijn zijjn schulden te betalen, heeft
een bloeiende industrie, -geen werketoosheid
en geen beperkingen van den handel door
vreemde mogendheden. Duitschland daarente
gen bevindt zich in een buitengewoon critie-
ken toestand, een deel van het land is bezet:,
belangrijke stukken van het land heeft het
bij het vredesverdrag verloren. En hier komen
wij op de groote onjuistheid in de Fransche
beweringen, -dat Duitschland absoluut nog niet
volgens het vredesverdrag heeft geleverd.
Frankrijk vergeet klaarblijkelijk, dat Duitsch
land afstand moest doen van Elzas Lotharin
gen, van het rijkste gebied van Qpper-Silezië,
van een deel van Slees wijk, van nagenoeg zijn
geheele handelsvloot, terwijl bovendien het
Saa-rbekken -en -het Rijnland (door Frankrijk
voo rzeer geruimen tjjd werden bezet en nog
bezet zijn.
Bovendien heeft Duitschland zeer groote be
dragen betaald in leveringen in natura, als
steenkolen, hout, verfstoffen enz.
Het is inderdaad waar, dat de Duitsche be
talingen eenigszins zijn tekort geschoten, doch
deze tekortkomingen zijn niet zoo groot, dat
zij de bezetting van het Roergebied wettigen.
Op dit punt staat de Britsch eregeeri-ng op
het oogenbiik dan ook sterk. Voorloopig zal
zij de bovengenoemde nota uit Parijs en Brus
sel niel beantwoorden, daar zoowel de premier
Baldwin als de mniister van Buiit-enlandsche
zaken Ljord Curzon, op het oogenbiik op Fran-
scben bodem vertoeven, om rust te nemen.
De Belgische nota, die vooral verzoenings
gezinder gesteld is, dan de Fransche, dringt
aan op voortzetting der onderhandelingen en
zco mogelijk op een conferentie der minister
presidenten. Het lijkt ons waarschijnlijk, dat
een dergelijke conferentie binnen niet al te
langen tijd inoet plaats hebben, wil men ein
delijk uit de impasse geraken.
Het is etn gelukkig teekön, dat tenslotte
ook in Frankrijk de werkelijkheid tot de me
nigte gaat doordringen. De persstemmen in
de Fransche. bladen gedurende de laatste da
gen wijzen er op, dat men daar niet afkeerig
is van directe onderhandelingen tusschen
Fiankrijk en Duitschland, doch het initiatief
daaito-e moet van Duitschland uitgaan. Niet
onbelangrijk in dit verband is, dat de politieke
redevoering, die de nieuwe Duitsch-e rijkskan
selier Str-esemann de vorige week Vrijdag te
Berlijn beeft gehouden, in Frankrijk een gun
stige ontvangst heeft gehad. Inderdaad treedt
de nieuwe Rijkskanselier, die st-eun op de
meerderheid der coalitie-partij heeft, krachtig
op. Verschillende financieele maatregelen zijn
en worden door de nieuwe Duitsche regeenqg
genomen, welke van groot-en invloed op den
toestand kunnen zijn, e-n die in, de eerste, plaats
beo ogen het budg-etair evenwicht van het Duit
sche Rijk te herstellen. Zooals wij) reeds de
vorige v. eek opmerkten, heeft dit optreden een
ernstige economische crisis tot gevolg. De ta
rieven der spoorwegen, die veertien dagen ge
leden met 900 procent werden verhoogd, zui
den op 1 September a.s. een nieuwe verhooging
van 400 pet. ondergaan. De Duitsche kolenprij-
zen zijn tengevolge van .de voortdurend stij
gende loonen tot 50 pet. boven den wereld
marktprijs gestegen. Evenzeer is dit het g^val
'met andere goederen'en zelfs het brood Ts op
het -oogenbiik, omgerekend in goudwaarde,
duurder dan in ander elanden.
Rijkskanselier Stresemann heeft in het be
gin van 'deze week een bezoek gebracht aan
den Beiersche'n Ministerpresident Von Knil-
ling en heeft met hem den toestand van 1k\
oogenbiik besproken. Want vooral in deze
moeilijke tijden is voor het Duitsche rijk een
heid rjoodig De separatisten in het Rijnland
zijn bij!v. zeer actief in hun agitatie en hebben
de bezettings-autoriteicen moreele steun ge
vraagd. Van Fransche en Belgische zijde, zal
rteze ongetwijfeld, zoo niet openlijk, dan toch in'
'het geheel gegeven worden.
Hoc ernstig de toestand in Duitschland is,
Imoge wel blijken uit het feit, dat een groot
aantal Duitsche dagbladen, tengevolge van de
duurte der papierprijzen en de hooge loonen
jiiet meer kunnen verschijnen.
Zoowel de Turksche Nationale Vergader 'ng
als de Grieksche R-egeering hebben- het ver
drag van Lausajnne in de afgeloopem we--k ge
ratificeerd en hiermede is een einde gekomen
laan den oorlogstoestand in 'de Levant. D-e ge
allieerden zijn reeds begonnen niet de oat ai
ming van Konstantinopel en het andere door
hen bezette Turksche gebied.
In Griekenland waar deze week een alg--
Imeepe staking was uitgebroken, is de toestand
•weer eenigszins verbeterd, nu deze staking is
mislukt.
De Spaansche troepen in Marokko voeren
een hevigea strijd, doch hun toestand is cri-,
tick. Iq Spa-nje zelf bearscht ten-gevolge van
de#e operaties, die -niets vruchtbaars brengen
eq slechts verliezen veroorzaken.
