Dinsdag 25 Maart 1924
88e J.
Bo 86. I««». OUATiHMte M
NIEUWE
Dit nummer bestaat uit 2 Bladen.
EERSTE BLAD.
Uit ons FaHsmeni.
De oude kwestie. /Oorlogsbegroa
ting en ontwapening. De Volken
bond, de garantieverdragen en Neder
land's houding. Betrekkingen met,
1 en erkenning van Holland en de Rijn-
vaartacte. De begrooting van
Binnenlandsehe Zaken.
f
Ieder jaar wordt hetzelfde lied gezongen. Het
werd door den heer Oud gezegd bij de behande
ling der oorlogsbegrooting. Maar geldt het niet
min of meer voor de geheele begrootingsbehan-i
deling? Oogenblikkelijke omstandigheden kunnen
nu en dan wat variatie leveren op hét thema, de
oude strijdvragen komen telkens weer naar voren
voren en worden ieder jaar opnieuw besproken.
Soms komt er een nieuwe bij, zooals sinds Neder-*
land's toetreding tot den Volkenbond, het nut en
de beteekenis van dien Bond en Nederland's hou
ding ten opzichte van dien Bond. Maar is zij er
eenmaal, dan keert zij ook regelmatig op het pro
gram terug, zoodis ook dit jaar weer de behandel
ling van de begrooting van buitenlandsche zakeh
geleerd heeft. Toch geldt 's heeren Oud's uitdrukt
king zeker wel in bijzondere zin de oorlogsbegroo,-i
ting. Want hier mist het lied eigenlijk alle varia-*
tie en raakt de vraag feitelijk het voortbestaan van
de oorlogsbegrooting zelve in haar huidigen vorm.
Het gaat er om of we eigenlijk wel een weermacht'
noodig hebben en deze weermacht nog wel eenig
matig effect sortëert of ook maar sorteeren kan.
En de antwoorden op die vraag varieëren de laat
ste jaren maar heel weinig. Er zijn er ,dïe élke
oorlog, elke strijd uit den booze achten en wier
antwoord dus ai van te voren bepaald is. Maar
zij laten zich in onze Tweede KKamer weinig,
hooren. In voor zoover zij het doen, zoeken ze nog
den steun van praktische argumenten. Ons land en
dus onze finantieële macht is te klein, zoo rede
neeren ze dan, om een Leger te-kunnen onderhou-,
den, dat tegenover de groote mogendheden iets
kan uitrichten. En zoowel "de socialen als de vrij-,
zinnig-democraten bleken-van die gedachte uit te
gaan. We moeten daarom het karakter van ons
oorlogsinstrument geheel aan ons leger ontnemen
meende de heer Van Zadelhoff. En zijn partijgenoot:
Ter Laan toonde, hoe dat bedoeld was, door af
schaffing van de herhalingsoefeningen, de marei
chaussee, de cavalerie, en artillerie en opheffing
van' de stelling Amsterdam, een contigent van.
6ooó man en terugbrenging der oorlogsbegrooting
op 20 mïllioen te bepleiten. Daarmede zouden we
dan, meende ook de heer Oud, grensoverschrijding
ten behoeve onzer neutraliteit kunnen keeren. Het
was de eenige oplossing. Een kleiner maar beter
uitgerust leger ais de heer Dresselhuijs zich dacht,
zou nog duurder uitkomen. En het was nu de tijd
deze oplossing onder de oogen te zien, nu de vol
ken de ellende van den oorlog aan den lijve had
den ervaren. Maar de heer Diuijmaer van Twist, die.
noch van het plan Dresselhuijs, nóch van Ontwa
pening iets wilde hooren en door een andere ex
ploitatie, waarbij uitgaven, die met de paraatheid
van ons leger niets te maken hadden, zouden ver
vallen, een beter leger met minder kosten wilde'
zien te krijgen, rekende de heeren voor, dat de'
tijd «ogenblikkelijk al allerminst geschikt was voor
verwezenlijking van hun ontwapeningsideaal. Bel
gië breidde zijn leger uit, Zweden versterkte zoowel
leger aïs vloot, Rusland beschikt over 600.000 man
Polen'voerde den 2-jarigen diensttijd in, Italië gaf
Voor 200 millioen aan nieuwe vliegtuigen uit en
Engeland maakte'zich terecht bezorgd'over Frank-,
rijk's bewapening. En men kan niet ontkennen,
dat de besprekingen, die de Kamer nog zoo pas
over den Volkenbond gevoerd had, wel geschikt
waren dit zijn betoog te steunen. Allerminst ten
behoeve van de Britsche politiek, "welke fundamen-:
teele fouten zich reeds wreken, bond van een groepi
der oorlogvoerende mogendheden, waarin de ver
tegenwoordiging van ieder land uitsluitend voor de
belangen Van het eigen land had op te komen, vei
ligheid doot1 machtsontplooiing, leus ook van den
Volkenbond zelf, het waren enkele der uitdruk*
kingen, die van de weinige sympathie onzer volks
vertegenwoordigers voor den Bond en van hun
weinig vertrouwen in dezen Bond als instrument
ter handhaving van de wereldvrede, getuigden.-
Het feit, dat tegelijk met de begrooting van
buitenlandsche zaken, ook de conclusies betreffende
de zittingen der Volkerenbondsvergaderingen en
betreffende den brief van onzen minister aan den
serre t a ris-gen e ra a l van den Volkenbond met de
garantieverdragen behandeld werden, gaf er aan-'
leiding toe. D eheer' Dresselhuijs bleek de houding
van den minister niet te kunnen billijken. Maar hij
scheen vrijwel de eenige. En de heeren Duijs en
Troelstra bezorgden den heer Van Karnebeek zelfs
een applaus bij open doek. Van deze garantieyer-,
drgaen is niet vermindering; doch vermeerdering)
van bewapening te wachten en de toetreding van
Nederland zou het einde Van ons onafhankelijk bei
staan beteekenen, had de heer Marchaiit verklaard.
„Juist", interrumpeerde de minister. En Zijne Ex
cellentie zette uiteen hoe die- toetreding inhield de
verplichting tot; het verleenen van militaire en oe-
coinomischen bijstand, in den vorm waarin de Raad.
van den Volkenbond, gevormd hoofdzakelijk door
de groote mogendheden, die zou vaststellen hoe
de garantieverdragen van de kleine staten, de mi
litaire reserves van de groote zouden maken. Daar-)
entegen het ons lidmaatschap van den Volken-i
bond ons vrij zelf te bepalen of de cause foederis,
aanwezig was en ook of we militaire sancties
wehschten toe te passen. Maar wel, dat moest de
minister den heer Dresselhuijs toegeven, waren
we tot het toepassen van oeconomische sanctie
verplicht. f
Naast de garantieverdragen en den Volkenbond
kwam nog door de schending van de Rijnvaartacte|
door Frankrijk en België ter sprake, die de mi-,
nister van weinig beteekenis vond en het aan-
knoopen van handelsbetrekkingen met Rusland en
de erkenning van dat land, waaromtrent zoowel
de heer Van Ravenstein als de heer Troelstra een
motie indiende, de wenschelijkheid daarvan uit
sprekende, welke moties echter beide verworpen]
werden- f
|De begrooting van binnenlandsche zaken bracht
de Meppeler burgemeesterskwestie nog eens. aan
de orde, waarvan de heer Snoek Henkemans ver--
moedde dat ze een politieke ondergrond had, ter
wijl verschillende afgevaardigden voor het behoud
der gemeentelijke autonomie vooral in' belasting-*
zaken] opkwamen en mevrouw BakkerNort voor
steun aan de gemeente Oude Pekela pleitte.
RECHTZAKEN
VOOR DEN POLITIERECHTER.
'Zitting van 24 Maart.
Een merkwaardig vonnis. i
Vandaag wees de politierechter Mr. Muller een
eigenaardig vonnis. Het was in de zaak Van de
schippers uit Enkhuizen, drie beklaagden, die on-,
langs bij verstek waren veroordeeld totgev.ange-.
nisstraf wegens bedreiging en' belediging van den
Rotterdamschen advocaat Mr. J. G. Schurmann.
De beklaagden, die overigenster goeder naam en
faam bekend stonden en tot dusver nog rtiêt ver
oordeeld waren, hadden niet veel animo om met
de houten Lepel kennis te maken en kwamen te
gen het vonnis in verzet.
iDat verzet haalde, wat de feiten betreft niet
veel uit. Het stond wel vast, dat ze het tamelijk
raar hadden versierd. Maar de politierechter wou
in aanmerking nemen hun goede reputatie en ver-j
oordeelde, nu ieder tot 14 dagen gev. voorwaarde!
met 6 proefmaanden en als conditio sine qua non
als bijzondere voorwaarde voor elk de verplichting
binnen 3 maanden 50 gld. te storten in de kas van
den rijksbetaalmeester, zullende zoo zij niet aan
deze voorwaarde voldoen, stappen worden geno
men om de voorw. gev. op hen toe te passen.-
Inderdaad een vonnis, merkwaardig genoeg, om er
nog eens speciaal de aandacht op te vestigen.
Niet de goeie manier, om aan duiten te komen.
Een i8-karaats gesjochten landarbeider te Tes-
sel prakkizeerde een manier om aan wat losse
guldens te komen, die misschien wel bruikbaar,
maar daarom toch lang niet aanbevelenswaardig
was. Hij wist den caféhouder en kippenkoopman
Lips te bewegen hem 10 gulden te leenen op het
Drutaal verzonnen smoesje, dat hij kippen kon
koop-en van iemand', die om geld verlegen was. Hij
kwam echter mog 10 pop tekort en als Lis die
nou voorschoot, dan zou onze slimme vriend de
kippen weer aan Lips overdoen en meteen het
voorschot verrekenen. De machinatie zat dus ta
melijk goed in elkaar en Lips tippelde er dan ook
leelijk in. Maar nu zat de oplichter er weer tus-
schen en hij mag van geluk spreken, als het aan
den heer Muhring opgedragen onderzoek' goed uit
pakt, en hij voor ditmaal voorw. zal worden ver-,
oordeeld.
Geen prettig familieverkeer.
Een stevige landbouwer uit Callantsoog kwam
vandaag in nauw Contact met de zondaarsbank
omdat hij op '18 Febr; zijn diebaren zwager Arie
had afgerammeld.' Het is reeds lang hommelis tus-
schen de zwagers en op gezegden dag kregen
ze het allermiserabelst met elkaar, aan den Stok.
Zwager Gerrit schamperde wat, omdat Arie met
een tuf-tuf werd thuisgebracht en Arie gaf Ger
rit in- vriendelijke overweging a la minute te
stikken. Alzoo waren de rapen direct gaar. Gerrit
smeet z'n fiets op den grond en in minder dan
geen tija lagen de zwagers als stekelvarkens op
den sinteligen weg te rollen. Vandaag voor den
politierechter was het ook nog geen botertje tot
aan den boom met de nijdige zwagers en Mr. Mul
ler deed dan ook geen poging tot verzoening. Over
woog echter blijkbaar dat alle partijen wel een
beetje aan elkaar gewaagd waren en veroordeelde
zwager Gerrit op wien maatschappelijk niets valt
te zeggen, tot f 10 boete of 10 dagen.
Dat gaat zóó ook maar niet.
De goedgeslaagde gymnastiekuitvoering op 20
Nov. in café „De Witte Zwaan" te Broek had op
een 21-jarig toeschouwer geen cultiveerenden in
vloed, want het jonge mensch had zich intusschen
duchtig geoefend in een andere, minder prijzens
waardige sport, namelijk de edele kunst om in
den kortst mogelijken tijd de grootst mogelijke
hoeveelheid bier te co.nsumeeren. Daardoor was
hij wat men noemt tipsy geraakt zocht ruzie met
een ander meer ordelijk jongeling en sloeg hem
na afloop van de gimvertooning een flinke bloed
neus. De bedrijver van dit kwaad werd thans-
veroordeeld tot f 10 boete of 10 dagen.
Een duistere geschiedenis.
CEen winkeliertje te Alkmaar, vol idealen en
goeden moed begonnen, verkocht in 1922 zijn zaak
aan een ander martelaar uit den handeldrijvenden;
middenstand.. Onder de inventaris bevonden zich
echter ook een snijmachine en een snelweger, die
door den verkooper waren gekocht bij de N.V.
Berkels patent, op afbetaling. En daar deze ma
chines nog niet waren afbetaald, sneed de win-,
keiier er zich leelijk mee in de vingers. De win
kelier trok naar Mokum, doch ook daar wist menc
hem te vinden, want Berkels patent had „werk"
van de zaak gemaakt. Heden stond de, man te-j
recht wegéns verduistering. Hij beweerde echter;
dat hij later het nog op dé machines verschuldigde
had afbetaald aan zekeren v. d. L. bij wien hij in
betrekking was gekomen en die diis dit geld niet
aan Berkels patent had afgedragen. Het was een
zaak, waar voor het oogenblik noch de officier,
noch de politierechter licht in zag. Derhalve werd
op voorstel van mr. Hij mans gelast, dat de stuk-,
ken zouden worden gesteld in handen van den.
rechtercommissaris voor nader onderzoek.
Die moet aan de blauwe knoop.
Een góed gefortuneerde' veehouder uit Oterleek
maakt meer gebruik vah het verderfelijke Schie
dammer nat dan goed voor hem is. Als het ten-i
minste ooit goed is, wat ik sterk betwijfeL Zoo-
als vele stevige pimpelaars op.markten, kermissen,
openbare feesten en uitvoeringen, heeft de veefok
ker een lastige dronk over zich, waarvan ook 4»
waardige gemeenteveldwachter van Schermerhorni
een staaltje kreeg të genieten, toen hij Piét, die
'm weer aardig om had en de nachtrust van het
vredige dorp op bedenkelijke wijzte verstoofde, tot
de qrde riep. Piet ontzag zich niet van Leeuwen
een groote boef en een fijne hufter te noemen,
welke mooie titels de politieman zich natuurlijk,
niet liet aanleunen. Heden stond Piet terecht en
werd door den politierechter duchtig onderhanden,
genomen over zijn drankzucht en daaruit voort-,
vloeiende andere ongerechtigheden. De politierech
ter gaf 'm te verstaan, dat Piet nog niet gelukkig
zou zijn, als hij weer terecht mocht komen te.
staan. Thans kwam hij er af met SO gLd. boete of
50 dagen, terwijl mijnheer Muhring hem tot een
tète a tète uitnoodigde, tenèinde eens met hëm
te praten over het nut van geheelonthouding.
Een kindervriend met den luiwagen.
Van een beroemd schilder werd verhaald, dat
hij een lachend kindersnoetje met één penseel
streek kon veranderen in een weenend. Nou, zei
een droge kloris in het gezelschap, wat een gijn,
dat kan ik wel met een bezemsteel. Datzelfde!
kunststuk bewerkstelligde een losse arbeider te
Uitgeest op 23 Febr. met goed gevolg met een lui
wagen, waarmee hij een op z'n erf spelende knaap
van 13 jaar een buil in het hoofd en eéii gezwol
len neus mepte. Deze .kindervriend werd heden
door Mr. Muller tot 10 gulden boete of 10 dagen!
veroordeeld, onder aanbieding van de wijze les„
in het vervolg een wat zachtzinniger methode toe
te passen als een spelend kind hem irriteerde.
Een verkeerde boon in de koffie.
jEen 22-jarig varensgezel uit Helder is in de
laatste 4 jaar reeds 4 maal veroordeeld. Maar dit
schijnt hem nog niet tot inkeeringgébracht te
hebben. Vandaag moest hij zich weer vërant-
woorden wegens verduistering. Hij zou voor een
vriend een rijwiel verkoopen voor f 60, onder be
ding dat hij dan 5 gulden provisie zou genieten.
De vriend nam daar genoegen mee. Zelf had hij
het rijwiel in huurkoop, maar kon door werke-,
loosheid de afbetaling niet voortzetten. Hij wilde
de fiets nu afbetalen met het geld dat zijn vriend
er voor zou maken. Maar die vriend was onbei
trouwbaar. Hij verkocht het rijwiel voor 20 gul
den en streek zelf dit geld op. Een boertje uit
Anna Paulwona was de kooper. De officier en
de politierechter waren slecht te spreken over de
prestaties van dit jongmensch. Tegen hem werd
gevorderd 6 maanden gevangenisstraf met last tot
onmiddellijke gevangenneming. De politierechter
veroordeelde hem overeenkomstig dezen strengen
eisch, waarop beklaagde, die in het minst niet
verslagen scheen, door den brigadier der rijksveld
wacht bij den arm werd gevat en gevankelijk
wërd weggevoerd.
Een leeraar die er naast was.
Een leeraar uit de goede stad Helder reed in
den avond van 9 Febr. op een fiets zonder licht
en was onfortuinlijk genoeg een agent te ont
moeten. Direct draaide hij om een lantaarn en
zocht zijn heil in de vlucht, maar de diender had
hem al geschoten en riep hem met stentorstem na
af te stappen. De leeraar deed echter of z'n neus
bloedde en maakte dat hij weg kwam. Met gevolg
dat hij nog een verbaal opliep wegens ambt be-;
Lemmering. Hij stond nu terecht en wo nu nog.
erg wijs wezen door te zeggen of het dan ver
boden was op de vlucht te gaan. Nee, zei de po
litierechter, dat is niet verboden, maar het is wel
verboden om niet te voLdoen aan een bevel van de
politie om af te stappen. Dat had hij niet gehoord'
Maar de agent verklaarde, dat hij had gebulkt met
een stem, die de menschen- in een omtrek van 60
meter van schrik deed verstijven. Dus werd de
leeraar veroordeeld tot 20 gulden boete of 20 dagen
"V lergadering van den Raad, gehouden 24
Mei 'stam. 'te 2 uur. Met dien voorz., den JE.A.
heer Van1 Slboten, aanwezig alle leden.
De voorz. opent de vergadering en lbest ver
volgens ide notulen der laatstgehouden raads
zitting. Dez e worden goedgekeurd en aldus
.vastgesteld.
Is ingekomen leen schrijven van de Dir. der
Posterijen, dat aan de invoering van een 2 de
bestelling voor de buitenwijken te veel bezwa
ren zijn verbonden.
Goedkeuring is ingekomen der rekening over
1922. Een schrijven der gemeente Hemekcmcr-
Oidephaers en Noord wolde betreffende de
kosten van middelbaar onderwijs, welk schrij
ven nog al tamelijk ingewikkeld schijnt te zijn,
wordt voor kennisgeving aangenomen.
Van de muziekkapel „Kunstkring" is een
verzoek ingekomen, waarin aan de gemeente
'wordt gevraagd om f 150 subsidie.
D eheer Mienes is' van oprdeel, dat men met
dit toe te staan wel wat pp gevaarlijk terrein
komt, vreezende dat meerdere aanvragen zulk n
wonden gedaan, ook de voorz. deelt deze mee
ning.
De heer Krom voert aan, dat deze kapel
reeds getoond heeft recht van bestaan te heb
ben en biji feestelijke gelegenheid re?eds meer
malen goede diensten heeft bewezen. Ook sl
iders verleend men wel dusdanige subsidie. Ko
men andere aanvragen, dan kunnen we wc.r
'zien. D «muziekbeoefening is een tamelijk dure
liefhebberij; spr. is, er wel voor om b.v. f 100
subsidie te verleenen; ppk de heer Wijnker is
daar wel voor.
De heer Kostelijk is wat huiverig dien weg
op te gaan', en wijst naar de muziekvereenigilag
'Harmonie, die van particulieren 11 a f1200
rentte 1b,os voorschot geniet. Ook andere ver-
eenigingen voor vermaak zullen wellicht sub
sidie komen vragen. Spr. is van oordeel1, dat
in (dezen wel onderscheid dient te worden ge
maakt tussdben véreeriigingen ten algèmeene
nutte en die voor vermaak.
D eheer Met sluit zich hierbij aan, hoewel
ihij het op prijs stel't, dat in Ide gemeente et n
of-meer goede muziekcorpslen zijn. Spr. stelt
voor een ,§ubsidie te verleenen van f50. B. cn
W. hebben ide zaak ook besproken, waarbij
naar voren kwam, het meestal belangeloos aan
bieden van 'diensten bij feestelijke gélegc'nihe-
Iden. Ook voorz. voelt wel voor het verleenen
van eenige subsidie, terwijl die heer Polair
meent een lans te moeten breken juist voor
deze vereeniging, idie al getoond beeft iets te
kunh'en presteer en, welk argument door den
heer Kostelijk belachelijk wordt genoemd, ter
wijl de voorz. van bordeel is, dat men' moeilijk
'den een steun kan verleenen en den ander
niet.
De heer Blbm verklaart mee te kunnen gaan
met het voorstel Met. Niemand blijkt voor 'het
verïeene neener-subsidie van f 150. Het voor-
Krom valt met 8 tegen 3 stemmen, 'alleen' voor
de heerm Krom, Wijnker en Poland, waaraa
het voorstel Met wordt aangenomen met algem.
.stemmen1.
Door dien voorz. wordt voorgelezen het rap
port der Comm. tot Wering van Schoolverzuim,
wat voor kennisgeving wordt aangenomen. In
gekomen is de goedkeuring der Gezondheids
commissie Op aanvulling der Boüw- en- Woning -
verordening, zoadat deze nu officieel Wordt
vastgesteld.
Op advies der Gezondheidscommissie wordt
door B .en W. voorgesteld aan art. 11 der a
politieverordening toe te voegen art. lla'f ||j
Voor zoover door de Kroon ten aanzien vaa l
alle of bepaalde waren geen eisOhiëh zijn ge
steld op grond van art. 15, le lid sub' b 'der
WarenWet 1919 (Stb'l1. no. 591) is'het verbo
den, Vaat- of slootwater, of in het algemeen
water ,-dat door B. en W. onzuiver of besmet
is verklaard, -te gebruiken bij het winnen, be
reiden of het bewaren van voedingsmiddelen
en voor het reinigen van vaatwerk en gereed
schappen, beistemd om daarbij te worden ge
bruikt. Na eenigte toelichting wordt dit voor-
stel met algem. stemmen aangenomen.
Naar aanleiding van dit' besluit vraagt de
heer Kostelijk of het raadsbesluit tot verwijde
ring fder privaten ovèr de- slooten wel' veel
resultaat heeft gehad, waarop voorz. antwoord,
dat met 'het oog op de duurte en den finan-
cieèlen 'toestand van véle ingezetenen de-uit
voering niet krap in' toepassing is gebracht,
hoewel er 'bij nieuwbouw in geen geval Van
^afgeweken wordt. De heer Mienis meent, dat
beerputten 'tóch nog -wel op. dp slopt uitmojrK
