Dinsdag 20 Januari 1925.
34e
Nieuwstijdingen, Hoewel v. M. eenige jaren, en wel tot rfiii
Ma. 8 IfflTIMSSr TfLCPIKMI M
NIEUWE
L4MGEDIJKER (III II VI.
Van alles en nog wat
„Not olet" zeggen de Romeinen, hetgeen in het
Ntederlandsch overgezet zijnde, beteekent ,,'t stinkt
niet", waarmee ze natuurlijk het aardsche
slijk het geld bedoelen. Neen, waarlijk onze
gave Hollandsche gulden, het Engislsche Pond, die
Amerikaansche Dollar, de Fransche Franc, 't is
al om 't even, ze verraden hun afkomst niet.
Gelukkig maar, anders zou menig bezitter zich
„down" gevoelen. Daar heb je, om een voorbeeld
te noemen, de BarmataffaLre, het Baxmatschandaal
waarover heel Duitschland spreekt en schrijft en
ook in ons land groote boo,men zijn. opgezet. „Een
schurk" zeggen de rechtvaardigen in Israël, „een
linke jongen" gnuiven zij, die ook in den handel
zijn en vandaag of morgen ook hun slag hopen te
slaan, omdat iedereen op zijn getij vischt. Maar,
om weer ons bij Barmat te bepalen, schurk of
geen schurk handig is ie toch. Toen ie met leegs
maag en nog leeger beurs door een geloofsgenoot
van het oude bondsvlok voor eenige jaren te Rot
terdam wierd opgepikt, droomde noch de held,
noch de „schoonpapa" want dit werd later zijn
weldoener, dat het rad van avontuur zich zoo ten
zijnen gunste zou wentelen. De tjjden waren hem
gunstig en Barmat ontzag zich niet unfaire han-
de lingen te plegen. Het goud stroomde hem toe
en die} eertijds berooide kende dra zijn rijkdoms niet.
meer. Kwaad was hij niet, genoten weldaden had
hij niet in zand geschreven en zoowel de familie
van zijn als van vrouws kant haalde hij uit de put.
Zelfs stichtte hij in de Maasstad een dagblad. En
nu komt het vermakelijke van het niet stinkende
geld. Dit dagblad, opgericht ten bate van het pro
letariaat, werd gegrondvest met het kapitaal, bij-
eengewroet tien kostte van datzelfde proletendom.
Barmat zit nu achter slot en grendel na te denken,
over wat hij misdreef, edoch de ergernis over wat
hij stichtte, bleef.
Die ergernis, ze wierd een predikant in zeker
Engelsch dorp te machtig. Als een nakomer de kerk
binnen kwam, keken alle aanwezigen uit nieuws
gierigheid om. Om daar een einde aan te maken,
zei hij eens voor het begin zijner preek „Waarde
broeders en zusters, ik heb tot mijn leedwezen be
merkt dat uw godsdienstige aandacht telkens ver
stoord wordt door den licht verklaarbaren wensch
om te weten, wie nog na u in de kerk komt. Om u
de moeite te bespare'n dit te onderzoeken zal ik
voortaan de namen der laterkomienden opnoemen"
Daarna began hij zijn rede, om die na weinige
oogenblikken te onderbreken met de mededeeling
„Pachter Stubborn en zijn familie." De aldus aan
gewezenen zetten zich wel wat onaangenaam ver
rast op hun plaats en de predikant vervolgde zijn
rede. „Zoo kwam het land overvloeiende van melk
en honig in handen van Pachter Curtis en zijn
zoon met William Diggle" klonk het. De gemeente
schaamde zich en allen' namen zich voo rin het
vervolg het den geöerden voorganger niet weer
moeilijk te maken in zijn predikatie. Een tijdlang
kon deze rustig voortgaan, daa rwerd de deur nog
eens geopend. „Vrouw Symons met een nieu
wen hoed" klonk het van den preekstoel. En als
op kommando keerden alle vrouwien in de berk
zich om 'en zagen met nieuwsgierige blikken de
binnenkomende na, tot zij op haar plaats gezieten 1
was.
„Gemoedelijk" zegt ge, terecht. Poëzie is overal
overal mijn vrinden, zegt de Gienestet en de dichter
zegt verder dat het er maar op aankomt, ze te
vinden. Welnu, we mesnen nog zoo'n staaltje ge
moedelijkheid ontdekt tie hebben. In een Lim-
burgsch grensplaatsje was onlangs vergadering van
den raad. Twee dames-raadsfeden waren mede van
de partij. De zitting duurde lang, te lang naar het
oordeel van een der echtgenooten van 'n dames
raadslid. Zijn gedachten werden daden, in d' eene
hand een potje koffie, in d' andere een trommeltje
wafels, zoo toog hij ten gemetentehuize. De secreta
ris belasttei zich als bemiddelaar. Groote verba
zing toen in de raadszaal koffiepotje en versche
wafels voor den dag kwamen. Mapr weldra zit
ten da beide dames achter het koffiebakje met
wafels. Voor protest was geen rieden. Als de heeren
hun sigaartje hebben, mogen dis dames wel haar
wafeltje.
Nedier te zitten bij de vleeschpotten, te genieten
van het vette der aarde om even later tot de ont
dekking te komen, dat het aardsch Paradijs een
poel is, waar 't verderf rondwaart en het eind de
bajes wordt, onze pen is niet bij machte de ge
waarwordingen te beschrijven wielke in een 29-ja-
rig zwerver omgingen, toen hij, na in de gelagka-
mer van een hotel wat gebruikt te hebben, per on- I
geluk in den kelder belandde en zich te goed deeld 1
aan brood, kaas en ham en 't een en ander be- i
sproeide met ©en flesch druivennat. Helaas, ook
hier was het geluk niet bestendig. De kelder werd
voor dien nacht afgesloten en de zwerver zat
gevangen, 's Morgens hoorde men geklop. De po-
htie kwam en arresteerde den man, die inbrekers-
werktuigen bij zich had en vael straffen achter
den rug heeft. Er is voor de Tiielsche rechtbank
nu 21/2 jaar gevangenisstraf tegen hem geëischt.
Zulke logé's moeten straf aangepakt worden,
Want zacht «heelmeesters, geven gevaarlijke won
den, edoch zacht of hard, er zijn er altoos bij,
wien het boter aan de galg gesmeerd is en zoo
hebben we ook over de 19-jarige Utriech'tsche
schoon eeen zwaar hoofd. Uit die bisschopstad was
j ze naar het landelijke Hilversum getogen en had
1 haar intrek genomen bij een getrouwde zuster.
Vader en moeder waren daarover ver van gesticht
'en alle sommaties om terug te komen, aangezien
alles vergeven en vergeten zou worden, ze waren
als een roepende in de woestijn. Toen kwamen de
oudelui persoonlijk en 't lieve wicht liet zich
eerst overtuigen toen een „geheimdie" haar escor
teerde naar den trein. Vóór de trein in beweging
was, waagde ze nog een kansje, maar de agent
'hield een oogje in 't zeil. Vader en moeder blok
keerden elk een coupédeur en zoo wertd de reis
naar Utrecht aanvaard. Of ze zonder verdere we
derwaardigheden daar is aangekomen, is het blad
niet bekend.
We gunnen het vadertje Colijn graag
graag zelfs als 't van een ander komt maar
dan pioet Z.Exc. niet de allures aannemen van
iemand in beteren doen en een bagatel van zes
ton aan kant wil zetten, omdat de herkomst, nu
,'ja, niet is zooals hij dit zoo graag heeft. Wij gok
ken niet, gij gokt niet, zij gokken niet, maar niet
tegenstaande deze drie verbuigingen, blijven er
altijd nog wel over die wel eens een twintigje
'wagen, die vol hoop zijn op' wat eens kan komen
en gewenschelijk zal gebeuren, als vrouwe Eor>-
tuna eens de hoofdprijs aop htm staartnummer
laat vallen. Helaas, die zoete hope, dat liefelijke
droombeeld ze is ten doode opgeschreven. Men
wil de Staatsloterij om hals brengen, ze zal een
bloedloozen dood sterven. Als een der hoofdcol-
lecteurs van zijn post wordt geroepen, zal hij
geen plaatsvervanger krijgen en de loten, welke
'hij gewoonlijk verkocht, zullen worden „afge
schreven", d.w.z., 't aantal loten zal worden inge
krompen, want't monster zal den kop inge
drukt worden omdat toeh niemand gokkende rijk
wordt.
Zelfs met een paar dansende kuierstokken kom
je er niet, ook ai behooren die tot een charmante
dame. Isadora Duncan weet er van te vertéllen.
Toen ze nog in haar volle gratie was mevrouw
wordt wat aftandsch waren de aanbidders
als het zand der zee. Mooie' mannen, leelijke
mannen, maar gewoonlijk allen gezegend met het
noodige duimlood, dedlen heel vreemd als ze !t
danseresje een paar maal hadden zien huppelen.
Brieven, cadeautjes, ze kwamen bij stroomen.
Geen bleek echter de ware Jacob te zijn, als 't
op handelen aankwam was de markt leeg. De
cadeautjes verdwenen, de brieven blevten en nu
is het uur der wrake gekomen. Isadora wil al
'de minnebrieven in een boek verzamelen en met
een passend voorwoord voorzien, uitgeven.! „ïk
zal ze leeren, de trouweloozen", schreeuwde ze
tegen den heer, die haar bekentenis' voor een dag
blad mocht opteekenen. „Ik zal ze prijsgeven aan
de publieke meening, allemaal! Ik zal den naam
noemen van dien A merikaanschen millionair, die
'dertig millioen per jaar inkomen heeft en die
•mme eeuwig trouw zwoer, in hartstochtelijke, zij
het ook verkeerd gespelde woorden". Weg illusie-
Welkom chèque van dertig duizend gulden!
Spaarzaam, zelfs in liefdérbetuigingen, we be
velen het speciaal onze jongelingschap aan. Ge
lukkig is spaarzaamheid een Hollandsche deugd.
•De vroede vaderen van Bijnsburg hadden zich
de weelde veroorloofd een schrijfmachine te koo- j
,pen. N jt'jdeed zich de belangrijke vraag voor':
wat zullen we met het oude exemplaar doen? i
.Verkoopen, meende ,n deel der vroedschap. „Doe j
'het niet, adviseerde de burgemeester, „je weet I
niet, wat gebeuren kan!" „Je weet niet, wat
gebeuren kan!" stamelde ook een der wethouders,
zich daarmee solidair met den burgemeester ver
klarende. Een paar raadsleden helden evenjeens
tot deze meening over, doch er wanen anderen,'
die den verkoop van de oude machine bleven
voorstaan. Zoo ontstond er 'n kwestie, 'n oude
fechrijfmachine-kwestie. De voordeelen van den
'verkoop werden uiteengezet, de nadeielen evénééns
'blootgelegd. De debatten droegen niet steeds 'n
'vriendschappelijk karakter. Tenslotte bezweek de
voorzitter en met hem bezweken de tegienstan-
ders van den verkoop. De oude machine gaat
'verhuizen en daarmee is de eendracht hersteld
en de vrede geteekend. i
Een pendant van 't vorenstaande is 't volgen
de: Nog geen vijf jaar geleden werd te Didam
IGl'd.) nabij het station, 'n houten gebouw ge- j
sticht ten behoeve van de politietroepen. De bouw j
'kosten bedroegen ongeveer f14.000. Voor 'n hou-
ten gebouw dus nog wel 'n behoorlijk sommetje, j
De politietroepen zijn naar huis gezonden én het
gebouw is verkocht voor f900. Deze groote ver
mindering van den bouwprijs zal wel niet uit-
sluitend moeten worden toegeschreven aan de
daling van houtprijzen en arbeidsloonen. Integer) -
'deel, over 't algemeen kan gezegd worden, dat die
prijzen der verhruiksartikelen, materialen, etc.
zich behoorlijk weten te handhaven.
De mbijaad te Amsterdam. I aanhouding verleden week, te Purmenend gewoond
Gelijk reeds eerder gemeld is, heeft de van dén i ^ft' blf®f bi3 er vrijwel een vreemdeling. Waar
moord op den makelaar Busch en de verberging 1 hl3 van fd® WL-t eigenlijk niemand; af en toe
'van diens lijk verdachte v. M. kort na 1920, toen I werkte. hil* bi3_ een zijner zwagers, boeren in de
hij de bekende moeilijkheden met den nieuwen
eigenaar van het perceel Overtoom 23 gehad had,
Amsterdam verlaten. Aanvankelijk heeft hij zich
toen, geheel berooid, met zijn gezin, bestaande
uit vrouw en drie kinderen, gevestigd te Egmond.
Ook daar schijnt hij wederom verschillende on
dernemingen op touw te hebben gezet om er
financieel bovenop te komen, mét het avereehtsche
'resultaat, dat hij zich er hoe langer hoe dieper
inwerkte. Zijn verblijf is in dit dorp althans niet
omgeving, of leverde hij teekeningen voor bouw
werken. Wel wist men, dat het gezin in de witte
villa" het zoo armoedig had als zich maar den
ken laat; er was eigenlijk niets in huis. Daarte-
genove rviel het op, dat hij af en toe zich in het
restaurant van het plaatsje nog al te goed deed.
Van de ongunstige geruchten over zijn Amsteri-
damsch verleden was ook een en ander naar het
kleine plaatsje overgewaaid, zoodat er voortdu-
ren'^ allerlei praatjes over hem liepten, waaraan
heel van langen duur geweestop "een grëdën dag hi3 ee^ °P .^n vrij zonderlinge, maar ontegen
is hij er met de Noorderzon vertrokken, achter
latende een groot aantal schuldeischers, zoodat
taen daar allesbehalve over hem te spreken was.
Zijn vrouw ging met de kinderen naar een
plaats in de buurt van Purmeifend, waar haar
'vader en moeder, een zeer welgestelde boeren
familie, woonden, en zij vond bij dezen onderdak.
'Reeds vroeger was de schoonvader met belang
rijke bedragen bijgesprongen, eenmaal zelfs op
zeer krachtige voorspraak van dén makelaar
Busch, die hem wees op den ellendigjen toestand
waarin zijn dochter en kleinkinderen verkeerden.
Kort na de vrouw, en de kinderen verscheen ook
'v. M., die kwam vragen om nu ook den nieuwen
Augiusstal 'te Egmond te redderen, maar de oude
landbouwer tv as daartoe niet bereid.
Daarop heeft een van diens zoons aangeboden
een nog in het bezit van v. M. zijnd en zich te
Egmond bevindend ameublement in onderpand le
inomen voor een leening van f1600, waarmede
'dan de Egmondsche schuldeischers tevreden zou
den worden gesteld.
Om de zaken te Egmond 'te regelen, begaf de
zwager zich met v. M. en diens vrouw per auto
daarheen. Naarmafe men echter Egmond naderde,
zoo deelde de zwager mede, begon de vrees v. M.
blikbaar meer en -meer te( bekruipien, en (en
Plotte verwisselde hij zijn plaats voor in den wa
gen met een plaats in het achterste gedeelte,
blijkbaar met de bedoeling om minder in het ge
zicht te zitten. Niet zoodra was men te Egmond
begonnen met het opladen van de meubelen, of
in het dorp deed het nieuwtje de rondb. dat v. M.
er was, met het resultaat, dat de dorpelingen
met vel eschuldeischers onder hen te hoop liepen,
hem uit den auto sleepten en hem niet zachthan-
dig aanpakten. Toen zij hem loslieten, plaatste
v. M. zich met een theatraal gebaar tegenover
hen, strekte de armen uit en riep; „Hier ben ik,
jelui kunt me doodslaan, ik heb toch geen halve
cent meer." Zijn zwager wist de woedende me
nigte aan het verstand te brengen, dat hij een
bedrag van f1600 voor de verschillende schuld
eischers ter beschikking stelde, waarmede de mees
ten, blijde iets v$m hun vorderingen binnen te
krijgen, genoegen namen.
Het gezin van v. M. had intussehen voorgoed
intrek genomen bij v. M.'s schoonouders; later
zo uhij zelf erbij komen, maa rneeds toen waren
dezen daar minder op gesteld. Telkens kwam v.
M. in dien tijd bij zijn schoonvader om geld; het
is bekend, dat deze hem nooit alleen wilde ont-
vangenen er steeds voor zorgde dat bij deze be
zoeken een zijner arbeiders aanwezig was.
Na eenigen tijd werd de oude schoonvadier ziek,
en blijkbaar zijn einde voelende naderen, ontbood
hij v. M. en deelde hem mede, dat hij voor hém,
in bet belang van zijn dochter, schoon schïo
wecschte te maken. Zijn vordering op den schoon
zoon bedroeg f 73.000. Hij wilde deze schuld dioor-
haien ,mits v. M. een bedrag van f25.000 wilde
storten. Deze zeide daarloe beifeid te zijn, maar
toen het erop aankwam bleek hij slechts f15000
te kunnen betalen: voor de restejerende f 10.000
teekend ehij een schuldbekentenis.
Na het overlijden van zijn schoonvader trok
v. M. met zijn gezin in bij de schoonmoeder, die
een groote villa bewoonde in den Pur mer tussehten
'Purmerend en Edam. Deze villa had v. M. daar
indertijd voor rekening van zijn schoonouders ge
bouwd.
Het duurde niet lang na de komst van v. M.
of geen der arbeiders, met wie hij voortdurend on-
eenigheid had, wilde langer blijven; achtereen
volgens vertrokken zij en gingen bij de zoons der
oude vrouw in dienst, zoodat deze ten slotte
alleen met v. M. en diens vrouw en kinderen in
het groote huis achterbleef. Eenigen tijd heeft
zij een politieagent van Purmerend bij zich in
huls gehad; daar is wel.eens de veronderstelling
gemaakt, dat- eenige vrees voor haar schoonzoon
hieraan niet geheel vreemd is geweest. Ten slotte
heeft zij Purmerend metterwoon -verlaten en zich
te Baarn gevestigd.
zeggelijk origineele wijze een einde heeft willen
maken door het plaatsen van een advertentie in
een der plaatselijke bladen. In deze advertentie
deelde hij mede dat hij tweemaal per week in
bovenbedoeld restaurant spreekuur zoia houden
voor het verstrekken van inlichtingen aan ieder,
die ze mocht wensch^n, omtrent dé praatjes,-die
er over hem liepen. Een gelegenheid, waar'van
niemand gebruik heeft gemaakt.
Gedurende zijn verblijf te Purmerend heeft v.
M. eenige malen met de politie te doen gehad.
Den eersten keer ging het om een tegen hem door
zijn schoonmoeder ingediende aanklacht wegens
oplichting, welke echter niet tot een vervolging
geleid heeft. En nog slechts enkele maanden ge
leden heeft de politie opdracht gekregen, hem 1e
hooren over een andere zaak, welke niets had te
maken met die, waarvoor hij thans is aangehou
den. Ook in deze zaak is het onderzoek nog
gaande.
Toen hij verleden week op het politiebureau te
Purmerend ontboden was, verkeerde hij in de
meenngi, dat het weer om deze andere zaak ging.
Volkomen kalm kwam hij tenminste aan de uit-
noodiging gevolg geven; toen er echter twee amb
tenaren de rrecherche van Amsterdam waren, die
beiden hem te moeten fouilleieren, was hij ean-
oogenblik geheel van streek, hoewel hij zich'
.spoedig herstelde. Deze beidie rechercheurs heb
ben hem toen in den auto, waarmede zij geko
men waren, mee naar Amsterdam genomen.
De indruk is, dat hij hij de familie reeds lang
tevoren zeer weinig gezien was; nooit wist mien
aan welke nieuwe ellende en moeilijkheden men
met hem blootstond, en altijd opnieuw moest men
hem, terwille van de zuster, wier echtgenoot hij
was, ten koste van groote bedragen weer op
de been brengen.
„De Tel." meldt nog:
Te Egmond kocht v. M. voor f30.000 een duin
terrein voor het aanleggen van een villapark.
Voor het egaliseeren van het terPein werd
f70.000 uitgegeven. Een plan voor het bouwen
van een groot hotel en een aantal villa's werd
ontworpen. De werkzaamheden op de terreinen
I werden in den winter van 1921 op 1922 uitge-
voerd, wat de werkloosheidsvoorziening in E.g-
mond aan Zee zeer ten goede kwam.
Het kapitaal bleek niet toereikend en het ge-
lukte niet nieuw kapitaal in de onderneming te
verkrijgen, zoodat de werkzaamheden werdén
stopgezet. M. geraakte in een proces met den
geldschieter, waarbij M. zich als bijzonder han
dig deed kennen.
Tijdens het werk ontving M. herhaalde malen
bezoek van een juffrouw. Tot den opzichter, den
te Egmond aan Zee woonachtigen B. Medik, die
deze bezoeken in de in de duinfen staandte keet
wat vreemd vond, zeide M., dat die juffrouw de
echtgenoote was van een vroegerien metselaar, die
naar Transvaal was vertrokken en dat zij dus
allen tijd had om van Amsterdam naar Egmond
te komen.
Men vermoedde, dat de juffrouw gerege'd om
geld kwam, en achtte het niet uitgesloten, dat de
door de politie ontvangen anonieme brief van
haar afkomstig is, aangezien Muyiwijk thans niet
1 meer in staat was te betalen.
1 Is deze veronderstelling juist, dan zou hier
i sprake zijn van den betonwerker, die Muyiwijk
I bi] zijn luguber werk behulpzaam is geweest.
De Amsterdamsche recherche, die Dondierdag te
Egmond aan Zee Medik hierover hoorde, zet thans
in deze richting het onderzoek voort.
Busch heeft van advies gediend tijdens dfen
bouw van de garage. Hij is er tijdens den aanbouw
herhaaldelijk geweest en een feit is, dat de werk
lieden hem van gezicht kenden.
Dag en nacht houdt een recherfchteur in de ga
rage de wacht.
I11 den jongsten anoniemen brief aan het adres
van een ingezetene hier ter stede met betrekking
tot de verdwijning van. den commissionair Busch
gericht, werd de naam genoemd van een dfer met-