ZOMERTIJD. Wij maken er het publiek opmerkzaam op, dat in den nacht van 4 op 5 Juni de Zomertijd intreedt en de klokken dus een uur moeten worden vooruitgezet. Plaatselijk Nieuws - NOORDSCHARWOUDE. De collecte gehouden ten behoeve van de al leen slaande blinden te Wolfhezen heeft in deze gemeente opgebracht f38.70. BROEK OP LANGHNBIJK. Aan het postkantoor te Broek op Langendijk en de daaronder ressorteerende hulppostkantoren werd gedurende de maand Mei 1925 ingelegd f4830.64, terugbetaald f8812.95. Het laatste door dat kantoor uitgegeven boek- •je draagt het nummer 826. Nieuwstijdingen. Beslag gelego op een locomotief. De directie der Ncderlandsche Spoorwegen heeft het proces met het in haar dienst zijnde Duitsche personeel over de loonbetaling in Marken verloren Gedurende het inflatietijdperk werd de Mark tegen fo.05 bij de loonbetaling berekend. De rechtma tigheid hiervan werd door vier leden dex Ned. Ver- eeniging van Spoor- en Tramwegpersoneel betwist en de Duitsche justitie stelde hen in het gelijk. De spoorwegdirectie moet het te weinig betaalde loon, ongeveer f 8000 plus de gerechtskosten, be talen. Dit schijnt niet te zijn geschied. Want Don derdagmorgen zegt „Het Volk", werd gerechtelijk beslag gelegd op twee Hollandsche locomotieven. Bij informatie van het blad bij de directie bleek dat haar telegrafisch de mededeeling is gedaan, dat beslag is gelegd op een locomotief en een vat olie. Verder- was te Utrecht niets bekend. Men achtte niet onmogelijk, dat ook nog een tweede locomotief in. beslag genomen zou zijn. Een adjunct is naar Emmerik vertrokken om een onderzoek in te stellen. P1NKSTERDRUKTE. 'Het was Zaterdag voor Pinksteren aan de sta tions te Utrecht veel drukker dan Zaterdag vóór Paschen. De groote afstanden hadden het meeste vervoer. De middag sneltrein naar Limburg liep in tweeen. Vopral de voortrein zat goed vol, de 2de trein minder. De trein van 2.20 uur naar het noor den des lands had pech. Toen hij goed en wel op vertrekken stond, werd een wagon ontdekt (nog wel een D-rijtuig derde klasse), waa.van de assen warm aanvoelden zoouat men het raadzaam oor deelde dit rijtuig niet mee te nemen op den langen tocht over de Veluwe. Het moest worden uitgeran geerd. Amsterdam en Den Haag veel vervoer. Maar op gewone Zaterdagen in den zomer is het óók wel eens zoo druk. De derde klasse triomfeerde. Vele, vele malen. Voor de loketten ie en 2e klasse werd men a la minute geholpen, geen sterveling die behoefde te trappelen van ongeduld zegt het „U. D." De derde klas had vier loketten voor zich alleen, maar er stonden nog slierten voor. Een nouveauté was het, voor de derde klas loketten een agent van politie in uniform te zien, die daar stond bij wijze van orde-bewaring en de menschen attent maakte op de loketten, die de meeste kans op vlug-helpen boden. Er stond ook nog een spoorbeambte op post, maar deze liet het graag over aan den agent, die er blijkbaar pleizier in nad. De uittocht uit Amsterdam is natuurlijk in de beide uitgaansdagen weer groot geweest. De spoor wegen hadden alleen Maandag voor 60 etrxa^treinen gezorgd. Drommen Hagenaars zijn naar Wassenaar of- Noordwijk geweest. De Leidsche straatweg was. voor 'voetgangers haast onbegaanbaar, daar den geheelen dag onafgebroken files van auto's en rij wielen in beide richtingen de wegen onveilig maakten. Het Haagsche Bosch, de Scheveningsche Bosch jes, Marlot en de Boschjes van Poot trokken zoo als steeds vele wandelaars. Natuurlijk was Scheveningen vooral voor de bui- tenmenschen beide feestdagen de groote attrac tie. Was het den eersten Pinksterdag, ondanks den frisschen Zuiu-Wester al zeer druk, den twee- den Pinksterdag was net Dezoek uijiO.toer g.oot. Trams, auto's en aulooussen puilden letterujk uit van de passagiers. De Pier en de Strandboulevard waren op som mige uren schier onbegaanbaar en het strand krioelde van de menschen. Gedurende de Pinksterdagen, Maandag vooral, is het in het Gooi uiterst druk geweest. Maar het is niet meer als vroeger, dat alle drukte zich op enkele plaatsen concentreert. De rijwielpaden wor den steeds drukker bezocht, zooaat het langs de hoofdwegen niet zoo druk meer is als voorheen. Jammer, dat de Vereeniging voor aanleg en on derhout! van Rijwielpaden geen bijdrage kan hef fen vanrde velen, die van de voor haar rekening, aangelegde en onderhouden paden gebruik maken. Ondanks het zeer drukke autoverkeer zijn er heel geen aanrijdingen gewekt. Elen zeeheld. In een klein huisje op de Kanaalweg te Den Heider woont een van de meest beiaamidie .zee lieden, bekend onder den naam van Janus Kuiper. Iedere bewoner van Helder kent Kuiper, niet alleen van aanzien, maar hij kent ook een stuk levensgeschiedenis van dezen mensche-ixeduer. Im mers Kuiper is 28 jaar lang aenipper van' de reddingviet geweest en in deze 26 jaar heelt hij honderuen menschenlevens aan de zee ontrukt. Kuiper kent alle gevaarlijke plaatsen op de Ra zende Bol en in de Zuidergronden en met d-e grootste stormen heelt hij daar, met doodsver achting, in de oude reddingviet de menschen ge bracht uit de woedende golvenzee op het vei lige land. Jffioensdag a.s, hoogt Kuiper, die yoor kort £9. jaar is geworden, zijn vijftigjarig huwelijksfeest te vieren. Zijn leven is met recht geweest een leven van zorg en va nopolfering, zegt le „Tel." doch oen lieven ook van vreugde en blijdschap, als Kui per. na een tocht vol gevaren, met gereddfen binnenkwam. Janus Kuiper, die een stiefzoon is van den be kenden Dorus Rijkers, heefl vaiö. zijn 17e tot zijn 68e jaar steeds klaar gestaan om als het noo- dig was den strijd aan te gaan met de golven. Het aantal menschen, door hem en zijn man nen gered, loopt zeker wel in de vijf a. zeshonderd. In 1882 heeft hij met 16 man in vliegend storm weer bij Callantsoog op een omgekeerde ceddings boot gedreven, uren lang in doodsgevaar vefkce rend. Het waren drenkelingen van het Engels3ho s.s. „Strathmore", dat daar gestrand was. Acht man zijn op dezen tocht omgekomen. De burgemeester van Zijpe, ook burgervader van Callantsoog, die op het strand had staan kijken, werd beloond met de „gouden" medaille, en vijf van onze mannen, vertelde Kuiper ironisch ontvingen.... de bronzen. 28 jaar is Kuiper schipper van de reddingviet geweest. Daarvoor ontvin hij jaarlijks van de N. en Z. Hoil. Redd. Mij. f60, waarvan hij dan nog de vlet en het boothuis moest ondernou-den. N adeze 28 dienstjaren kreeg hij een pensioen van f 120 per jaar, welk bedrag in Eeoruari van dit jaar veruoogd is tot f 240. Ondtersteu- nin ggeniet Kuiper geen enkele. (Jit 't „Hielden der Zeefonds" krijgt hij een gratificatie van f 150 per jaar. Uit het Oarnegh- en andere fondsen trekt hij niets, evenmin hoeft hij wat gearegien van het bemrag dat door dï regeering ungetrux- ken is voor de oude mens cl tenredaers En waarom Kuiper eigennj Kgeen ondersteu ning krijgt? Omdat hij vier zoons neeft, waarvan er een we leen salaris van f 3000 a f 4000 per jaar heeft. Nu vinden de diverse fonds Desturen en ook de regeering, dat deze zoons wel voor hun vader kunnen zorgen. Wei is Kuiper meeruere malen vereerd met gouden, zilveren en bronzen medailles. Ingediend is een webontwerp tot versnelidla uitvoering van de droogmaking van de Zuider zee (eneiler-droogmaking vaD den z.g. Nooiidwest- polder en gewijzigde linancieele regeling). Met oen sehrobzaagje zijn vader gedood. In het peroeel Constant Reoecqueplem 2i, Den Haag, is een droevig drama ai gespeeld. Het ge rucht wilde, dat daar een moord was gepleegd. In al wachting van de resuiiaten van het poli tie-onderzoek vernam het Correspondentie-Bureau van buren, dat er in het gezin van C. H. F. van Bommei, wonend m ge'wemd perceel, herhaalde lijk huiselijke onaangenaamheden voorvielen, waaraan het leit, dat V^n B. diKwijls misbruik maakte van sterken .drank, niet vreemd was. Nadat er 's middags reeds twist was geweest, was des avonds de iö-jarig ezoon thuisgekomen juist terwijl er opnieuw oneenigheid was ont staan tusschen zijn vader en moeder. Volgens de buren moet de zoon de moeder toen hebben toegeroepen, dat zij zou vluchten, omdat er an der songeiukken zouden gebeuren. De vader moet daarop zijn zoon Jicbben beetgegrepen. Buren had den gezien, dat tie knaap door den vader in den uitbouw was geduwd. 11e lezingen lieper ver Ier uiteen of de zoen toen den vader met een zaag ggedood zo uhebben of dat deze daarin bij de worsteling zo uzijn gevallen. In eik geval was de vader weldra een lijk. De zoon werd door de buren geschetst als een goede jongen. De vader, die bouwkundige heet te zijn, zo uvolgens buren thans geen bezigheden mee rhebben. Hoe het zij, er is biijaens hjet poiitie- tioneel onderzoek komen vast te staan, dat in derdaad de zoon door den vader is beetgegrepen waaro pee nwors teling is gevolgd. De zoon greep toen het eerste liet 'beste voorwierp, dat onder zijn bereik lag, een sehrobzaagje, kort geleden door den vader gekocht en weerde zijn vader daarmede af. De scherpe punt van het zaagje •drong den vader in het hart. Het lijk is in beslag genomen. De zoon is naa rhet hoofdbureau van politie gebracht. De moeder, die in overspannen toestand ver keerde, werd -door de eerste hulpdienst naar de centrale post en vandaar naar familie gebracht. Te Sint Maartensvloi brug gem. Zijpe is bij net afgaven een collectie v.ui ruim 400 stuns oude munten 6cvo„uen. jc.r zijn ei bij .au net jaar 1300 en ze zijn van verscniilemle grootte. Botsing tusschon trein en auto. Een groote auto, waarin negen personen zaten, reed Maanuag in het Overst Lmd bij Aalsmeer over de spoo. oaan, toen juist de trein van Aalsmeer naar Amsterdam kwam aanrijden. Een voorwiel van de auto werd gegrepen en ingereden, maar het overige deel van uen wagen bleet, vermoedelijk door zijn groot gewicht staan. Daardoor werd geen' der inzittenden gedeerd. Buitenland DE POOLTOCHT VAN AMUNDSEN. Een Havastelegram uit slo meldt, dat de Noor- sche Regeering besloten heeft twee marinevlieg tuigen naar Spitsbergen te zenaen om te helpen bij de opsporing van Amundsen. Verscheidene ernstige incidenten hadden hoofdwegen, waarbij 60 personen het slachtofrer plaats tijdens de Pinksterdagen op de Britsche werden. Bij een botsing te laplosi werden 5 perso nen gewond. Uit Melbourne wordt gemeld, dat meer dan 2000 personen van de stad Wagga dakloos zijn geworden doohevige overstroomingen. Er zijn 7 personen omgekomen. Nabij Mont Luco nis een. autobus van een idijk gestort. De 25 inzittende passagiers werden gewond, waarvan 3 ernstig. PINESTBRGHBRUIKEN. 'tls al zo ovaak betoogxLr-onze tijd is arm en arm is ons leven té midden van de wonderen der wetenschap! Arm is onze tijd, arm en kil en nuchter, gladstrijkend, waai' hij het vermag, tot de zwakste sporen van eigen aard in zeden en gebruiken, doovend de laaiste sprankjes poëzie di enog opvonken uit de gouden schatkamers van sprookjes, sagen en legenden. iWat een tiental eeuwen niet vermochten, dat vermag, heiaas, de stoom, electriciteit en avia tiek, dat vermag onze prozaïsche hoogwijze, cy- nisch-onverschiiüge tijdgeest. Neen, geen sappig volksleven kan meer groeien in onze eeuw van oplijnende labrieksschoorsteenen van de vormelooze huizengroepen der moderne grootstad, waar een trieste nevel hangt van ge- woontesleur en landerigheid. Wij wonden zoo practisch en verstandig, maar ons ailedaagseh bestaan wordt zo oeenionig en kleurloos en arm. Wij bestudeeren de natuur en verwijderen ons tegelijk van haar. Em toch, hoe verder dit verwordingsproces, ver oorzaakt door de niveiieerzucht, de overbescha ving en banaliteit der groote stad, voortschrijdt, des te grooter wordt ook in sommige kringen de belangstelling voor wat er nog aan volksleven overblijft. Zoo groot, dat we gerust kunnen spre ken van een nieuwe tak van wetenscnap, ge woonlijk met den Engeischen naam „L'olidore i^ngeduid. Wat ons land betreft, wil ik hier vooral Je namen noemen van Prof. Jos. Üchrijnen uit Nij megen en v. d. Ven uit Arnnem ais pioniers van de iN edcrraiuosuie loikiore. Een heei krein steentje voor het monumentale gebouw, dat deze Torkr ores ten stichten, zou ik ook wulen aanurengen, door 'zoo nu en dan eens den lezers van dit blad wat te vertellen ovei voiks- geuruiken ,die eenmaal leefden niet alleen m eigen omgeving, maar in geneei Groot-Nederland. 'töpreekt dat in n enael courant-a. tikeitje niet diep kan ingegaan worden op den soeiaai- psychisenen ondergrond van net vorksieven; niel steeds kan gewezen wórden, hoe het recht zich juist daar vertoont, in oen vorm van zede en ge woonte. 'n Linkere maai slechts zal ik gelegenheid hebben 0 pt emerken, hoe de religie van net „volk vermengd is met een ruw,- ongexouterd, vaak ook onschadelijk naïef, ja in dichterlijken vorm ge stoken bijgeloof. Nu en dan zal ik kunnen wijzen op oud-heidensche overblijfselen, soms in oor- spronkelijken vorm, soms door de Kerk en haar groote wijsheid gekerstend. Juist omdat enkeie volksgebruiken van het keerlij kPinksterfeest nog leven in de herinnering van mijn oud-staagenooten wil ik deze artikeltjes beginnen met dat deel van de voiksheortologie of feestenleer, dat betrekking hoeft op Pinksteren. Luilak. Dat was een feestdag die Zaterdagmor gen voor Pinkster, wanneer wij, jongens, zeker niet mnider ^verlangden dan naar dien anderen heerlijken Zaterdag, wanneer de orgels gepro beerd werden en om 12 uur de draaimolen z'n proefrit deed! Vrijdagsavonds was 't vroeg bad-toe, om toch vooral om 4 uur den volgenden morgen wakker te zijn. En vindingrijk, dat we waren, om niet door verslapen het laatst op de afgesproken plaats te komen! Ik herinner me van 'n kennis 't is heusch historisch die door 'n vaderlijk verbid „om dat vroege gespook" geen wekker mocht laten afloopen, en in arren moede 's avonds een touw om z'n groote teen bond, het eind uit net bovenvenster naar buiten liet bengelen, aan weik niet kunnend, maar tamelijk' gevoelig schelletje z' n boezem vriend s morgens niet al te zachtzinnig luidde. En dan ging het zingend door de ochtend stille straten naar plantsoenen en Hout, waarvan de heerlijkheid op zoo'n stralenden Meimorgen zelfs onze niet overgevoelige jongensharten trof. Dan ook werd de sport beoeiend, niet ieder op een afgesloten terreintje, maar allen door elkaar op de gemeentelijke speel- en vechtplaats „de Kracht". Teruggekeerd naar huis, vonden we laar de „warme bollen met stroop" en zelfs hij, die o pgewone dagen dit gerecht meer medicijn dan op |gewone dagen dit gerecht meer medicijn dan elkkernij vond, deed nu zonder 'n kik te gevenf de gezonde spijs in z'n extra-hongerige maag xverüwijneu. Eerlijkheidshalve mag niet verzwe gen, dat ook 'n zener soort straatscnenderij op het programma stond. Met de genaapte stuitjes krijt uit Meesters bakje werden muren en deu ren met hierOgiyphen bescnilderd, waaruit ken ners den naam „luilak" lazen. Bossen groen en andere minder welriekende dingen werden aan de deurknoppen gebonden; soms zelfs werden deurknop en schel door 'n touw zoó verbonden, dat van binnen met geen mogelijkheid de deur was open te krijgen. Zoovierden wij 'n kwart eeuw terug den lui lak-morgen, zo ongeveer werd deze in heel N - Holland herdacht. In Haarlem was bekend do groote bloemenmarkt, welke er op Luilak ge houden werd, terwijl bijna overal op kantoren, winkels of markten de laatkomers moesten trac- teeren. 'n Eigenaardig gebruik heerschte in de Zaan streek. Daar gingen de kinderen voor lag en dauw met de „korrie", een laag wagentje aan een lang touw, uit naar de naburige dorpen. Zij had den groene takken en brandnetels bij zich en -terwijl deze luilak of „looielakgenoemd wenden rondgedragen, zong men: „De looie lak, de slaperige zak, Vanmorgen niet vroeg op esiaan, Je ken wel weer naar bed toe gaan." Soms ook: ,- „Luilak, Slaapzak, Beddeak, Kermispop, Staat om negen uren op_." Als dit spelletje verveelde, dan werd de looie lak te water gegooid, onder 't zingen van: „Van éenen, van tweeën, van drieën, van vieren, van vijven, Gooi dien looielak maar te drijven." Ik vermeid dit gebruik speciaal, omdat Ji;| te water gooien een overblijfsel is van -jen heil densche oude vruchtbaarheidsritus of „regenzau I ber", om door onderdompeling den onontbeerlij I ken voorjaarsregen te verarijgen. Ook bij de -Siowaken bestaat dit gebruik. Daar wordt „de groene George" in het water gegooij In ons land heet deze „de groene man" of zooai.l in Haarlem „klisseboer", omdat hij geheel mei klissen overdekt is. Pinksteren. Onder de aïgemeene Pinkstteig gebruiken mag op de eerste plaats genoemd wor den de z.g. „Pinksterbloem" of Pinksterbmij I Ook deze is de verpersoonlijking van de groei! kracht, wat o.a. uit haar bloemkroon en loof versiering blijkt. Het schoonste meisje van hetf dorp werd eertijds als Koningin onder gejuich gezang rondgeleid; naderiiand ontaardde dit gd bruik ,ais zoovele andere in bedelpartijen. :'ft| Scherinerhorn, Beemster en Purmerend, ging weesmeisje, in 't wit gekleed, met bloemen g£ tooid ,e nmet een bekrans ten beker in de ha a rond ,met een weesjongen ais geleider, die .een metl bloemen omwonden stok in de hand droeg, sommige Noordbrabantsche en Limburgsche d pen wordt nog heden ten dage deze pinksterbloem! gevierd. Eigenaardig is 't, dat uit de rijmpje- die daar gezongen wordlen, blijkt, dat 't heele maal geen eereoaante is, om als Pinksterlaruidl óf Pinksteriummei te fungeeren. Wel is 't oeJ huldiging van den genius der vruchtbaarheid! maar om dien genius voor te stellen, werd uitverf koren... de langslaper op den Pinkstermorgen Gp veel piaaiseu is dan ook de kroon van brand! netels en wordt het slachtoifer met brandnetel,f Een ander gebruik ,waar ik aan herinneren I wil, is de z.g. „doruoed Up PinksteUnacht wordi bij 'n verbaren vrijster of vrijer een stroopop op 'tl dak op de hoaiberg bevestigd, vergezeld van dorüoedsDrief, waarin verzen voorkomen als deze „Wilt dit beeltenis aanschouwen, [Wan thet zal u wel berouwen, Dat zij nu zal trouwen gaan, En gij moet nu achter staan." 'tSchijnt dat dit gebruik alleen nog bekend in Waterland en 'n deel van West-Eriesland'. Voor onze eigen omgeving wil ik nog wijz«| op enkeie 2e PinKSterdag-gebruiken. Op de eer! ste piaats t z.g. „dauwtroppen", wat in andenj plaatsen -op den Hemelvaartdag geschiedt. Weer is 't als op den luilakmorgen, vroeg op! staan ,nu echter door de ouderen. En. dan del Hout en de bosschen in. Als de~ zon nauwelijks I boven de Overdieianderijen was opgegaan, lang! de tuinen met zacht-wuivende gouden-regen enl geurende seringen en „hagedoorns" naar de plerfc-f üg-stille lanen van onze onvergetelijke schoonef Aikmaarderhout! Daar geurt van verre u tegel moet he tscherp-doordringenld! aroom van de „ti ters". Ja, die toeters! Nergens in ons land heb ik| ze gevonden zóó mooi, zóó geurend als in de liefde Alkmaarsche omgeving. Ik geloof zeker! dat het menig Alkmaarder-in-den-vreemde gaat I als mij, die in de zeldzame gevallen, als er eensI ergens echte „toeters' 'staan met 'n lichte wee! moed, met 'n onuitgesproken heimwee terugdenk! aan Alkmaarsche Pinksterdagen! Onbegrijpelijk is 't, dat ook dit prachtige ge l bruik steeds meer uitsterft. Ik heb ze elk jaarI zien slinken, die kleine schare getrouwen, die nal de wandeling in een der Heilooër café's hun ver f •frisschingen gebruikten. En dan naar de muziek! Langzaam en plechtig klonken de koralen van| het Alkm. Sted. op dit ongewoon vroege uur 1 de Hout. 'tWas of de tonen van deze religieuzel muzie kin de harten van de dluizende toehcoral hoorders iets stortten van de wijdingsvolle stem-[ ming van dezen mid-lentemorgen. Een ander 2e Pinksterdag-gebruik betreft heil Noord-Hollandsche platteland. In den goeden ou-l den tijd, d.w.z. den tijd vóór de wegen onveiligI werden gemaakt door autobussen en Eordjes gingen clp dezen dag alle boerenzoons met del uitverkorene huns harten uit Pinksterrijden. Hetl vurigste „peerd' 'werd netjes opgetuigd voor del tilbury gespannen en dan ging het 's middag-! in lange rijen van dorpsgenooten stadwaarts, waitfl men zich in de verschillende ontspanningsgelegen f heden tot 's morgens vroeg, tot „meikerstijd" vermaakte. Lang heb ik gezocht naar een verklaring vanl dit Pinksterrijden, maar vond er nog geen, die! bevredigde. Wel is 't eigenaardig, dat op sommig«l palatsen in België op dezen dag de bekende f paardenommegangen plaats hebben. Dan rij dei I de deelnemers op hun versierde paarden driemaal I om de kers. Ook in Duitschiand is het „MeirijT den' 'bekend; de Pinksterruiters rijden daar oral de akkers ter bevordering van de vruchtbaarheid, I terwijl aan d e4 hoeken het Evangelie gelezen I wordt. In Silezië worden tijdens dezen omme l gang vrome liederen gezongen ,ter afwering vaal onweer en hagelslag. Zou ons Pinksterrijden mis-f schien ook 'n dergelijke godsdienstigen oorsprong hebben Als slot van dit artikeltje wil ik nog even wij-1 zen op het vieren van 'n 3en Pinksterdag, ï00?J ik weet, vrijwel tot Noord-Holland beperkt. P' I duidt m.i. wel op het feit, dat in vroegeren bjJ| toen 8 of 14 dagen vacantie onbekende luxe "';11 ren, juist de Pinksterdagen uitgekozen weri'j11 om hun lichaam en geest te ontspannen. Hoow! voorwaarde van ailes was echter: mooi strak" I zomerweer, hetgeen ik dan ook alle Piok3Ur f vierders dit jaar van harte toewensch. Be heidevelden van Drenthe. Onze eeuw vestigde hierop eene bijzondere aan dacht die men daaraan in vroegere tijden uiiB®e jH li-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuwe Langedijker Courant | 1925 | | pagina 2