tm LanoedilHer courant (TujeefleBtatfj
ZATERDAG 11 JULI 1925.
4et leven in de Hoofdstad
jjfT LEVEN IN DE HOOFDSTAD.
Het spreekt vanzelf dat ik in de nu komende
irtikelen een terugblik zal geven over de ver-
bezingen en daaraan eenige beschouwingen zal
jgtknoopen. Natuurlijk niet van politieken aerd,
jijn plicht gebiedt mij absoluut neutraal te zijn
,tt deze plicht valt mij buitengewoon gemakkc-
ijk. Want al geloof ik ronduit gezegd niet in
leolute neutraliteit bij denkende wezens, daal
der toch een meening heeft, die door verschil-
ende oorzaken kan ontstaan: 'tzij door het milieu
paarin men altijd heeft geleefd, 't zij door een
tfvoelskwestie. 't zij door redeneering en veelal
'oevallige ondervinding, toeft bei\ ik overtuigd,
aist door mijn aangesloten zijn, bij' een der par-
Sen, kalm en vooral eerlijk, zonder bijbedoelingen
ie ook onbewust kunnen ontstaan^ en zonder
Jooroordeelen vooral ten opzichte van Amster-
la®, de werking en gevolgen van, eerlijkheids
itandpunt kan bespreken.
Ik meen deze stof echter over verschillende
,rieven te moeten verdoelen.
Het gaat er alleen om een stelsel te vinden of
iet huidige zoodanig te verbeteren dat de in
richten van dat deel der bevolking, waarvan men
nenschelijkerwijs zou mogen verwachten dat het
staat is zelfstandig ta oqrdeelen zoo goed en
juist mogelijk door een verkiezing tot klaar-
ieid worden gebracht, m. a. w. dat de volksver
tegenwoordiging in miniatuur een zoo ruim moge
lijk beeld geeft in geestelijken zin van het volk.
Vooral nu, dat de kiezerij nog versch in 't ge-
keugen ligt doch de mogelijkheid is uitgesloten
lat het ietwat filosofisch beschouwd kan wor-
len als een poging om voor den een of den andier
partij te kiezen, lijkt mijl hot tijdstip gunstig
jit voor alle denkende en eerlijke medeburgers
ins kalm te bespreken.
Het oude stelsel, waarbij de volstrekte meer
ierheid, en na de herstemmingen het de helft
dus een. stelsel den doorslag gaf, was uit den
ijd geraakt. Toch lag de groote onrechtvaardigj-
leid toen nog niet zoozeer in, ,de wijze van stem
men als wel in de eenzijdige samenstelling van
iet kiezerscorps. Dat dit uitgebreid en algemeen,
moest worden was in die dagen de leus van allen
lie den vooruitgang wilden dienen. De macht-
iebbende partijen uit die dagen meenden echter
lat wanneer het kiesrecht zou worden uitgebreid
a de richting van algemeen, zij wel eens geheel
n den hoek konden warden gedrongen. Toen /.ij
lus voelden dat zij aan dien volkseisch zoudlen
moeten toegeven aanvaardden zij daarbij gaarne
le clausule: getemperd door evenredige ver ter
;enwoordiging. Dat zij daarvan nooit hadden
rillen weten toen zij nog de meerderheid haddien,
rij hier even vastgesteld.
Ook moet ik nog even terugkomen op dit, woord
algemeen. Dat algemeen was en is niets -in
ters dan een frase, een zand-in-de-oogen-stpooierij,
jeu speculatie op klank-effect. Werkelijk alge
meen kiesrecht bestaat niet en Kan nooit be
staan. Immers dan zou elk kind, elke idioot,
tlke gevangene, daarvan niet zijn uitgesloten.
3e eerlijke bedoeling van hen, die voor A. X. en
stemrecht streden, was alleen dat niemand uit
floten werd wegens zijn financieel© positie, zijn
liet aangeslagen zijn in de directe belastingen f
wegens het beroep dat hij bekleedde. Jammer
jenoeg is toen nooit duidelijk in elk geval
zeer onvoldoende omschreven wie wel recht
m meespreken dus van kiezen had.
Uitgesloten zijn menschen beneden een zekeren
eeftijd, personen die blijkens medisch attest in
Ben krankzinnigengesticht worden verpleegd (de
,outoerekenbaren" die zoo vaak door onze recht-
>anken buiten vervolging worden gesteld zijn
ierbij niet eens inbegrepen!) en personen die
ijdens een verkiezing door de justitie van hun
rijheid zijn beroofd. Enkele minder voorkomende
jevallen, o.a. curateele, wil ik buiten bespreking
aten.
Waar het op aan komt is dit: zijn ae tegen
woordige kiezers allen berekend voor hun of haar
laak. Zijn zij bevoegd tot oordeelen? Kan men
uenschelijkerwijs gesproken aannemen, dat zijl er
sen meening op na houden, iets begrijpen van
ie taak die hen is opgelegd? Dit is een zaak
lie nu eens ernstig onder de oogen moet worden
gezien. De gemeenschap zoowel als de burger
rischen waarborgen op allerlei gebied. Men gee it,
geen lucifers, hoe nuttig deze uitvinding moge
zijn in handen van kinderen. De verdere bespre
king en beantwoording van deze vraag stel ik
uit tot later.
In den strijd om waa radhtige Evenredige Ver
tegenwoordiging, een kwart eeuw geleden, was
'k een der pioniers. Gesteund door mannen als
de Koo en Justus van Maurik Jr., ciie mijne
beschouwingen als hoofdartikelen plaatste in de
teen zoo gezag hebbende Groene Amsterdammer,
'kitte ik voor een stelsel dat vrijwel overeen
zwam met het toen pas ingevoerde Belgische stel-
sul, minus het meervoudig kiesrecht. Hoe dat
'telael precies werkte, hoop ik later precies aan
te geven. Het spreekt van zelf dat men niet stil
"lijft staan en dat ik momenteel ook dit niet
^voorwaardelijk zou aanbevelen al is het dui
zendmaal te prefereeren boven de kwasie even-
zedige vertegenwoordiging, waarmee men ons
leeft opgescheept en waardoor men den zelfstan
digen kiezer vrijwel alle macht heeft ontnomen
die te leggen in de handen van de politici van
kroep. In zeer veel gevallen is de tegenwoordige
ztezer een marionet, luisterend en gehoorzamend
een zeker parool, waarvan hij do beteekenis
"iet begrijpt, óf als hij dit wel doet, toch maar
B^oorzaamt in de hoop dat het toeval er toe
'zal leiden dat zijn bedoeling toch nog tot haar
recht komt.
De verkiezing van 1 Juli levert eenige resul
taten op die elk eerlijk mensch met groote er
gernis moeten vervullen. (Politiek is bij deze uit
spraak absoluut buitengesloten). In de eerste
plaats denk ik daarbij aan de lijst Staalman
'Henri ter Hall. De eerste was no. 1 in 12, no. 2
in 6 districten. Ter Hall is geheelonthouder,.
Staalman is adviseur van „Vergunning" en dus
naar we moeien aannemen qua overtuiging voor
stander van matig alcoholgebruik. De mogelijk
heid bestaat dus dat de vurige anti-alcoholisten,
die nooit een krijgsman in dienst van god alco
hol zou steunen, door op ter Hall te stemmen zijn
verklaarden tegenstander in de Kamer heeft ge
bracht.
Mensch erger je niet, want er komt nog wel
meer. Zij die op deze bijlijlst stemden, wenschjten
blijkbaar een bepaald persoon in de Kamer te
brengen. Zij die alleen een der liberalen wilden
stemmen maakten de hooftlijst rood. Op ten Hall
werden veel meer stemmen uitgebracht dan op
deren. Welk excuus echter door den kantonrechter
niet werd aanvaard, zoodat de man werd veroor
deeld tot f 4 boete of 4 dagen hechtenis.
Dat was niet voor den bakker met den bakker..
Een de#/kunstenaar te Noordscharwoude, wiens
roggebroodbaksel jammerlijk was mislukt, had
in den laten avond van 9 Mei omstreeks kwarc
voot twaalf uur zijn 17-jarig inwonend knechtje
nog aan 't roggebrooddeegkneden gezet, welk feit
door de autoriteiten niet onopgemerkt was ge
bleven. Voorts werd ook nog geconstateerd, dat
in de bakkerij ontbrak oen arbeidslijst, terwijl
ook een arbeidslijst niet "tegenwoordig was. De
arme bakker raakte er dus in voor 3 receptjes
en werd heden, ondanks zijn beroep op de treu
rige mislukking van fijns roggebroodbaksel in
de aan waanzin grenzenden ijver van zijn 17-
jarigen discipel, veroordeeld tot 3 geldboeten,
totaal bedrag 20 pop of uit te brommen bij niet
tijdige betaling met 14 hechtenisdagen.
I Je moet maar boffen.
Een hondenrijder uit Alkmaar, scharrelaar in
ongeregelde goederen, werd op 19 Juni te Cas-
tricum gesnapt, omdat hij reed op zijn hondensnor,
ONS LIVINGSTONE-RIJWIEL
is gewild om zijn zeldzaam lichten gang; om zijn sierlijke afwerking en om zijn
prima kwaliteit. Berijdt daarom een
LIVINGSTONE-RIJWIEL.
Een eerste klas rijwiel tegen derde klasgeld. Aanbevelend,
C. HEINIS, MIENT 29, ALKMAAR.
Staalman, doch ondanks dit werd laaistgenoemdfe
verkozen verklaard, wat alleen hieraan is te
wijten dat door onze tegenwoordige wet met
ongelijke schalen wordt gewogen.
En nu komt nog het fraaiste: de stemmen, uit
gebracht op ter Hall, den geheel-onthouder en
zakelijken vrijheidsbonder, voorstander van het
particulier initiatief en tegenstander van socia
lisatie, zijn verdeeld over vier candidaten die
daardoor (plus andere ongerechtigheden) morgei
-absoluut ten onrechte in de Kamer zijn gekomen.
Menschen, jullie die op ter Hall hebben ge
stemd, hebben gemaakt dat gekozen is óf de
heer Staalman, óf een sociaal-democraat, óf een
Katholieke Staatspartijer, óf een Christelijk-His-
torische.
Ook de z.g. „Middenstandslijst" heeft moreel
als gevolg van deze verkiezing recht op één
vertegenwoordiger. Die.zou ze hebben gehad als
men niet had verzuimd de Haarlemsche lijst met
de anderen te verbinden en die zou ze ook nog ge
had hebben, ondanks dit „verzuim" zoo men niet,
dank zij de jongste verslechtering der keswet
hetzelfde ignobele spelletje had kunnen en moe
ten uithalen als met de ter Hall-lijst is geschied.
Zoodat per slot van rekening een deel der Ier
Hallianen en alle Middenstanders gestemd heb
ben op een socialist, een katholiek of een Christ.
Historische en dat zij nog mogen zeggen:
„Wij weten niet eens op welke dier drie kamerk
leden wij gestemd hebben. Als bij de vrede van
Rijswijk is er gehandeld bijl ons, over ons en
zonder ons."
Kechtzaken
VOOR DIEIN KANTONRECHTER.
Strafzitting van 10 Juli.
Die maatschappij „Utile" oud kein Ernie.
De tegenwoordig altijd voorradige Utilé agent
ontbrak ook heden weer niet op het kantonrech
ters bokkebankje. Althans in den geest, want
van zijn vleeschlijk aanschijn was niets te be
zichtigen. Beklaagde had op 30 April aan een
mager huismoedertje te Heerhugowaard, getooid
met een veridealiseera politiehelmhoedje, een
Utilébrief verpatst.
De kantonrechter raadde het moedertje aan
liever in de Staatsloterij te spelen en veroordeelde
den Utilé-debitant uit den polder der "blauwe
reigers tot f6.'boete of 3 dagen.
Reticulum in morfi slachting, van een
nuchter kalf.
Eten 70-jarig veehouder te Akersloot, die door
den ooievaar was verblijd met leverantie van
een nuchter kalf, constateerde tot zijn sdhrik,
dat het beestje sukkelde aan diarrhé, wat voor
een nuchter kalf niet gezond schijnt te zijn. Hij'
ontbood qpverwijld een loouslager die het los-
lijvige beestje met bekwamen spoed om zeep hielp
en het stoffelijk overschot volgens de regelen
der edele slagerskunst, knaphandig bewerkte.
Eenige deelen des nuchteren kalfs werden weg
geschonken en de rest hield de oude heer voor
eigen gezinsgebruik. Er was echter geen reke
ning gehouden met de vleeschkeuringswet, «le
aangifte was verzuimd en de vereischte keuring
had niet plaats gehad, derhale, daar je verradfer
nooit sluimert, tippelde ae loonslachter er leelijk
in. De kantonrechter deed uitkomen, dat de vee
houder hier feitelijk de hoofdschuldige was en
animetrd ehem,1 toen hij beklaagde tot f 12 boete
:of 6 dagen veroordeelde, om ook de helft van drie
boete te betalen. 'De getuige kreeg ook nog tijd
verzuim uitbetaald! Het is wel merkwaardig, zoo
druk de getuigen op het. kantongerecht het altijd
hebben.
Een bron van fijn sjokkielub.
Een 60-jarig krom veeboertje uit Castrieum
had niettegenstaande de ontvangen waarschu
wing, lichtvaardig verzuimd een op zijn erf ge-
etaleerden en minder aangename geuren versprei
denden mesthoop, die zich lievond binnen de 30
meter van den openbaren weg en bebouwden kom
der gemeente op te ruimen. De ouwe baas %&r
tuigde plechtig van zijn goeden wil, maar beriep
zich op overmacht en de tegenwerking van Ju
piter Pluvius, den regengod, die hem had belet
het restantje mest op zijn weiland te distribu-
zonder de honden te leiden aan een touw of
ketting zooals de trekhondenwet voorschrijft.
En vandaag was hij voor het gerecht gecom
mandeerd, om hem die nonchalance eens voor
goed af te leeren.
Maar helaas, de kantonrechter greep er leelijk
naast, daar de dagvaarding als datum der over
treding vermeldde 27 Juli! een onbediuidlendia
schrijffout, maar die oorzaak was dat de ambte
naar de dagvaarding moest intrekken en le be
klaagde, zonder verder te worden lastig geval
len, naar moeder kon gïtan.
Eerstvolgende strafzitting 21 Augustus.
Plaatselijk Nieuws
- OUDKARSPEL.
Achter den rug zijn ze alweer de feestdagen voor
de schoolkinderen. Was van den traditioneelen 3en
Donderdag in Juli (op dezen dag had men altijd,
mooi weer) afgeweken, ook thans werd het school
reisje door schitterend weer begunstigd. Niet te
warm maar zooals men het slechts kan begee-
ren. Men zou haast kunnen spreken van school
reis, want de reis, di i per autjo's van de Fa. Kok en
Tuinman werd gedaan, ging naar Bloemendaal,
waar de ruïne van Bredenode onder groote belang
stelling werd bezichtigd, eveneens daar naar duin,
waar eenigen tijd naaT hartelust werd genoten. Van
daar waar Zandvoort, waar natuurlijk de kinderen
moesten „pootje-baden" en daarna spelletjes op
het strand, waa-voor eenige prijsjes waren beschik
baar gesteld. Dan ging het weer „huistoe" maar
eerst naar „Kraantje-lek" waar de prijsjes werden
uitgereikt, niet alleen, maar ook de niet-prijswin-
ners(sttrs) iets mochten uitzoeken.
Het spreekt vanzelf dat op de verschillende pleis
terplaatsen brood, versnaperingen en verfrisschin-
gen werden gebruikt, die even gauw als ze werden
uitgereikt in de grage magen verdwenen.
Vanaf Kraantje-lek ging het aan één stuk door
naar huis, maar de vroolijkheid zat er in, en me
nig liedje weerklonk.
'Overal veel belangstelling, maar zeker niet in
het minst aan den Langendijk, waar met zooveel
liefde de»? schoolreisjes worden georganiseerd.
'En wat dergelijke reisjes tot een onverdeeld ge
not maakt is de uiterste zorg van de Fa. Kok en
Tuinman aan hun auto's besteed, om alles zoo be
trouwbaar mogelijk te doen zijn. Natuurrijk had
er onderweg dan ook geen enkele stoornis plaats.
Zeker mag nog e?n woord van dank' worden ge
bracht aan de burgerij voor de vtele en ruime gaven,
en aan de verschillende dames-commissieleden, die
alles den dag van tevoren hebben klaar te maken
en te regelen.
- BROEK OP LANGENDIJK.
Gisteravond vond de inschrijving plaats voor
de nieuwe overkapping voor de veiling alhier.
Begirooting timmerwerk f30.000.
BcgTOOting Schilderwerk f 175°--
Ingeschreven werd door de heeren:
Timmerwerk:
J. de Jong, Broek op Langendijk f39950-
MatsenHamstad De Rijp 39540.—;
B. de Wit Koedijk „38276.—
K. Wester Sint Pancras „36900.—,
P. Oostwouder Koedijk „36520.
A. Schram Sint Pancras 34900.
G. Hartland 339°°-
J. de Vries Zuidscharwoude „32900.1
P. van Exter Zuidscharwoude „32600.
K. v.d. Plas Broek op Langendijk „32150.
W Giltjes Broek op Langendijk 3135°-
Gebrs. Kuitwaard Broek op Langendijk „32580.
J. Vroegop Broek op Langendijk 31950.
C. Kloosterboer Br. op Langendijk ^-„29989.
Voor het Schilderwerk:
Wed. S. Kok Koedijk f 1650.—
W. Wagenmaker Koedijk 1800.
P. J. de Hartigh Broek op Langendijk 1780.—
R. B(ok Sint Pankras 1285.
W. :Blok Broek op Langendijk „1185.
- OUDKARSPEL.
De dagen ran de V.V.V.V.V.-fïeesten beginnen
almeer te naderen.
Zijn eenige weken terug de vragenlijsten aan de
verschillende gymnastiekvereenigingen toegezonden,
uit de vele tftans terug ontvangen brieven blijkt,
dat bij die vereenigingen groote animo voor deze
feesten bestaat en kunnen we thans reeds zeggen,
dat door de vele deelname, het succes van den
Zondag als sportdag verzekerd is.
De voorbereiding kost natuurrijk veel tijd, en nog-
lang niet alles is geregeld, maar wanneer ook van
de zijde der leden van de vereeniging de animo
zoo groot is als die van de diverse vereenigingen,
en bestuur en commissie kunnen weder op hunne
medewerking rekenen, dan zal Oudkarspel met de
a.s. kermisdagen in het toeken staan van het ware
Volksvermaak.
Wij zullen allen zooveel mogelijk op de hoogte
houden van al hetgeen wordt gedaan en aanstonds
staat te gebeuren.
'Evenals het vorig jaar heeft men de beschikking
gekregen over het zoo prachtige D.T.S.-terrein.
- ZUIDSCHARWOUDE.
JUBILEA.
Den i6en Juli a.s. zal het 40 jaar geleden zijn,
dat de heer C. Kroon werd benoemd tot Lid van
het Bestuur van de Banne Zuidscharwoude; tevens
zal -dan de heer T. Kpstelijk 25 jaar als zoodanig
in genoemde Banne zitting hebben en de heer
S. Rol deze maand 25 jaar Poldermeester van
den Zuidscharwouder Polder zijn.
NAAR HET ECONOMISCH HERSTEL.
De toestand iu den kleinhandel.
Het „Hdbl." schrijft:
In ons hoofdartikel over den gouden standaard!
in het avondblad van 7 dezer, schreven wij:
„In denzelfden tijd, waarin de toestand in En
geland zich zoo ongunstig heeft ontwikkeld, is
au ons land, dat dezelfde beweging als Enge-,
land ten aanzien van zijn wisselkoersen heeft
meegemaakt, de toestand van het zakenleven be
langrijk beter geworden, al kan ook te onzent
de malaise nog niet als geweken worden be
schouwd."
Dit heeft ons een ingezonden stuk bezorgd
van een winkelier, die schrijft, dat de winkel
stand in depractijk zeer weinig bespeurt van'
die aanmerkelijke verbetering. „Ziet maar eens
eiken dag de lijst van faillissementen en vraag
maa reens aan importeur, grossier of fabrikant,
hoeveel onbetaalde wissels deze retour krijgen."
De schrijver meent, dat de toestand erger is dan
ooit te voren, ja zelfs dat er een noodtoestand
heerscht. Het jaar 1924 was slecht, 1925 is nog
veel slechter. De winstmarge is enorm gedaald,
doordien men tracht, door prijsverlaging den om
zet op peil te houden." De inzender schrijft
een en ander toe aan de loonsverlagingen, waar
door de koopkracht der bevolking is verminderd.,
Hij dringt aan op maatrtegelen van regeerings:-
wege ,o.a. door scherper wettelijke bestrijding
van de oneerlijke concurrentie in den vorm van
uitverkoopen etc.
Over dit laatste valt natuurlijk te praten, in
dien aannemelijk kan worden gemaakt, dat op
dit gebied inderdaad ernstige misbruiken bestaan,
waartegen met succes door wetswijziging opgetre
den zou kunnen worden. Het schrijven geeft ons
echter aanleiding tot een meer aigemeene be
schouwing. Het is inderdaad een feit, dat de
winkelstand hier te lande steen en been klaagt
en dat ook grossiers etc. veelal van meening
zijn ,dat de toestand geen verbetering, maar inte
gendeel een verderen achteruitgang vertoont. In
die kringen is men het dan ook geheel oneens met
beschouwingen, waarin gewag wordt gemaakt van
een verbetering in ons bedrijfsleven.
En toch is het een feit, dat die verbetering is
ingetreden en zelfs gelukkig reeds vrij groote
vorderingen heeft gemaakt. Dat men er in boven
bedoelde kringen zoo weinig van bemerkt, ligt
hieraan, dat het herstel zich vooralsnog in hoofd
zaal! in een andere richting beweegt.
Wat den toestand hier te lande gedurende de
achter ons liggende crisisjaren zoo buitengewoon
«onrustwekkend heeft gemaakt, was het feit, dat
onze uitvoer, de kurk, waarop het economisch
leven hier te lande drijft, op zulk een beangsti
gende wijze achteruit ging. Wat thans aanleiding
geeft tot een zooveel hoopvoller opvatting, is
de omstandigheid, dat onze uitvoer, zoowel van
landbouwartikelen als van fabrikaten, zich weder
krachtig heeft hersteld, zoodat ons riand blijk
baar op de wereldmarkt weder behoorlijk kan
mededingen, in tegenstelling b.v. met Engeland,
waar dit tengevolge van omstandigheden die wij
in ons artikel over den gouden standaard uitvoe
rig uiteen hebben gezet tot nu toe slechts in
veel mindere mate is gelukt.
Het is hierbij een kwestie van wat men riet
en niet ziet. Onze winkeliers, onze handelaars,
in goud en zilver etc. verdienen er schijnbaar
niet meer om, wanneer de Twentsche katoenfa-
brieken, de kunstzijde-, de margarine-, de gloei
lampenfabrieken etc. hun afzet in het buiten
land vergrootenden wanneer onze land- en tuin
bouwers weder veel grootere hoeveelheden pro
ducten tot loonender prijzen in het buitenland!
kunnen afzetten. Zelfs kan de winkelstand etc.,
ondanks deze opleving, wel veel minder ontvan
gen dan vroeger, doordien de ingetreden verla
ging van prijzen en loonen zich in sterke mate
in de bedrijfsuitkomstên doet gevoelen.
Men stelle zich echter eens voor, hoie de toe
stand ook op dit gebied zou zijn, wanneer onze
export zich niet had hersteld. Dan zou immers
de werkloosheid, evenals in Engeland, belangrijk
grooter zijn geworden. Dan zou de koopkracht
van breede kringen der bevolking nog veel klei
ner zijn, dan thans het geval is. Dan zouden
nieuwe, zware lasten gedragen moeten worden
voor ondersteuning van dit heirleger van werk-
loozen, dan zouden ook de winkelstand en d©
grossiers er nog heel wat slechter aan toe zijn,
idan thans veelal nog het geval is.
In ons bovenbedoelde artikel wezen wij er op,
dat de malaise in ons land nog niet als geweken,
kan worden beschouwd. Wij dachten daarbij meer
speciaal juist aan den toestand in den kleinhan
del. Die ingetreden herleving komt echter indi
rect ook aan deze kringen ten goede, in zooverre
dat zij ze voor een nog veel erger situatie heeft
spaard. Hopen wij, dat het aigemeene herstel
verdere vorderingen zal blijven maken, opdat
eerlang ook in deze kringen beter ©toestanden
mogen intreden. Naast een uitbreiding der aige
meene bedrijvigheid kan hiertoe een vermindering
van den belastingdruk medewerken, die op haar
1 beurt slechts bereikt zal kunnen worden door
voortgezette bezuinigingen in de uitgaven tter
publieke lichamen.
