NIETJ WE
0
0
0
Donderdag 23 Juli 1925
84e J'iarra^g
$tO. 86. liTEiie. rËiEmaiifB si
LAil(«ElUKER COURANT.
Buitenlandsch Overzicht
Nadruk verboden.
[Toen in Januari 1923 de Fransche en Belgische
iroepen het Roergebied bezetten, leek er alleen
een Duitsch leger te ontbreken om een nieuwen
iJransch-Duitschen oorlog onvermijdelijk te ma-
jet, Nu ruim anderhalf jaar later de ontruiming
ming van dit bezette gebied begonnen is, onder-
Jiandelen beide staten over een wederkeerig waar
borgverdrag. De feiten alleen bewijzen reeds de
verbetering die in den toestand van Europa en
de onderlinge 'verhoudingen is ingetreden. Want
sinds de vrede van Versailles tot stand kwam,
is dit toch wel duidelijk geworden, dat het de
Fransch-Duitsche tegenstelling is, de rivaliteit
tusschen deze nabuurvolken, waardoor Europa in
onrust en de wereldvrede telkens opnieuw be
dreigd wordt. De houding van tal van Fransche
Bcbrijvere, geleerden en generaals, die een oproep
tol de wereld hebben gericht, ten einde uit het
yerdrag van Versailles de bepalingen geschrapt
t eknjgen. die Duitsch lands uitsluitende schuld
to krijgen, die Duitschland's uitsluitende schuld
nau den oorlog vaststellen, bewijst, hoe men zich
ook in Frankrijk bewust wordt, dat de groate
wereldoorlog uit alleriei oorzaken ontstaan is en
piet één volk daarvoor aansprakelijk kan gpsteld
worden, maar tevens, dat de Fransche revanche
gedachte en de Fransche begieert© om de verlo-
ien provincies terug te winnen, dat in 't alge
meen de Fransch-Duiteche verhoudingen van vóór
1914 op het ontstaan van dien oorlog een bijzin-
deren invloed heeft uitgeoefend. En het is deze
Fransch-Duitsche verhouding, die feitelijk de
eeuwen door Europa in onrust heeft gehouden,
en die ook nu na den door Frankrijk gewonnen
oorlog de internationale verhoudingen is blijven
vergiftigen. Engeland heeft dat begrepen. En
ranneer thans de verhouding zoo'n geheel andere
e dan in 1923, dan is dat zeker voor een goed
leel aan Engeland's invloed te danken.
De Poincaristische geweldmethoden bleken de
bestaande tegenstelling steeds scherper toe te- spit-
Ben .Slechts mokkend onderwierp zich het marh -
telooze Duitechland en niets heeft zeker zoo sterk
de revanche-gedachte in Duitsehland doên grao.cn
als de bezetting van het Roergebied, dat is het
voornaamste Duitsche nijverheidsgebied, toen
Duitsehland in kolen- en houtleveranciers tekort
pchoot. Engeland bleef er dan ook van den aan
vang af tegen gekant. Maar het duurde tot den
vomer van '24 voor het den Franschen bondgenoot
op de Londensche conferentie de belofte der ont
ruiming wist af te dwingen. Ongetwijfeld was
dat nog niet mogelijk geweest, wanneer Poinearé
do macht in handen had gehouden.
I Maar ook in Frankrijk zelf was de overtuiging
gegroeid, dat deze bezetting en in 't algemeen
Poincaristische geweldmethodes niet de juiste
(uiddelen waren om noch aan de Duitsche milliad-
tlen te komen, die Frankrijk zoo dringend noodig
had noch om tot Europa's herstel en de betere
internationale verhoudingen te raken, die Frank
rijk evenzeer behoefde. Zoo kon Engeland's stre-
ïen vat krijgen op Frankrijk. En de nieuwe regteef
ïring ,die Frankrijk in Hgrriot's ministerie kreeg,
gaf eindelijk haar fiat op de Londensche confe
ctie en de schadevergoedingsregeling, die de
Bawes-rapporten hadden voorgesteld en haar toe-
vegging, dat binnen het jaar het Roergebied zou
ontruimd worden. Van die belofte kwijt ze zich
nu, fin het zal waarschijnlijk niet zonder opzet
rijn, dat ze met deze ontruiming reeds een begin
gemaakt heeft, nog voor het Duitsche antwoord
op de Fransche nota in zake het waaFborgver-
frag definitief vastgesteld was.
Dit waarborgverdrag is ongetwijfeld een tweed©
gevolg van Engeland's inwerking op den bord-
Igenoot ten bate van den wereldvifede. Van
Duitsehland zelf is de poging uitgegaan, om door
medewerking aan het verdrag zoo goed mogelijk
|e oorzaak van de Fransch-Duitsche tegenslol
ling, die Europa blijvend verontrust, op te hef-
Maar het is Engeland's invloed geweiest,
Üe de Franschen er eindelijk toe kregen, deze
"^geboden Duitsche medewerking te acoepiee-
C.
De Engelsche poging is echter slechts ten deel©
folukt. De gewonnen oorlog heeft Frankrijk in
C andere positie gebracht, die het niet gaarne
meer wil prijs geven. Het denkt nu niet meer,
het de verloren provincies weer in handen
peft, aan gg opheffing van de zoo gevaarlijk
fcbleken Fransch-Duitsche tegenstelling, maar
mn het behoud van zijn suprematie op het Eiiro-
ï^sche vasteland, die het voor Duitschland's vij-
^dsckap en Duitschland's revanche-gedachte van
Nf veilig stelt. Ter wille van deze veiligstel-
eischt het aan Duitsehland nieuwe verplich
ten naast die, welke het in het westen ter
^iiiag xan de Ëransoh-Buit§chi tegenstelling
-aan den Rijn op zich wilde nemen. En het zijn
'deze nieuwe verplichtingen, die Duitsehland blijk
baar terug wijst. Zal Engeland opnieuw als ir.
1924 te Londen zijn invloed willen aanwenden
om Frankrijk tot toegeven te noopen? De Engel
sche regeering is een andere dan destijds en staat
'oo keenigszins anders tegenover de Fransch-Duit
sche tegenstelling. Maar zoo ze dat wil, zal ze
daarmee iets kunnen bereiken? Ongetwijfeld is
het vraagstuk voor Frankrijk ernstiger. Maar
'Frankrijk's positie laat oogenblikkelijk nauwe-
'lijks verzet tegen Engeland's wensebfen ton en
moet over 't algemeen Frankrijk tot toegeeflijk
heid stemmen.
Engeland's houlding in het conflict dat Frank
rijk's positie in Noord-Afrika bedreigt, is onge
twijfeld voor de Franschen van ouitengewone
beteekenis. Maar bovendien moet zijn finantiëele
positie het er vanzelf van terughouden, door zijn
pnverzettelijkheid bij Amerika den indruk te wek
ken, dat bet als spelbreker optreedt, nu het er
om gaat Europa's herstel hechter te verzekeren.
Dit laatste geldt evenzeer van België, dat om
trent den vorm van het waarborgverdrag ook
zijn woordje heeft mee te spijeken. In de Belgi
sche Kamer heeft de regeering, maar duidelijker
oog de gewezen Minister Hymans zich er ovter
(beklaagd, dat Amerika de belofte niet Was nage
komen ,door Washington te Versailles afgelegd,
fcvaardoor België's schuld feitelijk geannuleerd'
werd, doordat Duitsehland daarvoor aansprake
lijk werd. Maar België vergeet, dat zijn milita
ristisch optreden na den oorlog en zijn dure groo-
te-mogendheid spelen bij zijn sehuldeisehers al
heel moeilijk de neiging kan kweeken, het bijzon-
Her element te behandelen of zelfs kwijtschelding
te geven. Amerika, dat het vredesverdrag niet
onderteekende, denkt daar blijkbaar ook niet aan.
En de Belgen zullen dus moeten probeeren, bet
met den Amerikaanschen schuldeischer op een
accoordje te gooien.
Eischt het leven niet telkens opnieuw derge
lijke accoordjes? In Zuid-Slavië hebben ze het
begrepen, zoowel Pasjito, de radicale leider als
de Kroatische Boerenpartij, die zich tegea den
Zuid-Slavischen eenheidsstaat bleef verzetten. En
liet resultaat is een eindelijk© verzoening en ©en
regeering uit radicale en Kroaten met Pasjite aan
het hoofd.
Brieven uit de Hoofdstad
In dit slotartikel van mijn beschouwingen over
de tegenwoordige wijze van kiezen en stemmen,
lijkt het mij niet meer noodig toe te wijlaen op
i de groot© onrechtvaardigheden die op 1 Juli j.l.
door het verkeerde systeem zijn gepleegd. Dat
j zou mij voorkomen, dat het zou lijken op het
intrappen van een openstaande deur zoo ik die
verschillende gevallen nog eens releveerde.
Practischer lijkt het mij toe om de middelen
(aan te geven om het beter te krijgen.
|i Eerst een stukje geschietetenis. 1
In de dagen toen we nog zoekend© waren naar
(een stelsel van Evenr. Vertegenwoordiging, werd
door mij (in de Groene Amsterdammer) propa
ganda gemaakt voor een systeem dat eenigszins
overeen kwam met het Belgische stelsel. Het was
Ibuitengewoon eenvoudig. Eilke lijst werd gedeeld
idoor 1. 2. 3, enz. en de grootste quotiënten gaven
aan hoeveel cajididaten van elke lijst waren ge
kozen.
Daarvoor moest een hokje boven de lijst wor
den zwart gemaakt.
Wenschte men echter een voorkeurstem uit te
brengen, dan was dit niet noodig (verboden was
het óók niet) maar kon men volstaan met een
vakje voor een der namen zwart te maken. Die
.het hokje zwart maakte boven de lijst en niets
anders gaf daarmee te kennen dat hij volkomen
accoord ging met de volgorde der lijsten, zoodat
het dus precies hetzelfde was of hij zijn voor
keurstem gaf aan no. 1 van de lijst.
Qf mien dus stemde
of
of
1.
a Jansen
i. m
Jansen
1.
Jansen
2.
Pieterse
2.
Pieterse
2.
O
Pieterse
3.
Hendrik
3.
Hendrik
3.
Hendrik
was precies hetzelfde.
Elke voorkeurstem kwam echter behoorlijk tot
haar recht. Wanneer een bepaalde lijst volgens
het quotient één afgevaardigde leverde en no. 1
'van die lijst had 96 stemmen en no. 7 97 stem
men, dan was die laatste de gelukkige.
Een voorbeeld van dit stelsel van Evenredige
Verteg. volgt hieronder, met natuurlijk gehieel
gefingeerde resultaten,
Lijst 1. Lijst 2. Lijkt 3. Lijst 4. Lijst 5. Lijst 6. Lijkt 7.
Vrijheidsbond. Soc. Dem. Middenstand. Katholieken. Chr.-Hist. Anti-Rev. Vrijz. Dem.
1200 2316 899 2626/ 1050 1111 1189
1 12Q0 2316
2 600 1158
3 400 772
2626
1313
875
Nemen wij aan dat in dezen kieskring 9 per|-
sonen moeten worden gekozen, deze zijn dus de
9 met de grootste quotiënten. Dan komen daan-
Voor in aanmerking de 9 vetgedrukte quotiënten,
zijnde Lijkt I 1, Lijst II 2, Lijst III 1, Lijst IV 2,
Lijst V 1, Lijst VI 1, en Lijkt VII 1.
Nu volgt de aanwijzing der gekozen personen.
Wij nemen als voorbeeld lijst 4 en stellen ons
voor dat deze er uitzag als volgt:
1. Jansen
708 stemmen.
2j Pietersen
112
3. Hendrik
180
4. Klaas
100
5 4 Kees
120
6. Fredrik
1300
7. Hein
106
Totaal
12626
v Daar lijst 4 twee oandidaten leverde, zijn lus
gekozen zij die het grootste aantal stemmen be
haalde, dus no. 6 en no. 1.
Ik behoef u niet te zeggen dat bij dit zeer
eenvoudige stelsel de wil d'er kiezers heel wat
beter werd gerespecteerd dan thans het geval is.
Waar we nu toch in schema een kiesstelsel
ontwerpen dat zooveel mogelijk de volmaaktheid
'nabijkomt is ons in den loop der jaren gebleken
dat ook aan dit stelsel nog één fout kleefr.
N.l. deze dat de kiezer slechts op een lijst in
vloed kan uitoefenen, terwijl in de praotijk de
meeste menschen volstrekt niet zulke starre po-
'litici zijn dat zij zich alleen voor hun eigen lijkt
interesseeren en de rest hun siberisch koud laat.
U staat mij toe twee voorbeelden uit de praotijk
te geven in verband met de jongste verkiezing.
Karei de Vric- is een, anti-revolutie,nair land
bouwer uit de Langedijk. Hij heeft, dat spreekt
van zelf, gestemd op de anti-revolutionaire lijst.
Maar waar de uitslag bewezen heeft dat één
'vrijz.-dem. moet worden gekozen, zou het hem
hoogst aangenaam zijn zoo die eene zou zijn de
heer Kooijman, een man wiens levensbeschouwing
'hij wel niet deelt, maar die z.i. veel goels zou
1050 1111 1189
525 556! 594
350 370 363
kunnen doen in 't belang der provincie en van
zijn bedrijf.
Een tweede voorbeeld. Een Katholiek, lid van
van den Bond van kermisvakgenooten, heeft ge
stemd op da katholieke lijst. Het zou hem ech
ter van harte spijten zoo de Vrijheids bonder Hen
ri ter Hall, eerelid en beschermer zijner ver-
©eniging niet werd herkozen,
j Maar beiden staan machteloos volgens het hui-
j dige stelsel. i
j Ten slotte zou de volkswil tot uiting kamen,
j wanneer onderstaand stelsel werd aanvaard, waar-
j van ik in 't kort de punten aangeef,
i Het land is verdeeld in tien districten, die elk
een gelijk aantal, dus tien personen kiezen.
I Voor elke verkiezing moeten twee stemmingen
i worden gehouden.
- Bij de eerste stemming wordt volgens het
I stelsel der hoogste quotiënten uitgemaakt, hoi-
I veel eandidaten van elke lijst verkozen zijn ver-
klaard.
j Bij de tweede stemming heeft de kiezer het
recht op elke lijst voorkeurstemmen uit te breu-
1 gen. Hij kan van dit recht echter geheel of ge
deeltelijk afzien, bijv. enkel een of meer vakjes
rood maken van de lijst, die hij bijl eerste stem
ming steunde. Zijn stem blijft daarmee van
•Waarde.
Alleen wanneer hij bijv. op lijst I twee vakjes
rood maakte, terwijl lijst I maar op één zetel
recht heeft, zou zijn stem ten opzichte van die
lijst ongeldig zijn.
In mijn artikel van 11 Juli is een zinstorende
zetfout geslopen. Daar staat dat ik juist
door mijn aangesloten zijn bijl een der partijen enz.
Dit had natuurlijk' moeten zijn, door mijn ui tl
aangesloten zijn. Ik vertrouw echter dat ik dit
'onderwerp zoo onpartijdig mogelijk heb behan
deld en alleen een pleidooi heb gehouden vo«r
recht en eerlijkheid. Juister gezegd: een S'henia
van een pleidooi. Gaarne wil ik hierop ge le ail-
leerd terugkomen, doch dan verwacht ik bewijzen
van adhaesie en ook volgaarne een zakelijke
'bestrijding.
Rechtzaken
ARRONDISSEMENTSRECHTBANK.
Zitting van 21 Juli.
Ingerukt: martsch!
De voltallige rechtbank behandelde heden mor
gen slechts 2 zaken, die echter geen van beiden
voor openbare behandeling geschikt werdén be
vonden en dus met gesloten deuren plaats vonden.
VOOR DEN POLITIERECHTER.
Zitting van 21 Juli.
Hij wist er zich toch door te slaau.
Eien 18-jarige inboorling van den Helder, die
Izich in zijn ouderlijke woning zoo populair had
gemaakt, dat hij' op straat was gezet, trachtte nu
ïn zijn onderhoud te voorzien door het stelen
van rijwielplaatjes. Voornamelijk in 't A.nker-
.tpark sloeg hij zijn slag, tot ook de beurt kwam
aan de politie om raak te slaan en den vemufti-
'gen lauwammes achter de tralies te dirigeereu.
Vandaag stond de snaak voor 8 diefstallen te
recht, maar hij heeft nog veel meer op zijn
kerfstok, waarover, om een rammelend stijl-
bloempe te gebruiken, maar jzand over was ge
gooid. Het bleek dat dit verdienstelijk lid van
de Heldensche spes patria nog nooit een slag werk
had verricht, 'n paar jaar had hij gefungeerd ais
piool oin een bioscoop, maar die was ook van
wege de drukte op de flesch gegaan.
De officier vorderde 6 maanden, maar 4e poli
tierechter weet nog niet hoe hij dit varken zal
wasschen en heeft de uitspraak op a.s. week
Dinsdag gesteld.
't kantje af.
Eén landbouwertje te Warmenhuizen, die tram
melant kreeg met een reiziger in singernaai ma
chines tfit Bergen, stond heden terecht omd'at
jhij dien reiziger met een stoel op het hoofd zou
hebben gedofferd. De beklaagde ontkende ecb-
ter ten stelligste en daar Dr. v. Hestoren niets
bijzonders aan het hoofd van den reiziger hadi
opgemerkten andere getuigen niet beschikbaar
waren, werd oos boertje na een vermaning om
voortaan wat minder ruw op te treden, te hebblen
.geslikt, door gebrek aan bewijs vrijgesproken.
Eén linke onwe piemel.
Voor eenige jaren werd een gebrilde oude Duit-
scher te Blokker gearresteerd als verdacht van
met een lijmsto kin de offerbussen, geplaatst ;n
de REI- kerk, met succes te hebben gewerkt.
De oude heer werd dan ook behoorlijk veroor
deeld, maar de les scheen niet te hebben gehol
pen, want vandaag stond die ouwe snurker alweer
terecht. Hij had z'n mooi© praktijken nu weer
uitgeoefend in de R. C. kerk te UrSem, maar
was juist bijtijds door de kosteres gesuapt.
Men zit met dezen ouden deugniet uit Qer-
mania nog leelijk opgescheept. De officier zag
'n oplossing door hem maar voor 6 maanden in
ide cel te stoppen. Hij is 'n goed kleermaker, dan
kan hij broeken maken voor het nieuwe minisi-
terie. Maar de politierechter wil de zaak nog
eens rijpelijk overwegen en heeft de uitspraak
gesteld op 7 September.
Misschien wil de verdediger hem wel 'n pen
sioentje van 15 pop in de week geven. Ik ben
er zeker van, dat de oude lijmstokjes-equiUbrist
dan zijn affaire direct aan den kapstok hangt.
Weer 'n mooi argument voor geheelonthouding.
Een visscher te Obdam, 'n geschikte vent in
nuchteren toestand, maar helaas 'n groot drank
minnaar, als hij eenmaal den smaak weer te pak
ken had, vernielde in een bui van jeneverover-
moed 'n aantal fuiken van zijn collega Leyen.
Deze man leed daardoor wel f 165.20 schade.
'öMaar de vernieler, tot bezinning gekomen, had
berouw over zijn baldadigheid en thans, toen
hij terecht stond, reeds f100 schadevergoeding
aan Leyen uitgekeerd. Deze deed dan ook op de
zitting een goed woord voor beklaagde. De offi
cier stelde een voorw. straf voor, waarop Je Poli
tierechten een nader onderzoek gelast en de uit
spraak bepaalde op 7 September.
Eén druk jongmemsch.
Eten scharretjesmepper te Eigmond aan Zee, n
drukke klant op zon- en feestdagen, kreeg op.
'2 Juni, toen heel Egmond zwelgde in Pinkster
en kermislol, ruzie met een vak- en dorpsgenoot
in de danszaal van Piet Panopticum. Hij veegde
hem eerst den mantel uit en gaf hem daarna een
i watjekou op zijn gezicht, die klonk als de snert-
