I
AbdüsïroOP
NIEUWE LANfiEDIJKER COURANT - (Tweede Blad]
Revue van de 'Week
MAART (Lentemaand)
De Kaïaalplannen in Noord-Holland
Het tractaat met België
ZATEÏRDiAG 6 MAART 1926.
Op den elfden dag dat in de pers gepubli
ceerd werd de tijding, over het vermoedelijk'
weldra gevormd zijn van hel door Mr. J. Lint
burg samengesteld extra-parlementair Ministe
rie kwam.het bericht dat Mr. Limburg aan
de Koningin gemeld had, de hem door H.M.
verstrekte opdracht niet te kunnen vervullen.
Wij zPijn dus nu weer even ver als op 12 No
vember 1925, toen de Kabinetscrisis ontstond.
Na Dr. de Visser en Mr. Marchant moest
oko de heer Limburg de zware taak opgeven.
Aan de vrij algemeen tot uiting gekomen
wensch tot publicatie van wat „achter de scher
men" der pogingen tot crisisoplossirtg is voor
gevallen, verklaarde Mr. Limburg niet te kun
nen gevolg geven, daar het hier. vertrouwelijke
besprekingen betrof, welke niet ten doel had
den de vorming van ecin! Parlementair Ministe
rie. Jan Publiek moet zich dus voorloopig nog
tevreden stellen met „gissingen.'en bespiegelin
gen."
Vermoed wordt, dat de oude onoplosbaar
lijkende kwestie van 'het Gezantschap bij het
Vaticaan op het laatste oogenblik door wei
gering van Chr. Historische zijde, de zaak
door mr. Limburg aangevat, heeft doen mis
lukken. Ook wordtgezinspeeld op de moge
lijkheid, dat het nieuwe tractaat met België
waarvan in de jongste dagen- werd verzekerd
dal het met medewerking van Belgische zij
de beduidend zou worden verbeterd in voor
Nederland gunstiger zin een „struikelblok"
zou hebben gevormd voor den kabinetsfor
mateur.
Den 2en Maart zou ons Lagerhuis in behan
deling nem'en het voorstel-Albarda. a,s„ strek
kend om de Koningin te verzoeken om de
Tweede Kamer te ontbinden. Zeer waarschijn
lijk zal dit ontwerp met groote meerderheid
worden afgewezen door de Kamer luidden
de berichten, zoowel uit Linksche als uit
Rechtsche sfeer.
Dus: toch terugkeer van het demissionair
Ministerie-Colijn?
Of: nieuwe opdracht thans bijvoorbeeld aan
een staatsman uit de Katholieke gelederen tot
vorming van een extra-parlementair kabinet?!
Het is en blijft voorhands een chaos, zooals
nooit tevoren in onze parlementaire historie
is voorgekomen. De politieke partijen werpen
elkander de verantwoordelijkheid toe» voor het
gébeurde. De Katholieke fractie weigert te be
rusten in het votum van 13 November (de aan
neming van het amendement-Kersten) terwijl
de Chr. Historische even onverzettelijk aan
haar opvatting vasthoudt. Indien men blijft
weigeren eenig offer te brengen op het altaar
des vaderlands in den vorm van iets prijs
geven van zijne „desiderata" dan is het pers
pectief inderdaad weinig bemoedigend of ge
ruststellend
Tot de tallooze „vragen" thans aan de orde,
behoort de „perkara" bij dc Posterijen T. en T.
Zooals men weet, liep op( 1 IMaart het „gedwon
gen verlof" den directeur-generaal Ir. Damme
door minister Bongaerts verleend af. Een
aantal oud-hoofd en andere iwspecteuren bij
P. T. en T. hebben een adres aan de Staten-
Generaal gericht, waarin gevraagd wordt een
koninklijke commissie van onderzoek in ver
band met „het conflict Bongaerts-Damme."
Voorhands is de bedoeling van dit verzoek
niet zeer duidelijkIntusschen heeft de mi
nister' van Waterstaat een accountant opdracht
verstrekt tot het ontwerpen van een algeheels;
reorganisatie der administratie van het dienst
vak der P. T. erf T.
Temidden van veel misere-nieuws vindt men
de verkwikkende tijding, dat het kapitaal, toe
gestroomd ten bate van de watersnoodslacht
offers, de drie millioen reeds met ruim een ton
gouds heeft overschreden. De noodstand vergt
nog veei meer hulp, maar de vaderlandsche lief
dadigheid schijnt ook nu onuitputtelijk.
Ten paleize te 's-Gravenhage zijn de ge
schenken het Koninklijk Echtppaar .ter gele
genheid. van de zilveren bruiloft aangeboden,
ter bezichtiging gesteld. Tegen het offeren van
een klein entrée, hetwelk geheel ten goede
zal korflen aan de döor watersnood geteister-
den. Ook uit deze bron zal het kapitaal, bij het
steuncomité in kas gekomen, vermoedelijk be-
duiednd worden vergroot.
In de afgeloopen week werd onze groote
bouwmeester dr. Berlage ter gelegenheid van
zijn zeventigsten verjaardag met warmte gehul
digd. En de tachtigjarige tooneelspeelster, me
vrouw Wilhelmina Kleij, vierde haar zestigja
rig jubileum in een „atmosfeer" van zeldzaam
voorkomende, warm spontane hartelijkheid en
bewondering.
Uit de jongste doodenlijst Jhr. Mr. L. H. J.
Moesen de Sombreff, de Katholieke senator, op
U-jarigen leeftijd te, Heèrlen.— Mr. J. Wil-
üngs, Staatsraad en oud-Kamerlid, 76 jaar,
Den Haag.
De wetenschap werd getroffen door het over
lijden van Dr. P. J. Barnouw, oud-voorzitter
van het Witte Kruis, op 84-jarigen leeftijd te
s-Gravenhage, alsook door het verscheiden,
67 jaar oud, van prof. F. Pijper, oud-hoogleer
aar in de Neologie té Leiden.
Uit de jongste criminalia toeken ik aan het
Wederom voorkomen van de misdadige liefheb
berij om op een trein te schieten. Ditmaal ge
beurde het bij Schiedam met een windbuks, en
een twintigjarige jonkman werd in een oog ge-
hofen. In de boterfabriek te Erp is ingebroken
voor f2000 beroofd. De oud-ontvanger te De
venter is met de noorderzon verdwenen. In de
aas zooals -hij die achterliet, is een tekort
J'an 66.000 onntdekt. Het lijk vain een onge-
kkkigen man is te Zeist gevonden. Te Am-;
Verdam had een uitgebreide inbraak plaats in
een magazijn van heeranartikelen in de ie Con
stantijn Huijgenstraat.
voor Uw borst. Al die straffe en
prikkelende middelen kunnen niet
heilzaam zijn voor Uw gestel. Akker's
Abdijsiroop wordt bereid met kruiden
extracten en bevat dus geneeskrach
tige stoffen in den vorm waarin de
natuur ze aanbiedt.
Indien U ven Uw hoeit of bronchit» wilt
afkomen, koopt dan nog heden een fieich
De onovertroffen heilzame werking op Uw
ademhalingsorganen zal U spoedig overtuigen,
dat ge inderdaad het bette genomen hebt.
Overal verkrijgbaar a f 1.50,
f 2.75 en f 4.50 per fleaéh.
Het O.M. van de Haagsche rechtbank vor
derde tegen een vrachtauto-berijder, die een
anarijding met doodelijken afloop berokkende,
negen maanden, een jaar intrekking van' rijbe
wijs en vernietiging van de auto, zfRke vonnis
sen kunnen er den schrik wat inbrengen.
—Te Rotterdam deden roovers een overval in
de roef van een motorboot en wisten f90 aan
buit te graaien. De malversaties indertijd te
Bergen op Zoom gepleegd, hebben de woelige
discussies in den raad veroorzaakt, waaruit ten
slotte een motie van wantrouwen tegen den
wethouder Verlinden werd geboren.
Van de recente ongevallen noem ik: het
schrikkelijk geval van een vrouw en twee kin
deren, die bij een brand aan de Noordblaak te
Rotterdam in de vlammen zijn omgekomen.
Aan de Haagsche Hochtskade is een 18-jarige
jongen door een vrachtauto overreden met doo-
delijk gevolg.
Een 64-jarig weduwnaar, wonend aan den
cSbenkweg in Den Haag, is door gasverstik-/
king om het leven gekomen. Op de Nieuwe,
Haven in de hoofdstad, waar 'het verkeersge
vaar misschien wel het allergrootst is, werd
een tweejarig knaapje "ónder een wagen ver
pletterd. Ditmaal, bij hooge uitzondering, niet
door een via motor bewogen voertuig. Bij Beu
gen berokkende het in aanraking komen met
een electrische leiding den dood van een 24-
jarigen jonkman.
Va nde euveldaden in de afgeloopen wéék
door den rooden haan berokkend, noem ik een
geweldigen brand te Beverwijk, waarbij een kis
tenfabriek en twee huizen in de asch zijn ge
legd.
Ook ditmaal zal ik niet eindigen zonder een
paar „lichtpunten" te hebben aangewezen. Het
optreden van de Nederlandsche „Coöperatie"
het reeds vermaarde opera-ensemble in
de Fransche hoofdstad is een buitengewoon
succes geworden, dat de verwachtingen der
optimisten overtrof. Mr. Aalberse, de oud-mi
nister 'van Arbeid, Nijverheid en Handel, is
door eenige hoofdambtenaren van het departe
ment op hartelijke wijze gehuldigd, voor wat
hij als bewindsman heeft gedaan.
Vooral in de sfeer van handelsbestier c.a. is
.waardeering, erkenning van verdiensten, een
„artikel" waarmee men allicht iets royaler kon
zijn dan over het algemeen'het geval is
BUITENLAND.
De stiijd om de permanente zetels in den
Volkenondsraad bwordt voortgezet. In En
geland is een strijd ontstaan tusschen de leden
van het kabinet. Austin Chamberlain, de Brit-
sche minister van buitenlandsche zaken is voor
uitbreiding van den Volken-bondsraad, terwijl
de andere ministers hem Franschgezindheid
verwijten en tegenover uitbreiding van den
Raad staan. Het 'verluidt dat Chamberlain ge
dreigd heeft met ontslag, indien zijn houding
niet goedgekeurd wordt. Doch in ieder geval
staal vast dat de Britsche minister vail buiten
landsche zaken vergezeld van Cecil naar Ge
nève zal gaan ter bijwoning van de buitenge
wone zitting van den Volkenbond op 8 Maart
aanstaande.
In Frankrijk staat men natuurlijk niet afwij
zend tegenover een uitbreiding, aangezien men
daar Polen een goed hart toedraagt. Doch al
daar heeft men nog immer te lijden van de
finantieele crisis, welke nog steeds niet is op
gelost. In de eerste plaats heeft de commissie
van finantien van de Kamer het voorstel tot
heffing van een belasting op de betalingen op
nieuw verworpen. Verwerpt de Kamer - het
voorstel eveneens dan zal Briand wellicht moe
ten aftreden. Doch in Frankrijk is men steeds
sterk in compromissen, zoodat waarschijnlijk
nog juist op tijd een vergelijk tot stand zal ko
men. i
Dat het Linksche Kartel, hoewel hopeloos uit
eikander gevallen, nog steeds steunt op een
meerderheid in het land, heeft de tusschentijd-
sche verkiezing bewezen, welke Zondag jj.l.
plaats had in het Departement van de Marne.
Twee kamerzetels werden door het Kartel ver
overd met een meerderheid van 12000 stemmen
boven den candidaat van 'de verbonden oppo
sitie.
De Fransche kamer is eveneens nog niet ge
reed gekomen met de behandeling van het
Pact: van Locarno, doch vast staat dat dit ver
drag zaï worden aangenomen-, vooral na de
grootsche rede welke Briand heeft uitgespro
ken ter verdediging der verdragen.
In Noorwegen is een kabinetscrisis ont
staan door het aannemen van een motie, waarin
aan het kabinet-Winckel geen vertrouwen ge
geven wordt. Thans worden pogingen in het
werk gesteld om de bekende Poolreiziger Nan-
sen met de kabinetsformatie te belasten.
Denemarken, Zweden en- Noorwegen hebben
dóen ewten, dat zij eenzelfde standpunt inne
men inzake de permanente Raadzetels. Alle
drie landen zij ngekant tegen uitbreiding van
den Volkenbondsraad. -
Eén groote uitsluiting dreigt uit te frreken
in de Èngelsche machineindustrie, wélk eniet
minder dan 1.200.000 personen dreigt te om
vatten. Het gaat hier om een plaatselijke sta
king welke is uitgebroken en als gevolg waar
van de werkgevers de uitsluiting hebben ge
proclameerd. Indien niet voor 13 Maart de sta
king is opgeheven zal de uitsluiting ingaan. Dit
zal een der grootste arbeidsconflicten zijn, wel
ke in de laatste jaren zijn uitgebroken.
In Marokko is de strijd weer ontbrand. Met
wanhopige kracht hebben de Marokkanen zich
met aanvankelijk succes geworpen op de Fran-
schè en Spaansche zones. De Franschen trek
ken terug doch van een definitief eind van den
srtijd is nog geen sprake.
Verheugend echter is het aannemen door de
i- ransche kamer van een amendement, waarin
verklaard wordt dat de strijd zoo spoed'ig rno,-
gelij kmoet worden beëindigd. In verband hier
mede is de begrooting met een millioen francs
verminderd.
Ook in China en 'Syrië wordt nog gevochten.
Dezer dagen kwam uit Damascus het bericht,
dal. aldaar 6000 personen vermoord zouden zijn
Bevestiging, hiervan is gelukkig nog niet ont
vangen. Wel is de toestand verward en Damas
cus geïsoleerd.
Na half Januari is het weer buitengewoon
zacht geweest en tnans is „lente"-ma.and reerls
weer in het land. Men spanne zijn verwachtingen
echter niét hoog! Verleden jaar winter vroor en
sneeuwde het in het geheel niet, totdat Maart
reeds voo reen deel verstreken was. Op den 12en
J daalde het kwik in den thermometer te Winters
wijk tot 11 gr. C. onder nul en bedroeg het
I maximum 2.4 gr. C. In 1899 'vroon het te de
I Bildt en te Winterswijk zelf3 respect. 13 sn 14.
i gr. 0.! D-at is evenwel een zeldzaamheid, tempe-
ra turen van boven de 15 gr. C. komen daarente
gen vrij veel voor, terwijl als maximum 2? gr.
G' .slaat aaugeteekend, eveneens in het oosten van
het land. De gemiddelde temperatuur is 5 gr.' L.
i In de maanden Maart en April zijn noordooste-
i lijke winden talrijker dan in andere maanden van
het jaar. Daardoor juist is ons voorjaar zoo koud,
maar ook droog en vaal* helder. De regenval be
draagt gemiddeld slechts 46 m.m.
D-e dagen lengen aanzienlijk en wel met 21 uur
en 2 minuten, Op den lsten komt de zon op te
6.49 en op 31 Maart te 5.40; op d'ie dagen ver
dwünt zij resp. te 5.36 en te 6.29 onder de kim.
Op 'den 19en zijn dag en nacht even lang. Het.
aantal uren met zonneschijn bedraagt aan de
vijf hoofdstations in doorsnee 95.
Die avonden en nachten omstreeks 29 Maart
(övolle maan) zijn door maanlicht verhelderd.
IV.
Tn een vorjg artikel wijdden we beschouwingen
over bevolkingsdichtheid, grondgebruik en wa
terwegen.
We hebben gezien, hoe de invloed van 't' een
grondgebruik op de bevolkingsdichtheid in
(•Cijfers is aan te geven; tevens d,at het' grondge
bruik weer sterk afhankelijk is van goede ver
keerswegeu te land -en te water.
Ongetwijfeld zal de aanleg van de nieuwe ka
nalen van grooten invloed zijn op d-e wijze, waar
op de land- en tuinbouw zal worden uitgeoefend.
Onze bevolking neemt telken jare toe, en liet
probleem dringt zich al meer naar voren, hoe aan
die groeiende bevolking bestaansmogelijkheid ie
geven. Die mogelijkheid wordt sterk bevorderd
door de uitvoering van de kanaalplannendocr
die sterk verbeterde afvoerwegien te water, zal
de land- en tuinbouw nog veel intensiever w-~r
den uitgeoefend; de geproduceerd^ hoeveelheden
zullen vermeer-deren, en vele handen arbeid en
veel monden brood verschaffen.
Gaan we nu over tot de bespreking van de
richting der ontworpen kanalen.
Als men eens een kaartje bekijkt, waarop dc
waterstanden van alle Noord-Hollandsche polders
zijn aangegeven, blijkt een ieder, dat het o ado's n
lijk is al die polders te verbinden. Men is .ge
noodzaakt zich te beperken; anders zóu het aan
tal sluizen zeer groot moeten worden en de vs.xrc
zeer belemmeren.
Om dit bezwaar te ontgaan, besloot men al
leen in groote polders het kanaal gemeen mier
de nfpolder te leggen, het kanaal het peil van
den boezem te geven, en het aan die kleine, pol
ders zelf over te laten, door aanbouw van slui
zen en overtoomen aansluiting te maken aan het
kanaal.
Drie groote polders zijn niet door boezemwater
gescheiden en wel de Westerkoggte, de Mier N .or
derkoggen en het Grootslag.
Wel door boezemwateren gescheiden zijn ü;e
polders Heerhugowaard en Geestmerambacht.
Daarom zijn door -deze polders geen kanalen ont.
worpen.
Nu noem ik de ontworpen kanalen.
1. AlkmaarHoornBakhuizen.
2. Stolpen Schagen Kolh-orn.
3. AlkmaarLangendijk Lutjewinkel
Kolhorn.
4. Hoorn -Medem'blik.
5. Zijtakken van deze kanalen:
a. Oudkarspel Dirkshom.
b. Rustenburg Obdam.
c. GrootebroekAndijk.
Hierbij sluiten zich aan de vólgende kanalen,
die ontworpen' zijn in verband met de Zuiderzee,
plannen.
Deze ontworpen kanalen zijn:
1. Aartswoud Kolhorn Helder.
2. Het kanaal door Wieringen.
3. Het ringkanaal van den Hoornschen poldor.
Zeer gewenseht is het dat de lezer, om' van hel
teer voorafgaande eenig beeld te krijgofi, can
kaart voor zich neemt. Aangezien ik het geheel
der plannen wel moest noemen, doe ik dit het
liefst in éfén artikel.
Nu willen we straks elk kanaal op zich zelf
eens gaan beschouwen. Vooraf dient nog te gaan
een beschouwing over den waterstaatkundigen
toestand, die straks een verandering zal ander
gaan.
Voor ditmaal genoeg.
Q CORSETTEN.
Z KINDERLIJFJES.
3 BUIKBANDEN.
BUSTEHOUDERS.
RECHTHOUDERS.
RECHTH. CORSETTEN.
ELASTIEKEN KOUSEN.
DAMESVERBAND.
SOIJSBRAS en
ROKBESCHERMERS.
Depót PALTHE Almelo.
I.
Geschiedenis en ontstaan.
Onze verhouding tot België men denke
slechts aan de scheiding in 1839 is altijd van
kieschen aard geweest. Dat onze zuidelijke na
buren in den wereldoorlog werden, getroffen
doore en noodlot, waaraan Nederland ontkwam
moest de stemming in België jegens Nederland
wel tijdelijk bederven. Wij kregen na de over
winning der Entente met een nabuur te doen,
die de fvermeende) gunst van het oogenblik
ten voll etot zijn particulier voordeel trachtte
te gebruiken. Nederland gaf echter in het be
gin van 1919 ondubbelzinnig te kennen, dat
het elke-overweging van getriedsafstand uitge
sloten achtte, en de Opperste Raad ging dan
ook niet verder, dan een herziening der trac-
taten van 1839 noodzakelijk te verklaren, waar
bij én commissie zou hebben 'te onderzoeken
of de Belgische wenschen alleen te bevredigen
waren door overdracht van grondgebied dan
even goed op andere wijze.
Hel gevaar, dat Minister van Karnebeek had
af te wenden, was dus nog ernstig genoeg;
hij trad het echter onverschrokken tegemoet.
Om erger te keeren, legde hij een zóó groote
tegemoetkoming aan den dag inzake Schelde-
beheer en Belgische uitwegen, dat hij in Juni
1919 in de Kamer kon verklaren, dat de be
dreiging, die uit het naburige land was opgeko
men, terzijde was gesteld. Ongetwijfeld zouden
dan ook in 1920 door België en Nederland in
gemeen overleg gevonden formules aan de Ge
allieerde Mogendheden zijn aangeboden
had niet België te elfder ure door het op de;
spits drijven van het Wielingeugeschil (in 1919
met geen woord aangeduid) die aanbieding
verhinderd.
In het afbreken der onderhandelingen door
Belgic kon worden berust; wij hadden aan Bel
gië zeer weinig te vragen en België zeer veel
aan ons. Het was Minister vain Karnebeek zelf,
die toen zeide, dat Nederland, hetwelk de her-
zieinng der tractaten van 1839 niet gezocht
heeft, de Belgische verklaring (van afbreken
der onderhandelingen) rustig naast zich kon
neereggen.
Totdat pllotseling op 28 April 1925 aan de
Staten Generaal -een webontwerp werd aange
boden tot goedkeuring van een verdrag, op 3
April tevoren gesloten tusschen de Ministers
van Buitenandsclhe Zaken van Nederland en
België, ter herziening van dat van 1839.
Er dient helder licht op te gaan over de
vraag, hoe het mogelijk is, dat een tractaat, al
leen als uitvloeisel van den geest van Versail
les te begrijpen, doch waarvan België de tot
standkoming in 1920 zelf heeft verhinderd een
tractaat dat de levensbelangen van Nederland
aantast en ons lasten oplegt, die niet binnen re
delijke grenzen zijn beperkt, ons desniettemin
ter ratificatie wordt voorgelegd op een oogen
blik, dat Europa leert ademen in de sfeer van
Locarno. Moet men besluiten, dat Minister van
Karnebeek door zijn verklaring in 1919 zich
meer gebonden rekent dan- eenig Nederlandsch
staatsman het thans zou wenschen te zijn? Im
mers dit tractaat levert voor Nederland politie
ke. economische en finamcieele bezwaren op,
welke niet noodzakelijk verbonden behoeven
te zijn aan de tegemoetkomingen, welke ook
wij ten opzichté van België zouden willen be-
toonen. Het bedreigt de goede verstandhouding
met België eerder dan dat het die zou bevor
deren.
Eer het te laat is, opene de natie de oogen
voor wat haar boven het hoofd hangt
