NIEUWE
i
Donderdag 27 Mei 1926
36e Jaargan^
De Nederlandsche Wegen
De Pool en... de Polen
Wat er om ons heen gebeurde
Amandeltjes
Pudding
Nieuwstijdingen
NO 02 INTERC. TELEPHOON 52
UHIIiEDIJKER (III II VI
BINNEiNLANp'.
Nu df, zomermaanden weer in het naaste ver
schiet liggen, spreekt het Welhaast vanzelf, dat
het berucht geworden wegen-vraagstuk plotse
ling weer aan de orde komt. Dies winters blijven
wij in den regel van critiek op oude toestandlen
en nieuwe verbeteringen (of plannen) nogal ge
spaard, maar niet zoodra is er kans op zonneschijn
en zomerwarmte of de kwelduivel, die wegen-
zorg heet, staat weer voor ons.'Het „tourisme1"
brengt het nare vraagstuk telkens opnieuw ter
tafel; te niet-touristen, de arme handelsreizigers,
die winter en zomer door op motorfietsen en in
kleine auto's de onmogelijkste plaatsen moeten
bezoeken, de boeren, die op hun hooge karretjes
door elkaar geschud worden, de auto-bussen en al
wat er verder zoo dagelijks over Nedlerlanidschie
wegen trekt, laten betrekkelijk weinig van zich
hooren. Hoogstens hdbtt men des avonds in die
hotel-kamers eens een paar kernachtige opmer
kingen of raadgevingen aan het adres van heeren
landsbestuurders.
Ons1 land pronkt op*het oogenblik met een paar
prachtige groote straatwegen, Vooral in het cen
trum en naar den kant der Yeluwe-zioomen, terwijl
ook verschillende landwegen, waarvan die zorg
hoofdzakelijk op het bestuur der kleine gemeenten
drukt, zeer goed onderhouden en aangelegd zijn.
Op het totale aantal straat- en landwegen echter,
blijven het maar uitzonderingen. Juist de wegen,
welke het dichtst langs of onder die grootere ste
den loopen en waarover het drukste verkeer plaats
vindt zijn er het slechts aan toe. .Wie b.v. van
Den Haag uit naar het Noorden trekt en over
Utrecht moet om in Friesland en 'Groningen te
komen, verkeert een groot gedeelte van zijn tocht
in levensgevaar. De kuilen en gaten, welke hij
tegenkomt en die hem des avondis als zwarte scha
duwen van den weg af aangrijnzen, zijn legio en
dat het aantal ongelukken met motoren en auto
mobielen niet grooter is, mag misschien alleen
worden toegeschreven aan het feit, dat het gros
van de reizigers, die dagelijks „bij den weg" zijn,
ons geheele land van Zuid naar Noord en van
Oost naar West op hun duim kennen. Het land
met zij'n hoeken en gaten is aan velen bekend^
omdat het zoo klein is en dus bekend kan zijn.
Anders zou het echter zijn als wij er nog een
stuk of wat provincies bij hadden en de reizi
gers derhalve met ,zeer groote tusschenpoozen
in bepaalde streken van leer trokken.
Het tourisme lijdi echter van de vele gevaren,
welke de Nederlandsche wegen opleveren. Hier
toch heeft men veelal met reizigers te doen, die
den weg niet zoo goed kennen en die heel vaak
in totaal onbekende streken aanlanden. Het aantal
ongelukken des zomers denk maar aan het „in
dc rivier rijden" is dan ook beduidend grooter,
dan in het koelere jaargetijde. Dje oorzaak daar
van is niet in de eerste plaats het drukker ver-,
keer, maar hoofdzakelijk de onbekendheid: met
de trajecten.
Aan dien toestand moet een einde komen. Al
kent men een bepaalde streek of weg niet, dan
behoeft men daarom nog niet in voortdurend ge
vaar te woruen gebracht. Het landsbestuur dient
dan ook niet langer te aarzelen met het aanbren
gen van vele hoogstnoodige verbeteringen en niets
mag het weerhouden de werkzaamheden op
groote schaal aan te vangen. De gedeelten en
plaateen van den openbaren weg, welke aan de
gemeentelijke zorgen zijn toevertrouwd, zijn
ook al weer uitzonderingen daargelaten veelal
wel in goede conditie en in sommige gemeenten
zorgt de overheid zelfs op onberispelijke wijze
voor het veilige verkeer!
BUITENLAND..
Het is vreemd hoe in de wereldgeschiedenis^
Welke zich dagelijks verder afspeelt en de eene rol
na, cie andere beschrijft, altijd de aandacht op
slechts een gebeurtenis het sterkst gevestigd blijft.
Bikwijls, om niet te zeggen meestal, juist op
die dingen welke feitelijk van het minste belang
zijn.
Zoo ook worden in deze weken weer aller blik
ken .gericht op het hooge Noorden, de Noordpool,
van waar zoo juist Amundsen na zijn zooveel-
nte ontdekkingsreis -is teruggekeerd, terwijl
aan den anderen kant het ongelukkige Polen
Weer lamgeslagen ligt en niemand zich er iets
van aantrekt. Toch kan niemand weten, welke
gevolgen de onlusten daar nu weer hebben zul-
'en, niet zoozeer omdat er op het oogenblik ge
vochten wordt en er oproerige elementen naar het
bewind grijpen, maar wel omdat Polen al vijftig
jaren lang te kampen heeft tegen onvreêe nn ver-
dvukking. Vroeg of laat moet daar iets derande-
ren 5 anders loopt het mis.
In die dagen van Bismarck reeds, begon in het
Polenland de ellende. Bij de vereeniging van het
Uuitaehe Kijk stuitte men op dit land, welks
bevolking zich met hand en tand bleef verzetten
'legen den Pruisischen Adelaar. Door de groote
^aatsmanswijsheid van Bismarck werd tenslotte
toch een oplossing gevonden, echter eene, die
Polen opgedrongen werd, zoodat van een eerlijke
vrede eigenlijk geen sprake was. Bismarck had
tevoren met ettelijke kunstgrepen reeds getracht
het land te verduitsehen; hij demonstreerde daar
o.a. het trucje, dat thans ook Mussolini laat
zien, n.l.- het grond koopen ten behoeve van
Duiteche landbouwers en industriëelen. In die
dagen werd op alle Poolsche veilingen en andere
verknopingen door Dmitschers geboden en
gekocht. Met groote stukken ging het land in
D'uitsch 'bezit over. Het heeft toch niet mogen
baten; van Warschaeu uit bleef de Poolsche re
geering op haar post en tenslotte wist zij toch
den toeleg te verijdelen. Helaas, Polen werd toch
tusschen Rusland, Duitschland en Oostenrijk ver
deeld.
Nu, na den wereldoorlog, heeft men het we
derom „vrij" verklaard, maar intusschen in de
kern der bevolking zoo verbasterd en zoo door
allerlei vreemde invloeden van elkaar verwijderd,
dat liet de eigen vrijheid niet op de juiste waarde
wist te schatten. Van de oude kern uit komt
echter nu de oppositie voort en zooals de zaken
nu fetaan, laat het zich aanzien, dat het bestaan
de regiem voor het nieuwe zal moeten wijken.
De 'meerderheid der bevolking is rechts gezind
en gematigdhet is dus duidelijk, dat men voor
omwentelingen in den geest va nde Russische niet
behoeft te vreezen, maar juist omdat het verzet
voor een groot deel uit de hoog intellectueele
kringen oplaait, zullen de gevolgen voor de an
dere landen licht van een verstrekkende beteeke-
ni3 kunnen worden. Intusschen is het te hopen,
dat de toestand in Polen gunstiger zal worden
en 'men hem als den eersten stap naar den binnen-
landschen vrede zal mogen beschouwen.
Amundsen's nieuwe tocht heeft tot op heden
nog niet veel bijzonders geleerd. Wij hoorden
slechts van de mee- en tegenvallers der reizigers
in de „Norge". De eenigste waarnemingen, welke
men heeft kunnen doen, hebben geleid tot de ont
dekking van veel open water in de Poolzeeën en
ook van kleine, rotsachtige eilanden. Nu is de
aanwezigheid van open water en nog wel van
veel iets, dat men nog niet wist, althans nog
niet zeker wist, maar aan den anderen kant blijft
toch de mogelijkheid bestaan, dat dip .'aanwe
zigheid een gevolg van het seizoen is. Wie weet
hoe veel maanden van het jaar de zeeën dicht
liggen.
Opea water geeft, altijd practisch nut, maar
in hoeverre dit ook het geval met de Poolzee zal
zijn, kan niemand zeggen. In elk geval; dit is
dan ontdekt en de Noorsche en Italiaansche vol
ken zijn er zeer verheugd over. Wij, voor ons,
vinden echter, dat- Amundsen's tochten meer op
een dure sport, dan op heuschelijke ontdekkings
reizen gaan lijken!
BINNENLAND.
Al die Poolreizigers hebben 'n leelijke hoop
kou meegebracht uit 't hooge Noorden. D.aar-
aan zullen we h maar toeschrijven, dat we
nog nimmer zoo. lang op den zomer hebben;
moeten wachten als dit jaar. Een paar dagen,
voor Pinksteren zag 't er werkelijk naar tiit
of er verandering ten goede zou komen, maar
op den eersten Pinksterdag was 't beelemaal
mis en op den tweeden niet veel. Heel wat
menschen zagen hun mooi opgebouwde plan
netjes in duigen vallen en vele seizoen-zaken
leden groote schade. Natuurlijk waren er ook
nog genoeg, die zich aan geen weersomstandig
heden stoorden en buiten iets van de zomer-
weeld etrachtten te ontdekken.
De interessante afwisseling in die dagen
bracht de C.P.H., d.i. Communistische Partij
Holland, die gedurende Pinksteren haar con
gres hield. Zondagmorgen hebben we gesmuld
aan de geestelijke spijze van ons ochtendblad,
dat den helaas verkorten inhoud van Loutje,
Visser's redevoeringen bracht. De openings
rede was schitterend. Dit congres, zei Loutje
Bulk, zal de Communistische Partij toonen als
een onverwoesfbaar blok graniet, dat straks het
kapitalisme vernietigen zal. Maar er kwam al
gauw beweging een verkeerde beweging
in het granietblok. De communistische broe
deren begonnen als verdwaasden tegen elkaar
in te schreeuwen' en toen Loutje de gemoederen
trachtte te bezweren door een lawaaierig ge-,
bruik van de voorzitterlijke hamer, bezweek;
dit anti-communistische ge'zagsinstrument, dat
daarmee al even broos bleek als het gepaten
teerde C. P.-graniet. Maar Loutje heeft meer.
wapenen dan een hamer. Toen de hamer be
zweken was, ging de voor-zitter de vergadering
toe vloeken ,e en gezagsmiddel, dat soms,
door machtsbewuste koloniale ifitbuiters tegen
over koelies wordt toegepast. En werkelijk,
nu werd het stilWaarmee te constateeren.
valt, dat de leider der C.P.H.. een merkwaardi-.
se karakter-overeenkó'mstmet kapitalistische
uitbuiters vertoont en' de volgelingen een slaaf-
schen geest van onderwerping bezitten als in-
landsche koelies.
Het verdere verloop der vergadering was al
even interessant. Het onverwoestbare blok gra
niet is er tenslotte in tweëen gespleten en al
vorens ze op het kapitalisme te laten verplet
teren zullen de twee stukken eerst een poos
tegen elkaar laten aanbonkein om te zien, welk'
deel zulks 't langst uithoudt.
Een spoorwegongeluk bij Wou& in Noord-
Brabant met een; trein, die een groot aantal
Pinkster-reizigers huiswaarts vervoerde, liep ge
lukkig vrij goed af; eenige reizigers liepen!
min of meer ernstige verwandingen op, maar,
dat telt men niet, als men1 nog onder den indruk
is van het vreeselijke spoorwegdrama, dat in.
de nabijhei4 van het station te Munchen aan
een 30-tal menschen het leven kostte.
Erger dan het gebeurde bij Wouw is de
brand geweest bij Heerenveen eveneens
daags na de feestdagen' waarbij vier kinde
ren een prooi der vlammen werden! Dat levend
verbranden vain machteloos om hulp schreiende
menschen is iets, dat altijd sterk tot onze ver
beelding spreekt. Zulke rampen hebban den
laatsten tijd nog al eens plaats gevonden en 't
is de vraag of het geen zaak voor de overheid
is om buiten eene behoorlijke instructie
en africhting van de brandwee rom zooveel
mogelijk bekendheid te geven aan eenvoudige
middelen, die het mogelijk maken om bij brand
gevaar zichzelven en anderen te redden. Als
't gevaar plotseling opdoemt, staat 't verstand
stil; dan kan me nslechts die dingen uitvoeren
die zoo dikwijls en zoo duidelijk voorgehouden
zijn, dat ze uit het onderbewustzijn van onzen
willoozen geest opkomen.
BUITENLAND.
De mare van droevige rampen kwam na het
Pinksterfeest uit het buitenland tot ons. In Miin-
chen kwamen 30 menschen bij' een spoorwegramp
om; de bijzonderheden zijn ijzingwekkend. Vol
levenslust waren deze menschen gedurende de
vrije dagen naar buiten getogen en van eenige
hunner zijn de lijken met een laschapparaat be
vrijd moeten worden, nadat ze vele uren tusscfien
het ijzeren geraamte van versplinterde wagens
beknela hadden gezeten.
Eu het zoo vaak geteisterde Japan werd weer
door een aardbeving en de uitbarsting van een
krater geteisterd. Het aantal tiooden is nog on
bekend, maar beloopt in ieder geval vele honder
den. Wij, Hollanders staan bekend om onze eeu-
tvenlaugen strijd tegen de „woedende baren",
maar die strijd lijkt ons toch heel wat rustiger
van de woedende baren zien we achter onze
stevige dijken niet veel dan'het wonen op een
vulkanischen bodem en nabij in verraderlijke rust
liggende kratermouden.
I Met Abd-el-Krim is 't gedaan. Dleze trotsche
I heerscher is als een geslagen hond in zijn hok
moeten terugkroipen, waar hij zich nu verlaat
op de edelmoedigheid van den overwinnaar,
j Als men echter overweegt, dat Abd-el-Krim
slechts de leider was van eenige moedige, maar
ongedisciplineerde stammen en hij toch jaren lang
de legers van Franschen en Spanjaarden nu
een paar honderd duizend man sterktrotseerdie,
dan moet men toch bewondering hebben voor
zoo'n weerstand. Maar toch Verheugen we ons
om bet einde, want Marokko is gedrenkt met
menpclienbloed....
Frankrijk zal verademen door het einde van
dit avontuur, maar Spanje? De militaire junta's
teerden er op 't Marokko-avoutuur en eên groot
deel van het leger vond iu en door den oorlog
een bestaan.
Of de vrede er niet een... ramp zal worden voor
de binnenlandsche rust, valt te bezien.
Een buitengewoon respect dwingt de spaarzin
van de Russische bolsjewiki af. Zonden zij de
vorig eweek een kleine 3 millioen gulden naar
de Eugelsche stakende mijnwerkere, in een week
tijds verzamelden ze opnieuw een dikke 3 mil
lioen voor hetzelfde doel ouder de Russische ar
beiders. Als men uu bedenkt, dat de loonen iu
Rusland het peil van 1914 nog niet bereikt heb
ben, dan slaat de bewondering voor zulken spaar
en ondersteuningszin over tot een volstrekt.... on
geloof!
'tls natuurlijk de Russische regeering zelf,
die achter deze affaire zit, maar terwille vau
de diplomatieke betrekkingen met Engeland, lie
ver iden Russischeu arbeider als stroopop gebruikt.
[Men kan er verzekerd vau zijn, dat het Russische
proletariaat, dat al zoo lang ontbering lijdt, met
een scheel oog naar de millioenen ziet, die ter-
wille van de proletarische wereld-revolutie de
grenzen overgestuurd worden.
|Men kan den Engelschen mijnwerkers intus
schen zoo'n meevallertje niet- misgunnen, al ma
ken ze door de aanvaarding hun zaak ongetwij
feld minder populair, alsmede door de aanvallen,
die hun leiders op de andere Engelsehe vak
bonden doen.
De staking duurt intusschen verbitterd voort;
de pogingen van de regeering om te bemiddelen
zijn mislukt en indien er geen verbetering in
den toestand komt gaat Engeland ongetwijfeld
een economische, financieele en industrieele cri
sis tegemoet, omdat het gebrek aan kolen nu
met Gaar/s pahje Jk
GRENAD/NESAl/5 sgF
ft1B„..
reeds- nijpend worit en verscheidene industrieën
den werktijd al belangrijk helden moeten inkrim
pen.
[Wat we iu een vorig overzicht omtrent Polen
voorspelden, dreigt reeds bewaarheid te worden.
Een der nieuw eministers is er in een gesprek
met de pers rond voor uitgekomen, dat het de be
doeling van Pilsoedski om voorloo'pig voor een
jaartje - we kennen dat al uit de Spaaiischle
geschiedenis! de dictatuur uit "te oefenen. De
socialisten, die hem op het kussen hielpen, zijn
bedrogen uitgekomen, daar de maarschalk niets
voor hun ideeën van een democratische hervor
ming moet hebben, zij hebben reeds van "hun
teleurstelling blijk gegeven. Intusschen is het
nog nie tzeker, of vanuit Posen niet een reactio
naire beweging ontwikkeld zal worden 'door de
regimenten, die generaal Halier daar om zich
heen verzameld houdt.
In België kwam een regeering 'tot stand uit de
drie groote parlementaire partijten, katholieken,
socialisten en liberalen.
De heeren verzekeren, dat ze zich eigenlijk hee-
lemaal niet zoo lekker in eikaars gezelschap
voelen - wat we ons levendig kunnen voorstel
len maar dat ze elkander toch trouw gezwo
ren hebben, tot het gevaar voor de franc geweken
is. "VVe vreezen echter, dat bedoeld: gevaar hard
nekkiger stand zal houden, dan deze geforceer
de broedermin.
i Van een man, wiien het geld werd toegeworpen.
Men meldt uit [Weesp:
Het zal wel niet dikwijls gebeuren, dat iemand,
die men oneerlijke bedoelingen eene woning bin
nentreedt-, zich het geld, in den Volsten zin des
'woords', ziet toegeworpen. Toch is dit het geval
geweest met den inbreker, die op geraffineerd-
I brutale wijze de woning vanjden veehouder K. d-
H. aau den Korte Muiderweg te Weesp binnen-
ging (van inbraak *kon in dit geval feitelijk niet
worden gesproken, gelijk straks blijken zal).
Genoemde veehouder ging om 4 uur 's morgens
zijn woning uit, om het vee te melken. Hij nam
daarbij den voorzorgsmaatregel, de buitendeur te
i sluiten en den sleutel aan een spijker in een boom
j op te hangen. Zijn vrouw bleef nog te bed. Circa
i een kwartier later werd zij opgeschrikt, doordat
j de deur van haar slaapkamer langzaam geopend
werd en een mannenstem haar' toeriep: „Je geld
of je leven". Hoewel doodelijk verschrikt, had de
I vrouw toch de tegenwoordigheid van geest, uit
het bed te springen en de deur dicht te werpen.
De bezoeker bleek- echter van vasthoudenden aard
te zijn, want even later werd de deur op dezelfde
behoedzame wijze geopend, en weer werden de
dreigende woorden geuit. Klaarblijkelijk heeft die
herhaalde bedreiging de vrouw geheel van haar
stu kgebracht, tenminste zij: wist niet beter te
dan de goedgevulde geldtrommel uit haar veilige
schuilplaats te halen - de boer had haar zeker
heidshalve onder de dekkussens gestopt en die
buiten de deur naar den onbekenden bedreiger te
werpen. 'Tot- goed begrip der situatie dient nog
vermeld, dpt het echtpaar d. H. sliep in een
opkamer, welke met een trapje van de woonkamer
uit t-e bereiken was. De trommel met geld bleek
niet al te soliede gesloten te zijn, want bij den
val sprong zij open, zoodat de geheele inhoud den
veel-eischhnden bezoeker tegemoet rolde. De man
schijnt niet lang geaarzeld te hebben, maar heeft
zijn zakken zoo vlug mogelijk volgestopt en toen
ijlings het huis verlaten.
Toen de vrouw, die het gebeurde sterk had
aangepakt, hoorde, 'dat de man, die haar voor zijn
wreede keus geplaatst had, het huis verlaten had,
klom zij het raam van de slaapkamer uit, en ijlde
het land in, waar haar man rustig zijn dagelijk-
schen arbeid verrichtte. Zoodra deze het alarmee-
rende nieuws hoorde, haastte hij zich naar huis,
en daar kwam men tot de ontdekking, dat de sleu
tel, die de boer aan den boom gehangen had, thans
in het slot der voordeur stak. De politie, die on
middellijk met het geval in kennis werd gesteld,
trok hieruit de conclusie, dat de misdadige - be
zoeker zich vermoedelijk in den hooiberg zich
verstopt, heeft en van daaruit het oogenblik heeft
afgewacht waarop de H. zijn koeien zou gaan
melken. Zoodoende zou hij ook in de gelegenheid
zij ngeweest, waar de boer den sleutel ophing.
Bij onderzoek bleek, dat van het aanwezige
geld ruim f 700 vermist werd, een bedrag van
ongeveer f200 had de man moeten achterlaten.
De dader is intusschen door de actieve Weesper
politie in Zuid-Beijerland van zijn "bed gelicht en
naar Weesp vervoerd. Hij heeft bekend; het groot
ste deel van het bedrag was nog in zijn bezit. Hij
was kort'tevoren in een naastbij gelegen boerderij
als knecht werkzaam geweest, 't Is de 19-jarige
C. T Van het gesto.lene geld was nog f 685 over.
