NIEUWE
Donderdag 8 Juni 1926
36 e Jaargang
Buitenlandsch Overzicht
Rechtzaken
Uit den Omtrek.
Wat er om ons heen gebeurde
Nieuwstijdingen
NO 66 IMTERC. TELEPHOON 52
LANGERIJOR courant
Na/druk verbóden.
Herinneren we ons nog dat gedicht van 'Ter
Haar en geschreven naar aanleiding van de onder
werping van den Aigerijnschen emir Abd-el-ka-
der, die eindelijk den strijd om de onafhankelijk
heid tegen de Fransche indringers moest opgeven:
Getemd is de leeuw, die, als schrik der
woestijnen,
Zoolang om zijn prooi heeft gebruld.
Bizonder mooi was het niet. Maar het sprak
niettemin tot ons om de tragiek, die wij: erin voel
den en waaraan we, laten we het maar eerlijk zeg
gen, ons eigenlijk een klein beetje mee schuldig
voelden. Want, nietwaar, wij doen het allemaal,
wij 'Europeanen, en wij meenen, dat het ons goed
recht is. Steunende op onze kanonnen en mitrail
leurs, tegenwoordig vooral op onze vliegtuigen,
op onze macht en onze handigheid om te vernie
len, 'zetten we andere vólken in Azië en Afrika
den voet op den nek. Ein wanneer ze zich uit
natuurlijke vrijheidsdrang tegen deze behandeling
verzètten, schelden we "hen als opstandelingen
of bandieten.
Er is in Noord-Afrika, opnieuw een leeuw ge
temd, een minder grootseh, minder machtig wel
licht dan Abd-el-kader eens was, maar een, die,
als dezen, vocht voor de vrijheid en onafhankelijk
heid van zijn land en zijn Arabisch volk. Dezer
dagen is hij zich als gevangiene aan de Fransche
voorposten komen aanmelden. Bandieten-hoofd
man? zeggen de Franschen. Maar wanneer ze
zelf dergelijke bandieten-hoofdmannen hebben, Je
anne d'Arc was er een van, richten ze er honder
den jaren later er nog standbeelden voor op. Ze
zijn daarin niet anders dan wij en anderen. De
wereld is voor de blanken, zoo redeneeren, en
voor de Mongolen, voegen we er wat zachtjes bij,
omdat we de Japanners niet aan kunnen. En wie
zich tegen de conclusies dezer redeneering 'ver
zet, hangen we als een misdadiger op., of, als we
heel goedig willen doen, verbannen hem 'naar
ee noord, waar hij ons geen kwaad meer kan doen.
Abd-ei-krim, die zich thans aan de Fransèhen
heeft over gegeven, zal het ergste wel misloopen.
Men spreekt er van hem op Corsica op te sluiten^
waar 'hij zich aan de groote Corsicaan kan 'her
inneren, die niet alleen zwakke volken, die voor
onze oorlogsuitrusting geen portuur zijn, 'maar
meer dan half Europa aan de Fransche macht
onderwierp. Hij' komt er dus maar weinig slech
ter af dan wanneer hij eenige tijd geleden op de
Fransche voorwaarden was ingegaan. Maar zijn
volk wordt ongetwijfeld de dupe van deze kort
zichtigheid, die het de laatste Jeans ontnam. 'Want
van zelfbestuur van het Rif, zal nu wel geen
geen sprake meer zijn. Franschen en Spanjaarden
zullen zich gelukwenschen met dit fortuintje en
het Rifgebied verdeelen en bij hun zóne indeelan,
al blijft het dan in naam onder het gezag van
den Marokkaanschen sultan.
Dit buitenkansje heeft trouwens voor hen nog
een ruimere be teekenis, dan det het hun het on
betwist gezag ook over Noord-Marokko verzekert
en het gevaar, dat de Rifkabylen bleven leveren,
althans voorloop ig afwendt. Zoowel voor het
Spaansche directorium als wellicht voor het mi-
nisterie-Briand wende dit Marokkaansch fortuin
tje nog een ander gevaar af. Het Marokkaansche
avontuur was al sinds jaren een voortdurende be
dreiging voor iedere Slpaansohe regeefing en ook
het directorium van Primo de 'Rivera, dat aan
den onfortuinlijken loop van dit avontuur groo-
tendeels zijn ontstaan dankte, begon die bedrei
ging den laatsten tijd steeds duidelijker te voelen.
De thans met behulp der Franschen behaalde
overwinning moet het een nieuwe en betere kans
bij! het volk geven. Ook Briand's kansen zullen
allicht door dit succes stijgen, al zal dan 'wellicht
de invloed ervan minder ver reiken. Die Franschen
hebben nog andere zorgen dan Marokko, die hen
«ogenblikkelijk wel het allermeest in beslag ne
men. Maar voor het wegnemen dezer Tinantiëele
zorgen moet ook het Marokkaansch succes zijn
groote nut hebben. Fn dit te eer, nu odk in Syrië
de Fransche wapenen niet onfortuinlijk zijn ge
weest en er de onderwerping der opstandige Droe-
zen van nabij iu 't zicht komt.
Van een dergelijke onderwerping schijnen de
Rngelsche mijnwerkers nog niet te willen weten.
Maar wél beginnen ze een neiging te toonen om
bun pnverzoenlijk standpunt te verlaten en een
oplossing te zceken van het langdurig conflict.
Ook de vroegere secretaris van hun bond, Frank
Hodges, thans secretaris van den internationalen
mijnwerkersboncl, heeft een bemiddelend voorstel
godaan. Hij wil de nationale overeenkomst van
1924 met haar nationale minimum-peroentage rim
Vs prooent boven het standaardloon voor vijf
Jaar handhaven, maar de werktijden met een half
uur Verlengen.
Die regeering zal dan de aanbeveling van de
bolencommissie voor reorganisatie van het bedrijf
moeten uitvoeren en financiëele hulp voor de
goedgekeurde plannen voor zoo'n reorganisatie
verschaffen. De houding door "de mijneigenaars
tegenover de regeeringsvoorstellen aangenomen,
ban niet Veel hoop geven op aanvaarding van dit
Voorstel van werkgeverszijde. Maar bet is ook
zeer de vraag of de mijnwerkers met een dergé-
I lijke verlenging van den arbeidstijd, waartegen
j ze zich steeds hardnekkig verzet hebben, thans
I genoegen zullen willen nemen. De overwinning
eloor de arbeiderspartij bij een tusschentijdsche
verkiezing voor het Lagerhuis behaald, kan hun
ae illusie schenken, dat het land de houding,
<loor de arbeiders tot nu toe in het conflict aan
genomen, toch niet zoo hardgrondig veroordeèlt,
als ae regeering het voorstelt.
Die regeering zal zelf trouwens van den uit
slag dezer verkiezing allicht hebben opgekeken.
Ein 'het zal voor haar zaak zijn de beteekenis er
van niet geheel te miskennen. Wil ze het volk
niet geheel tegen zich innemen, dan zal ze moe
ten trachten de mijneigenaars van hun halsstar
rige cm verzoen] ijk'hei tt af te brengen én een schik
king tusschen de strijdende partijen tot stand te
brengen. 1
Voor een schikking schijhen ook de elkaar be
strijdende partijen in Polen iets te gaan voélen.
Zelfs een deel der rechtsche partijen wil den
strijd tegen Pitsudski niet tot het uiterste voe
ren. Ein wanneer ze dan al niet'met Pilsuiiski's
candidatuur voor het presidentschap der repu
bliek, door de partijen van links gesteld, genoegen
zou willed nemeu, ze zouden wel misschien met
ee'u compromis-candidaat in den persoon van een
vriend van Pilsudski, den vroegere minister van
oorlog, Sosukofski, kunnen meegaan.
Het leven eischt immers van ons allemaal nu
eenmaal schikkingen. En ze zijn een betere wijze
van oplossing dan de onvoorwaardelijke onderwer
ping, die of ze in het Marokkaansche Rif, dan wel
in de Engelsche mijnen of in Polen geëischt wordt
toch altijd eeo gevaarlijke verbittering pleegt
achter te laten. i
ARRONDISSEMENTSRECHTBANK.
Zitting van 1 Juni.
Opnieuw uitgesteld.
Een voormalig belastingambtenaar G.J.G.,
bij verstek tot 3 maanden gev. veroordeeld'
wegens verduistering, kwam tegen dit von'nis
in verzet, welke verzetzaak heden zou worden
veroordeeld
Op verzoek van zijn advocaat werd op grond
van ongesteldheid van den opposant, de be
handeling uitgesteld tot de zitting van 22 Juni,
waarna sluiting.
ST. PANCRAS.
Een mooi voetbalprogramma werd Zondag
door het slechte weer danig in de war gestuurd.
Het begon reeds met de aspiranten, welke door
het wegblijven van vér wegwonenden speler
met 10 man tegen Hollandia (a) asp. moesten
spelen. Waar beide partijen tegen elkaar op
wogen, was Vrone hierdoor Ieelijk gehandi
capt. Als het kort na rust 31 voor de gasten
is, ontstaat een kleine strubbeling als de Vrolne,
1.-buiten een Hollandiaspeler een opstopper toej
brengt voor diens minder fair spel, waardoor,
deze speler (Freeze) al ©enigszins berucht is
geworden. Natuurlijk is hierdoor het eigen
machtig optreden der Vrpnist niet gerechtvaar
digd, waarom deze dan ook "het veld moet
verlaten. In den stand kojnt geen verande
ring meer, hoewel Vrone nog een paar mooie
kansen krijgt.
Hoewel door den voorzitter van Rood-Wit
uitstel was gevraagd met het oog op het slech
te weer, kwamen toch op den bepaalden tijd
de spelers zelf opzetten, welke zich toen tegen
over een onvoltallig Vrome-elf tal zagen ge
plaatst. Al sopedig is het djan okk 20 voor
R.-YV. II en reeds wordt gevreesd voor een
smadelijke nederlaag ten kosten van aindere'
mededingers, als gaandeweg het spel van R.-
W. verslapt, tengevolge van „zekere invloe
den". Hierdoor weet Vrone voor gelijk spel
te zorgen. Van mooie wedstrijd kan echter niet
gesproken worden. We geven in overweging
tegenover Rood-Wit voortaan geen Alkmaar-
schen scheidsrechter, te laten' leiden, tenzij het
iemand is, die de teugels strak houdt.
Sparta I dorst de reis naar bier niet wagen,
wal niet hinderde, daar het inmiddels begon te
regenen.
BINNENLAND.
Wéér heeft het Kanaal eenige slachtoffers ge-
eischt uit die vliegtuigen, die over haar heen krui
sen om de verbinding tusschen Engeland en het
vaste land te onderhouden. Ditmaal was het een
vliegtuig van LonoenParijs, maar ook onze K.
L.M. heeft reeds haar offers aan de zee gebracht.
Reeds meerdere malen schreven we over de
K.L.M. We houden niet van haar opgeschroefde
reclame; men mag de vliegerij' nog niet voorstel
len als een ongevaarlijk verkeer, ^want het geva
ren-risico is nog véél te groot om Iemand te bewe
gen, anders dan uit noodzaak, van'een vliegtuig
gebruik te maken. Flu het vliegen is ook nog veel
te duur; de prijzen zijn nog aanmerkelijk bovéh
de le klasse spoortarieven en... bovendien moeten
wij, belastingbetalers per reiziger nog „zoovéél"
subsidie geven, 'tls wel goéd om 'de prestatie
van de K.L.M. eens goed na te gaan in verband
met haar aanvrage om voor de komende 8 jaren
'weer 4 millioen rijkssubsidie te geven.
Sinds haar oprichting heeft de K.L.M. reeds
2 millioen gulden aan den Staat gekost en een
groot bedrag aan particulier kapitaal verloren.
In haar j aarverslag over 1922 beweerde de maat
schappij:
„Komt het 4-jarig contract met de regeering
tot stand, dan is de toekomst der Nederland^che
luchtvaart verzekerd en in een tijid, waarin ons
nationaal bewustzijn zoo sterk ontwaakt, is de
veronderstelling van een tegenslag, die de Ne der -
landsche luchtvaart voor goed 'zou vernietigen,
alleen mogelijk in het brein van eèn Jan Salie."
Dat is het 'm. De K.L.M. traqht een bravöur-
geest bij het Nederiandsehe publiek wakker te
houden. Maar voor zulk vertoon kan de Staat
maar geen millioenen blijiven geven. Ofschoon de
K.L.M. in 1922 beweerde, dat ze er in 4 jaar
zou zijn, is de toestanld niets veranderd op heden
en thans wordt weer 4 millioen gulden gevraagd
met de verzekering, dat het bedrijf zich over 8
jaar zal kunnen bedruipen.
Sinds 1922 is 'de K.LM. niet hoemenswaardi
vooruitgegaan. Met elk der 12 in gébruik zijnde
toestellen worden gemiddield per dag slechts 2
passagiers vervoerd (betalende tenminste); meer
malen vertrekt een vliegtuig zonder een enkelen
passagier. Daarvoor is noodig een leger van ruim
200 beambten en 12 automobielen zijn in bedrijf
om het 'beetje passagiers en vrachtgoed te vervoe
ren. Het postvervoer is op niets uitgeloopen.
Een goed zakenman zal trachten zijn 'bedrijf
steeedfc te laten aanpassen aan de vorderingen der
techniek; de K.L.M. wil meer, zij: tracht door
haa rorganisatie de techniek Vooruit te loöpen,,
i wat, een zeer kostbare onderneming is, die al
heel weinig kans op succes biedt.
De K.L.M. bouwt te veel.luchtkasteelen. De
directie moet haar beide vheten maar weer eens
op den bodem der werkelijkheid zetten. We zouden
het betreuren, als de Nederlanjdsche luchtvaart
stil gelegd werd, maar haar organisatie* dient
teruggebouwd te woriden naar de werkelijke be
hoefte. Er kan voor den Staat geen reden bestaan
om weer nieuwe millioenen te besteden aan een
grootscheepsche organisatie en de subsidieeering
van de enkelingen, die van de K.L.M.-diensten
gebruik maken, niét omdat het noodig is, maar
ze de sensatie van een luchtvaart ook eens mee
gemaakt willen hébben.
Als er dan millioenen te ifeel in kas mochten
zijn, laten we die dan besteden aan de opruiming
van verkeersobstakels op den 'grondtollen, hui
zen of geboomte, die nabij1 onbewaakte overwegen
het uitzicht öp de spoorbaan belemmeren. Het
laag-bijrden-grondsche verkeer valt nog zoo te
moderniseeren alvorens we het in He lucht gaan
zoeken. Stoomtrams dienen zoo zoetjes aan toch
ook afgeschaft. Die dingen doen op onze wegen
drenst als rook-granaten. Met het snelle auto
verkeer laags de tramlijnen leidt zulks tot on
gelukken, als dat te Zeis't.
BUITENLAND'.
Dé bui toni andsche geschiedenis uit de afgeloo-
pen wéken staat onmiskenbaar in het heeken (o
Charivarius!) van de dictatuur. Niet alleen de
neiging om voor dictator te spelen, ontwikkelt
zich bij „sterke mannen", maar evenzeer de lust
van het publiek om zich daarin gewillig te schik
ken. In Roemenië heerscht een regeering door een
verkiezingsdictatuur; in Portugal werd de zoo-
veelste 'revolutie op touw gezet en succesvol ten
einde gebracht, zonder dat een schot gelost be
hoefde te worden; in Polen kwam maarschalk
Pilsoedski door geweld aan de macht, 'hij dwong
zijn verkiezing tot president af en toen hij zijn
zin gekregen had zei hij: nou neem ik het niet
aan, kiest maar een ander, wien kan me niet
schelen, want... de macht houd ik toch aan mij!
In Frankrijk stelde Briand een soort financieels
dictatuur inhij liet zich daartoe Idoor de kamer
„volmachten" verleenen om den saneeringsarbeid
van het'betaalmiddel naar goedvinden te. regelen.
De dictatuur, in de verschillende landen na
gestreefd, is van hetzelfde karakter als die, welke
een Mussolini of Primo de Rivèra uitoefenen,
maar de volgelingen vau dezen trachten het dicta
tuurswolfje eën democratisch schapenvaehtje aan
te doen. In Polen b.v. wordt nadrukkelijk verze
kerd, dat Pulsoédski c.s. de macht van het parle
ment 'wenschen te beknotten ze willen het
heelemaal naar huis zenden! om ide democratie
te beschermen, 'tls zeker om die'mooie praterijy
dat de sociaal-democraten ijverig helpen den dic
tator op het kussen te bevestigen, hoewel alle tee
kenen er op wijzen, dat ze bedrogen zullen uit
komen en Pilsoedski vast va üplan lijkt om nou
r's uitsluitend-enkel-en-alleen zijn eigen zin door
te drijven.
Tot nog toe was hét parlementarisme de be
lichaming van de democratie; nu gaan ze de
volks"vertegenwoordigers naar huis sturen en
de autocratie instellen om.... de democratie te
redden, 'tls wel merkwaardig, hioe in eèh paar
jaar tijds het aanzien van ide parlementen ovér
heel de wereld gedaald is en hoe eveneens overal
eene onverschilligheid van het publiek ten op
zichte van de parlementaire werkzaamheden zich
ontwikkeld heeft. Ook bij ons! ad zijn we hier
dan 'nog heel ver van de dictatuur af.
't
Nu 'de Riffi hun tegenstand hebben opgegeven
„dreigde" 'werkelijk een vreedzame geest zich over
de 'wereld te ontwikkelen.
Maar 'dan moesten er geen Uhineezen meer zijn.
Het „Nationale Leger" is weer een actie ge
komen, nadat Feng in Moskou troost en geld is
wezen 'halen. Eu nu gaat het er weer lustig öp
los. Fr wordt zélfs gevreesd, dat Feng weer in
staat zal zijn om Peking te hernemen en daar een
nieuwe regeefing te vormen. Een nieuwe"? Eigen
lijk 'niet, want er is al lang géén regeering meer
in Peking! De verbonden veroveraars vertrouwen
elkaar 'niet al te goed en daarom 'is er van dej sa,-
menstelling eener nieuwe regeering nog niets ge
komen.
Den 'militairen gouverneur van Sjanghai begon
de zaak te vervelen eu hij heeft, mèt vijf om
liggende provincies, een nieuwen staat gesticht
tot bij tijd en wijle 'ie burgeroorlog in China eens
uitgevochten raakt en een krachtige regeering
in Peking zal zetelen. Gelijk heeft-ie!
Ze vertrouwden hein niet.
Men schrijft uit Lonneker aan de „Zw. Crt."
't Was in het speelkwartier besloten tusschen'
de jongens vam de 4e klas: ze zouen een voet
balclub oprichten. Gijs werd voorzitter. Derk
zou secretaris zijn en Jaap penningmeester..
Over den naam van de club konden ze 't nogi
niets eens worden en hoewel ze reeds een poos
je lang als jonge musschen door elkaar hadden
getierd, niemand kreeg toch den juisten inval.
Enfin, dan zouen ze 't maar zonder naam
doen. Hoofdzaak was toch maar de bal, en;
daarvoor had je centen noodig, en die centen
kon je krijgen als je met een lijst de buurt in
ging. Werkelijk hadden ze geluk en binnen een
week tijds hadden ze de f4.20 bij elkaar, waar-,
onder een gulden van een sportvriend. Maar
toen kwam de ellende.
Op een morgen kwamen d'r een paar kleu
ters op klompen "bij de politie: meneer, de
penningmeester wou d'r met de kas vandoor
gaan! De politie, zooals dat nu eenmaal d'r!
plicht is, zelfs als ze door kleuters gealarmeerd,
wordt, trok op onderzoek uit en kwam terecht
bij onzen Jaap. Na een streng verhoor kwamen!
de ware feiten aan het licht. Ze hadden 'm wel
penningmeester gemaakt, e ndat wou die ook
wel zijn ook, maar ze vertrouwden' 'm zeken
niet en nu kwamen Gijs e|n Derk en nog twee:
commissarissen eiken dag de kas nakijken, of
het geld d'r nog, wel was. En" dat wou zijn
moeder niet langer hebben', en nou wou die van'
zoo'n „rotclub" ook niet langer lid blijven.
Maar de andere jongens, ook verhoord, ver
klaarden, dat Jaap naar een' andere cfub wou
overloopen en de kas meenemen, en daarom
hadden ze de politie maar gewaarschuwd.
De veldwachter, een man met een scherp,
sportoog, zag in de jongens een toekomstig,
kampioenselftal van Lonneker en uit liefde voor
ide sport, bracht hij de partijen weer tot mekaar.
In het vervolg zal de kas niet meer eiken dag'
maar eens per week gecontroleerd worden en,
dan mocht het. heele bestuur meekomen. En,
de naam van de club zal zijn: V.V.M. (Voetbal
club Vertrouwt Mekaar).
Een leelijke strop.
Eenige jaren geleden, toen de woningnood
op 't ergst was, heeft de gemeente Bergen op
Zoom zich borg gesteld voor de betaling van:
hoofdsom en rente eener hypothecaire geld
leen ing, aangegaan door de Bouwvereeniging'
„Piet Hein" te Rotterdam, die zich daarbij;
verbond te Nieuw Borgvliet onder Bergen op
Zoom 118 woningen te bouwen. Thans is ge
noemde Vereeniging tengevolge van de huur-
daling en het leegstaan, van verscheidene huizen
niet in staat aan haar verplichtingen te voldoen,
waarom zij aan de gemeente Bergen op Zoomj
voorstelt die huizen over te nemen tegen het
bedrag der nog loopende hypotheken en hy
potheekrenten, samen ruim f 250.000 en eeini
jaarlijksche lijfrente met vrije woning aan een
door „Piet Hein" aangewezene.
Daar het dagelijksch bestuur deze voorwaar
den te hoog vindt, heeft het een tegenvoorstel
gedaan, dat echter door de Vereeniging „Piet
Hein" met handhaving van haar eerste aanbod'
verworpen is.
Anti» in bra^d'.
Op den Rijksweg tusschen Venlo en Velden
geraakte een ledige auto-meubelwagen, uit Ble-
riok, door een motordefect, in brand. Tengevolge
van de hitte knapten een aantal telefoon en tele
graafdraden af en geraakte een telegraafpaal in
brand. De auto verbrandde totaal, alleen het
ijzeren geraamte bleef over.
Verzekering dekt de schade.
