NIEUWE
Dinsdag 27 Juli 1920
36e Jaargang
Nederland in opbouw
STEMK1HESBEELG MIT GR1EHTEHUHD
Plaatselijk Nieuws
Uit den Omtrek
Nieuwstijdingen
f:
NO 88 IMTERC. TELEPHOON 52
LAmEDIJKER IIIIII VI
De economische toestand van ons land doet
thans denken aan die stadsgedeelten, waar hui
zenblokken 2,ijn weggeruimd voor het maken
van een breeden verkeersweg. Kolossale ge
bouwen zullen er langs komen waarvan 'men
nog nauwe/ijks de bestemming weet. "Het ge
weldige internationale verkeer, dat van den weg
gebruik moet maken, ziet men nog alleen in
de toekomst.
Nederland begint, evenals dit in de 17de
eeuw het geval was, weder internationaal te
ziein. Berlage bouwt jn Londen waar vroe
ger de vreemdelingen werden weggekeken. Vis
sering werd te hulp geroepen bij 'het invoeren
van den gouden standaard in Zuid Afrika.
Prof. Bruins ontwerpt mede den grondslag voor
Duitschlaiids wederopbouw. Zimmerman en
Van Gijn redden Oostenrijk van finantieelen on
dergang. Kröller heeft het onder-voorzitterschap
dat feitelijk de leiding zal zijn aanvaard
van de internationale economische conferentie.
Onze vliegers baanden een nieuwen verkeers
weg om' de wereld. Onze waterbouwkundigen
onderscheiden zich in China. Onze industrie
levert eeni ider grootste Ijsbrekers en den groot-
sten baggermolen! ter wereld. Bouwt schepen
voor Engeland. Onze visscherij exporteerde in
1925 voor het eerst inaar Polen en de Balkan-
Statejn. We noemen slechts enkele voor
beelden.
Aan Volkenconferenties en internationale re
gelingen neemt Nederland in toenemende mate
deel. Niet altijd in het volle bewustzijn van on
ze beteekeois in het verkeer der volken, zelf té
veel doordrorigen van het besef, dat wij slechts
'eein kleine natie vormen.
Te dikwijls vergeten wij de vijftig millioen
onderdanen, waarover Koningin Wilhelmina
buiten Europa gebiedt; vergeten wij, dat onze
economische positie niet evenredig is aan de
nauwheid van onze grenzen; vergeten wij bo-
venal, dat de dienaar des rechts krachtiger
steun geniet dan bajonetten en kanonnen kun
nen bieden.
Wij zijn een klein land, doch de namen van
otize kunstenaren en geleerden zijn over de ge-
heele beschaafde wereld beroemd. Wij zijn een
klein land, doch onze vloot, de vijfde in groot
te, voert onze producten over den geheel en
aardbodem. Dat is een onschatbaar voordeel
voor het welvaartspeil van onze 'bevolking.
Schijnbaar getroost de Nederlandsche verbrui
ker zich, in het belang van zijn uitvoer, dure
prijzen voor zijn kaas, boter, spek, enz., maar
dit is een duurte, die haar rente wel opbrengt,
daar het algemeelne welvaartspeil door het
geen wij in het buitenland verdienen stijgt en
andere waren overvloediger ter beschikking ko
men. Gelukkig achten wij het, dat de Neder
landsche uitvoer in de laatste jaren veel sterker
is toegenomen dan de invoer, zoodat b.v. van
1921 op 1925 het invoérsaldo gedaald is van
870.6 millioen: gulden op 647.6 millioen in 1925,
Mze handelsbalans dus aanmerkelijk verbeter
de. Bijna drievierden van onzen invoer werd
m 1925 door uitvoer gedekt iets wat in
geen tien jaren was voorgekomen. Reeds al
leen de exportwaarde onzer tuinbouwgewassen
fijne zaden is groot genoeg om daarvoor
kijna twee en een half maal zooveel tarwe in
te voeren als geteeld zou kunnen worden op
den door die gewassen ingenomen grond.
Zoo vertoont het toekomstbeeld zich nog
eerst in groote lijnen. Als bij de stadsuitbrei
ding; als in de geweldige nieuwe sluis te
Umuiden waar thans de zandtreinen de komst
van meer en groote schepen voorbereiden, ligt
mies nog overhoop. Maar als de Nederlandsche
burgers werken, beter nog samenwerken, zal
grootsche verschiet, dat zich vertoont, ook
v'erwezenlijkt worden
Er valt niet veel goeds te melden van de
gebeurtenissen in de afgeloopen week. De
lemming ter veiling was lusteloos, zoowel voor
aardappel€n als voor groenten."Brachten de
aardappelen in het begin van de week nog
Hha f4.OP) Vrijdag en Zaterdag kwam de
PriJs weer zeer nabij de f3.per 100 kg.'-
Em de groenten? Zie de prijsnoteering maai*
na in ons blad, onze bouwers behoeven'
aai heelemaal niet te doen, ze weten het zoo'
e'- t Is eeti luttel prijsje, dat 't goed opbrengt.
Er wordt steen en been geklaagd over de
oemkool, valnwege de draaierij. En ook de1
®*»Plui klagen, dat ze niet verdienen. Steldé
groot koopman niet in allen ernst aan een
t» iga voor> er maar een 14 dagen uit te
'lekken?
Haf11 ?aterdag trof ik in den trein van A'dam
r Alkmaar een tweetal Langedijker koop
lui en die klaagden ook al.
Ze waremi den vorigen dag met een mooie
partij handel (bloemkool)' naar Mokum getogen.
Werkelijk, de menschen meenden, daar lag de
winst nu toch op, een knap'bloemkooltje voor
een stuivertje het stuk. Wat kan je dan ge
beuren?
Nu, de twee Langedijkers, toch werkelijk!
knappe, geslepen kooplui, gehaaide kerels, ver
telden wat hun gebeurd was.
Ze konden er bijna niet afkomen, het was.
martelen geweest.
Maar een Langedijker koopman is nu een
maal eelni geboren optimist, zijn stemming is
door een slechte markt niet te bederven.
Weet je, wat ze deden?
Toen de koopers almaar wegbleven, de strop
om zoo te zeggen, gereed lag, gingen ze som
ber kijken? Neen lezer, die menschen zijn gaan
zingen.
We zaten met z'n drieën in de coupé, en een.
van hen haalde uit een oude portefeuille een-
gedrukt papier voor den dag.
..Dat hebben we op de Amsterdamsche markt
gezongen, de versjes, die we ook op 't Koop-
handelfeest aanhieven" vertelde hij.
We zien tegenwoordig veel narigheid, veel
booze gezichten. Er behoort een dosis opti-.
misme toe, de toekomst zonder zorg in te ziem
Welnu, ik had schik in die beide kerels, die
met een fiksche strop voor o0gen, op de AmL
sterdamsche markt uit volle borst konden zin-
i gen.
Ook de Amsterdamsche aardappelhandelaars
klaagden steen en been. Volgens hen is half
Amsterdam op stap, nog nooit was er, volgens
hen, zoo'n stilte in het bedrijf,
i Natuurlijk is er niets nieuws onder de zon,
elk jaar opnieuw is het einde van 7uli en heel
Augustus door een slappe boel. Maar thans is
j hef, naar ze zeggen, verschrikkelijk stil en
I doods.
I En dan het aanbod van piepers. De Zeeuw-(
I sche commissionairs bieden goede aardappelen,
1 aam voor f2.75 per 100 kg. De blauwe kunnen
amper de 4 cents per kg. opbrengen, de vroe
ge eigenheimers zijn al weer aan de markt.
Een land met aardappelen.
Wij aam den Langendijk meenen wel eens,
dat het bij ons al heel erg is met venters aar»
de deur in duizend en een artikelen.
Maar ik heb nu met eigen oogen gezien, dat
het in Amsterdam nog veel erger is. De Am
sterdammers, die vam eiken koopman in garen,
balnd, mess.en, postpapier enz. enz., zouden
koopen, konden stellig in enkele weken een
winkeltje opzetten, 't Geeft te denken en 'c
is in-droevig, zeer goed gekleede mannen en
vrouwen met snuisterijen langs de huizen te
zien gaan.
De werkeloosheid is blijkbaar heel erg groot.
Met de ziekte in de aardappelen is het nogal
losgelopen, men hoort er zoo goed als niets
meer van. Ik wil nu eens een praatje houden
over het keurimgsinstituut van vroege aardappe
len. Niet over den afzet ervan, daarover neb
ben we het bijna tot vervelens toe gehad,
maar over de goedgekeurde aardappelen zelf
hadden we het nog niet.
Velen sfoan er nog sceptisch tegenover, en
ik meen: ten onrechte. De keuring van de
aardappelen is m.i. noodzakelijk, met het oog
op de cultuur, om nl. de goede variëteit Schot-
sche muis voor degeneratie te behoeden. I
Hoe vele uitnemende soorten zijn al niet
verdwenen. Denk eens aan de Zeeuwsche Jam
men, langen tijd „de" winteraardappel. Ver
dwenen, de soort wordt niet meer genoemd. i
Weten de bouwers wel ('k hoop niemand te
beleedigen) hoe het selecteeren gebéurt? Is 't
bekend, dat er heele stukken met vroege aard
appelen beplant zijn, waarvan het gewas af
komstig is van één aardappel? En zulke stuk
ken zijn er in onze omgeving. Zoo'n aardap
pelveld, waaraan groote zorgen is besteed, kunt
ge dadelijk onderkennen van andere perceelen.
't Loof! is nog frischgroen, ge vindt geen
dooda plekken. We liepen met een man of vier
op zor 'a stuk, juist dat de ziekteverschijnselen
het sterkst optraden. Welnu, men was op 't
stuk aan het rooien. Hoe we ook zochten, hoe
veel stammen we ook. zelf uittrokken, we von- 1
den op twee perceelen van bijna acht H.A. 1
niet een zieke aardappel. Deze aardappelen wa
ren absoluut ziektevrij.
Natuurlijk, zal deze of gene zeggen, die stuk
ken zijn er meer. We geven het toe, al geloof
ik toch, dat ze dit jaar met 'n kaarsje te zoel- j
ken waren.
Maar deze aardappelen waren niet alleen
ziektevrij maar ook soortecht. De dpbrengst
was hoog.
De verbouwer vertelde, dat het gewas ne-
ge|n maal tegen phytoftora infestano (aardap?
pelziekte) waren bespoten niet BordeauXsche
pap.
j Deze keuring verdient derhalve uit cultureel,
opzicht alle waardeering, en het wil ons voor
komen dat menig bouwer nog veel te weinig
met deze dingen rekening houdt. Waar in on
ze omgeving de verbouw zoo groote beteekenis:
heeft, betwijfelen we, of men ziektevrij, soort-
echt pootgoed wel genoeg weet te waardeeren.'
Het is maar een opmerking, misschien heb ik,
het wel heelemaal mis en houd ik me voor
inlichtingen aanbevolen.
ZUIDSCHARWOUDE.
De jongeheer G. Kramer is bevorderd van de
le naar de 2de klasse der R.K. H.B.S. te
Weert.
ZUIDSCHARWOUDE.
Aan den heer A. Kist, kantoorhouder alhier,
is een ziekteverlof van eenige weken verleénd.
BROEK OP LANGENDIJK.
De voorzitter van het Centraal Stembureau
heeft bij besluit van 26 Juli benoemd verklaard
tot lid van den raad, der gemeente Broek op'
Langendijk, den heer Jb. Ven in de vacature,
ontstaan door het overlijden van den heer J.
Bakker Dz.
NOORDSCHARWOUDE.
"Mei ingang van 1 September 1926 is de
kommies eerste klasse K. Bouma te "Noord-
scharwoude, op diens verzoek overgeplaatst
haar Heerenveen. Hij was hier bijna 9 jaar
werkzaam.
- NOORDSCHARWOUDE.
Morgen zullen' de leerlingen van den füin-
bouwcursus alhier, onder leiding van hun leer-
aai een excursie maken 'naar het Westland.
OUDKARSPEL.
Donderdag a.s. zullen de leerlingen van den
cursus in bemestingsleer een excursie maken
naar Beverwijk en Aalsmeer onder leiding van
hun leeraar.
NOORDSCHARWOUDE.
Hedenmorgen is in. de veilingen namens de
ver „De Koophandel" bekend gemaakt, dat er
morgen te Zuidscharwoude een ledenvergade
ring gehouden zal worden om( 2 uur n.t., waar
bij de Rijksbemiddelaar voor arbeidsgeschillen
de oud-Minister Mr. S. de Vries zal tegenwoor
dig zijn.
BROEK OP LANGENDiIJK.
Onze jeugdige plaatsgenoot, Jaap Verdonk,
leerling van de christelijke school alhier, werd
toegelaten tot de eerste klasse van de Rijks H.B.S.
te Alkmaar.
SINT PANCRAS.
Te Amsterdam slaagde onze plaatsgenoote;
Mej. A. Lieuwen onderwijzeres alhier, voor het
examen handenarbéid A en B.
SINT PANCRAS.
De jongejuffrouw M. Rol, welke gezien haar
laatste rapporten als de beste leerlinge der
Openbare Lagere School beschouwd kan wor
den, kemt om bovengenoemde reden, door be
middeling van den heer Sinjewel, hoofd der;
school, in aanmerking voor een vacanfietochtje
op kosten va nde Blue Band-fabriek. Genoemd
uitstapje zal bestaan uit een zevendaagsch ver
blijf te Berg en Dal.
OUDE NIE DO RP.
Onze plaatsgenooten N. J. Kooijman en F.
Woutman zijn resp. van de 2e naar de 3de:
en van de 3de naar de 4de klasse der R.H.B.S.
te Alkmaar, bevorderd.
Mislukte smokkelpartij.
Gedistilleerd is in ons land een zeer gewild
handelsartikel en in België is de prijs van dit
product bijzonder laag althans omgerekend in
guldens.
Als ze dit nu eens over de grens gingen
smokkelen, aldus dachten eenige Tilburgers.
Ze vertrokken dus per rijwiel, aldus het;
Hbld., kochten in België de noodige flesschen,
gedistilleerd en aanvaardden daarna welgemoed
den terugtocht.
Hoe dichter de troep echter Tilburg na
derde, des te grooter werd hun onrust, want
zij wisten maar al te goed dat de Tilburgsche
politie van wie zij goede bekenden zijn
hen zeker niet zou vertrouwen.
Op den duur werd hun angst te groot. Een
voorgevoel zei hun, dat er onraad op komst was.
Goede raad was bijzonder duur. Er mocht
niet getreuzeld worden. Een oogenblik later
lagen de flesschen veilig en wel in twee kuilen
door de smokkelaars in de Beeksche berden
gegraven.
Toen de avonturiers weer goed en wel hun;
fietsen bestegen hadden, werden zij inderdaad
door eenige politiemannen aangehouden.
Zij werden gefouilleerd doch niets verdachts
werd ontdekt.
Even later vervolgden de smokkelaars weer
hun weg heimelijk lachend, dat ze de paliiie
er zoo fijn hadden tusschen genomen.
Helaas, ze lachten te vroeg.
Een dier politiemannen had zijn hond aan
de manden, wetke ,de smokkelaars op hun fiet-
se.i hadden, laten apporteeren.
Toen de smokkelaars waren doorgereden,
maakten de politiedienaren aanstalten, om de
flesschen gedistilleerd naar het politiebureau
over te brengen. De politiehond had de gehei
me bergplaats ontdekt.
I Incidenten in den Retterdamschen raad!.
I Het is weer rumoerig toegegaan in den Raad
van Rotterdam. Ditmaal waren het de publieke
tribunebezoekers, wien een langer verblijf in de
Raadszaal werd ontzegd.
He heer G. van Burink voerde des middags het
woord bij de ingekomen adressen van werkloozen.
Hij drong op spoed aan. Etn om te illustreenen
wat gebeurên kan, wanneer die spoed niet be
tracht wordt, gaf hij, aldus de „Tel." een tref
fend verhaal van het dramatische einde van den
werklooze G. Kwak. Tot dusver was deze droeve
geschiedenis niet publiek gemaakt.
Dé werklooze G. Kwak, wonende in de Schoon-
derloosstraat, gehuwd en vader van drie kinderen,
jonger dan 5 jaar, was aldus de heer Van Bu
rink -^r gedurende 66 weken te werk gesteld bij'
de Gemeentelijke Werkverschaffing. Hij verdien
de dien tijd van f24—28 per week. Toen .hij1
echter op 12 Juni ontslagen werd, heeft men
hem zijn voorschot afgetrokken, zoodat hij dien
dag met f 12 naar huis ging. De man kwam op 19
Hulpbetoon om steun, doch steeds werd hem te
Juni, op 26 Juni en op 3 Juli. bij Maatschappelijk
kennen gegeven, ,,dat op zijn verzoek afwijzend
was beschikt". De werklooze, een overigens kalm
en oppassend man, wastoen hem voor de derde
maal steun geweigerd werd, wanhopig geworden.
Hij' ging Zaterdag 4 Juli naar het Gebouw van
Maatschappelijk Hulpbetoon en gaf den dienst-
dioenden ambtenaar te kennen: „als ik nou geen
steun krijg, snij ik je aan riemen". Na deze bedrei
ging is hij naar het politiebureau aan dé 3j- Jan
straat gebracht, waar men, er hem op wees, dat
bedreiging tegen het leven m|et 5 jaar gevangenis
straf kan worden gestraft-
Dé man is daarop naar huis gegaan en in zijn
wanhoop heeft hij in den naöht van Zondag op
Maandag door ophanging een eind aan zijn leven
gemaakt. En 's Maandags kwam een huisbezoeker
van (Maatschappelijk Hulpbetoon de treurende
weduwe drie rijksdaalders brengen..."
Het verhaal verwekte emotie onder de raajs-
ledjen eu nog meer onder dé bezoekers der publieke
tribune. Een reeks interrupties djaaldje neer op
de onschuldige hoofden der raadsleden:
„Jullie bent allemaal moordenaars!"
„Mijn vrouw en 5 kinderen crepeeren van den
honger!" roo riep men dooreen.
Burgemeester 'Wytema schorste de zitting en
liet de publieke tribune ontruimen.
Nadat ouder protest en rumoer aldus geschiedf
was, kreeg de heer Van Burink opnieuw het
woord om ziju rede te beëindigen.
Ongevallen.
Te Nederweert is het 3-jarig zoontje van den
llandbouwer Eekers onder een maaimachine ge
raakt. Het kind is deuzeifden avond in het hospi
taal te Roermond aau de bekomen verwondingen
overleden.
AangcmlLn.
Maandagmorgen ongeveer half twaalf is op
het Spaarne nabij de Melkbrug te Haarlem een
83-jarige man door een tram aangereden. Met
hersenschudding en zware hoofdwonden werd hij
in ernstigen toestand naar de Maria-iStichting
overgebracht-
De bliksem ingeslagen.
Te Medemblik is Zaterdag de bliksem inge
slagen in het pas nieuwgebouwde huis van H.
Geusebroek, terwijl het gezin van vier personen
juist aan tafel zat. Het perceel liep" groote schade
die schoorsteen werd verbrijzeld en vele dakpan
nen kwamen naar omlaag; de achtermuur scheur
de van een. De bewoners bleven gespaard en er
ontstond geen brand.
Auf<o platgedrukt.
Zondagmorgen reed te Malden bij Nijmegen,
een Eordauto achteruit het Tuinhek van een villa
uit. Op de rails van de stoomtram Nijlmegen—
Ven to, die langs den tuin loopt, sloeg de motor
af. Terwijl de wagen nog stil stond, naderde de
tram. Deze schoof de auto een eind voort, totdat
zij tusschen de tram en de boomen langs den weg
werd vastgekneld en totaal in elkaar gedrukt.
Letterlijk geen onderdeel bleef heel. Slechts een
vormlooze massa hout en metaal bleef over. De
kap van de auto kaapte af en door de ontstane
opening wernen de vier inzittende gebroeders
Van Rhijn naar buiten geslingerd, waaraan zij
hun redding te danken hadden. Drie waren onge-
deeerd, terwijl de vierde slechts lichte verwondin
gen aan hoofd en handen had.
