Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
Dinsdag 9 November 1926
St e Jaargang
STEMMINGSBEELD iilï GÜOENTENLANS
ftteuwstijdingesi
NO. 1J8 IMTERC.TELEPHOON 52
NIEUWE
LARG1DUREI COURANT
Deze courant verschijnt
Dinsdag, Donderdag enZaterdag
A bonnementsprijs
- per 3 maanden fl.lö.
Bedact.-ÜSly. J, H« KEIZER. - Bureel IVoordscharwoude
Advertentiën van 1-5 regels 75
cent, elke regel meer 15 cent.
Groote letters naar plaatsruimte
Brieven rechtstreeks aan den Uitgever
Uit ons Parlemënt
Het Nederlandsch-Belgiscji ver
drag De beheerscommissie, he*
kanaal Antwerpen-Moerdijk en
het Schel de-regiem. De ver
dediging van den Minister. In
terpellaties over de relletjes te
Ede en te Assen.
üver het verdrag Ned^rland-België hebben
zich in de Tweede Kamer zoowel voor- als
tegenstanders uitvoerig laten hooren. Maar 't
bleek daarbij, dat zelfs bij de voorstanders
de heer Vliegen, door zijn collega L. de
Visser den heftigsten pro-Franschen politicus
genoemd, wellicht alleen uitgezonderd een
zekere aarzeling bestond ten opzichte van 't
kanaal Antwerpen-Moerdijk, dat b.v. ook de
Heer Heemskerk liever niet in het verdrag
had gezien en de cause-belli-verklaring, onze
verplichting om Duitschland dien' oorlog te
verklaren, wanneer België door niet schen
nis onzer neutraliteit werd aangevallen, waar
over ook de heer Alberda zich niet erg gerust
toonde. Alleen de Vrijheidsbond, de Vrijzinnig-
Democratische en de Communistische, die trou
wens maar 'één vertegenwoordiger in de Ka
mer heeft en de Hervormde en Gereformeerde
Staatspartij verklaarden zich anoniem tegen
het verdrag. De andere partijentelden zoo
wel voor- als tegenstandern.
De bepalingen van het verdrag, die het
meest de aandacht trokken, waren wel het
kanaal Antwerpen-Moerdijk, het nieuwe Schel
de-regiem met de nieuw ingevoerde beheers-
commsisie en in vérband daarmee de ophef
fing van het verbod voor Antwerpen oorlogs-
haven te zijn en het prijsgeven onzer souve-
reiniteitsrechten en de vraag, of wij door de
onderhandelingen van 1919 al gebonden wa
ren. Daarnaast kwam men aan het kanaal door
Limburg, de regeling van den Icodsdienst
•nz.
De heer Kersten definieerde wel het kortst
toen hij den aanleg van het kanaal Antwerpen-
Moerdijk een economische zelfmoord noemde
en de beheers-commissie voor'de Schelde een
inbreuk op onze rechten. Maar die gedachte:
openbaarde zich toch in alle redevoeringen
van de tegenstanders van het verdrag en soms
zelfs in die van voorstanders. Men begreep,
dat vooral Rotterdam onder den aanleg van
het kanaal Antwerpen-Moerdijk zou lijden, al
verklaarde dan de heer Heemskerk cn anderen
tevens, dat men het recht niet had Antwer
pen oeconomisch in den weg te loopen en
dat men België terwille moet zijn, wanneer
het een kortere verbinding met den Rijn en
het in stand houden van een goeden" weg
naar zee zocht. De cause-belli-verklaring
stuitte vrijwel bij allen op tegenstand evenals
ook de mogelijkheid, dat België in oorlogstijd
oorlogsschepen over de Schelde zou vervoeren.
Dat Nederland door de onderhandelingen in
1919, die door België werden afgebroken, en
de toen gedane toezeggingen nog gebonden
zou zijn, bleken slechts weinigen te gelooven.
De heer. Vliegen «zelfs, die het verdrag krach-
lig verdedigde en meende, dat men het ge
vaar voor Rotterdam overschatte en 'dat uit
de opheffing van de Belgische neutraliteit de
opheffing van het verbod voor Antwerpen een
oorlogshaven te zijn, volgde, wat hem door
den heer Kortenhorst werd tegengesproken,
durfde die gebondenheid van Nederland niet
rechtstreeks verdedigen.
De krachtigste verdediging vond het verdrag
U33. ioui apjHui3{j3A jjH 'jpaqaiuT?}! uba jojsiu
•tui uea 3oo;aq SnaoAjm jaq ui pisjfiAvraSuo
verwijzing naar de Donau- en Elbe-commissie
di eeen veel grootere bevoegdheid kregen, dat
beheerscommissie over de Schelde <>nze
squvereiniteit niet aantaste en alleen betrek
king had op de doorvaart. Wat de bepaling
betreffende de oorlogsschepen betreft, die
bad enkel fen doel een speciale verbodsbe
paling voor oorlogsschepen tegen "België te
voorkomen. Maar bij oorlogsgevaar hadden
zoowel oorlogvoerenden als neutralen "hun
eigen rechten in het nemen van maatregelen:
en daarvoor was de bevoegdheid van de be-
ebers-commissie ondergeschikt. Het kanaal
Antwerpen-Moerdijk had, zoo verklaarde hij,
aanvankelijk geen tegenstand ontmoet. En ten
bewijze daarvan'Legde hij de correspondentie
met de Rotterdamsche Kamer van Koophandel
gevoerd over. Het scheen hem trouwens toe,
dat men niet ter wille van Rotterdam, Antwer
pen de toestemming mocht onthouden zicfi'een
betere verbinding te schelpen. De gevolgen
van het kanaal zouden zich bovendien eerst
na tientallen van jaren, de politiek-economische
gevolgen van-afwijzing van het verdrag zich
onmiddellijk laten gevoelen. Als contra-presta
tie voor Nederland zag de minister vooral
de opening van het Linksche kolenbekken door
het nieuwe Limburgsche kanaal. Tot herope
ning van de onderhandelingen, waarop ook
j vele voorstanders hadden aangedrongen bleek
de minister niet te willen medewerken.
Behalve het Néderlandsch-Begisch verdrag
heeft de Kamer nog een interpellatie van den
heer L. de Visser .en een van den heer Ter
Laan, beide over de relletjes te Assen en te
Ede behandeld. De heer De Visser meende,
dat er de groeiende afkeer van het militai
risme tot uiting was gekomen en meende even
als de heer Ter Laan, dat van de toezeggingen
in den mobilisatietijd en speciaal in Novem
ber 1918 gedaan, niets was gekomen. Zij vroe
gen thans o.a. vrijheid van de in arrest gestelde
militairen, afschaffing der herhalingsoefenin
gen en vervulling der gedane belofte.
Wat dit laatste betreft meende de minister
dat de regeering niet was te kort geschoten)
Hij meende dat de relletjes het gevolg waren
van ontevredenheid, op allerlei wijze gewekt
en was niet bereid de gearresteerden in vrij
heid te stellen of de herhalingsoefeningen af
te schaffen
't Is stil en rustig aan de veilingen, de aan
voeren zijn gering te noemen. Een aanvoer van
10 schuiten wit, 5 geel en 15 rood met een
®nhel partijtje uien is tegenwoordig voor Broek
zoowat normaal, naar we hooren is het te
Noordscharwoude precies zoo.
We hebben een hausse in 'de witte kool
beleefd, die opgeloopen is tot de honderd'
rijksdaalders per wagon, de rijksdaalders zijn
daalders geworden. Er is nog niet zoo heef
veel vraag anders zouden de prijzen bij de'
tegenwoordige minieme aanvoeren sterk moe
ren stijgen, hetgeen niet 't geval is.
De bouwers hebben het te druk om zich
met veilingen bezig te houden; de win terkool
moet geborgen. We zijn in November, 't kan
allen dag met het weer anders worden. In
't buitenland, met name in Rijnland en Oost-
Pruisen heeft 't al van beteekenis gesneeuwd;
ook in België, in de omgeving van Luik heb-,
ben onze naburen het witte sneeuwkleed dezer,
dagen kunnen bewonderen.
Dit hebben onze bouwers natuurlijk ook
gelezen en onwillekeurig heeft dit invloed uit
geoefend
De boeten raken alweer gevuld, ge ziet de
ons allen bekende werkzaamheden verrichten.
In de schuit de kool, de ruige kool, planken!
over 'l vaartuig, op "die planken staan de man
den. De kool wordt naar grootte gesorteerd'
en binnen gebracht.
Alle jaren 't zelfde, en toch altijd weer nieuw,
't Gewas is niet grof dit jaar, de droogte in
September is niet bevorderlijk geweest voor
t gewas. Maar de „koolkes" zijn loodzwaar,
't gewicht per snees zal niet tegenvallen.
Er wordt nu weer gehoopt op een goeden
winter. Wanneer hoopt de mensch nu niet.
Hij kan er niet buiten, hoop doet leven.
En er is zooveel dat de kool eigenlijk goed
maken moet. De aardappelen brachten een
piatige opbrengst, de zomefkool over de ge-
heele linie verlies, was eigenlijk waardeloos.
De vroege wortelen, ja, dat was niet slecht;
maar hoe weinigen profiteeren van dit gewas.
Ook de gelukkigen onder de bouwers hebben,
een goede, bevredigende opbrengst van 'htin
bloemkoolakkers gehad.
Maar hoe velein'? Neen, waarlijk, 't is geen
vetpot geweest in ons nijvere groentenland in
de afgeloopen maanden van 1926. -
Maar straks zijn de boeten vol, is de oogst
van het winterproduct geborgen. Dan gaan we
weer inventariseeren, we spreken nu al over den
vermoedelijken aanwezigen voorraad. De bou
wers meenen, dat er minder zal zijn dan 't
vorig jaar, dewijl de kool zoo fijn zal uitval
len, de kooplui halen hun schouders op en
nemen een afwachtende houding aan.
Vergeet niet, dat de kooplui geen ziertje,
minder belang stellen in de winterkool als
de bouwers. Meent ge soms, dat zij" zoo'n
besten zomer hadden? Natuurlijk houd ik me
op de vlakte, en spreek alleen een meening
uit in 't globaal. Er kan" immers aan "de zo
merkooi niets, verdiend, zijn. Wie verdiend aan
waardeloos goed?
Meer en meer is het zóó, dat ook voor,
de kooplui het winterseizoen het resultaat van
hun handel bepaalt.
Er staan dus groote, algemeene belangen
in 't spel.
Hoe zal het met den afzet gaai^?
Op die vraag kan niemand nog een ant
woord geven; of er dan niets aan voorberei
dend en effenend werk kan worden verricht,
is wal anders.
Er zijn er, die laten liefst alles over aan'
de natuur der dingen. Komt er vraag dan)
loopt immers alles op rolletjes? Wat kan nu
een organisatie in vredesnaam doen ten be
hoeve- van de afzet van een massaproduct als
■kool?
't Weer, de behoefte,, dat zijn 'de eenige fac
toren, die gewicht in de schaal leggen. Al'
't andere zoo redeneeren er heusch niet;
weinigen is humbug, bluf, gewichtdoanerij,
zoo'n beetje „acte de presence" der leiders.
Natuurlijk zit hier een schijn van waarheid
in, trouwens in de grootste afwijkingen ont
breekt het waarheidselement niet.
Gelukkig denkt de groote massa met de
leidende personen uit tuinbouw- en handels
kringen er anders over. Voorbereidend en ef-
fenend werk wordt ten behoeve van de af
zet van ons koolproduct verricht. Reeds had
een samenkomst plaats met *'t dagelijksch be
stuur van de landelijke centrale met voor
aanstaande kooplieden in den Haag. Daar,
op die vergadering is het vraagstuk van dep,
afzet naar Amerika ernstig onder de oogen,
giezien.
Een mooi, een schitterend initiatief. Daar
moet wat gebeuren, 't is algemeen bekend, dat
aan de afzet naar Amerika groote belangen
'vastzitten, t Is met dien afzet nu nog in het
beginstadium. Wat nog mogelijk is, is totaal
onbekend. Dat het van overwegend belang
zou zijn, als we dit jaar, zeg eens 10 pet.
van den voorraad naar overzee konden zeg
den, daarvan zijn we allen overtuigd.
Dat er geconfereerd wordt met de betrok
ken Scheepvaart Mij. en gesproken wordt over
goede, doelmatige scheepsruiinte, zoo dat een'
goede overkomst menschelijker wijs gewaar
borgd is, moet als nuttig en noodig worden
toegejuicht.
Dat men het intijds doet, vóór het begin
van de campagne, is een bewijs van èoed
beleid. We noemen hét initiatief dat van het
Centraal Bureau van de veilingen is uitge
gaan zeer te prijzen. Moge het met gewenschta
uitslag en resultaat worden bekroond.
De Broekèr veiling is nu voorzien v^n elec-
trische stoven. Er zijn al weer heel wat grap
pen op verkocht,, die we maar achterwege
zullen laten. De humor ter veiling ontbreekt
niet, de kool moge weinig of veel worden aan
gevoerd, goedkoop of duur zijn.
Op 't podium is maar een mager stoofje
aangebracht. Of die voor den keurmeester be
stemd of als een hoffelijke beleefdheid aan'
de telefoniste bedoeld is, weet ik niet.
Maar mijn goede koorklanten? Die zijn ver
geten en daar wilde ik een goed woordje
voor doen. Waarom die geen stoof?
Zij zijn meestal bejaarde menschen, terwijl
beneden in de banken der kooplui vele jonge!
borsten zitten, vurig van geest, die bij 10°
vorst geen sikkepit last van de kou hebben).
Integendeel, dan zijn de laatsten in him ele
ment. Immers koude en kool hooren bij el
kaar. i
bestuurders van de L.G.C. uw koor-
klanten hebt ge ook al met f4.— per jaar»
belast, laat de liefde vooral nu niet van éém
kant komen. Penningmeester, als uw kas in
goéden doen verkeert, ('k twijfel wel een "beet
je. er was te veel kool van 50 cents) adviseer;
dan a.u.b. om boven stoofjes aan te brengen.
Ik doe een goéd woordje voor mijn reeds'
bejaarde vrienden.
Plaatselijk Nieuws
ZUIBSOHARWOUDE.
Als gemachtigden in het kiescollege der Ned.
Herv .Kerk zijn herkozen de heeren Dt de Geus
Jbz., T. van Bergen en G. Kooy.
- ZIHBiSCHAKWOUD'E.
De afdeeling ZuidscharwoudeBroek op Lan
gendijk van den Boni van Staatspensioneering,
regelde haar propaganda. Had men al niet meer
op de medewerking van de Tooneeiclub gerekend,
wegens verlies van eenige van de beste krachten,
gelukkig bleken er nog voldoende te zijn overge
bleven, om weer op de hulp der club te kunnen
rekenen. 'Bovendien hoopte men van anderen, door
zang en voordracht, medewerking te verkrijgen,
zoodat weer enkele propaganda-vergaderingen
kunnen worden gehouden. Dit zal, nu echter wel
wat later worden dan anders. Bovendien vond al
gemeene instemming het plan om in den vol
genden zomer te trachten iden rentetrekkers een
autotocht aan te bieden! De voorzitler deelde in
dit verband mee, wat op de laatste Algemeene
Vergadering is besproken omtrent datgene, wat
de afdeelingen kunnen doen, ook op indirecte
wijze voor de ouden van dagen. Met vreugde kon
worden geconstateerd, hoe allerwegen en in alle
lagen der maatschappij den eerbied voor den ou
den dag toeneemt en hoe men zich beijvert om
den ouden menschen een gelukkigen levensavond
te bezorgen. Daaraan daadwerkelijk mee te doen,
in afwachting op volledige afbetaling van het
staatspensioen aan de grijsheid, ligt op den weg
der afdeelingen van den Bond. Een beroep zal
dan te zijner tijd worden gedaan op de houders
van particuliere auto's om mee te willen werken
aan dit tóehtje. Er werd niet aan getwijfeld, of
op velen zal gerekend kunnen worden.
- langendijk.
In de gisteravond gehouden vergadering van
besturen der afdeelingen S.D.A.P. en de or
ganisaties aangesloten bij het N.V.V. is be
sloten om tot oprichting over te gaan van' een
afdeeling van "het Instituut voor Arbeidson/t-
wikkeling.
Voorloopig traden een 25-tal "leden toe.
- BROEK OP LANGENDIJK.
Na ruim vier en een half jaar vacant te zijn
geweest, werd Zondagmorgen j.l. als herder
en leeraar in dë Christ. Geref. Kerk alhieri
bevestigd den WelEerw.^ Heer Cand. J.
Drenth van Hoogeveen.
De bevestigingsrede van den WelEerw. eher
Ds. A. Grappen van Zwaag Westeinde had
tot tekst 2 Thim. 4 2a. Hieruit ontwikkelde
spr. een drietal gedachten, n.l. de heiligheid,
de heerlijkheid en de verantwoordelijkheid van
de bediennig des Woordt.
Hierna had de plechtigheid der bevestiging
plaats.
In den namiddagdienst deed Ds. J. Drenth
ziin intrede met een predikatie van 1 Cor. 1
vers 23—24. Hoofdgedachte was: Jezus Chris
tus en dien gekruisigd. Achtereenvolgens be
paalt spr. hieromtrent de aandacht der hoor
ders op: 1. Door de wereld verworpen; 2.:
Door de gemeente begeerd. 3. In elke predi»
king vereischte.
Na deze met aandacht gevolgde relde werden
de gebruikelijke toespraken gehouden, o.m.
tot de vooraanstaande personen in het bur
gerlijk leven, catechisanten, kerlceraad en ge
meente. Hierop werd door den bevestiger erf
de oudste der ouderlingen één hartelijk wel
komstwoord uitgesproken, waarna op verzoek)
de" leeraren door de gemeente staande werd,1
toegezongen Ps. 119 9.
- LANGENDIJK.
In den nacht van Zondag op Maandag is aan
den beruchten Twuijverweg een luxe auto te wa
ter geraakt, even bezuiden het 2e bruggetje van
St. rancras. Maandagmorgen werd door een twee
tal inwmers van Broek op Langendijk, welke
passeerden, het ongeval bemerkt. Een nader on
derzoek werd ingesteld, waarbij bleek, dat de
bestuurder, de heer K. Slot R.zn. van Broek op
j Langendijk, op jammerlijke wijze daarbij om het
leven wa sgekomen. Op last van den Burgemees-
ter werd hel slachtoffer naar hier vervoerd, waar
Dr. Destree de doodsoorzaak vaststelde. Naar we
vernémen, kwam de heer S. uit Alkmaar, op weg
naai' buis. Gezien de omstandigheden, is blijkbaar
j met tamelijke snelheid gereden, daar door de val
een boomstronk geheel ontworteld werd.
I Later op den dag werd de auto gelicht.
De onbewaakte overwegen.
Een dfcxwle en een aantal gewonden.
Nabij het station te Baarland heeft een ernstig
ongeluk plaats gehad. Een autobus van den dienst
Goes-Ellewoutsdijk, die uit laatstgenoemd dorp
kwam, is op den onbewaakten overweg daar ter
plaatse door een uit Oudelande komenden zand-
trein van den nog niet geopenden locaal spoorweg
Zuid-Beveland gegrepen.
De bus, welke geheel bezet was "met passagiers,
werd totaal vernield. D' emaehinist wist den trein
onmiddellijk tot stilstand' te brengen. Op de angst
kreten van de inzittenden kwamen direct ver
schillende personen toegesneld, om den slacht
offers hulp te verleenen.
Het bleek, dat de chauffeur C. Louisse, uit
Ellewoutsdijk, die uit de autobus werd geslingerd,
terstond was gedood. Zijn vreeselijk verminkt lijk
vond men onder den trein.
Een der passagiers, mej. Mol uit Oudelande,
werd opgenomen met een verbrijzeld been. In
zeer ernstigen toestand is zij naar het ziekenhuis
vervoerd.
De overige inzittenden, een achttal personen,
hadden slechts lichtere verwondingen opgeloopen,
welke behandeld werden door den dokter uit
Hoedekenskerke en den telefonisch ter assisten
tie geroepen chirurg uit Vlissingen, dr. Staver-
man. Een hunner had vermoedelijk een beenbreuk,
terwijl de andere slechts uitwendige verwondingen
meerendeels aan hoofd, armen en beenen hadden
opgeloopen.
Het'uitzicht op den spoorweg wordt ter plaatse
door een boomgaard ten zeerste belemmerd. Bo
vendien was het zeer slecht weer, het regende en
er stond een harde wind. Geen der passagiers
had een fluitsignaal van den trein gehoord.
Op den trein en de autobus is door de politie
beslag gelegd.