Een ernstige stormramp
in den Achterhoek van Gelderland
5 dooden en vele ernstig gewonden
Gistermiddag ontvingen wij het volgende tele-%
gram:
Hedenmiddag heeft in dam Achterhoek van
Gelderland eein hevige storm gewoed en in ver-,
schillende plaatsen zeer groote schade aange
richt, vooral in Neede en G'roemdo. Hiet land
schap vertoont den zelfden aanblik als bij de
ramp in Borculo in 1925. Er zijln dooden en
gewonden. Zeer vele huizen verwoest in Ave
ree^, Oliden, Eibergein, Hupsel, Neede, Groen,-
lo, Beltrum, Bathmen, Harfsen. Telegrafische
en telefonische verbindingen verbroken.
De Ochtendbladen, bevatten over deze ramp de
volgende bijzonderheden:
Een ramp, die naar het zich laat aanzien,
ernstiger nog is, dain die van 10 Augustus
1925, heeft het oosten van ons land getroffen.
In één opzicht vooral is de ramp erger nog
dan voor bijma twee jaran,. i
Op verschillende plaatsen zijn menschein-,
levens gevergd en al mag meln, de hoop niet!
ODgeven. dat de berichten, die van ten min
ste tien, vijftien dooden spreken, in de schrik
van het eerste oogenblik overdreven zijn, toch
zijn er stellige mededeelingen, dat in verschil
lende plaatsen de ramp een of meer levens
heeft- gekost.
Het aantal gewonden is zeer groot. Vooral
in Neede, waar ean fabriek gedeeltelijk is Ei-
gestort hebben de artsen de handen vol gehad..
Het schijnt, dat er twee windhoozén hun
vernielend werk hebben gedaan.
Bij Millingeo en bijna pal noordelijk daar
van te Angerlo, dat niet ver van Doesburg
dicht bij den IJsel ligt, is de eene hoos aan.
het werk geweest. De andere .heeft meer
oostelijk het land nog veel erger geteisterd.
Lichtenvoorde ten' noorden van Aalten kreeg
den eertens aanval te verduren, met welke
gevolgen, vermelden de telegrafische en tele
fonische berichten, die men hieronder aantreft,
vandaar trok het onheil in- noordelijke rich
ting over Lie velde en Beltrum ten zuiden en
ten noordwesten van Groenlo naar Neede. De
weg van Winterswijk naar Ruurlo werd voor
-ren deel van zijn boomen beroofd en Groenloi
en Eibergen leden ook zwaar.
Neede heeft daarna een tettl7y nQg na-
uere berichten van onheil uit die streek bin
nenkomen, moet men aannemen, dat de hoos
zich daarna weer in de lucht heeft verheven,!
om ten noordwesten van Delden zijn baan léger
over da aarde te vervolgen. In de streek tusi
schen Delden en Almelo hebben verschillende
dorpen en buurtschappen, vooral Borne en
Zenderen zwaar geleden. Verder noordelijk kan
men de baan volgen tot Tubbergen, de geboor-
tepiaafs van dr. Schaepman.
Burgerlijke en militaire autoriteiten en me
dische hulp snelden van alle kanten toe en er
wordt op het oogenblik reeds gedaan, wat men,-
schen doen kunnen, om de eerstnoodige hulp
aan de getroffen streek te verleaaetn. Straks;
zal overig Nederland weer te hulp moeten wor
den geroepen, om de noode(n te Lenigen, die
aan een nijvere bevolking de storm berokken-,
de. voorzoover mensChen de gevolgen, van de
ramp die medemenschen trof, dragelijker kun
nen maken-
Vlak na de eerste telefonische mededeeiing,
dal m Tubbergen en Neede een hevig onweer,
gepaard met een storm onheil had aangericht,
meldde ons een telegram uit Deventer:
Zooeven vraagt de commandant der mare
chaussee te Neede dringend om medische
hulp uüit den geheelen omtrek wegens een
stormramp, die hedenmiddag de piaatsen
Neede, Groenlo en Beltrum heeft geteisterd
tijdens een zwaar onweer. i
Wij vernemen nader, zoo siende kort daar
op onze correspondent, dat te Neede om on
geveer vier uur een cycloon heeft gewoed,
waardoor de fabriek der fa. Ter Weeme ge
deeltelijk is ingestort.
De arbeiders werden onder de puinhoopen
bedolven. Volgens de eerste berichten zouden
er drie dooden zijn. Ook een machineloods van
de spoorwegen is vernield. Beltrum en Eiber
gen schijnen eveneens schade te hebben ge
had.
Genietroepen gezonden.
Bij het Roode Kruis is uit Eibergen tele
grafisch bericht ontvangen, meldende dat daar
een cycloon heeft gewoed en materieels hulp
zeker noodig zal zijn.
Bij het departement van Oorlog is van Jen
burgemeester van Neede een etlegram binnen
gekomen, meldende, dat dertig mari genietroe
pen dringend noodig worden geacht voor het
vrijmaken der wegen. Het departement heeft
onmiddellijk telefonisch order gegeven aan het
regiment genietroepen te Utrecht om dertig
man naar Neede te zendejn en zich voor ver
dere hulp gereed te houden.
keer gestremd is. Verscheidene boerderijen zijn
verwoest.
De burgemeester van Groenlo heeft in zijn
auto tientallen gewonden, waaronder zeer ernsti
ge, naar het ziekenhuis vervoerd. Er is naar
Den Haag aan het Roode Kruis om hulp geseind.
Ook aan het departement van Oorlog is hulp ge
vraagd in den vorm van genietroepen.
Ir. verschillende plaatsen in de omgeving zijn
vele huizien verwoest.
I
Be Commissaris der Koningin naar het toaneiel
van de ramp.
De prins naar lis plaats van 'de ramp.
Hedenochtend vertrekt Z. K. H. de Prins,
vergezeld van den luit.-generaal jhr. J. H. Roël!
eerste ondervoorzitter van het Nederlandsche
Roode Kruis, naar de door den cycloon ge
teisterde streek.
De eerste iinjdritk ter plaatse.
Meer Idan 200 gewonden.
Wij staan hier op het gemeentehuis te Nee
de. De, burgemeester Haitsma Muiier en dr.
Pianten lichten ons in omtrent de vreeselijke
gebeurtenis, die heden Neede heeft getroffen.
Zij wisten nog miiet, of de cycloon ook andere;
gemeenten had geteisterd, maar te Neede wa
ren één doodie, vijftien zwaar en tweehonderd)
licht gewonden.
De zaak heeft zich als volgt toegedragen.
Tegen vier uur zag men een cycloon made',
ren, het was een zwarte zuil, die plotseling:
naar. beneden kwam en een deel van de ge
meente Neede teisterde, op den weg vam
Eibergen naar Haaksbergen.
De cycloon was smaller dan die in Bor
culo en niet meer den circa 500 meter breed.
Er werden twintig huizen, die hecht waren
gebouwd, totaal verwoest^ maar het ergste was,
dat de textielfabriek van Ter Weeme, waar een
vierhonderd arbeiders werkten, eveneens werd
vemieid. Daar vielen vele gewonden.
Qp het station, waar een machineloods in
stortte, vluchtten de arbeiders onder de trei-i
nen, maar de wagens gingen aan het rollen.
Vermoedelijk is daar het 12-jarig meisje van.
de familie Zandwijk gedood, doordat het onder
eer. trein raakte, In hetzelfde gezin zijn nog
eenige gewonden.
Er was snel medische en particuliere hulp
aanwezig, waardoor dr. Planten binnen ruim)
een uur aan alle gewonden hulp had kunnen,
verlteenen.
De zwaar gewonden werden naar Enschedé
vervoerd terwijl de lichtgewonden naar ver
schillende ziekenhuizen zijn overgebracht. Bur
gemeester Muiier richtte tot den commissaris
var. politie te Deventer, den heer Van Tricht,
dij met een persauto spoedig op het terrein
was, het verzoek in overleg te treden met den;
burgemeester van. Deventer tot het sDoedie
Een barak verzonden.
Naar wij vernemen is hieraan reeds gevolg
gegeven en wordt nog hedennacht een houten
hulpschool, die te Deventer beschikbaar was,
op vrachtauto's naaf Neede gezonden;. Zij kan
zes gezinnen, huisvesten. Dr, Opperhout uit
Dé venter was spoedig met een Roode-Kruis:
afdeeling ter plaatse. Het was merkwaardig,
dat vrijwel alle gewonden totaal zwart zijn,
evenals dat in Borculo bij verschillende ge
wonden werd geconstateerd.
In de richting van Haaksbergen zijn vele
boomen afgeknapt en de daken van een groot
aantal huizen vernield. Ter hoogte van het
kerkhof, 'aan den weg gelegen, trok de cycloon
in zuidelijke richting.
De fabriek van de firma Ter W.eeme heeft)
zwaai geleden.
Het nieuwe kantoorlokaal ligt totaal tegen
der. grond. Het achtergedeelte der fabriek is
geheel verwoest. De groote schoorsteen is voor
de helft afgeknapt en het verdwenen gedeelte;
is nergens terug te vinden.
In en om NeckHe.
Komende uit de richting van Borculo wordt
men op een grooten afstand van het dorp Neede.
door de tnilitaire poli) ie aangehouden, die de
auto's aan de kant van den weg plaatst en de
inzittenden te voet verder laat gaan. Er stond:
reeds een file van honderden auto's en andere
voertuigen. Ir. het dorp, dat zelf niet geteisterd;
is, valt het drukke verkeer op.
Vele menschen, veel politie, Rood eKruis-auto
en séhaaleollectes, alles herinnert aan Borculo,
maar de gezichten der menschen toonen aller
minst dat een ramp heeft plaats gehad.
Bij het raadhuis ziet men de eerste omgewaai
de boomen. Er voor, langs den weg naar Haaks
bergen, wordt het beeld gaandfeweg: triester.
Reeds hier en daar afgewaaide dakpannen, omge
waaide boomen tot aan de begraafplaats. Daar
zijn een groot aantal boomen ontworteld. Reeds
ziet men aan weerszijden van den weg afgewaaide
daken. Verder is de weg geheel versperd en wordt
hat klimmen en kleuteren over de neergestorte
stammen ,'dio in massa's over grooten afstand
de weg blokkeeren. De huizen zijn steeds ernstiger
beschadigd. Enkele vertoonen nog alleen de op
staande muren.
Het meerendeel echter ligt geheel in puin. Het
valt op, da# de boomen meest alle uit den grond
zijn gerukt en niet afgebroken, zooals in Borculo.
Ook' is het aantal woningen, dat geheel met
den grond gelijk is giemaakt, grooter dan in
Borculo, daar waren de huizen meer beschadigd.
Bij een enkele vindt men de brokken steen uit de
muur op een afstand van 20 meter van de muur
liggen. En zoo gaat het door tot de bewoonde
buurt Lcghuizen, waar ook vrijwel alle huizen
vlak zijn neergeslagen.
Den weg naar het station nemende, ziet men
daar de machineloods met den grond gelijk. De
daar staande groote landbouwschuur eveneens.
Andere gebouwen zijn minder érg beschadig'!.
Twee houten noodwoningen werden verwoest. 2
zich daarin bevindende kinderen werden opge
nomen en geraakten onder een rollenden spoor
wagen. Het eene was onmiddellijk dood, de an
dere zwaar gewond, zoodat voor het leven ge
vreesd wordt.
Be dokter te Beltrum was op ziekenbezoek en
liet. zijn auto aan den weg staan. Zijn vrouw, die j De Commissaris van de Koningin, par. b. baron
hem vergezelde, bleefi zoo lang in den wagfen van Heemstra, is dadelijk na het bekend worden
zitten. Zij. zag den cycloon aankomen en moest van de ramp naar de geteisterde plaatsen in den
toezien hoe het huis, waarin haar echtgenoot Achterhoek vertrokken.
zich bevond, plotseling instortte. I Ook de provinciale vertegenwoordiger van het
De auto zelf werd énkele meters verder in de Oranjekruis, Graaf v. Limburg Stirum, burge-
sloot geworpen. De arts werd niet ernstig ge- ineester van Brummen, is ter plaatse,
wond en kon spoedig uit het 'ingestorte huis j
worden bevrijd. De zich daarin, bevindende zieke #n M Greenlo. Vele gpwoiwlen.
echter kreeg ernstige verwondingen. i
Daar werf in de nabijheid een verschrikkelijk
Dooden en gewonden. j geteisterde streek gevonden, namelijk de buurt
schap Beltrum. Aldaar zijn naar schatting vijf-
üit Winterswijk vernam Va# Diaz dat te 4.40 boerderijen met den grond gelijk gemaakt,
uur ie cycloon woedde in de buurt tusschen Drie menschen zijn gedood namelijk de jeugdt-
Groenlo en Lichtenvoorde. Boerderijen zijn totaal £e Spijker, J. Papen, een gehuwde man, een ze-
verwoest 1 kere Peppelenbosch, eveneens gehuwd. Bij dezen
In Beltrum zijn twee personen gedood, terwijl heeft het ongeluk het gezin bijzonder
in Groenlo drie dooden zijn. Naar het ziekenhuis zwaar getroffen. Vier kinderen en twee ge re--
te Groenlo zijn aqjit zwaar geownden vervoerd. k'g° zusters waren m huis. Een dezer laatsten
Ook in het ziekenhuis te Winterswijk zijn gewon- 1S ernstig gewond. In totaal zijn te Beltrum vijl
den, waaronder een stervende.
Uit Enschede wordt gemeld, dat Woensdag
avond alle doktoren en zooveel mogelijk verpleeg
sters zijn opgeroepen om met ziekenauto's naar
Neede te komen om daar hulp te verleenen.
Indrukken van een ooggetuig.
In Rekken werd heden Vergadering gehouden
van directeuren van rijks- en particuliere opvoe
dingsgestichten. Deze vergiadering werdi o.a. bij
gewoond door den heer Pennings, directeur van de
Johannastiehting te Arnhem, van wien we het
volgende vernamen. De terugtocht van de deel
nemers aan de vergadering zou per autobus gaan
naar Ruurlo, waar men den trein dacht te nemen.
tien personen zwaar gekwetst, die allen in het
I ziekenhuis te Groenlo zijn opgenomen.
Ook het gehucht,Lievelde is geteisterd. Daar
1 moeten twaalf gewonden zijn.
j De buurtschap Eefsele telt acht gewonden. Di-
reete hulp van buiten daarvoor schijnt hier niet
noodig- De, gekwetsten werden zooeven nog. per as
vervoerd. Overigens ziet de streek in de betrok-
ken buurtschpapen er ellendig uit. Er zal on-
i getwijfeld een krachtige steunactie noodig zijn
j om het leed te verzachten.
j In Neede was het ongeluk ernstiger dan aan
vankelijk vermoed werd. De geheele buurtschap
I Ituweahof is met den grond gelijk gemaakt. De
cycloon deed hier niet als in Borculo. Daar wa-
i ren de huizen dikwijls maar gedeeltelijk omver-
Tegen vier uur heeft het gezelschap tusschfen geworpen, hier werden de woningen vaak tot
IJ 1'4 „„/vramnnr. /V-/-1: T7r\r\ V\ 1. .Ho TÏ7..V-
Eiber gen en Borculo een cycloon, waargenomen.
M*n zag plotseling een donkere lucht en in de
verte een kolossale wolk, hetgeen aan wolkbreuk
deed denken. Plotseling merkte een van de leden
van het gezelschap op, dat de wolk van de aarde
omhoogsteeg en zich daarna vertoonde als een
groote koLom van zwarte wolken, die draaiende
de richting van de autobus naderden. Een der
passagiers gelastte den chauffeur te stoppen. De
wagen werd stop gezet en enkele oogenblikken
later op nog geen 50 meter afstand joeg de
cycloon langs de auto heen, waarbij werd opge
merkt, Jat dakpannen, hooi en andere voorwer-
werdën meegevoerd. Een oogenblik Tate™was 'de
cycloon voorbij en Za.g met! het dak van een natiii-
zijnde boerderij vernield, de schuur ingestort. Bij
nader onderzoek bemerkte men, dat. de varkens
onder het. pun bedolven lagen. Toen de tocht werd
voortgezet, bespeurde men overal zwaar bescha
digde weningen en boerenhofsteden. In de buurt
van Borculo moest worden stilgehouden, omdat
de weg door omgewaaide boomen versperd was.
In Borculo wist men nog niets van de cycloon.
Bje baan van dien storm.
In de richting Ruurlo is de weg over 500 meter
versperd.
Boomen zijn afgeknapt, en boerenwoningen zijn
weggevaagd en verwoest. Onder het puin van de
ingestorte huizen lag vee. Sommige dieren leef
den nog.
Doctoren en ziekenwagens uit Winterswijk en
andere omliggende plaatsen zijn gierequireerd voor
de verleening van eerste hulp.
In Lichtenvoorde 100 huizen verwoest.
De burgemeester van Lichtenvoorde heeft aan
het departement van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw een telegram gezonden, dat is doorge
zonden aan het departement van Oorlog, waarin
meegedeeld, dat in Lichtenvoorde honderd huizen
zijn verwoest.
De burgemeester heeft om militaire hulp ge
vraagd; het departement heeft een detachement
genietroepen naai' Lichtenvoorde gezonden.
De minister van Binnenl. Zaken en Landbouw,
mr. Kan, vertrekt met jen eersten trein naar de
plaats des onheils. De naar Neede gedirigeerde
manschappen der genie zijn onmiddellijk na ont
vangst van de order uit Utrecht vertrokken en
kunnen hedennacht 12 uur in Neede aankomen.
Verwoesting bij Groenlo en Eiitergen-
De cycloon heeft in de buurtschappen Lievel-
de, BBeltrum, Eefsele en bij Groenlo alsmede in
de richting Eibergen groote verwoestingen aan
gericht. In Beltrum zijn twee dooden en vele ge
wonden. Het ziekenhuis te Groenlo ligt vol ge
kwetsten. Een boerderij is verwoest.
De wegen zijn versperd. Van alle kanten stroo
men reeds hulp en bezoekers naar de plaats des
des onneils. Ook Eibergen zelf moet geteisterd
zijn.
Verwoeste dorpen.
De buurtschappen Lievelde en Beltrum zijn
giootendeels verwoest.
De wegen naar Borculo en Ruurlo zijn over een
afstand van eenige honderden meters met afge
knapte boomen versperd, zoodat het geheele ver-
op de fundamenten weggevaagd. Zoo b.v. de wo
ning van de weduwe Sloot, welke met haar doch
ter werd aangetroffen bij het geheel verwoeste
huis .Zij werkte juist in de fabriek van Ter
Weeme, toen de ramp plaats had.
De fabrieksschoorsteen is er op het ketelhuis
gevallen. Van een der ketels werd de stoomlei-
ding vernield, zoodat de stoom kon ontsnappen.
De andere ketel kon nog tijdig worden afgeblazen.
Overigens is de weg langs de buurtschap Ruwen-
hof nagenoeg geheel versperd door vallende boo
men.
i usschen Delden en Almelo.
Te Wiene, Deldenerbroes en op Backenhdgen
zijn -- zoo seint iren uit Hengelo door een
cycloon in twee minuten tijos 14 boerderijen om
gewaaid of zwaar beschadigd.
I e Hengevelde zijn tien boerderijen grootcn-
deels verwoest.
Vernielingen bij Zenderen en Borne.
Gistermiddag heeft een orkaan gewoed in de
buurt van Almelo. Zendeien en Borne.
In het gehucht Maria Parochie, een half uur
af stands van Almelo, zijn de opstallen van dc
boerderij van Hedeman omgewaaid. In Almelo zelf
zijn eenige honderden boomen als lu'cifersnoutjes
geknapt en is schade aangericht aan een aantal
boerderijen.
In Zei-deren en Borne ondergingen, voor zoover
te halfacht te Almelo bekend was, tal van boer
derijen hetzelfde lot. Van enkelen zijn de daken
afgerukt. Van persoonlijke ongelukken was te 8
uur te Almelo nog niets bekend. Uit Almelo is
geneeskundige hulp naar Zenderen en Borne ver
trokken.
Tusschen Borne en Tubbergen.
Een natuurramp, die in zeer veel opzichten aan
Borculo herinnert, heeft Woensdagmiddag een deel
van Twente geteisterd.
Omstreeks- half vier begon het zoo donker te
worden, dat de menschen angstig werden en alonfi
gefluisterd werd: Borculo. Weldra volgde! een he
rige stormwind, met felle regen- en hagelvlagen.
Stukken ijs vielen op velden en akkers.
Voor zoover op dit oogenblik is na te gaan,
heeft de wervelwind den weg genomen van Bor'-
I nerbroek over den ouden Dcldenschen weg op
$3 a vink el aan, om. van daar verder te gaan in de
richting Haarbrinkshoek en Geesteren.
Bij Zenderen, is wachtpost 7 geheel vernield,
terwijl in de. buurt van Bavinkel stellig een twintig
boerderijen gedeeltelijk of grootendeels vernield
zijn. De villa van mr T. A. ten Cate, die op den
weg lag, die door den wervelstorm genomen is,
bracht bet er betrekkelijk goed af. Ook in Alber-
gen zijn verschillende boerderijen ernstig bescha
digd, t erwijl tal van boomen geheel afgedraaid
zijn. Het café met bakkerij van Frielink, gelegen
op den weg naar Tubbergen, is totaal vernield. De
windhoos heeft het dorpje Geesteren niet bereikt
doch is op ongeveer een kilometer buiten de kom
der gemeente gedraaid in de richting van Tubber
gen. Ook daar zijn een groot aantal boerderijen
ernstig beschadigd. Tot heden is van persoonlijke
ongelukken niets bekend, alleen heeft de vrouw
van den landbouwer van Hoek een wond aan het
been gekregen; hoe weet ze z'elf niet. j
