TWEEDE BLAD
Zaterdag 4 juni 18?/
De Stormramp
Fietstochten
Nieuwstijdingen
Het normale leven herstelt zich. Hard wordt'
gewerkt aan het opzetten van de noodwoningen.
De genie is druk in actie,, thans wat verder van
de wegen at om boomen op te ruimen.
De Koningin in het geteisterde gebied.
De Koningin ij te Ruurloo geweest en maakte
van daar uit per auto een tocht door het geteis
terde gebied.
Zij bezocht in net katholieke en algemeene zie
kenhui., de slachtoffers van de stormramp, naar
wier toestand zij belangstellend informeerde. H-
M. bood den patiënten bloemen aan.
Van Winterswijk vertrok de Koningin via Groen
lo naar Neede.
Prinses Juliana, die hare moeder op dezen tocht
vergezelt, was van Lichtenvoorde direct naar
Groenlo gereden, waarbij zij de verwoestingen in
oogenschouw nam om vervolgens met hare moe
der de rei, voort te zetten.
In het ziekenhuL te Groenlo zijn dezen nacht
tien geneesheeren werkzaam geweest; zooals ge
meld zijn dnc peisonen overleden.
Een van deze slachtoffers, de heer J. B. Pa
pen, gewoond hebbende te Schependom, gemeen
te Groenlo, was gevonden tusschen het struikge
was. Men had reeds een uur naar hem gezocht.
Hij had bij een groep personen gestaan, op het
oogenblik dat de ramp geschiedde. Later vond
men hem, zooals gezegd, in het struikgewas, op
een afstand van 3oo m. van de plaats, waar hii
zich vroeger had bevonden.
Voorts wordt nog in het ziekenhuis alhier een
'slachtoffer verpleegd, wiens toestand al zeer ern
stig is. Men vreest voor zijn leven.
Men had getracht de zwaar gewonden zoo spoe
dig mogelijk naar het ziekenhuis alhier over te
brengen. Dikwijls was het echter zeer moeilijk
hier de arme menschen toe te bewegen, zij wil
den niet van hun have en goed gescheiden worden.
Nog steeds hoort men van talrijke menschen
over hun wonderdadige redding.
Ook hoorden men nog van een boerin, die zich
haastig met f800 bankpapier naar buiten befeaf
onder een regen van dakpannen. Even buiten de
deur gekomen, struikelde zij over haar kind, en
vlogen de bankbiljetten de lucht in
Tot heden werd slechtshonderdveertig gulden
teruggevonden. j
Bij de ramp te Neede is de familie Zandwijk
wel het allerzwaarst getroffen. Thans is, ook het
\oudste dochtertje aan de bekomen verwondingen
oveneden. De moeder werd opgenomen met een
gebroken beenen. De vader had ernstige hoofd
wonden bekomen.
De kracht van den wind was zoo hevig, dat de
hoornen bij de Berkel werden omgeslagen, zelfs
werd het water in de hoos opgezogen. De geheele
schade NeedejEibergen wordt op twee millioen
geschat; de schade aan de fabriek van Ter Weeme
zou f 200.000 bedragen. Onder Eibergen liggen on
geveer vijftig boerderijen in puin.
Het dorp Eibergen heeft vrijwel niets geleden.
Een barak van die Koningin.
De Koningin heeft de gemeente Neede een
barak aangeboden, welke plaats biedt aan 37
presonen.
Nationaal Steuncomité.
Minister Kan heeft den ledepi van het Natio
naal Steuncomité Stormramp 1925 telegrafisch'
verzocht, deel te blijven uitmaken van dat co
mité ter wille van de ramp, die 1 Juni den
Achterhoek geteisterd heeft. i
Er komen reeds groote bedragen binnen.
Een inatdieire m&d'edeielitng van hst
Koin. Nejd. Met. Iinst.
Het natuurverschijnsel, dat in. den Achter-,
hoek en in Twente zijn spoor van geweldige
verwoesting heeft achtergelaten, draagt ge
heel het karakter van een windhoos, maar
van een van buitengewone afmeting en inten
siteit. Hiet oordeel van personen, die de ver-.
Goestingen hebben gezien, welke vroeger te
Borculo zijin aangericht, luidt eenstemmig: dat
de kracht van deze hoos grooter in geweest
dan de vorige. Waren toen voornamelijk de;
daken vernield, nu ziet mfen in de zone van,
de sterkste verwoesting vrijjwel alles platge
drukt. Alle boomen liggen in Zuid-Noordelijke
richting tegen den grond en de huizien met
muren en al in de richting van de stormbaan,
tegen den grond geslagen.
Volgens ooggetuigen had de hoos de jgei
wone slurfvormige gedaante en was duidelijk
een draaiing om ©en verticale as tegenoverge
steld aan de richting van de wij|zers vajn ©eoi
uurwerk te onderkennen. 'Nu eens kon men
onder de donkere zuil door de lichte lucht
zien. dan weer raakte de slurf den grond, ge-,
heel in overeenstemming met het feit, dat tus
schen de verwoeste, gedeelten de baan zich
met of slechts onduidelijk heeft afgeteekend,
doordat de hoos zich van den grond heeft los
gemaakt.
Het spoor loopt in een rechte lijn van een
punt ten Zuiden van Lichtenvoorde, dicht ten
Oosten van die plaats langs, vlak ten Oosten
van het station te Neede, om dan veel verder
naar het Noorden den weg van Delden naar
Goor te kruisen op een puint, ongeveer een
van den afstand tusschen die. beide plaatsen
aan den kant van DeLden.
Waar de hoos het ergst heeft huisgehouden,
liep dit spoor als een rechte, vuile bruin-zwarte
met modder en afbraak bedekte strook van
ongeveer 100 M. breedte door het land.
In di. spoor liggen de huizen neergeslagen
en de boomen liggen, met modder bedekt,
tegen den grond, geheel kaal, de bladeren af
gerukt en afgeschuurd. De windrichting is in
de vuile strook van de zwaarste verwoesting,
voor zoover is nagegaan, overal Zuid geweest,
samenhangende met de richting van de storm
baan.
Aan weerskanten van genoemde strook be-1
vindt zich een zone van geringe beschadiging,
waarin geen vuil op de voorwerpen te zien
is; deze zone breidt zich aan weerskanten van
ds middenstrook van oangeveer tweehonderd
meter uit, zoodat de geheele breedte van hef
spoor ongeveer vijfhonderd meter bedraagt, ge
deeltelijk iets minder.
Rechts van de strook zijjn de boomen meestal-
iets naar binnen gevallen, wij;zende op een wind
van Z.Z.O. tot Z.Ö. richting.
Aan den linkerrand der baan zijn de boo
men over het algemeietn eveneens naar bin
nen gevallen, met Z.W. tot W. wind. Op som-i
mige plaatsen kan man in de linkerhelft der
baan boomen zien liggien, die aangeven dat zij
mei N.W. tot N. wind zijn gevallen en aan,
den weg van Deldein1 naar Goor bevindt zich
een onbeschadigde strook van ©enige meters
tusschen de zone met Zuidelijken en die met
Noordelijken wind, blijkbaar het betrekkelijk
stide centrum van het wervel.
Deze waarnemingen zijjn zeer goed in over
eenstemming met de aanneming van een verti
calen wervel, die tegen de wijders van- een uur
werk indraait. Het modderspoor van zwaarste
verwoesting vormt dan de rechterflank van
de wervelbaan, waar de algemeene windrich
ting in de wervelbaan- elkaar versterkten.
Te Nieede vielen onweer en hagelslag niet
met het overtrekken der hoos 5amenmaar
gingen er aan vooraf.
Omtrent het bezoek der Koningin en Prinses
Juliana, aan de geteisterde streek, doen wij een
ggreep uit de vele berichten:
„Het Handelsblad" meldt o.a.
Die Prinses tusschen de ruïnes.
De Prinses maakte de wandeling door Betrum,
nadat zij eerst even had vertoefd in het zieken
huis van dat dorp, waar zij met de gewonden
heeft gepraat en hen met bloemen heeft geluk
kig gemaakt.
Het was waarlijk geen kleinigheid die wande
ling van Beltrum uit naar de verwoeste hoeven
in de buurtschap A vest.
Na den nachtelijken regenval was de weg in
een modderpoel herschapen; plassen overal.
Geen nood. Prinses Juliana liet zich niet af
schrikken, klom over takken, sprong over grep
pels. Zij deinde niet terug voor een dikke boom
stam, welke dwars over den weg lag en had wat
een schik in den pionier, die er haar hand|ig.
overheen hielp.
In het gezin Nahuis, waar de prinses een kopje
koffie heeft gedronken was de 70-jarige vader
den vorigen dag overleden aan zijn wonden. In
het leed, dat over dit gezin is gekomen, heeft
onze toekomstige koningin, een liefelijke troost
gebracht.
Pastoor Van der Horst heeft de prinses door
een pad, dat liep temidden van velden platge
slagen graan, naar een afgelegen neergewaai-dle
boerderij, gebracht.
Een ruim uur heeft de wandeling door deze,
nu onherbergzame streek geduurd. Daarna is de
prinses naar Groenlo gereden, waar ze, met haar
moeder, het noenmaal heeft gebruikt.
x Na het noenmaal in het salonrijtuig op het sta
tion Groenlo zijn de Koningin en haar dochter
gezamenlijk gegaan naar het R.K. gasthuis in
die gemeente. Burgemeester Kraakman heeft de
hiioge bezoeksters ontvangen en de moeder-overste
aan haar voorgesteld.
Ook hier weer had de koningin voo rieder een
vriendelijk woord en speciaal onderhield H.M.
zich met vrouw Pape. Haar man en twee harer
zoons zijn ook gewond. Een der jongens ligtt in
Winterswijk en de koningin had hem 's morgens
gesproken. Dat vertelde de vorstin aan de moe
der: „Ik breng je zijn groeten over. Zijn toestand
is nogal bevredigend."
Vrouw Spieker, die ook in Groenlo in het zie
kenhuis ligt, heeft haar zoon verloren. De jon
gen was gedood toen hij ziek te bed lag], door-
vallende balken. Tot deze moeder heeft de prin
ses woorden van troost gericht.
Ook hier ontvingen alle patiënten bloemen
Na dit ziekenhuisbezoek hebben de koninklijke
bezoeksters weer gezamenlijk den tocht voortge
zet over Eibergen, naar Neede.
Onderweg zijn nog enkele verwoestingen in
oogenschouw genomen.
In Eibergen heeft de Koningin even gespro
ken met burgemeester Wilhelm en ook neeft
ze een bezoek gebracht aan de weduwe Wormees
ter, de vrouw van den timmerman, die werkte
aan do textielfabriek te Neede, en doodelijk werd
gewond.
Kwart over vier reden de hofauto's Neede bin
nen, waar, zooals boven reeds geschreven, de be
volking nog altijd trouw op straat wachtte.
Burgemeester Haitsma Muiier ontving de be
zoeksters op het raadhuis.
Belangstellend vroeg de Koningin naar den toe
stand in deze gemeente, waar wel de ergste schade
is geleien. Zij vroeg ook naar de hulpverleeningt
De burgemeester gaf uiting van zijn dankbaar
heid voor alles wat voor zijn gemeente is gedaan
en inzonderheid dankte hij voor de barak, welke
de Koningin had aangeboden. Vol lof gewaagde
de burgemeester van het werk van dr. A. Th.
Planten, die de sanitaire verzorging zoo kranig
leidt. Hij stelde den medicus aan de Koningin
voor. Met dr. Planten heeft H.M. daarna nog
eenige oogen blikken gesproken.
Een boertje uit Neede stapte cordaat op de
koninklijke auto af. De Koningin vroeg hem iels
over den toestand in het dorp. Na het gesprek
stale het boertje de hand uit, welke H.M. harte
lijk drukte.
De Prinses reed tijdens dit laatste gesprek in
een andere auto weg. Zij ging naar de fabriek
van de firma Terweeme, waar het qpruimings-
werk in vollen gang is. De directie heeft Prin
ses Juliana de vernieling laten zien.
'Eenige oogenblikken later reed de koningin
naar Ruwdorp, het complex van veertig arbei
derswoningen, waarvan er geen een is gespaard,
van den Haaksbergschen weg.
Daar waren de soldaten der genie onder leiding
van een sergeant hard aan het opruimen.
„Vlot het werk?" vroeg H. M.
„Aan deze huisjes zijn wijl nog bezig, Maje
steit," antwoordde de sergeant.
Met tal van bewoners sprak de koningin.
„Er is niet veel van je woning over," zeide
H. M. tot een oud vrouwtje.
„Ach ja, en het was zoo'n lief huisje."
Een paar huisjes zijn niet totaal vernield, een
enkele kamer is, met heel veel goeden wil, nog
wel bewoonbaar.
Vader en moeder stonden voor de scheeve deur
van zoo'n restje woning.
,,'t-Is verschrikkelijk," zeide de Koningin. „Zit
u nu met uw kinderen in dit huisje zonder dak
„Ja, mevrouw," antwoordde het moedertje, lat
zorgzaam een driejarigen vent bij de hand hield.
„Wij mogen nog dankbaar zijn, andere huisjes
zijn geheel weg. En wijl zijn gezond. Maar dien
lieven jongen hier hadden wjj bijna niet- meer
gehad; hij is net op het kantje af niet verplet
terd."
De kieine vent trok er zich niets van aan, dat
hij het middelpunt van het gesprek was geworden
en dat hem de eer te beurt viel, dat de Koningin
het woord tot hem richtte.
Hij bepaalde zich tot een heel nieuwsgierig kij
ken. De puk was overigens goed in stijl. Niemand
immers, had de burgemeester gezegd, mocht zich
voor dit bezoek mooi maken. (Nu, het jog was
behoorlijk vuil.
Maar wat deerde het. Het veitfje leefde, was
gezond en de moeder was gelukkig met dit be
zit. En met recht, het was een schat. Zoo vuil
als het als het was.
Bij het afscheid nemen opende het kind den
mond.
„Dag mevrouw" zeide hij met een helder stem
metje. i'
Nadat de Koningin nog een paar vernielde huis
jes had bezichtigd, verzocht zij de manschappen
der genie voor de hofauto te doen aantreden. De
mannen kwamen met- hun „wapens." groote za
gen, bijlen, houweelen.
Of er materiaal genoeg was voor het werk,
vroeg de Koningin.
„Wij hebben allemaal ons eigen materiaal me
degebracht. Majesteit," antwoordde de sergeant.
„Gij hebt mooi werk verricht," zeide H. M. tot
de manschappen.
Nog een bezoek heeft de Koningin in Neede
gebracht en wel in de woning van den kleermaker
Jansen, waar tijdelijk de conducteur Van Zand
wijk onderdak heeft gevonden. Men weet, dat zijn
dochtertje onder een voortgezwiepten goederen
wagen is verpletterd.
De Koningin bracht bloemen mee voor de vrouw
.yan Van Zandwijk, die in het gasthuis te Lochem
wordt verpleegd.
En nog verder ging de reis, overal bemoedi
ging en vertroosting brengende.
Het Doorzitten bij Wielrijders, een door
de zon verbrande Hui I, Schrijnen en
Smetten verzacht en geneest men met
Doos 30, 60, Tube 80 cent. Purcsl
TE HULP.
Rreero Jr. dicht in ,,'t NbLd. v.h. Noorden
Heel de natie staat verslagen
Na het werk van den cycloon,
Eén ruïne immers is het
Waar het vredig was en schoon.
Vruchten van veel jarein zwoegetns
Weggevaagd in één minuut,
Door natuur-oerkracht vernietigd,
Meededoogenloos en bruut.
Eiken waren speelgoedboompjes,
Treinen: spoortjes van een kind,
Huizen: bouwdoos-miniatuurtjes,
Menschen: bladeren in den wind.
Duizenden Oost-Nederlainders
Staan nu zonder geld of goed,
Stil afwachtend in berusting
Wat de Natie voor ze "doet.
Op dus allen, landgeinooten
Zordt fluks voor een paar miljoen,
Fens een duit in- 't zakje doen.
Waar wij tegenwoordig leven
In de tijden van de sport,
Roep ik u toeSlaat nu allen
Een weldadigheidsrecord!
Geeft aanstonds uw steenen varkeins
Kwiek een welgemikten slag,
Brengt op duizenden gezichten.
Nu vol wanhoop, 'n stillen lach.
Sioegen wij eerst bij het Jobs-nieuws
Onze handen in elkaar,
Laten wij thans ineen slaan
Om afdoend te helpen daar.
Heusch, wanneer u de ellende
Atgebeeld ziet, zegt ge wis,
Dat 't gelukkiger te geven,
Dan ginds te ontvangen is!
BREERO Jr.
Buitenland
OOK DUITSCHLAND GETEISTERD.
Uit Augsburg wordt gemeld, dat Centraal Zwa-
ben door een geweldigen orkaan, gepaard met
hagelbuien, is geteisterd. De te velde staande
'oogst is voor het grootste gedeelte vernield. De
jjvervelstorm veioorzaakte een buitengewoon grrfo-
te schade. Zware boomen braken als rietjes, de
takken werden honderden meters ver weggeslin
gerd. In de stad Gunzburg werd de 25 meter hoo-
ge watertoren benevens een fabrieksschoorsteen
omvergeworpen Honderden vruchtboomen en te
legraafpalen zijn geknakt
Het Pruisische kabinet heeft besloten een be
drag van 200 oco Mark ter beschikking van den
regeeringspresident van Osnabruck te stellen voor
leniging van de eerste nood in het door den wer
velstorm geteisterde Eemsgebied.
In de stad Lingcn schijnt de schade nog aanmer
kelijk grooter te zijn, dat men aanvankelijk heeft
aangenomen. De materieele schade bedraagt er
minstens een millioen Mark.
Gistermiddag is een groot gedeelte van zuide
lijk Mecicienburg door een wervelstorm en een on-
weeer geteisterd, die gepaard gingen met hagel
buien.
Te Parrhim ziin fabrieksschoorsteenen ingestort
en véle daken beschadigd. Hevige regens zetten
de straten onder water, de hagel vernielde talloo-
ze ruiten, vele boomen zijn middendoor gebroken
Te Berlijn heerschte naar een radiogram meldt,
gisteren nu en dan 33 gr. hitte.
- In de maand April werden 10824 Geluk-
telegrammen verstuurd, bestemd voor het bin
nenland en 260 voor het buitenland, terwijl
van uit het buitenland en de schéepsstations
209 Ge 1 u k te leg rammen' verzonden werden.
DE REDEVOERINGEN VAN DE
KONINGIN EN DE PRINSES.
Nadat onmiddellijk na afloop van de toespra
ken van Dinsdagnacht en Woensdagavond j.l.
in het Philips' laboratorium telegrafisch be
richten waren ontvangen van den Radiodienst
in West-, resp. Oost-Indië, dat alles woord
voor woord verstaan werd, zijn gisteren veLe
nadere telegrafische berichten door de Philips'
tabrieken ontvangen.
Door den waamememden Gouverneur van
Curacac werd zoowel aan H'. M. de Koningin'
als aan H. K. H;. Prinses Juliana een uitvoe
rig telegram van dank en hulde gericht voor
de woorden tot Curasao gesproken.
Ook de Gouverneur van Suriname richtte
telegrafisch aan H'. M. de Koningin zijin dank
voor de toespraak.
Van den voorzitter van den Volksraad te
Weltevreden werd het volgende telegram ont
vangen: „De Leden van den Volksraad hebben
in het Raadsgebouw uitnemend de redevoerin
gen van H. M. de Koningin en van H. K. H.
Prinses Juliana kunnen volgen. Zij; brengen,
U hulde en dank voor het schitterende succes."
De Indo-Raad te Tandjoing-Priok richtte het
navolgende telegram tot de Philips fabrieken:
Heden Indo-Raad juist im alle volkomen
heid toespraken H.M. en H. K. H. aangehoord
hebbende, gevoelen behoefte U hulde te betui
gen voor hetgeen U verrichtte in het belang
van nauwe aansluiting Nederland en Indië."
Verder weiden nog, volgens „de Tel." tele
grammen ontvangen uit St. John, New-Found-
land, uit Pangkalan-, Brandan, Medan, Sydney,
Oslo, Falun, Barcelona, Lissabon, terwijl uit
Warschau een telegram van Hr. Ms. gezant
eveneens de goede ontvangst meldde.
Buitenland
ENGELAND EN RUSLAND.
Terwijl de Roode Vlag en de Internationale
■werden gezongen, met zakdoeken gewuifd en een
groote foto van Lenin op een vlaggestok omhoóg
werd gestoken, zijn de meeste Russen van de
legatie der Russische regeering van het Victoria
Station vertrokken. Zij gingen over Dover naar
Qstende en vandaar verder naar Berlijn. Vijftig
andere Russen zijn reeds met een Russisch schip
vertrokken. Den over land reizenden werd uitge
leide gedaan door George Lansbury, Robert Wil
liams, Ben Tillet en den Indiër Saklatvala, voorts
door Henderson en den Chinecschen communist
Foeng Saw.
