De Stormramp
StGiiiÉGld Bil Mlad.
IHT DEN OMTREK.
Een bedreiging van de gemeenschap.
Nieuwstijdingen
I
punt met de vain Oldenbarneveltstraat, wilde
de chauffeur vlak voor cEe naast hem rijdende
tram oversteken, maar kwam daarbij, plotse
ling voor eein van den andenen kant naderende
tram van lijn 14 te staan.
Een botsing was imieit meer te vermijjden en
met groote kracht ramden de trams van weers
zijden de zwaar beladen auto.
De schok was zoo hevig, dat van beide
motorwagens de voorbalcons groote schade
bekwamen.
Een der baloons werd zelfs volkoma i in;
elkaar gedrukt, zoodanig, dat de schakelkast
tegen de middendeur van de tram kwam te
staan.
Ais door een wonder bleven de twee be
stuurders ongedeerd. Alleen de hulpconduc-»
teur P., die op het zwaarst beschadigste bal-
een stond, knelde zijjn voet en moest dooY de
Eerste-Hulpdienst worden opgenomen- Hij, is
verbonden eti naar huis gebracht. Ook de
chauffeur van de auto kwam er zonder ver
wondingen af.
De Ford droeg sterk de sporen van het oa-
geiuk en kon slechts met behulp van den kraan
wagen opzij' worden gesleept. De lading grind
werd over de straat verspreid.
Het tramverkeer ondervond groote stagna
tie, doordat beide sporen versperd waren.
Tegen den chauffeur F. Hi. is proces-verbaal
opgemaakt, wegens roekeloos rijjd-en.
EEN DROEVIG VERLOOP.
Zondagmorgen gingen de zarigers van de
St. Martinuskerk te HHillegom, hun jaar-
lijk sche pot vertering houden. Doel was een
bezoek aan Brussel.
Met groote opgewektheid werd de reis aan
gevangen en geheel den dag was de stemming
vrooljjk. Des avonds zou te Brussel het diner
piauts hebben, toen vlak voor het eten d>e
goede stemming werd afgesneden door een
noodlottig ongeval, een der zangers overko
men. Het betrof n.l. den heer W. L., die over
een bananenschil gleed en achterover met het
hoofd op den grond viel. Aanvankelijk liet
het ongeval zich niet ernstig aanzien, hoewel
de ongelukkige een bloeduitstorting, naar ver
moed werd, zou hebben gekregen. Hijj werd
te bed gelegd en eienige vrienden bleven in
zijn nabijheid. Toen Maandagmiddag de terug
reis zou worden aangevangen, werd een dok
ter geraadpleegd en er werd geoordeeld, dat
de gekwetste nog wel vervoerd zou kunnen
worden. Eenige zangers reisden toen met hem
in een 2e klas coupé. Onderweg liet het zich
aanzien, dat het lang niet goed ging met den'
htei L. Er werden maatregelen getroffen.- en
L. zou te Leiden naar het ziekenhuis vervoerd
worden. Onmiddellijk heeft m|en toen de fa
milie van den heer L. gewaarschuwd en. nog
des nachts bracht een broer hem een bezoek.
De ziekte nam echter zoo in hevigheid toe,
dat de ongelukkige reeds dies nachts is over
leden. Men kan zich de ontsteltenis denken
van de echtgenoote en de ouders, die bijina
radeloos waren bijt het vernemen van het droe
vig bericht. De feeststemming van de ouders,
die juist him 40-jarig huwelijksfeest vierden,
moest hier plaats maken voor diepen rouw.
EEN KRANKZINNIGE.
BOODlELIJK ONGELUK.
De 57-jarige mevrouw Budde, wonende te Mui
der berg, is door de Gooisehe stoomtram overreden
en gedood. De dame liep met haar doen ter langs
de rails. De naderende tram gaf fluitsignalen, zij
dacht echter dat deze afkomstig waren van een
haar achterop rijdende auto, waarom zij- uitweek
op de trambaan, met het bewuste noodlottige
gevolg.
ZWAAR ONWEDlER.
Ten gevolge van het onweer is onder Drachten
een nieuwe boerderij, bewoond door W. Glastra,
afgebrand- Te Driesum aan den Stroobosse.r trek-
!weg werd de nieuwe ooerderij, bewoond door
S. K. de Vries, getroffen en brandde geheel af.
De 40-jarige bloemistknecht W. L-eijs is in
oen tuin aan den Stationsweg te Lisse door den
bliksem getroffen en gedood.
BE BELGISCHE RECLAME BOVEN
MAASTRICHT.
Op de vraag van het Kamerlid Vanopdenbosch,
wie de officieren waren, die volgens de „Action
Nationale" den raid naar Maastricht per vliegtuig
hebben ondernomen, heeft de Minister van Spoor
wegen en Luchtvaart verklaard, dat gleen enkel
Belgisch militair vliegtuig! en géén enkele mili
taire vlieger hebben deelgenomen aan bedoelden
tooht over Maastricht. Die raid moet gelijk wor
den gesteld met dien van een particuliere auto,
door een burger chauffeur in het buitenland be
stuurd. Indien onder die voorwaarden een overtre
ding in tiet buitenland plaats had, zou dan de
regeering van dit land de noodigie maatregelen
moeten nemen
Zijnerzijds antwoordde de Minister van Lands
verdediging„Ik weet nitet, welk vliegtuig boven
Maastricht heeft gevlogen om er propagtemda-ge-
schriften uit te deelen. Uit de registers van de
vliegtoohten van dien dag blijkt beslist, dat gf&en
militair vliegtuig, noch ©enig! ander vliegtuig dien-
dag1 het Belgisch vliegterrein heeft verlaten. Be
slist mag dus verklaard worden, dat geen militair
vliegtuig werd gebruikt."
ben.
De volgende bijzonderheden ontleenen wij nog
aan het „Handelsblad": Donderdagmiddag
hebben wij nog eens enkele 'plek
jes van hei gebied iin -den- achterhoek waar
de cycloon over heen is getrokken, bezocht.
yEn nu is wel heel sterk de indruk gewekt:
het natuurverschijnsel is geweldiger dan dat
van 1925. Tot de bezoekers de nieuwsgier^
gen, misschien ook de belangstellenden
dringt-dit echter niet dadelijk door en epkele
hebben wij hooren vragen: „Is dit nu alles?"
Die vraag is begrijpelijkmen was „verwend"
door Borculo. Daar viel (dadelijk bij het bin
nenkomen wat te zien, thans moet men zoeken
naar de gevolgen van de ramp.
Maar als men dan ook heeft gevonden, dan
biijkt wel duidelijk, hoe sterk de cycloon is
geweest en vooral over welk een uitgestrekt
heid zij is neergestreken- Tusschen Beltruiri
en Lindvelde alleen dertien groote boerderijen
totaal uiteengerukt. Maar om die te vinden
meet inen zij]wegen inslaan, waar de toerist
meestal niet komt.
De stille tijd is dit jaar bijzonder kort van
duur geweest. In Mei veilde men in Broek nog
volop oude groenten, eind Mei te Noordsch,ar-
iwioude nog kool en uien; denzelfden dag was er,
op den 31ste van bloeimaand, reeds een aanvoer
van 22 schuitjes vroege aardappelen.
'tls toch tegenwoordig een tijd, dat je op zoo
wat niemand meer staat kunt maken, 'k Vroeg
een goeie week geleien aan een bouwer: „Hoe
staat 't er met de vroege aardappels voor? Krij
gen we in Mei nog wat ter markt?
Nu moet ik zeggen, de man heeft mij .wei
niet mesjokke verklaard, maar keek toch, als
wilde hij zeggen: „Hoe heb ik het nou met je.
Mei was kouder dan January de wind meestal
Noord of Oost, zelden heeft 't menschdom zoo
gebibberd in Mei als dit jaar. En hoe kunt ge
nu vragen, of er vroege piepers in Mei zullen
wezen Er kan bij een temperatuur om, bijl, zelfs
enkele malen onder 't vriespunt toch niets
groeien
Natuurlijk geloof je de menschen; ook legde
mijn zegsman den nadruk op den hollen stand
van^'t gewas.
Een enkel schuitje werd wel verwacht j.l.
Dinsdag, maar 22! Daar had nu geen enkele koo-
per op gerekend.
'tGewas heette hol, achterlijk vanwege de slech
te weersgesteldheid en ziedaar op eenmaal in
Mei nog 3500 Kg. vroege aardappelen ter veiling.
Voortaan neem ik de meening van bouwers on
der wat meer reserve aan, 'tgaat niet anders.
Nu waren er 27 Mei ook al aardappelen ter
markt verschenen. 2 schuitjes, die per 100 Kg
om en bij de 35 gld- per 100 Kg. konden opbren
gen. Een gelukkige moet zelfs uit de hand voor
f 50 verkocht hebben. Geen wonder alzoo, dat
velen wiel geneigd bleken voor die prijzen te
rooien. Em als men sommigen gelooven mag, is de
opbrengst per snees al weer best, je hoort reëdk
van 250300 Kg. per snees, en als je dan eens
een 2530 piek kunt maken, w-ie zou dan niet
mee willen doen? 'tLiep anders, den 31 Mei was
er geen sprake van een hoogen prijs, en moesten
<le bouwters zich met een prijsje tevreden stel
len, n.l. van 11—14 gld- Plots scheen de hoeveel
heid per snees ook weer gedaald, en hoorde ik
wieer van 100150 Kg. per snees. Waaruit men
kan afleiden, dat er te Broekveel verscheiden
heid is, de een rooit 300 Kg. een ander de helft.
Den eersten Juni w,as -ie aanvoer beduidend
minder, slechts 10 vaartuigen met kleine par
tijtjes, en de aardappelen konden nu heel wat
meer opbrengen. Natuurlijk hadden de kooplui
hun menschen eens opgebeld en nu werd wel
een gulden of vier per 100 Kg. meer besteed',
dan den vorigen dag. Zoo komt 't een beetje bij.
Dat het den vorigen dag zoo goedkoop was,
is voor de aanvoerders minder prettig geweest,
echter kon het ook wel eens blijken, dat dit
voor 't- geheel nog zoo k-waai niet is geweest,
billijken prijs worden verkooht, zoo komen ze
in de monden. En daar moet het heen.
'tls zoo te wenschen, dat het met dit gewas
goed moge gaan. Er is heel -wat achterstand in
te halen.
'kHeb in de laatste weken gelegenheid gehad,
inzage te nemen in -eenige balansen in het tuin
bouwbedrijf en van een -enkel gemengd bedrijf. En
toen ben ik waarlijk, hoe slecht ik me de zaken
ook had voorgesteld, nog geschrokken. Zóó had!
ik het niet gedacht.
Nu zullen er groote verschillen zijn, wie in
tijds heeft opgeruimd, heeft wel geen loonenda
affaire gehad, maar is toch voor overgroot© strop
pen bewaard gebleven.
Wie echter tot Mei -kool overhield op wat rui-
mer schaal, heeft een allertreurigst bedrijfsresul
taat te boeken. v
Ook in de gemengde bedrijven is het bedrijfs-
jaar verre van rooskleurig geweest. Van verdie
nen is dooréeeu genomen geen sprake, er is in
de bedrijven grootendeels verloren. Voor de tuin
ders is het een zaak van beteekenis, dat zij op
de betaalkantoren bewijs van ontvangsten kun
nen krijgen, met 't oog op de belastingjen. De
fiscus zal niet erg vet soppen van het nu afge-
lóopen hedrijfsjaar.
De Broeker veiling is van binnen weer wat
opgeknapt. De banken hebben een verfje gekre
gen, straks komt er nog wat lak overheen, en
dan is het weer prima in orde. In die enkele -dagen
waarop 't v-eilingsgedoe stilstond, is het gebouw
grondig schoongemaakt en nu kunnen de dames
eens komen kijken.
Een verbetering is ook aangebracht, doordat
men iets van de banken aan de Noordzijde van
de veiling heeft afgenomen, waardoor er tusschen
banken en hek meer ruimte is gekomen, 'tls nu
niet meer noodig scheef te loopen, men kan nu
gewoon de gang passeeren, wat voor gehaastte,
nogal corpulente kooplui zeer wenschelijk was.
Alles is dus in orde, om straks 't goedi „en
masse" te verwerken.
- SINT MAARTEN.
De collecte Julianabloem, ten bate van het.
Drentsche veetnkijnd, hoeft alhier opgebracht
f 42.20.
ST. PANCRAS.
Tot groot vermaak der jeugd, welke zich een
nat pak getroostte, had Dinsdagavond een de
monstratie plaats der brandbluschmiddelen, welke
bij deze gelegenheid goed in orde bleken. Alleen
de oude spuit bleek een kleine reparatie te moe
ten ondergaan.
ST. PANCRAS.
Dinsdag had onder begunstiging van heel mooi
weer een excursie plaats naar het Westland.
door de cursisten der dezen winter gehouden glas-
cultures. De tocht had plaats per autobus der
firma Kok, Tuinman en Wilken, welke voor'zoo'n
gelegenheid het geschikste vervoermiddel blijkt.
Onder leiding van den heer Glas werden een vijf
tal groote kweekerijen bezocht, teneinde zich
meer practisch op de hoogte te stellen der kom
kommerteelt, welke ook hier ter hand is geno
men. Na een bezoek aan een der veilingen en
den proeftuin te Naaldwijk, arriveerde men tegen
elf uur (oude tijd) hoogst voldaan weer in ae
woonplaats terug.
Er openbaart zich een streven om de taak
en roeping van de maatschappij meer en meer
door den Staat te doen overnemen, ook dan
wanneer in het geheel niet vaststaat, dat die
overname door de gemeenschap een zedelijk of
groot sociaal voordeel beduidt. Dit streven kan
tot een heel gevaarlijke praetijk leiden, waarbij
de Staatsbemoeiing als het ideaal wordt gezien
en niet meer gepoogd om datgfene wat in de
maatschappij leeft tot organisatie en Veelzijdige
ontpiooiïng te brengen.
Ais duidelijk voorbeeld van dit streVen kan
ongetwijfeld gelden dó z.g. collectieve arbeids
overeenkomst, waarover vooral in d'en laatstea
tijd weer zooveel is te doen.
Na de koopovereenkomst is de arbeidsovereen
komst het veelvuldigst voorkomende contract. Ir
tegenstelling met het koopcontract is de arbeids
overeenkomst gemeenlijk bestemd om een meer
duurzame verhouding tusschen partijen in h:et
leven te roepen. De werknemer verbindt zich
zijn arbeidskracht beschikbaar te stellen en er
wordt zij bet, tengevolge van de hedendaag!-
sche organisatie van het bedrijfsleven, zeker in
mindere mate dap voorheen een persoonlijke
band tusschen werkgever en werknemer gelegd.
Karakter en geesteseigenschappen van partijen
spelen een belangrijke rol en hebben vaak groo
t-en invloed op de wijze, waarop de overeenkomst
wordt uitgevoerd.
De wetgever bepaalt er zich toe maatregelen
te treffen, dat partijen bij de verkrijging van
hetgeen haar rechtens toekomt zoo weinig moge
lijk belemmerd worden. Als zoodanig houdt do
wet een aantal bepalingen in tot steun en be
scherming van den werknemer, die heden ten
dage veelal ten onrechte 'wordt beschouwd;
als de economisch-zwakkére. Overigens is het niet
de Overheid, die aan de bepalingen der regeling
de hand houdt, maar het zijn partijen zelve.
De Wetgever zegt tot partijen: spreekt g|ij on
derling af loon, arbeid e.d.: ik verschaf u de
middelen om recht te krijgen.
Intusschen heeft de wet een nieuw instituut
geschapen, de z.g. collectieve arbeidsovereenkomst,
waaronder wordt verstaan een regeling, getrof
fen door een of meer werkgevers en een of
meer rechtspersoonlijkheid bezittende vereenigin-
gen van arbeiders, omtrent arbeidsvoorwaarden,
bij het aangaan van arbeidsovereenkomsten in
acht te nemen. Derhalve: een collectieve arbeids
overeenkomst is een overeenkomst tusschen twee
vereenigingen (dan wel één vereenigiinjg en een
natuurlijk persoon) en heeft bindende kracht zoo
wel tusschen de vereenigingen als tusschen de
leden dier vereenigingen.
Men gevoelt, dat deze uitbouw van de gewone
arbeidsovereenkomst te zeer uitgaat van de ver
onderstelling, -dat alle werknemers gelijk zijn in
praestatie; de collectieve arbeidsovereenkomst
werkt nivelleerend en neemt den prikkel weg
om meer te prestoeren dan de minste der broede
ren, ja dan de middelmatigen, teneinde hooger
loon te verdienen. Wordt door zoo'n contract
een economische loonregeling aan een bedrijfstak
opgedrongen, dan verplicht zulks óf tot prijs-
verhooging van het product, óf het leidt tot
uitsto.otiug van de zwakke broeders onder de ar
beiders, wier praestatie het minimumloon niet
waard is.
Het ligt voor de hand, dat deze prijsverhoogingi
voor de consumenten hinderlijk genoeg kan wor
den .Sociale wetgeving mag nimmer gericht zijn
op do behartiging van groepsbelangen tegen
over de belangen van alle buiten de groep staan-
dem. Gaat men nu nog bovendien het collectief
contract bij de wet verbindend; verklaren, dan
zal dit wel degelijk het geval zijn.
Wij keeren weer tot ons uitgangspunt terug
en kunnen aan de hand van ons voorbeeld vast
stellen, dat de wetgever door over te nemen de
taak van de maatschappij, een regeling zou ma
ken, die groote gevaren voor de gemeenschap in
zich sluit. Zouden die gevaren niet bestaan; zou
den -de- collectieve contracten en nog veel meer
do biniendverklaring niet tot loonsv er hooging en
prijsopdrijving leiden, de aardigheid zou er voor
I de voorstanders spoedig af zijn!
EEN BOTSING TUSSCHEN TRAM
EN VRACHTAUTO.
Omstreeks half -elf gestermorgen heeft op de
Freaerik HePdriklaan bij de Johairi van Olden-
bameve-ldtlaan te Dm» Haag een hevige bot
sing plaats gehad tusschen twee motorwagens-
van lijm 14 ep een Ford-,vrachtauto, geladen
met grind.
Met een tram', welke naar Schetveningen reed,
reed de vrachtauto, bestuurd door F. II. ui,t,
reed -'de vrachtauto, bestuurd door F. H. uit
da Stortenbekerstraat, gelijjk op. Bij het kruis-'
Dinsdagavond kreeg de voorzitter van het
Burgelijk Armbestuur, de heer W. Appel te
Alkmaar, bezoek van den 32-jarigm. werklooze
J H. Helt, die zih kam eklagen, dat h, na
wederom voor vijf weken in Alkmaar te zijn
teruggekeerd, als werkloos vrijgezel slechts een
uitkeering van f 5. had gekregen. De man
betoogde, dat zij|n kostjuffrouw hem daarvoor
onmogelijk gedurende vijf weken huisvesting
kon verleemeni
De heer Appel wees hem er op, dat de f 5.—
slechts voor deze week bestemd waren, en
deelde den man voorts mede, dat hij juist
van zijn kostjuffrouw een schrijven had ont
vangen, waarim deze verzocht, om het geval
nog eens ia het Burgelijk Armbestuur te be'
spreken, hetgeen hij» toezegde.
De persoon toonde hem toen een brief van
zijn meisje en zeide, dat hij onmogelijk op die
wijiz 1 kon Leven, waarop de heer A. hem mede
deelde, dat hij daar op het moment niets aan
doen kon, maar de zaak ia de volgende ver
ga aering ter sprake zou brengen. Hij sprak
nog met den mam over de mogelijkheid van
eer, betrekking en zag wel, dat deze verdachte
bewegingen maakte. Op een gegeven oogen-
blik zeide die bezoeker: ,,Ik weet wel wat ik
doen moet. ik blijf hier" en snelde de trap
op. vluchtte in de slaapkamer van -den zoon
van den heer Appel en deed de deur op slot,
waarna hij zich ontkleedde en te bed ging
liggen. De politie werd opgebeld en het ge
lukte, om' met een anderen sleutel de deur
der slaapkamer te openen. Dien heer A„ noch
dea agenten, ten getale van vier, gelukte het
den man uit bed te krijgea, waarop hij geheel
ontkleied lag. De pogingen van de politie- om
den man te bewegen op te staan en ook de
gummistok hadden geen andere uitwerking,
dat de man begon te razen, zegt de ,Tel." De
inspecteur van politie achtte het toen gewenscht
om dr. Hoemevelld te halen. De geneesheer
diende den. majni, die vroeger in een krank
zinnigengesticht verpleegd was geweest, eenige
injecties toe en ina een half uur toen hij ge
kalmeerd was, werd de man per auto naar
het krankzinnigengesticht te Castricum - ver
voerd.
Eenige weken geleden had de bewuste per-
'scon den burgemeester ook reeds een bezoek
ge Dracht en bij) die gelegenheid in de hall
a-n diens woning een vaas stukgeslagen.
Die vernieling der boer.ierij|en beteekent een
groote schade, omjdat niet alleen behuizingen
zijin ontredderd, maar ook de bedrijven ernstig
hebben geleden. De toestand van het veldge
was valt niet dadelijk te beoordeelen. Misschien
kan veel, wat platgeslagen is, nog terecht ko
men.
Jhr. De Muralt, de burgemeester van Bor-.
culo, die deskundige op dit gebied is, beeft
een tocht door de geteisterde streken gemaakt
en hij heeft daarbij, zij het nog voorloopig, -de
schade gewaardeerd. Zijp oordeel is, dat zij
totaal op ongeveer f 1 millioen zal komen te
staan voor het Achterhoaeksche gebied. Voor
N-eede alleen raamt hij de schade op f 300000
voor ruim hondeild vernielde huizen, waaron-
dei een complex van 40 arbeiderswoningen en
f 100.000 voor de textielfabriek. Deze bereke-
stemt overeen met die, welke de burgemeester
van N-eede, de heer Haitsma Muiier, heeft ge
maakt.
Een „opruiming van krotten" is deze storm
ramp niet geweest. In Niea'de zijp slechts en
kele huisjes verwoest, welke misschien eerlang
op de nominatie voor „ombewoopbaarverkla-
ring" zouden komen. Het complexje van 40
arbeiderswoningen aan den Haaksbergschen
weg, waarvan vrijwel geen steen op elkaar is
gebleven, bestond uit nieuwe huisjes. En ook
elders zijn uitsluitend solide bouwsels aange
tast.
Reeds dadelijk is met kracht aan het op-
ruimingswerk begonnen. Aan de textielfabriek
waren vandaag al veel arbeiders hard bezig'
om snel orde in den chaos te brengen, opdat
h.ec bedrijf zoo spoedig mogelijk kan worden
hervat. In -dit verband is het gelukkig, dat de
machinist tijdig de stroom had kunnen afslui
ten de fabriek wordt electrisch gedreven
zoodat de machines betrekkelijk weinig
schade hebben.
De burgemeester, zeide nog, dat van over
heidswege zooveel mogelijk maatregelen zul
len wonden genomen om alle nood te leenigen
en al het werk zoo spoedig mogelijk te kunnen
hervatten.
Een comité voor hulpverleening, onder lei
ding van den commissaris der Koningin en met
medewerking van de burgemeesters der betrok
ken gemeenten is in wording.
H-et bestuur van den Tiextielarbeidersboind'
bereid een steunregeling voor de arbeiders ge-
