MEDE BUD
Zaterdag IB luli 1927
\V^afkl?Klèrei\
Tegen nivelleering
Weer en Radio
Nieuwstijdingen
-
DE BEDRÓGEN KASLOOPER.
Buitenland
Geen pad over rozen
Als ide post belt, vliegen de meeste men-i
schen naar de deur van nieuwsgierigheidde
brievenbesteller is de Sinterklaas der groote
menschen: hij: brengt verrassingen. Men weet
nooit wat er in een enveloppe zit, behalve
in de maanden December en Januari: dan zit
er een kalender of een belastingbiljet in. Maar.
toch blijft steeds een avontuurlijk verlangen
bestaan naar een wonderlijke suprise, en het
mysterie van de enveloppe veroorzaakt dra-»
ma's, levensdrama's achter zoo menige vreed
zame huisdeur.
Men kan veilig aannemen, dat een dergelijk
drama zich achter de departementale deunen
in Den Haag heeft afgespeeld, toen mei1 uit
de brievenbus het zesde verslag (over 1926)
der Bezuinigingscommissie haalde. Want de
schrik zal reeds aanstonds om het hart zijd ge
slagen, waar deze bij uitstek deskundige Com-)
missie op de eerste pagina van haar verslag
aanvangt met de mededeeling, dat zij bezui
niging in grootea stijl op de Staatsuitgaven;
ien verder belangrijke terugbrenging van de
eindcijfers van het Staatsbudget nog steedsl
zeer noodzakelijk acht: dat steun haar ech-.
ter meermalen ontbrak en haar voorstellen her
haaldelijk onuitgevoerd zijn gebleven. En de|
Commissie vraagt zich dan ook, niet zonder
ongerustheid af, welke de toekomst der b|e-
zuinigingsactie moet zijn, indien de Regeering,
zelfs in die gevallen, waarin vereenvoudiging
en bezuiniging zomider wetswijziging en veel-
omvattenden voorarbeid mogelijk zou zijn, ge
meend heeft aan de adressen dier Commissie!
geen gevolg te moeten geven.
Het is niet gering, wat de Commissie hiep
in haar rapport neerschrijft, maar zij blijft in
de volgende paragraphen niet imu gebreke, een
en ander met cijfers en feiten te staven. Aller
eerst deelt ziji mede, dat de Rjegeering heeft,
afgewezen het verzoek der Commissie om haar
in de gelegenheid te stellen, vóór de vaststek
ling der cijfers van de ontwerp-Staatsbegroo-
ting haar meening ten aanzien daarvan aan
de Regeering kenbaar te maken. Voorts eoa->
stateert de Commissie, dat in strijd met haar,
instructie (KJ. B'. van 29 September 1925) aan
haar niet steeds om advies werd gevraagd om-
treilt voorgenomen wijzigingen in bovenstaande
of instelling van Inieuwe personeelsorganisaties.
Op een verzoek tot instelling van een Com-'
missie, welke zal nagaan of aan dein dienst
der Volksgezondheid besteed wordende gel
den wiel in redelijke verhouding staan tot de
bereikte resultaten, werd afwijzend beschikt.
En tot groote teleurstelling der Commissie
werd van de hand gewezen haar verzoek, om
een Commissie van Deskundigen in te stellen,
welke tot opdracht zou hebben na te gaan of
de aan het Rijkstucht- en Opvoedingswezen ten
koste gelegde bedragen op de doeltreffendste
wijze besteed worden, zulks in verband met de
verkregen resultaten, en of bezuiniging op de
voor dit doel uitgegeven gelden mogelijk ware.
Inderdaad, dit verslag vormt geen opwek
kende lectuur, en men moet het in de Com-i
missie prijzen, dat zij onder dergelijke om-1
standigheden haar ondankbaar, doch voor de
natie zegenrijk werk wil voortzetten. Het pad
der Bezuinigingscommissie gaat waarlijk niet
over rozen!
Op het jongste congres van vakvereenigin-
gen in Rusland is komlen vast te staan, dat in
het algemeen de loonen van ongeschoolde ar
beiders een derde van het loon der geschoolde
vertegen woondigen
Bestudeert men de statistieken, die door de
zorg van het Internationaal Bureau v. d. Ar
beid gepubliceerd worden, dan blijkt, dat bui-,
ten Rusland en Amerika de verhouding tus-i
schen de betaling van ongeschoolden en ge
schoolden sinds 1914 zich zeer ten gunste van
eerstgenoemde katagorie gewijzigd heeft. Dit is
v.n.1. het gevolg van de actie der vakvereni
gingen, die van differentieering van de loonen
niet willen weten, omdat zij! onder hare liediem
„vogels van diverse pluimage" tellen en bijge
volg in hare gelederen geen vak-concurrentie,
of bekwaamheid-concurrentie kunnen dulden.
Maar nog meer leert ons het verslag, van het
hierboven genoemde Russische congres. Die
loon-verschillen tusscben de onderscheidene
groepen blijken in Rusland veel en veel groo-
ter te zijn, dan in „kapitalistisch" Europa. Er
is in het land van de Sovjets geen sprake vanl
een automatische beweging van arbeiderss
groepen naar het hoogste loonniveau, die on
vermijdelijk plaats heeft. In den samenleving
waar het beginsel van vrijen arbeid heerscht.
Het zijn in Rusland de kringen, die „dicht
bij 't vuur" zitten, die van het dwangsysteem)
profiteeren, de overige groepen, b.v. die der
landbouwarbeiders, komen er bekaaid af.
vSteeds meer vormen de feiten der ervaring
in Rusland, het materiaal ter argumentatie voor,
hen. die in vrijen arbeid en vrije concurrentie,
de sterkst werkende welvaart vermeerderende
factoren in 'de menschelijke samenleving zien
en deze vormen van maatschappelijke vrijheid
willen bevorderen.
Zonderling, dat niettegenstaande de opge
dane ervaring, het congres het besluit nam, dat
het hoofdbestuur der vakbonden aan het begin
van elk jaar de loonen voor geheel de repu
bliek zal hebben vast te stellen.
Zonderling is ook bet besluit, omdat het in
flagranten strijd is met de beginselen, van...
het Leninisme! Leniia toch heeft verkondigd,
niet eens, maar herhaaldelijk, dat van een vast-:
stelling van arbeidsloonen door een Centrale,
of door een regeering geen sprake kaïn zijn.
Hebben wij Lenin's gedachtengaftg begreplein,
dan was hij voorstander van een zoo ver moge-i
lijk doorgevoerde decentralisatie in de loon
politiek. „De bedrijfsresultaten" aldus
Lenin, in een zijner geschriften „beslissien
over het loon".
Maar dit is niet wat van een verwezenlijking!
van het communistisch ideaal verwacht wordt!
Waaneer het waar' is, dat in het Russische
industrieele leven geleidelijk de economisch
mogelijke houdingen terugkeeren, zal man daar
zeker één beginsel van onze „kapitalistische"
samenleving niet ovenniemiem, n.l. het beginsel
van nationale inivellscritnig.
Ook hier hoort men meermalen de vraagl
stellen of de katastrofen, die in ons land en
in 't buitenland plaats grijpen, niet zouden ver
oorzaakt worden door de electriciteit, door de
radio de lucht ingeslingerd.
Niet onaardig lijkt het ons het publiek in
kennis te stellen met het antwoord, door het.
„Hbld." ontvangen op een daartoe aan den
heer P. H. Gallé, dir. van de Amsterdamschei
Filiaal Inrichting van het Koin. Met. Instituut
gestelde vraag:
Als mannen der wetenschap nog zoeken naar
de verklaring van verschijnselen op allerlei ge
bied, heeft de spraakmakende gemieente haar
oordeel reeds klaar. Zij weet precies, hoe het
komt. dat het in den laatsten tijd zulk omB
stuimig weer is, dat allerlei plaatsen op de we
reld worden geteisterd door natuurrampen, orat-
retterider, naar men meent, dan er ooit zijn ge
weest, dat er allerwege overmatige regens val
len, welke de rivieren doen zwellen.
„Dat komt door de radio" zegt „men", „al
die electriciteit, welke het luchtruim wordt in
geslingerd, heeft de atmospheer verstoord."
Het publiek, dat zoo iets verkondigt, rede
neert absoluut onwetenschappelijk, maar daar
mee is nog niet gezegd, dat het ongelijk be
hoeft te hebben. De groote rriassa gevoelt soms
bij intuïtie, wat de wetenschap nog niet heeft
verklaard.
Wij hebben den heer P. Hl Gallé, directeur
van de Amsterdamsche filiaal-inrichting vaim
het Kon. Meteorologisch IInstituut gevraagd,
of het inderdaad mogelijk is, dat er senig ver
band bestaat tusscben het weer en de radio.
Wat ik hierover zou zeggen", zeide de beer
Gallé, „zou zuiver speculatief zijp. Wij weten
trouwens nie$ hoeveel electriscbe energie de
radio in totaal uitzendt, maar waarschijnlijk
is bet, idat zij slechts weinig heeft te beteekenen
tegenover de geweldige energie van de zon.
Hoe verder de meteorologische watenschap
zich ontwikkelt, hoe grooter het aantal gege
vens wordt waarover zij kan beschikken, des
te duidelijker wordt het, dat zoo geweldig veel
factoren öp het weer invloed oefeneri, dat het
vrijwel onmogelijk is de oorzaken aan te ge
ven van de huidige weersomstandigheden."
Een concreet gq^al noemde de beer Gallé,
dat een negatief resultaat heeft opgeleverd.
Op Curasao is er in den laatsten tijd zeer veel,'
regen gevallen. De radio kreeg de schuld. Een;
ondderzoek is ingesteld en het heeft uitgewe
zen, dat ér in vroegere jaren, toen er van radioj
nog geen sprake was, op sommige tijdstippen'
tenminste evenveel regen is gevallen.
In de oorlogsjaren is de vuurlinie aan het
westeiijk front eerst voor het droge, later voor
het natte weer aansprakelijk gesteld. Hoe klein
was echter de hoeveelheid lucht, welke daar
in trilling werd gebracht, in vergelijking met
die van den geheelen dampkring.
Ten slotte dit. De berichtgeving is ui de
laatste jaren steeds sneller geworden. Als er er
gens een ramp gebeurt, hooren wij dat meestal
op denzelfden dag en tal van bijzonderheden
worden bekend.
Vroeger kwamen deze berichten slechts
diuoBelsgewijze en over het geheel veel min
der 'gedetailleerd, binnen, zoodat de hoeveel
heid van een aantal gelijktijdige rampen minder
opviel.
Vroeger hooridie men van rampen vaak wei
nig of niets. Daaruit voglt echter geenszins,
dat niet eerder, lang voor de radio was bekend,
tal van plaatsen gelijktijdig ernstig zijn ge
teisterd.
En dan, wij vergeten snel, wij herinne/ep
ons alleen het laatste. Ein vinden dat altijd het
ergste.
Een effectenfirma, die nabij de Spiegelstraat
in Amsterdam kantoor houdt, heeft in haar!
dienst ©en vertrouwd persoon van ongeveer
50-jarigen leeftijd, die met effecten of geld
wordt uitgestuurd, en steeds zijp belangrijke
commissies naar behooren heeft uitgevoerd,,
Dinsdagmorgen kreeg hij opdracht, een bedrag
van f 6000 te innen ©n vervolgens voor een
andere commissie te gaan naar ©en firma op,
de Heerengracht. Hier deed hij zijn boodschap»
doch juist toen hij wijilde heengaan, riep men!
hem terug, zeggende dat zijjn patroon aan de
telefoon was. En de looper hoorde de stem;
van zijn chef, die hem zeide, dat hij de zes,
mille, die hij zooieven had geïnd, moest bren-i
gen naar ©en zekeren heter Van Meekeren, die
op het Stationsplein voor het station zon
wachten en die dat geld van de firma dadelijk
noodig had.
De looper vomid hierin niets verdachts ein,
begaf zich naar het Stationsplein, zegt „dé
Tel." Daar kwam „ide heer Van Meekaren"
reeds op hem af en nam de zesduizend guldetö
in ontvangst. Hij bedankte den brenger be
leefdelijk en ging heen. Op het kantoor terug
gekomen zeide de looper aan den patroon,
dat hi) het bedrag aan meneer Van Meefejhetnj
hadid afgegeven, waarop de patroon hevig
schrok en zeide, dat hij geen order had ge-I
geven dat te doen.
Een onderzoek werd ingesteld en het bleek
maar al te duidelijk, dat de kasiooper er was
ingevlogen. De persoon, die het geld in ont
vangst liad genomen, was joinig. De looper
houdt vol, dat de sjem van dan map, die hem!
heeft opgebeld, precies klonk als die van dien
effectenhandelaar.
EEN DRAMA.
De 19-]arige landbouwer C. de J. te Nes,
(Ameland) begaf zich Dinsdagavond naar Bu
ren om een oude veete miet zekere J. Kooi
ker bij te leggen.
Ten b-wijze van zijne welwillende gezind
heid bood de J., Kjooiker een sigaar aan welke
werd geweigerd met de woorden: „Ik rook
nooit."
Beiden begaven zich toen naar den stal.
Hier trok de J. plotseling zijn revolver en!
vuurde af op den ander, terwijl hij uitriep 2
„Dan rook je deze maar."
Zwaar gewond aan rug en borst viel het}
slachtoffer neer. Geneeskundige hulp werd ge
haald en de ontboden geneesheer achtte diep
toestand ernstig en onmiddellijke overbrenging
naar het St. Bonifacius-Ziekenhu,s te Leeuwar
den noodzakelijk.
Waar de boot 's avonds wegens het verloop
van het getij niet meer kon varen', heeft deze
overbrenging gistermorgen per extra boot
plaats gehad. Naar aan de „L. Crt." werd,
medegedeeld, is de toestand van Kooiker ern
stig.
De J. had intusschen de vlucht genomen
naar de boschjes, en verstapte zich vervol
gens op de postboot „Waddenzee", teneindp
zich te Holwerd bij de politie aan te _geven,
daar hij niet op Ameland in verzekerde bei
waring wenschte genomen te worden. Gister-i
morgen werd hij aan booird van de „Waddenf
zee" gearresteerd en naar Leeuwarden overge
bracht.
Geheel Ameland is vol van deze tragische
geschiedenis, daar zooiets op het eiland nog
nooit is voorgekomen en beide jongelieden,
gunstig bekend staan.
M-l JL J JL zullen ongelukken niet
a *7 Uitblijven. Stoeten, vallen,
prikken, schrammen, zijn
van die dagelijksche onge
vallen, die niets te beteeke
nen hebben, als men Akker's
bij de hand heeft. Zorg daarom steeds
een pot in huis te hebben, het kan
U ieder uur van den
HET SPELLINGSVRAAGSTUK.
Dezer dagen werd door het Ned. Corres-
pondentiebureau gemeld, dat in tegenstel
ling met hetgeen sommige persberichten te
lezen gaven nog geen enkele beslissing door
de Regeering met betrekking tot bat Spellings-
vraagsluk genomen was.
Volgens het „Vaderland" zou er in den mi
nisterraad verschil van gevoelen bestaap en
zou de minister van Onderwijs „eenige tegen
kant ing" hebben ondervonden uit dien Raad.
Het blad deelt dan verder nog het een ep
ander mee, wat op de voorgenomen „vereent-!
voudiging betrekking heeft.
Of dit meegedeelde juist is, moet nog blij,-
ken, merst het „Centrum" op.
Het communiqué van het Gorranspoadentie-
bureau stemt tot voorzienigheid.
Maar een tweevoudigen wensch zouden wij
willen uitspreken: Ten eerst, dat de vereemivou-'
diging binnen redelijke grenzen gehouden
worde en de spelling-Kollewijn daarin niet over-
heerschend zij. En vervolgens, dat de afhanr
deling dezer zaak niet te langen' tijd op zich'
zal laten wqchten.
Nu er verschillende schrijfwijzen door elkaar,
worden gebruikt, zijn de gevolgen daarvanj
maar al te zichtbaar.
Niet alleen de spelling komt in 't gedrang,
maar ook de verzorging der taal in 't algemeen,
Schrijffouten, welke tot vóór betrekkelijk
korten tijd niemand, die eenig onderwijs ge
noten heeft, maken zou, vindt men thans veel
vuldig in boek en periodiek.
En niet slechts wordt herhaaldelijk gezon
digd tegen de spelling, maar evenzeer tegen'
de eischen van zinbouw ein structuur.
Het belang der taal vordert gebiedend, dat
er vaste regels worden gesteld en dat daaraap
ook met de noodige stevigheid de hand worde,
gehouden.
Opdat niet, in naam van vereenvoudiging,
verarming der taal het resultaat zij.
DE EX-KEIZER IN DOORN.
Een „hoftheater" in Zeist.
Een medewerker van de „Berliner Zeitung
am Mittag'", die kort geleden in Doom ge
weest is, om den ex-keizer stukben voor te
lezen uit een oud handschrift van Frederik;
den Groeten, geeft in zijp blad ook eenige
«bijzonderheden over de hofhouding vau
Wilhelm II. De journalist wijist er op, dat de
ontvangen is, maar dat de koningin-moeder,
ex-keizer nog nooit door koningin Wilhelmina
en den prins door den keizer op hun land-i
goederen bezocht zijn en dat deze laden, van
de Nederlandsche Koninklijke familie dit be
zoek van den ex-keizer op Doorn beantwoord,
hebben. Bij deze bezoeken werd de gemalin
van Wilhelm II die overigens in Nederlatw?
prinses genoemd wordt, merkt de correspon
dent op volgens haar verlangen met „Ma-
ejsteit" aangesproken.
Tusschen den ex-keizer en de leden van
den hoogen Nederlandschen odel worden leven
dige betrekkingen gehouden. In het plaatsje
Zeist ij zelf, meldt de correspondent, een
soort „hoftheater" door een onderneméln!dep{
impresario gebouwd, om er Duitsche gezel-1
schappen en vooraanstaande artisten te laten
optreden. Dit theater telt Wilhelm II en zijn
gemalin evenals de omwonende aristocratie der
provincie Utrecht onder zijn geregelde bezoe
kers.
De correspondent vertelt verder, dat de ex-
keizer zich nog steeds beschouwt als het hoofd
van de Protestantsche „Landeskirche" in;
Duilschland en dat hij iederen morgen persoon
lijk voorgaat in een godsdienstoefening in de
hall van het kasteel, waaraan geen der gasten)
zich onttrekken mag, evenmin als de minste
der bedienden. Wilhelm II verleent ook oog
bij kabinetsorder onderscheidingen, en heeft bij
voorbeeld nog kort geleden rijpr privé-secreta-
ris Kogge en een heer in Berlijp tot „Geheim-:
rat" benoemd.
De dienstdoiende hofmaarschalk, admiraal k
1a suite Von Rebeur Paschwité, zeide tegen;
den correspondent: „Van een terugkeer naar
Duitschland is bij ons geen sprake. Het maakt'
zelfs geen onderwerp van gesprek uit. Pas,
wanner het Duitsche volk het van zijn monarch
zou verlangen, zou over een terugkeer - ge
dacht kunnen worden. Ook de verhuizing naar
©en ander deel van het land denken wij niet.
Dat zou allerlei moeilijkheden met zich kun
nen brengen, die den keizer verwijden wil."
De ex-keizer was intusschen aan het Neder
landsche klimaat gewend geraakt. Als gast van
Nederland is hij onderworpen aan een zekere
controle van de Nederlandsche regeerimg.
Daarom is hij zeer teruggetrokken geworden,
want hij wil rekening houden met de wenschen
der Nederlandsche regeering. Zijn gemalin kan
echter niet zoo goed tegen het Niederlandsch©
klimaat. Daarom en ook om de opvoeding van'
haar zoons vertoeft zij meermalen in Duitsch
land. j
i De tijd van den ex-keizer wordt door poli-
tieke en wetenschappelijke onderwerpen geheel
in beslag genomen. Op dit oogenblik gaat zip
volledige belangstelling uit naar dan strijd m
China. Toen Wilhelm II bij de voorlezing van)
het stuk van Federik den Grooten verscheen)
was hij gekleed in veldtenue en droeg hij dé
orde „Pour le mérite," het ijveren kruis en
de huisorde van Hohenzollem.
EEN HOTELRAT PiEjR VLIEGTUIG.
i Een. reeks hoteldiefstalien, welke in de tweede
helft van het vorig jaar te Berlijn groot opzien.
I baarden ,en waarvan de daae rniet kon worden
ontdekt, is volgens de „Voss. Z.tg." onverwachts
opgehelderd'.
I De Brusselsche crimineele politie arresteerde
den 28-jarigen Diomede Dyszlink, afkomstig uit
de Oekrajine en nam een gedeelte van den buit
in beslag, afkomstig 'van zeven hoteldiefstallen
te Berlijn. De aangehouden dlief wierkte volgens
de „Voss. Ztg." in groote steden en luxe-badplaat
sen in alle Europeesche staten en gebruikte als
middel van vervoer bijna uitsluitend een vlieg-
tuig. Er werd vastgesteld, dat hij1 in Juli 1926 te
Zoppott opsteeg, een dag te Berlijn vertoefde, er
een hoteldiefstal pleegde en nog dpnzelfden dag
naa rBrussel doorvloog. In zijn bezit vond men
niet minder dan een k'wiart pond ongezette bril-
janten en saffieren. Het is aan geen twijfel onder-
hevig, dat Dyszlink het grootste gedeelte van zijn
buit te Monte Carlo verspeelde.
Zijn arrestatie had plaats te Brussel, waar hiji
zich 'voor een waarde van 250.000 frs. aan ju-
weelen had toegeëigend.
OP EEN IJSBERG GE(L00PEN.
Uit nadere berichten blijkt, dat de ontmoeting
van de „Montcalm" met een ijsberg, 3 Juli plaats
had. in de straat van Belle Lie, aan den ingang)
valn de Golf van St. Lawrence. Er heerschte een
zware mist, toen plotseling tegen half drie aan
stuurboord een geweldigte ijsberg opdoemde, die
hoog boven de schoorsteenen van het schip uit
ging. Een knarsend geluid' werd gehoord en de
1 „Montcalm" maakte zwaar slagzij. De passagiers
er waren er 1100 aan boord konden het
sehi pduidelijk over den uitlooper van den ijisberg
hooren schuiven. Ex ontstond onder de passagiers
1 groote consternatie, die vergjroot werd toen or-
dsrs werden gegeven om de reddingsbooten uit te
zetten. Vrouwen en kinderen begonnen te gillen,
verscheidene vrouwen vielen flauw. Het schip
herstelde zich echter en eep onderzoek wees uit
dat ofschoon een schroefblad ©enigszins bescha-
digd was, het schip zelf ongedeerd was gebleven.
Toen de passagiers de verzekering kregen dat
er geen gevaar dreigde, werd het wjeer rustig aan
boord.
Het schip was intusschen zoo dicht bij den
ijsberg geweest, dat men hem met de hand kon
aanraken.
WASCHRA ZEN-STAKING.
I Een niet onvermakelijk verhaal treffen wijl aan
in een per jongste mail ontvangien „Times of
India".
I Eindelijk is de vrede hersteld tusschen de wasch'
bazen en de dansmeisjes te Baroda, als een ge
volg van bet onvoorwaardelijk toegeven der laat-
sten. Eenigen tijd geleden 'wilde een waschbaas,
wiens zoon ging trouwien, een der vermaardiste
dansmeisjes der stad op de bruiloft laten optreden.
Juist voor den aanvang echter herkende de ar-
tiste onder de toeschouwers haar waschbaas en
niet willende optreden voor den man die baar
kleeren waschte, ging zij heen juist toen hét
feest zou beginnen.
De waschbazen der stad, woedend over dit op
treden, belegden een vergadering en besloten om
geen kleeren van dansmeisjes meer te wasschen.
Langs radiografischen weg riepen zij hun collega's
in andere steden op om dit voorbeeld te volgen.
D' edames in kwestie wendden zich tot eenige
staatsambtenaren, die echter weigerden om tus-
sehenbeide te komen, waarna dte dansmeisjes haar
eigen wasch moesten doen. Een arbeid', welke
haar spoedig verveelde, waarna besprekingen met
de boycottende waschbazen volgden. De laatsten
stelden als eisch dat de schoone, die geweigerd'
had om te dansen, een gratis voorstelling voor de
/waschbazen zou geven. De dansmeisjes moesten
toegeven, de voorstelling had plaats en de wascb-
bazen toonden zich edelmoedig; zij gaven der
jongedame als blijk hunner bewondering een be
drag van 300 ropijen.
Ein nu is de vrede hersteld.
