NIEUWE i
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
Donderdag lö September 1927
36e Jaargang
Buitenlandsch Overzicht
StemmingsbeeldGroentenland
Nieuwstijdingen
NO. 109 IMTERC.TELEPHOOM 52
LMGEDIJKER COURANT
Deze courant verschijnt
Dinsdag, Donderdag en Zaterdag
Abonnementsprijs
per 3 maanden f'1.15. -■
Bedact.-Uiljf. J. H, KEIZER. - Bureel Noord§charwoiide
Advertentiën van 1-5 regels 75
cent, elke regel m.eer 15 cent.
Groote letters naar plaatsruimte
Brieven rechtstreeks aan den Uitgever
Nadruk verboden.
De Volkenbond haa zich den laatsten tijid wer
kelijk geïnternationaliseerd. Aanvankelijk een ver
tegenwoordiging van ©en bepaalde groep mogend
heden. Ue overwinnaars uit den grooten oorlog,
•waarbij de in o©n oorlog neutraal gebleven sta
ten zicli mochten aansluiten, maar die dftor deze
groep geleid wera en duidelijk tegen Duitschland
en de andere staten was gericht, vervormd© hij
zich langzamerhand tot dé internationale organi
satie, die zijn ontwerper, president .Wilson, op
het oog had, toen hij ter vaststelling van den
vrede naar Europa ovetkwal».
Maar deze vervorming was slechts formeel.
Be geest, die Wilson in zijn Volkenbond te be
lichamen dacht, bleef achterwege. Het werd een
internationaal instituut, maar één waarin iedere
staat zoo goed mogelijk zijh eigen belangen en
die zijner groep 'te behartigen poogde en niemand;
zich als vertegenwoordiger der mensch'heid voel
de. Etn dit instituut kreeg in het internationale
leven allerminst de beteeklenis en den invloed,
dien president Wilson en die geestdriftig hem
toejuichende massa's 'het haddien toegedacht.
Door'de vervorming tot internationaal instituut
scheen het veeleer aan be teekenis en macht te
verliezen. Nu de groep staten, die in den Bond
vanaf zijn oprichting de leiding hadden geh'ad,
dfe leiding begonnen te verliezen, trachtten zij
de behandeling van de gewichtigst© aangelegen
heden steeds meer aan den Bond te onttrekken en
zelve in handen te nemen.
De Bond verloor voor deze groep de beteekenis,
die zij hem aanvankelijk had toegekend, nu h'ij!
niet meer kan dienen tot handhaving van haar
Speciale belangen. 'Be saamiheorigheid van die
groep verzwakte bcwèndjen. En dit ipaaktie het
den grooten Emtente^-fnógendhiedien gemakkelijk
zioh in de ontwikkeling van den Bond! te schik
ken en den nieuwen vorm te aanvaarden.
De Bond werd meer en meer uitgeschakeld uit
de leidingder internationale politiek en het con
cert der groote mogendheden in ©enigszins ge
wijzigde vorm herleefde. Ten eind» te voorkomen,
dat de Bond deze leiding weer aan zich trachtte
te trekken, moest echter dit concert van groote
mogendheden óok in dien Bonid een overwicht
blijven oefenen. Bij de oprichting van den Bond
was door 'da instelling van den Volkenbond en'
tengevolge van de afhankelijkheid der kleine,
vooral der nieuw gevormde of sterk- veTgroote
Emtentestaten aan de groote mogendheden der
Entente de leiding van den Bond weggeschonken.
Die loop der gebeurtenissen in de eerste jaren na
den ooriog bevestigde deze praktijk. Ein het bleef
dus den grooten mogendheden, ook toen Duitsch
land zich, zij het slechts met uiterst beperkt
gezag, bij haar gevoegd «had, een gemakkelijke
taak te voorkomen, dat de Bond opnieuw de lei
ding der 'internationale politiek aan zich trok.
Ook binnen den Bond hielden zij de leiding, die
zij in het internationale leven uitoefenden.
Hier tegenover lieeft Nederland zich met een
daad van kloek verzet zeer beslist en nadrukkelijk
uitgesproken. Het voorstel van onzen minister van
buitenlandsche zaken, J'hr. Beelaerts van Blok
land, om de discusses over de beginselen van
het protocol van 1924, dat toen op Engeland's
en Duitschland's tegenstand strandde, dus over
arbitrage, veiligheid eu ontwapening te herope
nen, ontleend, gedaan als het is buiten voorkennis
der groote mogendheden, hieraan allereerst zijn
groote beteekenis. Want dit verzet richt zich
niet allereerst tegen de overheersching der groo
te mogendheden, wier leidende positie in het inter
nationale leven wél altijd min óf meer gehand
haafd zal 'blijven, maar evenzeer tegen de ver
keerde ontwikkeling van den Volkenbond en zijn
denatureering, die daarvan het onvermijdelijk ge
volg moest zijn.
Dit verklaart het vierzet, dat zich bij. de groo
te mogendheden tegen het Nederlandsche voorstel
geopenbaard heeft. Even eenstemmig als "de kleine
mogendheden voor de Grieksch© uitzondering
gaf Politis' eerzucht de verklariug zich voor
het voorstel verklaar'dé, even eenstemmig waren
de groote mogendheden in haar afkeuring. Want
ook Erankrijk, hoe geestdriftig voor de nieuwe
behandeling van het protocol van 1942 en zijn
beginselen, verwierp ten slotte het Nederlandsche
plan. Dat het verzet zich bij Eingeland en ook
bij Duitschland sterkér deed gelden, vond zijn
verklaring iu den tegenzin dezer twee tegen het
protocol van 1924.
Bij Duitschland kwam die tegenzin voort uit
den onwil der status quo 'in het Oosten als den
grondslag te erkennen, waarop bij arbitrage de
scheidsrechters zich zouden moeten plaatsen,
waartoe ook het protocol verplichtte, bij Engeland:
was hij het gevolg van de ernstige verplichtingen,
die het protocol aan alle staten zou opleggen en
die Engeland zouden noodzaken in élk geweldda
dig oonflict met al zijn maoht tusscihen beide
te komen.
Het Poolsehe voorstel, dat oorspronkelijk even
eens de gedachte van het protocol nieuw leven
trachtte te geven, stuitte daarom dan ook even
goed op 'Engeland's en Duitschland's tegenstand.
Dat dit verzet niet zoo krachtig werd uitgespro
ken, had zijn oorzaak hierin, dat Polen vooraf met
Engeland en Erankrijk overleg had gepleegd en
de leiding dezer groote mogendheden dus niet
in het gedrang kwam. Piolen liet dan ook met zioh'
praten en bleek aanvankelijk ook geneigd zijn
voorstel op verlangen van Engeland in een weinig
zeggende verklaring om te zetten. Later is het
op die bereidwilligheid wel ©enigszins terugge
komen. Maar het ten slotte naar de commissie
verwezen voorstel had toch al heel weinig bin
dende kracht. Ook in het Nederlandsche voorstel
werd een kleine maar vrijwel onbeteekenende wij
ziging gebracht, teneinde duidelijk te maken, dat
het niet om 'het protocol van Genèvé, maar oim
de daarin uitgedrukte beginselen te doen was,
en zoodoende ©enigszins aan Etngeland's bezwaren
tegemoet te komen.
Maar ook in deze nieuwe vorm kan het nog
niet dadelijk den weg naar de oommissie vinden.
Niettemin heeft het, wat ook zijin lot moge zijn,
zijn werk al gedaan. Alle kleine staten, Grieken
land uitgezonderd, ook die, welke van 'den wil
der groote Eintente-staten in hoog© mate afhan
kelijk zijn, bleken voor 'het voorstel te zullen
stemmen. Ein daarmiee was ook aan de opvatting,
dat de groote mogendheden ide leiding ook -van
de Volkenbondswerkzaamheden behooren te heb
ben, ernstige schade toegebracht en de onafhan
kelijkheid der kleine staten versterkt, maar ook
de ontwikkeling van dén Bond een duw in betere
richting gegeven.
Of we van een 'betere ontwikkeling een ^heller
herstel en arbitrage, veiligheid en ontwapening
en ten slotte een blijvenden vrede zullen te wach-
ten hebben?
Er zijn ernstiger beletselen voor dien vrede
dan de ontwikkeling van den Bond. Maar zoo
deze zich tot een werkelijken 'Bond van volken
mocht ontwikkelen, zou daarin een "internationale
mentaliteit zich openbaren, maar daarmee ook
een internationaal gevoel van saamhoorigheid ge
boren en een terugtreden van het 'nationaal be
lang volgen, die voorliet bereiken "van het vredes-
ideaal gunstige verschieten zou openen.
't Herfstweer heeft zijn intrede gedaan, door
feilen wind gedreven sloegen de waterstralen den
wandelaar op de iwegen, den bou'wier op 't veld
in 't glezicht. De temperatuur begint al aan
merkelijk te dalen, nog 'n rukje >en voor we ei
eigenlijk erg in hebben zitten we midden in den
kooloogst.
Dan zal 't uitkomen, hoe het er mét 't gewas
uitziet en de oogst zoo slecht uitvalt als velen
profeteeren. 't Zal erg méeloopen, zeg/ te een
de kiool heeft best water gemaakt, een ander
beweert echter stellig, dat er nog nooit zooveel
rommel op 't veld te zien is geweest dan thans.
Enfin, we zullen 't maar klalm afwachten, en ge-
loeven voorloopig maar, dat er weer plenty kool
in de Schuren staat te worden geborgen. Der tuin
bouwers moed is nog lang niet geiwekien, daarvoor
zijn twee bewijzen bij te brengén. Ten eerste Ijeeft
de landverkooping te Broek bewezen^ dat men
de toekomst niet al te somber inziet, 'tls ook
mogelijk, dat het mét de akkers zoo is gesteld,
dat er veel gegadigden voor zijn, en wéinig te-
koop of te huur komt.
Dat kan ook oorzaak zijn van duurte.
't Tweede bewijs van ongeschokte energie is
wel, dat men te Broek, nauwelijks trier in 't
gewone doen vanwege 31 Augustus, nu al weer
op 'n nieuwe fuif aanstuurt en wel wijl Groente
cultuur straks jubileert. Veertig jaar zal deze
1 Vereeniging Oct. a.s. hebben bestaan.
Dat duurt ©us nog wat, maar 'k heb toch hoo-
ren verluiden Van voorgenomen festiviteiten. Eén
ding is in Broek voor dergelijke dingen nog noo-
dig, een behoorlijk lokaal. Dat ontbreekt en wordt
oorzaak, dat het feest niet kan gevierd op 'n
1 wijze, zooala we misschien fwel wilden.
Misschien wel' wilden, fwiant 'k heb zoo'n ver
moeden ,iat de dames van de H.H'.-ledén van
de Ver. Groentecultuur ditmaal van de feesterij
koud zullen blijvpn, vanwege ontoereikende loca-
liteit. Andera 'n stoelendansjezou niet onge
zellig wezen.
.Waarom zou groentecultuur uiet kunnen uit
voeren wat Koophandel deed? Dames, als ge dit
leest 'kdurf me vleien, dat ge af en toe op
mijn geschrijf acht geeft steekt dan de kop
pen eens bij elkaar. Bewerkt thuis echtgenooten,
j zoo go iets te zeggen hebt. Als ge niets te zeg
gen hebt, ('tkomt óók voor) doet dan 't zeer
onderdanig verzoek, te mogen mee fuiven.
Maar 'k neem bij voorbaat maar aan, dat ge
met u allen niets te zeggen hebt, en er van
een gezamenlijk feest niets homt.
'tZal anders wel aardig wezen eens de his
torie van Groenteeultuur te vernemen. Enfin, we
hooren er wel van en zullen er in de courant
straks wel van lezen.
Het pijnlijke geval, dat zich dezer dagen heeft
voorgedaan, waarbij overtuigend is bewezen, dat
een tuinbouwer eeu fooi heeft gegeven, en een
arbeider die heeft aangenomen, is "het onderwerp
van vele gesprekken.
Waar het een zoo onaangename zaak is, èn
voor de beide strafopleggend© organisaties èn
voor de gestraften, willen we in dezen de sober
heid betrachten.
Het kwaad moet bestreden ©n straf moest vol
gen. Maar over de strafmaat in dit geval zou
nog wel wat te zeggen zijn. Laat ons hesluiten
met de wenschelijkheid uit t© spreken, dat voor
den betrokken arbeider revisie van strafmaat wor
de gegeven, althans in uitzicht gestold.
Eh dring© het door tot de bouwers, dat zij
door het aanbieden van fooien, .het arbeidersbe
lang met voeten treden, ja oorzaak kunnen zij'n
van ernstig leed in het arbeidersgezin.
i f
De v orige week heeft die Vier bond weer eens
vergaderd en wel i.l. Zaterdag, terwijl de Provin
ciale Commissie de vorige week Donderdag in bui
tengewone vergadering samenkwam. In het no.
van ons blad van jl. Dinsdag vindt men van de
laatste vergadering een uitvoerig verslag, 'tmag
dus overbodig heeten, daarvan nog waf te zeggen.
Anders echter van de Vierbondjsvlergadering,
waar nogmaals is gehandeld over den aanvoer
van goede kool in December. In principe is be
sloten, te trachten in genoemd© maand prima
wiuterkool aan de veilingen te krijgen. 'Zooals
onze lezers reeds bekend is, wil men voor goede
kool, in Deoember aangevoerd, een toeslag geven
van f 50 per wagon, welke toeslag zal worden
verhaald door een extra heffing op kool, na
j anuari aan te voeren. Lichtelijk is de bedoe
ling van dezen maatregel te begrijpen, ten eerste
de verkrijging van prima goed in December, wat
voor handel en tuinders van groot belang moet
geacht, en ten tweede hoopt men door dien maat-
regeling een opeenhooping van 't goed te voor
komen, en een geleidelijke, stelselmatige afzet te
bevorderen.
Waar in deze rubriek reeds meerdere malen
deze zaak is bepleit, mogen we veronderstellen,
dat» zij 'bekend is. Om nu te bevorderen, dat
kool in Deoember aangevoerd, waarvoor toeslag
staat te worden gegeven, ook wordt verzondjen,
en het doei, opruiming wordt bereikt, iwias het
noodzakelijk eenige bepalingen te maken.
Zoo zal het verboden zijn èn voor tuinders èn
voor kooplui, goede kool in Deoember ter veiling
aan te koopen voor opslagdoeleinden, inclusief
dus voor bewaring in koelhuizen. Wat wordt
aangekocht, dient dus direct in consumptie te
worden gebracht.
De medewerking van de georganiseerd© koop
lieden is verzocht en toegezegd. Per circulaire
heeft 't bestuur van Koophandel den leden van
alles op de hoogte gebracht en ieder koopman
heeft 't recht tot 25 Sept. e,.k. bezwaren tegen
deze regeling ia te brengen. Na dien diatum rekent
het bestuur-, dat elk lid, d(at geen bezwaren beeft
ingebracht, met het voorgestelde acooord gaat
en wordt tevens geacht d|at elk lidj van Koop
handel vrijwillig elf verplichting oy ziek neemt
in Deoember geen goede kool voor opslagdoelein
den te koopen.
Van de zijde djer handelaren zal wel geen be
zwaar tégen de voorgesteld© regeling worden aan
gevoerd.
't Bovenvermelde is vrucht en tevens een keu
rig staaltje van overleg tusschen tuinbouw en
handel, 'tls nog een zeer beseheiden poging om
tot het doel te geraken, en ieder die meent cri-
tiek op een en ander te moeten uitbrengen, stelle
zich deze vraag, kan ik iets beters, met eenige
kans van aanneming er voor inde plaats stel
len? r
Mocht onverhoopt blijken, dat hét met 't vrij
willige systeem van toeslag niet gaat, dan Is er
nog geen koe overboord. De proef is'totaal gevaar
loos.
Stel, er komt weinig! of géén goede kool, on
danks de toeslag, "ter markt, 'dan behoeft er al
heel weinig toeslag te (worden betaald. In da
practijk kan worden nagegaan, wiat daarvan de
oorzaak is. WiaarscMjinlijk zal 't dan zijn, dat
met den toeslag de prijs 'dentuinders nog te
laag is.
Na eenige ondervinding kan worden overwo
gen, om de besturen de bevoegdheid te geven,
de toeslag naar behoefte 'hooger of lager te stel
len, waarbij dan de factor „aanwezig? voérra&d"
een voorname rol speelt.
Komt er heel wat kool in December door den
toeslag ter markt, dan is dat ook al niet erg
gevaarlijk .Ten eerste is dan de prijs goed, en is
deze bevredigend), dan is .de prijs (zie naar andtere
jaren) gewoonlijk oorzaak van overdreven pessi
misme, Dan houdt men 't goed 'weer vast.
Maar gesteld, er komt ruimschoots goede kool,
welnu dan naderen we den ideaaltoestand, dat de
afzet reedsvolop in December plaats1 heeft en
is er minder kans op overvoerde markten in Febr.,
Maart en April.
De dan aanwezige voorraden zullen niet zoo
groot meer zijn, en is er gegrond© verwachting
voor 'n goeden prijs.
Ein waar de Provinciale Commissie straks gel
den van de Provincie voor reclame zal ontvangen
tot eenzelfde bedrag (maximulm' f 10.000) als
door de tuinders zelf zal worden gevoteerd voor
dit doel, daar vloeit ui£ "dit feit va,n bevorde
ring van tuin bouw belangen van overheidsweg»
toch zeker de moreel© verplichting, voor de 'tuin
ders voort, zelf alles in 't werk te stollen, den
afzet zoo goed mogelijk te doen zijn.
EEN WOESTELING.
Een student, wonende aan de Oranjeplanftage te
Deltf, jfwam vannacht met zijn auto thuis en wiL-
de deze achteruit in de garage rijden. Hij waar
schuwde eenige personen, die juist passeerden,
dat hij achteruit reed. Mogelijk dat een hunner
toch door de auto werd aangereden, want onver
hoeds kreeg de student van een hunner een slag
op het oog met het gevolg, dat' het glas van dei
pince-nez, die hij droeg, in het oog terecht kwam.
De student werd direct vervoerd naar de oog
heelkundige kliniek te 's-Gravenhage, waar ope
ratief ingrijpen noodzakelijk was. Waarschijnlijijk
zal hij het oog moeten missen. Verdacht van de
ze mishandeling is een 27-jarige man gearresteerd.
TWEE AUTO-ONGELUKKEN.
Gisteravond omstreeks half elf zijn op den
Haagweg nabij Delft* een auto, waarin de heer
Van Wezel uit Nijmegen en een auto van den heer
Ripperda Wierdsma uit Rotterdam, welke laatste
reed met een vaart van ongeveer 60 km., tegen
elkaar gebotst. De schok was zoo hevig, dat een
dame, die in een der luxe auto's zat, op den weg
werd geslingerd. Zij bleek gelukkig geen ernstig
letsel te hebben bekomen. Beide auto's werden
zwaar beschadigd en met behulp van een kraan-
wagen "Weggesleept.
j In den afgeloopen nacht omstreeks twaalf uur
'is op den Oostersingel te Delft een vrachtauto van
den heer Jansen uit Den Haag in botsing gekome^
met een Fransche auto, die uit Rotterdam kwam.
De auto van den heer Jansen werd zwaar bescha-
j digd weggesleept, en de Fransche auto kon na
1 eenige herstelling ter plaatse haar weg vervolgen.
PRINSES JULIANA.
I De intrede van Prinses Juliana in het wereldje
i der Leidsche meisjesstudenten is geschied zon-
I der vertoon meldt het „Hbld." Tegen den tijd, dat
de prinses voor het eerst op „de club" zou komen,
was er wat bedrijvigheid van meisjesstudenten op
de Steenschuur en verder hier en daar een belangr
stellende. Freule Van Buren, (onder dezen titel is
de prinses ingeschreven)', heeft een paar uur op
„de club" doorgebracht, op de manier waarop
e.fte noviet dit pleegt te doen, en bij het vertrekj
hebben enkele duizenden Leidenaars, die blijkbaar
de lucht hadden gekregen van het bezoek van de
Prinses, haar een warm huldebetoon gebracht. -
i Gisteravond heeft Prinses Juliana den club
avond der meisjesstudenten bezocht. Er was heel
wat belangstelling. Prinses Juliana zal, zooals elk
„eerste-jaarje" geregeld op „de club'' komen.