NIEUWE
pak
KEG
s
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
Dinsdag 27 September 1927
86e Jaargang
Uit den Omtrek.
Plaatselijk Nieuws
ontvangt
September
Stemmingsbeeld m< Groentenland
Uit den Omtrek
NO. 114 MTERC.TELEPHOOa 51
LANGEDIJKIR COURANT
Deze courant verschijnt
Dinsdag, Donderdag en Zaterdag
Abonnementsprijs
per 3 maanden fl.15. -
Kedact.-Uitg'. J. H. HEHER. - Bureel ÜToordscharwoude
Advertentiën van 1-5 regels 75
cent, elke regel meer 15 cent.
Groote letters naar plaatsruimte
Brieven rechtstreeks aan den Uitgever
- ZIJDEWIND.
Donderdagnacht kwam een twee-persoons
Ford-auto hier door rijcLem uit de richting Scha-
gem en kon de chauffeur door te groote snel
heid of... de bocht niet nemen en reed tegqm
de woning van den Hieer Baars aldaar.
Wonder boven wonder kwamen de 3 in
zittenden (2hee,ren en 1 dame) er zonder let
sel af. De auto- afkomstig van den heer Te|n(
W. uit Woimerveer was onberijdbaar geworden
De woning van B. 'beschadigd en e,em en;
ander geheel vernield.
RIJPJE (ST. MAARTEN).
Zaterdagavond woedde alhier een kórt dock
ernstig onweer. Als gevolg hiervan zijn verschil
lende ruiten enkel door den 'dreun der zware sla
gen, 'stuk gerammeld. In het huis van den heer
P. Bleeker heeft de bliksem verschrikkelijk huis
gehouden, door dak en zolder sloeg 'het in de>
kamer, zoodat men zoo naar 'boven vrij de. lucht
in kon zien. Gelukkig is het bij' materieele scha
de gebleven en kwamen de personen er met den
schrik af. In dezelfde streek is een koe van den
heer Boekei doodjgeslagen, zoodat dit korte onweer
voor velen nog heel wat schade heeft medege
bracht.
-- ZUIDSCHARWOUDE.
Ten gevolge van gladheid buiten viel Mej(
D. Z. op een emmer, waarin heet water, waar-'
door zij ernstige brandwonden bekwam.
Zij moest zich omder Dokters behandeling!
stellen.
leder1 keeper
winkelier
Laat mij'ditmaal mogen beginnen met het vol
brengen van een tot weemoed stemmendien plicht,
door enkele regelen in deze rubriek te wijden
aan een harer trónwste lezers, die j.l. Zaterdag
naar zijn laatste rustplaats werd gebracht.
Ge begrijpt reeds, wie hier bedoeld wordt, de
heer J. Bóuwens van Broek op Langendijk, 'n j
man van veel ervaring, die jarenlang een voor-
aanstaande plaats in het tuinbouwvereenigings-
leven heeft ingenomen. In de notulen van de j
aloude Tuinbouw en Handelsvereeniging, voor een
jaar eens door mij bestudeerd, komt schier op
elke bladzijde zijn naam voor. In „Groentencul- 1
tuur" vervulde hij jarenlang 'n bestuursfunctie,
als penningmeester diende hij de Langend ijker
GnoeUten-Centrale. Tot zijn dood toe was hij cor-
respondent van den Plantenziektenkundigen j
Dienst, en gaarne stond hij de voornaamste pu- j
blicatie's van dien dienst aan de pers af.
Ook op "deze „Stemmingsbeeldrubriek" heeft d« j
nu overledene dikwijls indirect invloed uitgeoe
fend. Talrijke malen gaf hij inlichtingen, wees j
op "bepaalde zaken, gaf zijn kijk op toestanden en
personen. Menig door hem aangegeven idee is
hier verwerkt, lang niet altijd in overeenstemming
met zijn meening, 'tzou onwaar zijn, het anders
neer te schrijven. Ein dat gaf dan weer aanlei
ding tot menig recht aangenaam dispuut, waar
in de overledene een meester was.
Ein nu is deze eens zoo zeldzaam wèlbespraakte
mond voorgoed gesloten, zijn plaats onder ons is
leeg. D:at stemt tot weemoed! tot ernst, wan®
zijd einde bewijst Weer eens vóór de zooveelste
maal de broosheid van 't manschenlcven. Velen
zullen hem missen, ook de Stemmingsbeelder, die
hiet zich tot een droeve plicht heeft gerekend,
deze weinige regelen aan zijn nagedachtenis te
wijdien.
In hiet Ohr. Nieuwsblad voor Holl. Noorder
kwartier stond Zaterdag een allerleukst stukje
van den man uit ,,'t Kraaiennest".
't Zij alle ohsiructielievende blanco stemmers
in alle collegiën van 'bestuur ter lezing aanbevo
len, deze eehtimoóie, fijne en rake satire.
Daarin kreeg ook de Stemmingsbeelder 'n heel
klein beurtje, dat- was n.l. de man, die kom
kommertijd óf niet, week in week uit, elke maand
weer, en nu al 'n jaar lang, over kool schrijft,
altijd maar weer over kool. Ondier ons gezegd,
ook ik geloof, dat die Stemminjgsbeelder veel
kooi opdischt. Maar toch heeft voor ditmaal dit
berichtje deze uitwerking, dat hij nu eens over
een ander onderwerp een boompje opzetten wil.
Niet bij gebrek aan „koolstof" o neen, „kool
waarde lezers, is een onuitputtelijk onderwerp.
Daar haalt zelfs geen Diaconie-kwestie, geen
blanco stemmerij, geen wethoudersverkiezing, geen
kanalenkwestie, .geen Tjwuijverweg-puzzle bij.
'kWil het eens 'hebben over de kascultuur m
onze omgeving; gaat 't zoo -door, neemt de uit
breiding toe als sinds 1925 het 'geval is, (straks
worden iwei enkele cijfers genoemd) dan zie ik
straks in ons land een nieuwe rubriek geopend),
speciaal aan dezen tak van tuinbouw gewijd).
Verzoek mijn lozers me eens te vergezellen op
'n tochtje door ons Grpentienland, ter bezichti
ging van deze opkomende intensieve cultuur. Te
Broek op Langendijk is men nu eenmaal altijd
haantje de voorste, daar veilde men 't eerst in
Nederland, daar staat de mooiste veiling met die
grootste totaal omzet, daar teelt mein de vroeg
ste, beste en duurste piepers, daar lukt de bloem
kool ook nu nog 't best, en natuurlijk stond daar
bet eerste warenhuis. Dat is nu eenmaal zoo, en
,',bij ons in Broek" weten we dat ^deksels goed óok.
De tweede kas kwam vroeg dit jaar gereed,, en
nu staat daar 'n mooi complex, diat ik ieder
raad, eens te bekijken.
In beide kassen is een voorvrucht geteeld, sa
lade met bloemkool, de prij'zen van deze vroege
groenten waren dit jaar wel niet Rijster hoog,
maar 't gaf toch 'n mooie opbrengst. De hoofd-
vrucht. was tomaat, en tal van Broekers waren
er getuigen van, hoe forsch 't gewas in dit ver
grootte warenhuis is gleweest. Bekijkt ge 't com
plex góed, dan merkt gle, dat "tusschen oude en
nieuwe'kas als 't ware een hal aahwtezig is. Die
is me® opzet aangebracht, als T noodig wordit
geacht, is dit de plaats waar de verwarminlgs-
ketel kan geplaatst.
'tls goed gegaan met dien tomatenprijs, de
voortvarende eigenaar heeft fluks 't warenhuis
geruimd en nu prijkt het dierde gewas 'in dit
glazen-plantenhuis. En welk 'n gewas! Terwijl
het boomblad verschrompelt, en een prooi der
herfststormen is, 'het gras wegkrimpt, en de
kracht uit stengel en blad door de wortels wordt
weggezogen en opgelegd als reserve voor de ko
mende lente, terwijl heel de buitennatuur zich
voorbereid op 'n een op den 'dood gelijkendten
winterslaap ontwikkelt zich daar onder dat gla
zen dak een jeugdig groen, dat den toeschouwer
'n Mei-idylle voor oogen toovert. Lichtgroen en
welig is het grove blad van dje snijboonen, de
eerste bloesems beginnen zich te vertoonen.
!n Zeldzaam mooi gezicht.
Nu gaan we de Heer Hugowaard in, 'n enkele
honderd meter over de v. d. Molen's .brug en
we zien achter de boerderij aan den Waarddajk
een groot warenhuis, dat ^840 ramen telt- De
grootte van 'n warenhuis is men gewoon op te
geven naar 'het aantal ramen, terwijl men bij de
serre ('n enkele kas) in tegenstelling ine't de ge
broken kap Van 't warenhuis) de grootte opgeeft
naar de oppervlakte van den overdekten bodem,
derhalve in vierkante Meters.
Met dit warenhuis zijn ook behoorlijke resulta
ten behaald; waar wij niet indiscreet willen we
zen, zullen we op T eind eenige globale, doorsneer
cijfers van opbrengst geven en dit bij de bespre
king van speciale kassen achterwege laten. Een
enkele tomatenplant in dit warenhuis bleek aan
getast door de kanker, op deskundig advies zijn
deze verwijderd en op de leegkomende plaats snij
boonen gelegd. In de onmiddellijke nabijheid van
dit glaseomplex staat straks het Provinciaal-die-
monstratie-kas'bedrijf te worden gebouwd. We
vernamen uit betrouwbare bron, dat er een wa
renhuis zal komen van 1000 ramen, een serre van
320 M2. voor den verbouw van druiven, en plat-
glas voor andere cultures.
Nu gaan we verder, passeeren den spoorbaan,
en vervolgen den Basserweg tot eten Middelweg,
slaan dan links om en zien dra een viertal dit
voorjaar voor T eerst beplante'mieuwe druif-ser
res. In de Tuinderij zou de 'toevoeging, dat in
de eerste jaren in de druivenserre gewoonlijk to
maten worden gekweekt, overbodig kunnen hee-
ten. Maar 'k vermoed, diat tal Van mijn. lezers
evenveel verstand hebben van warenhuizen en
serres als van het planetenstelsel, en de theorieën
van Prof. Einstein. Daarom veftel ik het ér
maar bij; 'k geneer me heetóm|aal niet er rond voor
uit te komen, dat 't nog maar enkeleweben is,
sinds ook ik iets van die glascultuurtermen weet.
Die- druivenserres rusten op 'n voetstuk van
beton, de spanten zijn alle van ijzer, in de span
ten 'zijn op geregelde afstanden gaten aangebrachjt,
waardoor op een goeden voetafstand van het glas
ijzerdraad strak gespannen is. Langs die 'draden
nu worden straks de druivenranken geleid, opdat
de groeiende vrucht zooveel mogelijk door 't zon
licht worde bestraald.
Zoo'n druivenserre van beton en ijzer, maakt
'n solieden indruk. De eigenaars van dit viertal
serres waren eveneens tevreden met 't behaal dia
resultaat, óók hier had men met succes ais voor-
vrucht salade en bloemkool verbouwd. De jonge
druivenstammen ontwikkelen zich naar wensch,
de bovenste trossen met tomaten prijkten nog
aan de forsche stengels van die nu nog verbouwde
hoofdvrucht.
Wie verlaten mj dit mooie plekje in die Heer
Hugowaard en begeven ons naar Huiswaard1, Waar
een tweetal serres zijn gebouwd vóór een reeds
enkele jaren in cultuur zich bevindend' warenhuis.
De vriendelijke, uit het Westland 'afkomstige
eigenaar, toonde een reeds sedert'twaalf jaren in
exploitatie zijnde druivenkas, daar hing een Ürui-
venmassa, neen maar, die kas moet zeker op
slot. Wel liet de kleur nog wat te wenschjen
over, gevolg van te weinig zon.
Ein nu Sint Pancras, het eenige, onvergelijke
lijke St. Pancras, met zijn eigen "beschaving, ty
pische gewoonten, gezegden, manieren en gebrui
ken. Zal St. Pancras den toon aangeven op dit
gebied? Geen gemeente in deze omgeving, waar
man zooveel belang stelt in deze nieuwe betwe
ging. Nérgens zooveel meeleven. Daar staat de
eerste verwarmde tomatenkas, daar kan zélfs
Broek niet tegen op. En «fat wil toch zeker nog
al wat zeggen.
Wat zelfs 'n leek als de Stemmingsbeeldier
is opgevallen?- Bij zijn rondreisje waren er maar
enkele ondernemer^, die den indruk maakten, ter
zake kundig te wezen. Bij de meeaten domineerde
'n twijfelhouding, men komt er trouiwenS rondi
voor uit, dringend voorlichting te behoeven. De
kasmemschen zoeken elkaar, deelen elkaar onder
vindingen mee en dat is bewijs Van goede saamr
hoorigheid. De rijksiuinbouwconsulent, benevens
de tuinbouwvakonderwij'zers zijn jwiare vraagba
ken .Maar al wordt tot de menSohen gezegd,
zóó moet 'tgebeuren, en mm staat er voor in
de practijk, och dan is het geen wonder, dat hen
het werk <w3t fwjeifelaohtig en Ónhandig door 't
vreemde afgaat. Er zal leergeld moeten worden
betaald.
En 't is met 't oog daarop, «lat het aanbevelinlg
verdiend, dat men straks eens 'n kijkje in de
demonstratie-kas nemen kan. Daar zién de men-
sehen de handeling. Want zooveel is wel aan te
nemen dat mm do,or het doen zetten van 'n
serre nog lang geen druivenkweeker Is. Wie 't
anders meent ga eens naar Huiswaard.
En nu enkele cijfers. De bouwkosten van een
warenhuis kömen op f 5.50 a f 6per raam. De
grond laten we buiten beschouwing.
De serre-bouwkosten per M2. komen vrijlwel
overeen met de kosten per raamde" Imiji opgege
ven cijfers daarbij .tot maatstaf nemend.
De voorvrucht bracht in enkele serres 60 ets.
per M2. op, mét inbegrip van de opbrengst hoofd-
vrucht in totaal fl.70 per M,2-; één serre van
320 M2. bracht het zelfs nog iets hooiger.
De opbrengst per raam 'in 't warenhuis van lie
hoofdvruoht was dooréén boven fl.50; vyat voor
een rendabele exploitatie volgens bevoegden ruim
schoots voldoende is, altijd voor 'n onverwarmde
kas.
Loopt het met de voorvrucht, dan is de op
brengst van 't warenhuis zeer goed. 't Finan
cieel resultaat van dat complex, waar thans de
derde vrucht in veelbelovendm stand prijkt, is
reeds goed door de opbrengst van vóór- en hoofd
vrucht.
En nu enkele cijfers: (op 't gevaar af vervelend,
te worden) over de toename van glascultuur.
In 1926 was er slechts 1 (warenhuis, dat thans
na uitbouw 840 ramen telt. In 1927 wasl het aan
tal ramen in He'er Hugowaard, Broek, Sit. Pan
cras, met inbegrip van de warenhuizen aan de
Noordzijde van de stad Alkmaar reeds 4460.
Met inbegrip van het. te' bouwen Provinciaal
Bedrijf zullen in deze genoemde omgeving in
1928 nog 4750 ramen worden bijjgeboufwïd, ia
totaal derhalve 't volgend jaar 9210 r aanerf, waar
van de kleniste helft, 4250 ramen Verwarmd zal
zijn.
Opmerkelijk is, da.t men voor 't vólgend voor
jaar niet van plan schijnt, serres voor druif bij
te bouwen.
Reeds zijn in ditzelfde rayon 2472 M2. .serre
in cultuur.
Nu hoop ik, dat niemand zich geërgerd heeft,
omdat in dit Stemmingsbeeld voor ditmaal eens
niet „kool, kool" het onderwerp was.
1ST. PANCRAS.
Zaterdagavond had de officiëele heropening
plaats van het magazijn van het „Witte Kruis",
hetwelk een flinke uitbreiding heeft ondergaan.
Behalve het Bestuur vau het Witte Kruis was
tevens aanwezig het Gemeentebestuur, daartoe uit-
genoodigd.
Na een welkom aan de aanwezigen, bracht die
heer Kloosterboer namens het Witte 'Kruis dank
uit aan het Gemeentebestuur voor de beschik
baarstelling van den grond en aan Dr. Destree,
voor diens advies bij de inrichting en den aan
koop van het nieuwe materiaal, thans in ruime
mate en zoo uitgebreid mogelijk aanwezig. I
Onder leiding vau Dr. Destree werd daarop^
alles bezichtigd, waarbij' viel op te merken de
zorgzame hand, waarmee alles wordit behandeld.
Boor den Burgemeester werd het bestuur van
het Witte Kruis gecomplimenteerd rniet het be
zit van magazijn en inventaris, waarvan spreker
echter hoopte, dat daar zoo min mogelijk gebruik
van zou hoeven worden gemaakt.
Enkele bloemstukken, bij' deze gelegenheid aan
wezig, waren een aardige attentie van den maga
zijnmeester. Een klein overzicht van diens werk
zaamheden werd aangeduid door het aantal uit-
leeningen van materieel, hetwelk vanaf Jan; '27,
453 keer plaats vond. In'Verband hiermee ver
namen we, dat op de komende ledenvergadering
een voorstel tot salarisverhooging zal worden
ingediend.
I
