Uit Warmenhuizen's Raad.
Nieuwstijdingen
Buitenland
Toen op uitnoodiging van de Directie van de
Zuiderzeewerken in de eerste helft van de maand
Juni van dit jaar een aantal Journalisten een bezoek:
bracht aan de Zuiderzeewerken bij Wieringen cn
nabij de Friesche kust, constateerden zij, dat er
na eenige jaren van uitvoering der werken in lang
zaam tempo hard gewerkt werd. De verslagen,
''jvelke er van deze eei~te officieele excursie in de
pers verschenen, nebben de kringen der belangheb
benden Zuiderzeevisschers en de „nevenbedrij-
ven'' opgeschrikt. Men zag in, dat het ernst
(werd. Dat net inderdaad ernst is, is ons dezer da
gen gebleken, toen wij deelnamen aan een tweede
iofficieeie excursie, aitmaal onder leiding van den
•Jioodfingenieur j. A. Ringers en de ingenieurs W.
tKamp en L. T. van der Wal.
In de sluisputten bij Wieringen.
Het verst zijn gevorderd de werkzaamheden m
tie ongeveer aertig HA grotoe sluisputten aan den
postkant van het vroegere eiland Wieringen.
Op Wieringen zeif herinneren nog slechts de
^mallc wegen, welke geheel onvoldoende zijn voor
■het verkeer, dat om „aan is na de verbinding met
den vasten wal van Norrdholland, aan het vroegere
isolement. Hoe kort L het nog slechts geleden,
dat de ex-kroonprins, toen hij midden in dent
nacht het eilana verliet, zich per boot over het Am-
steldiep moest laten zetten om eerst aan de Van
Ewijcksluis in de gereedstaande auto's te kunnen
stappen? En thans orengen autobussen U in jgere-
gelden dienst tot aan Den Oever, de oostelijke punt'
van Wieringen. Daar zijn ook de eerste dertig H A.
Zuiderzeegrond doorggemaakt, waar zooals reeds
vroeger beschreven drie groepen van vijf uit
wateringssluizen, een scheepvaartsluis voor sche
pen tot 2000 ton, een spoorbrug en een brug voor
gewoon verkeer zuilen worden gebouwd.
Het is door proefnemingen gebleken, dat al de
ze kunstwerken direct op den zeebodem, hier voor
namelijk bestaande uit keileem en zand, kunnen
worden geDouwd, zonder dat er geheid behoeft te
worden.
Voor de drie groepen van vijf uitwateringssluizen
(elk ter oreedte van 12 M.), worden thans de fun-
decringen gemaakt. Deze fundeeringen, welke dus
.direct op den zeebodem rusten, bestaan uit ge
wapend betonnen platen van 90X50X1.30 M en
hebben dus een inhoud van bijna óooo kub. M Op
den zeebodem wordt, nadat hij effen is gemaakt,
een dunne laag slappe beton gestort, welke dienst
moet doen als werkvloer. Daarop wordt de bewa
pening aangeDracht en wel in twee gedeelten, het
eerste gedeeite laag boven den bodem en het twee
de met verbindingen naar beneden ter hoogte van
ongeveer 1.20 M. daarboven. Als deze bewapening
gereed is, wordt het beton gestort. Dit moet zon
der onderbreking geschieden en fer wordt bij de
ze werkzaamheden dag en nacht doorgewerkt. De
bijna 6coo kub. M. beton voor elk der drie platen,
wordt in siechts één week gemaald en gestort
door twee hooge betonmolens beide van Ne
derland.,ch fabrikaat die het geheele oppervlak
van de platen kunnen bestrijkerf.
Des nachts zijn deze betonmolens verlicht met
twaalf lampen van 1000 kaars sterkte, terwijl de
geheele sluisput dan een verlichting heeft van on
geveer tweehonderd electrische lampen van 400
tot 1000 kaars sterkte.
Wij zagen deze platen in drie stadia: de eerste
(Westelijke) plaat in het begin-stadium, de voor
bereiding der werkzaamheden door het maken van
den werkvloer, op de tweede plaat tijdens het
bezoek reeds voor de helft met beton volgestort 1
liepen wij op de ijzeren bewapening, terwijl do
derde (oostelijke) plaat reeds gereed was. Dat er
hard gewerkt is moge blijken uit het feit, dat de
sluisput bij Wieringen in het begin van dit jaar is
■drooggekomen en dat in den aanvang van de vol
gende maand de fundeeringen voor de uitwaterings
sluizen waarvoor in drie weken tijd ruim 17000
kub. M beton moest worden verwerkt gereed
zullen zijn.
'Behalve deze drie groote platen worden er nog
acnt kleinere platen gelegd voor de scheepvaart^
sluizen en dé bruggen. Voor deze werken is echter
niet meer dan ongeveer 3000 kub. M beton in to
taal noodig.
De Directie van de Zuiderzeewerken verwacht,
dat de fundeeringswerken voor de sluizen en brug
gen bij Wieringen begin December gereed zullen
zijn.
Wanneer de platen gereed zijn worden zij eerst
een week onder water gezet om te voorkomen, dat
zij bij het drogen gaan scheuren. Dan worden zij
gedroogd en voordat de winter invalt zullen zij op
nieuw onder water gezet worden om er voor te
zorgen, dat zij niet door eventueele vorst hebben
te lijden. Bij deze werken worden alle mogelijke
veiligheidsmaatregelen genomen. Niet alleen, dat
aile uitwateringssluizen bijvoorbeeld uit drie ge
deelten zullen bestaan om mogelijke stoornissen
het hoofd te kunnen bieden, maar ook thans reeds
zijn die maatregelen getroffen om het werk volko
men te controleeren. De druk van het buitenwater
op de keileemlaag onder de fundeeringsplaten,
wordt dagelijks opgenomen door verbindingen, die
men met oit water heeft tot stand gebracht. Aan
de piaten zelf is een inrichting bevestigd (een buis,
tvelke aan de plaat is bevestigd, waarin een staaf
'staat, die verbonden is aan den zeebodem), waar
door het mogeiijk is zelfs de geringste verzakking
IN DE SLUISPUTTEN BIJ WIERINGEN. -
OVER TWEE JAAR DE KUNSTWERKEN
VOOR BRUGGEN EN SLUIZE NGF.REED.
DE WIERINGERMEERPOLDER OVER VIER
JAAR DROOG. - DE PROEFPOLDER BIJ AN
D-IJK. - DE WERKZAAMHEDEN AAN DE
FRIESCHE KUST.
te kunnen constateeren. Tot nu toe heeft echter
nog geen enkeie verzakking plaats g^oad.
Het gereedkomen der kunstwerken.
Wanneer in de laatste maand van dit jaar de
fundeeringen gereed zullen zijn gekomen, zal ge
wacht worden tot het voorjaar met den eigenlijken
'bouw van bruggen en sluizen. Deze kunstwerken'
zullen alle tegen het einde van 1929, dus over twee
jaar, geregd zijn. Tegen dien tijd zal nog slechts
het ijzerwerk (sluisdeuren, enz.), moeten worden
aangebracht, waarvoor men dan, in verband met
de werkzaamheden aan den grooten afsluitdijk,
nog twee jaar de tijd zal hebben. Over vier jaar,
tegeri den tijd, dat men hoopt gereed te komen
(met den afsluitdijk tusschen Wieringen en de
Friesche kust, zullen dus alle bruggen en sluizen
gereed zijn.
De Wieringermeerpolder,
i< i c. r
Tegelijk met het maken van den afsluitdijk van
Wieringen naar de Friesche kust wordt gemaakt
de 18 K M. lange Ringdijk om den Wieringermeer-
poider, den eersten polder, die drooggemaakt zal
worden en aan ons land een oppervlakte van on
geveer twintig duizend H.A. vruchtbaren grond
zal toevoegen. Men is dit jaar eveneens met deze
werkzaamheden begonnen en wel op drie plaatsen.)
ten eerste vlak bij Wieringen, waar men pas begon
nen is, ten tweede halverwege aan het zuidelijk
gedeelte van het Oude Zeug (waar dit jaar nog een
werkhaventje wordt aangelegd) en ten derde bij
Mtdemblik, waar thans ongeveer reeds 1 K M.
dijk in zee is gelegd. 'Aanvankelijk zou eerst met de
drooglegging der polders worden begonnen na het
tot stand komen van den afsluitdijk. Men heeft ech
ter ingezien, aat men vlugger over den vruchtbaren,
grond kan beschikken, wanneer men de dijken,
in verband met de grootere kracht van het Zui
derzeewater zooiang de afsluitdijk nog niet is ge
legd, wat sterker maakt dan later noodig zal zijn.
De hoogere Kosten vóór deze voor de toekomst
eigenjijK te hooge dijken worden evenwel ruim
schoots vergoed door het veel vlugger beschikbaar
hebben van den grond. Tegelijk met den aanleg
van den ringdijk, worden bij Wieringen en Medem-
blik twee putten gemaakt van 40.000 vierk. M.
voor de daarin te, bouwen gemalen. Bij Wieringen
komt een Dieseigemaal, te stoken met olie, met
twee pompen, elk van een capaciteit van 250
kub. M. water per minuut. Het gemaal, dat bij Me-
demrblik zal worden gebouwd zal electrisch wor
den gedreven en zal drie pompen hebben, elk van
een capaciteit van 400 kub. M. water per minuut.
Dit laatste gemaal met een vermogen van '2coo
water P.K. zal het sterkste gemaal ter wereld
•worden. De capaciteit van het stoomgemaal bij
Lemmer is weliswaar grooter, doch het vermogen
is veel geringer, omdat bij Medemblik het water
niet minder dan zeven-en-een|-half maal omhoog
zal moeten worden gevoerd. Deze beide gemalen
zullen den Wieringermeerpolder, wanneer de af
sluitdijk over drie jaar gereed zal zijn, in een jaar
droog maien, zoodat over vier jaar deze grond be-
,schikbaar zal zijn. Voor afwatering en scheepvaart
wordt tegelijkertijd de ringvaart langs de kust van
Noordholland aangelegd met scheepvaartsluizen bij
de Kooi, die verbinding geven op het Noordhol-
landsch kanaal en afwateringssluizen voor het wa
ter uit Noordholland noordelijker bij de Oostoever-
sluis.
De proefpolder bij Andiik
LMtii:i]:ii;r.i!^!>!l. i'
Wanneer over vier jaar de Wieringermeerpolder
droog zal zijn, aan zal tegelijkertijd een beslissing
moeten werden genomen omtrent hetgeen gedaan
moet worden om een grond zoo spoedig mogeiijk
in cultuur te 'brengen. Het is om deze reden, dat op
advies van de staatscommissie dr. Lovink nabij An-
'dijk een proefpo.aer van ongeveer 40 H.A. is ge
maakt, weike dezen zomer is drooggekomen. Thans
is men met dezen proefpolder zoover gevorderd,
dat de landbouwdeskundigen reeds met proeven
zijn begonnen. Een boerderij is ingericht en reeds
is koolzaad voor dezen winter gezaaid. Het wordt
niet waarscnijnlijk geacht, dat dit koolzaad den
yvinter 2&1 overleven, doch men heeft reeds thans
den proef willen nemen. De landbouwdeskundigen
verwachten, dat het mogelijk zal zijn de Zuiderzee-
gronden veei sneller dan binnjén zeven jaar in
cultuur te brengen, men denkt zelfs in vier jaar.
Daarom is het zoo goed, dat thans reeds terwijl
over vier jaar de Wieringermeerpolder zal gereed
komen, de proefpolder bij Andijk gelegenheid biedt
de beste methoden te bestudeeren.
Aan de Friesche kust
De excursie strekte zich ditmaal uit naar de
werken op het Kronwerderzand nabij de Friesche
kust Ir. Kamp was evenwel zoo vriendelijk ons ook
hieromtrent een en ander mede te deelen. Ook aan
de Friesche kust vorderen de werkzaamheden
flink. Aanvankelijk bestond het voornemen voor
den winter de sluisput aldaar "dicht te maken en
haar in het begin van het volgend jaar droog te
malen. Daar men evenwel op het Kornwerderzand
een materiaalhaven wilde houden, is beslóten deze
put dit jaar nog niet te sluiten en gedurende dem
winter de haven te handhaven, materiaal aan te
brengen en in het begin van het volgend jaar de
werkzaamheden hier verder voort te zetten.
Op het oogenblik werken bij de Zuiderzeewer
ken 2770 arbeiders, die een loon hebben van on
geveer f 110.000.per jaar. Het ligt in de bedoe
ling de werkzaamheden gedurende den winter zoo
te regelen, dat vrijwel alle arbeiders aan den ar
beid kunnen worden gehouden. A'lleen tusschen
Kerstmis en Nieuwjaar zullen de -werkzaamheden
nagenoeg geheel stil staan.
Een belangrijke beslissing viel in Warmen-
huizen's gemeenteraad. Daar zal van gemeente
wege een 'tuinbouwkasbedrijfomvattende vier
druivenserre's en een warenhuis van 1000 ramen,
worden gesticht. E!en 'kapitaal van 'f19000 is
er mee gemoeid.
Van een zucht naar overheidsexploitatie, som
mige politieke partijen zoo eigen, is hier geen
sprake. Doel is juist, om het particulier initia
tief te prikkelen, den beginners 'de noodige voor
lichting te geven en als dit is "bereikt, het be-1
drijf weer van de hand te doen.
Een mooie daad-, die van Üe 'vroedschap van
Warmenhuizen. Zoodra vast stond, dat de plaat
sing van een Provinciaal bedrijf voor Warmen
huizen's bevolking van weinig nut ion geacht,
vanwege den grooten afstand, stak men zelf de
handen uit de mouw.
De critici zullen zeggen, ziet ge het onzinnige
niet in van zoó'n plan? Als 't wat wezen zal,
is er al f 19000 mee gemoeid- Welke bouwer is
in staat zoo'n som bijeen te brengen'?
Alsof ooit de bedoeling voorgezeten heeft, de
idee van radicale en plotselinge bedrijfsoinzet
ting te propageeren. Integendeel, men wil in
zonderheid je jeugd een exempel bieden, hoe
op een klein hoekje grond reeds brood kan wor
den verdiend.
Daartoe is voorlichting noodig, vooral prao-
tische.
Wie de moeite eens neemt, eten onderzoek in
te stellen bij de bezitters van serres en waren
huizen in de omgeving, wordt getroffen vdoor
het weifelachtige en onzekere van veler optre
den. Zij gevoelen zich inderdaad in warenhuis en
serre ais een kat in een vreemd pakhuis.
D: onbekendheid weerhoudt velen om tot ver
andering over te gaan. Aan die onbekendheid
wil nu èn Warmenhuizen èn Gedeputeerden door
stichting van leerbedrijven zoo mogelijk een eind-
maken.
De uitbreiding gaat reeds vluggger dan me
nigeen wel denkt.
Onlangs werd in ,,'tStemmingsbeeld- uit Groen-
tenland" getallen omtrent nieuwbouw van kas
sen gepubliceerd, alléén in het rayon Langendijk,
Heerhugowaard en St. Pane ras. Sinds zijn al weer
orders gegeven 'tot bouw van warenhuizen tot
pl.m. 4000 ramen, en serres tot klein 1000 M2.
Er 's dus wel belangstelling.
Men behoeft zieti waarlijk over een te veel aan
glas in N.-H. voorloopig nog niet zoo bijster on
gerust te maken, wat er in N.-H. in kassen/
groeit is maar miniem en speelt nog gteenerlei'
rol.
En niemand is in staat aan te geven, wanneer
de grens zal zijn nareikt. Volstrekte zekerheid-
biedt nu eenmaal geen enkele tak van het tuin
bouw oedrijf.
Hedenmorgen 19 October was er ter Broekei
veiling een om dezen tijd- wel nooit vertoonde
vrucht te zien; een kasproduct van zeldzame
kwaliteit, n.i. snijboonen, zonder eenig plekje,
alle even mooi en gaaf.
Eta dat was ae derde vrucht uit de kaa dit jaar.
In de N.-H. tumbouwstreek staan we aan het
begin van een ommekeer ia de bedrijven. Ota die
groeiende bevolking te kunnen voeden, moet die
cultuuT intensiever worden. Daaraan is niet te
ontkomen.
'En onzerzijds meenen we, dat. zoowel gewes
telijke als plaatselijke overheden uitnemend' werk
van voorlichting bereid zijn te doen geven.
„DUISTERE MACHTEN"
Het „Hbld." vertelt:
Een fabrieksarbeider te Nieuwer-Amstel
werkte samen met iemand, die beweerde met)
duistere machten op vertrouwelijken voet te'
staan. Het gevolg van dezen buitemgewonien'
omgang was, dat de desbetreffende persoon)
een z.g. „kwade hand" had, welke bij de min-'
ste aanraking ongelukken veroorzaakte. De fa
brieksarbeider werd door den duivelskunste
naar bij bet oor getrokken en onmiddellijk
zwol dit volgens den betrokkene op,
een kneep in den, neus en dit lichaamsdeel
werd gelijkvormig aan een volrijpe biet, aan'
druk op het hoofd en er onstond ©en ver
zwering in de hersenen. Teneinde raad liep
de geplaagde arbeider naar een „helderzien
de" juffrouw aan den Amsteldijk te Amster
dam. Deze ontdekte onmiddellijk de boo ze
geesten; het was alleen aan het sterk gestel
van het slachtoffer te dpnken, dat .nog niet
meer onheilen over hem waren giekomen. O.a.
had de man sigaren van zijn belager aange
pakt, wat volgens de juffrouw al zijn tanden!"
en kiezen had kuunnfèn kosten. Als recept gaf
zij, bij, het spreken met den man, op ©en mieter,
afstand te blijven en ©en koffieboon in den
mond te nemen. Vermoedelijk beteft het slacht
offer zich niet aan het recept gehouden, want
hij heeft zich gisteren onder behandeling van
een specialist moeten stellen. Tegen den dui
velskunstenaar kan echter niet meer worden
ondernomen, deze is n.lplotseling dooid-
-gebleven.
VOOR EEN VERMOGEN OPGELICHT.
Voor de Amsterdamsche rechtbank heeft te
rechtgestaan, de 41-jarige J. M. K. te De Bildt.
Volgens de dagvaarding zou Kl. een echt
paar te Hilversum, in het tweede halfjaar van
1924 en in 1925 hebben bewogen tot afgifte aan
hem van een vermogen bestaande uit effecten
of in elk geval geldswaardige papieren.
In 1924, toen verd. directeur was van -de Uit
gevers-Maatschappij „De Blauwvoet" te Hil
versum, was er tusschen hem en de familie leen
vriendschappelijke relatie ontstaan. Hierdoor
kwam hij te weten, dat het echtpaar ©en ver
mogen bezat van ongeveer f 30.000 en, dat
mevrouw een roerend vermogen van haar zus
ter onder beheer had ten bedrage van f 50.000.'
Verd. nam kennis van de stukken, waarin dezid
vermogens waren belegd. Er werd toen ovier
gesproken en verd. beweerde toen, dat die
belegging niet goed was, maar dat een beleg
ging in stukken van Philips te Eindhoven eb
van de Kunstzijdefabriek „Enca" veel beter
zou zijn. Een en ander maakte hij aanneme
lijk door te beweren, dat hij een keninis in die
etfectenwereld had, zekeren B., die van be
leggingen veel verstand had. Hij wist tenslotte
de familie te bewegen hem nu en dan fondsen'
ter hand te stellen.
Ter zitting bleek, dat. toen verd. met het
echtpaar kennis maakte, de schulden van: d©
Uitgevers-Mij. „De Blauwvoet" f 50.000 h'
f 60.000 'bedroegen. Volgens verd. zou het
-chtpaar hem de effecten hebben geleend om-
ze ten behoeve der maatschappij te gebruiken,
hetgeen echter door het echtpaar ontkend werd
Van een anderen getuige had verd. volgens
de „Tel." f 1800 geleend, waarvan ©en notari-
eele acte zou worden opgemaakt, wat echter
nooit is gebeurd.
Latei heeft hij verd. nog eens f 1200 gie-
'eend, waarvoor hij geen bewijls heeft ontvan
gen. In December d.a.v. trachtte verd. een
effectenbezit van get. om te zetten in Kon. Pe(
troleumaandeelenwerkelijk kreeg verd. 14.000
gld. aan effecten, die aan getuigd toebehoor
den in zijn bezit. Get. heeft het geld nooit
teruggekregen. t
De eisch luidde 3 jaren giev.straf.
Niauwe gevaren op den Balkan.
I -
In de afgeloopen week heeft de Balkan
ketel weer geducht gekookt. Zooals men weet,
heeft de moord op den1 Zuid-Slavischen gene
raal, Kowatsjewitsj, door Bulgaarsche komitja-
di"s bedreven hevige beroering gewekt, niet
het minst in Joego-Slavië en Bulgarije, welke
landen als gevolg daarvan, fel tegenover elkaar
zijn komen te staan. De situatie1 herinnert aan
de controverse, welke eenigen tijd geleden tus
schen Joego-Slavië en Albanië ontstond, ja,
wat de heftigheid der taal betreft, lijken de
bladen, die te Belgrado verschijnen wel ©enigs
zins op de Weensche bladen, na den moord op
den aartshertog te Serajewo in 1914.
Wat is toch het geval? De komitjadi's, ijve-
raars voor de idee van ©en onafhankelijk Ma
cedonië zagen hun hoop vernietigd na den we
reldoorlog. toien htm gebied in verschilLan.de
stukken werd gescheurd en aan verschillende
landen werd toegewezen. Zij trokken zich toen
grootendeels terug op Bulgaarsch gebied, en-
oefenden meermalen een ware terreur uit; dik
wijls gaven zij aanleiding tot gneins-incidentenj
en velen zullen zich nog het conflict herin
neren dat door hun toedoen in derf herfst van
1925 met Griekenland ontstond en dat inder-<
tijd ook oorzaak is geweest dat de Grieken
hun toevlucht gingen nemen tot drastische
maatregelen, de Bulgaarsche grens overschre
den, tot de Volkenbondsraad tusscheotbeide
kwam. Hetzelfde herhaalde zi.ch later no-g
eens. 1
En nu deze moord op generaal Kowatsjei
witsj. Mogelijk dat ©en vreedzame bijjleggin-g
nog mogelijk is, de bladen komen reeds weer
eenigszins tot bedaren ©n; waarschijnlijk zal na
h-et uittreden van Henry de Jouveael en Lord
Robert Cecil en de in dit verband uitgeoefend©
critiek -oorzaak zijn, dat d© Volkenboffi'dsraad
niet zoolang zal treuzel-en om deze gevaarlijke
Balkan-hartstochten t© breidelen...
i 'i
Dje kwestie-Rakofski.
Wij spraken het vermoeden reeds eenige:
weken geleden uit; het geschil, dat tusschen
Frankrijk en Rusland is gerezen i-n verband
met de onderteekening van- ©en alleszins on?
behoorlijk manifest, do<5r den gezant van
laalstgenoemenden staat, zal waarschijnlijk wel
op den rug an de persoonv in kwestie wor
den uitgevochten. Dat was tenslotte de ©enigie
oplossing; het verbreken der betrekkingen zou
de huidige Fransch-e regeering immers nooit
kunnen rechtvaardigen voor haar kiezers, dia
(of althans velen van hen) nog altijd de stille
hoop voeden, dat dat Rusland, dat zooveel/
van hun kostelijke spaarduiten heeft opgestre
ken, nog eens een troost-prijsje zal betalen voor]
het betoonde geduld.
Maar Rakiofski kon niet blijven. Hij; is hetj
zoenoffer voor de goede betrekkingen tusscheni
beide landen. D-esnietteïnin, velen zullen zich
met gerechtvaardigd-en- twijfel afvragen, of dezie
„goede betrekkingen" nog wel ooit tot iets
goeds leiden zullen....
