Tweede Blad - Zaterdag 22 Oct. 1927
Hike Breijsr
MMR
„Tuinbouwbelang"
Speciaal Corsettefl-Magazijn
8.
De nieuwere Stikstofmeststoffen,
Lezing van den Heer Mallekote, gehouden in
de vergadering der Vereen. „Tuinbouw belang"
te Noordscharwoude, op Donderdag, 20 October.
Allereerst breng ik uw bestuur een woord van
dank voor de mij geboden gelegenheid u een en
ander mee te doelen over de kunstim[eststoffen,
die onze planten moeten voorzien van stikstof.
Ik zal tevens het "Stikstofvraagstuk in groote
trekken behandelen.
Ik ben tot dit plan gekomen, doordat onze
Secretaris er in zijn jaarverslag op wees, dat de
voorgeschreven najaarsvergadering gewoonlijk een
onbelangrijke agenda te behandelen had en
2e. omdat de kunstimtesteommissie er dit voor
jaar 'haar leedwezen over uitsprak, dat betrekke
lijk nog zoo wéinigen de nieuwere stikstofmestr
stoffen bestelden.
Dp verklaring hiervjoor zal, dunkt me, wel
gezocht moeten worden in het onbekend-zijn met
die meststoffen.
„Onbekend maakt onbemind!" is het ook hier
[Wie leven snel en ongetwijfeld geldt deze zegs
wijze voor de bemestingsleer.
De ouderen ouder ons wélen er,mogelijk nog
van mee te praten, dat de kunstmest niet ge
bruikt werdmen was alleen aangowtezen op stal
mest, compost en de aloude bagger. Stel u eens
voor, dat we het voortaan zonder kunstmest
zouden moeten stellen!
Ik hoor er in mijn gedachten dnder u al zeg
gen: Dan konden wij wel ophouden. Ein terecht.
In de oorlogsjaren hebben we «enigszins aan
den lijve gevoeld, wat het zeggen wil, niet vol
doende de beschikking te hebben over kunstmest.
Wat gaf het een opluchting, toen na den oorlog
de invoer weer plaats had. Die hooge prijzen zag
men over het 'hoofd: Beter duur dan niet te
krijgen.
Doch ook hierin is veel veranderd. Bijna onge
looflijk snel zijn de prijzen gedaald en ik wil
trachten u uiteen te zetten, 'hoe een en ander
zich heeft toegedragen.
Men sta mij toe, vooraf /eenige opmerkingen
te maken:
le. Wil ik er met nadruk op! wijzen, dat' het
door mij meegedeelde absoluut vrij is van pro
paganda voor een bepaald artikel. Ik sta met
geen enkele firma in relatie en de voor- en na
doelen der kunstmeststoffen worden uit overtui
ging medegedeeld, gedeeltelijk uit eigen waarne
ming vastgesteld.
2e. Kan ik, in zoo'n kort bestek, er geen
aanspraak op maken volledig te zijn geweest.
Aan het eind wil ik gaarne gelegenheid geven
tot het stellen van vragen, die ik naar genoegen
hoop te beantwoorden.
Oorspronkelijk meende ik een causerie te hou
den, doch deze stof is zoo verbazend uitgebreid,
dat ik me heb moeten beperken. Bovendien is
er heel wat cijfermateriaal in verwerkt; alle
cijfers ken ik natuurlijk niet uit het hoofd.
ALs deel dezer lezing heb ik me gesteld: De
aandacht te vestigen op de groote veranderingen,
die op het gebied der stikstofmeststoffen hebben
plaats gegrepen. Ik hoop, dat u er voordeelen uit
zult kutmeu trekken.
Het kan niet anders, of over weinige jaren
zullen wij onze bakens moeten verzetten, om
dat wij niet meer zullen kunnen krijgen, wat
wij hebben willen.
Zoo voorzie ik b.V., dat de invoer van chili
over eenige jaren zal ophouden.
Andere meststoffen zijn op de wereldmarkt
verschenen en verdringen allerwegen de dhili-
salpeter, die op een roemrijk verleden kan terug
zien. r
Het mag voldoende bekend geacht worclen, dat
de planten verschillende gpondstofefn of ele
menten noodig hebben, .om1 haar lichaam op te
bouwen.
Die grondstoffen worden opgenomen:
le. uit de lucht, door de bladeren.
Hos interessant dit prooes der luchtvoeding
ook is, ik laat het rusten.
2e. verkrijgt de plant elementen uit den gronde
Het aantal is nogal groot. Gelukkig is de be-
noodigde hoeveelheid van ide meeste grondstof
fen gering en zijn bijna alle bouwgronden in staat
ze te leveren.
Er zijn er 4, die grootere hoeveelheden eischén
en voor deze 'moet de bouwer heLpend optraden.
U begrijpt, welke ik bedoeL
Het zijn: Stikstof, Kali, Fosforzuur en Kalk.
E!n de laatste kan hier gewoonlijk nog worden
weggelaten, omdat de meeste Langendijker gron-
den zeer kalkrijk zijn, wat wel toegeschreven zal
moeten worden aan bet vele baggeren.
Met klem moet ik er op wijzen, geen van deze j
3 of 4 te vergeten.
Laten we eens aannemen, dat het te teelen ge
was alle voedingsstoffen in voldoenden voorraad
vindt, behalve kali.
Is de akker onder deze omstandigheden in staat
300 H.L. aardappelen voort te brengen, terwijl
bij het aanwezig zijn van voldoende kali de oogst
400 H.L. zou bedragen, dan is de opbrengst van
300 H.L. alleen te verhoogen door het toedienen
van kali.
iWe hebben hier te doen met een zeer belang
rijk? wet, de wet van het minimum, Hie zegt,
dat de oogst afhankelijk is van de factor, die in
het minimum is.
Behalve de Voedselfactoren zijn er nog andere,
die hün invloed idoen gelden, b.v. het weer, de
temperatuur, de grondbewerking e.a.
Heel vaak wordt tegen deze wet gezondigd. j
Is de stand van een gewas niet, zooals men het j
wenscht, dan wordt gewoonlijk het eerst naar
den chilizbk gegrepen-
Die keuze kan goed zijn, namelijk: wanneer
de plant te kort stikstof vindt- Alleen dan'! I
Is echter de .oorzaak een te geringe''hoeveelhleid
aanwezige- kali, dan kan chili niet helpen.
Men gooit zijn geld geheel of gedeeltelijk weg.
Eenvoudige proefveldjes bet nauwkeurig af
wegen kan achterwege blijven moeten ons
zekerheid versohaffen.
Van die eenvoudige proeven moesten er veel
meer genomen worden. Ze zijn meestal zeer be-
langtwekkend en leerzaam
Ein houdt u aan den regel:
Geef liever wat te veel, dan een klein beetje
te kort.
i
De planten eisoben dus N en de meeste gron
den bevatten een te géiringe hoeveelheid.
Vroeger was mén uilsluitend aangewezen op de
stalmest en de compost, terwijl verder de vlin
derbloemige gewassen (erwten, klaver enz.) ge
zegeld in het gemaakte plan der vruchtwisseling
voorkwamen (en nog voorkomen).
Door een bijzonder soort bacteriën, die nauw
samen leven met de vlinderbloemigen, vfardt de
grond verrijkt met N. Hierop is ó.a. de groen-
bemesling gebaseerd.
Naarmate de oogst- grooter werd verlangid
en de stalmest moeilijker kon worden bekomen,
'gevoelde men de behoefte aan een vervang- en
hulpmiddel vau en voor de natuurmest
Als eerste product verscheen de guano guano
beteekent meststof afkomstig uit Peru in Zuid-
Amerika.
Feitelijk is dit geen kunstmest. Het werd in
de regenlooze vlakten van Peru gevonden en is
daar in den loop der eeuwen gevormd uit dp uit
werpselen van zeevogels, vooral pelikanen, dte
daai- in grooten getale voorkwamen.
De samenstelling liep uiteen. Behalve N3
14 pCt. bevatte de guano fosforzuur en een
weinig kali.
Sinds lang is die voorraad uitgeput. De tegen
woordig in den handel gébrachte guano heeft
met de republiek Peru niet® uit te staan en
wordt op eenvoudige wijze verkregen door 3
kunstmeststoffen dooreen te miengen, n.l zwavel
zure ammoniak, superfosfaat en patentkali.
Men kan de -hoeveelheid zoo kiezen, dat de
samenstelling ongeveer overeenkomt met die van
de oorspronkelijke Peru-guano.
Het publiek wist en weet niet beter, of ze
kregen en krijgen 'het origineele product.
En om de mensohen in dien waan te laten, wer
den door het kunstproduct wat veertjes gewerkt.
De cursisten zullen zidh dit nog wel herinneren.
Hier behoeft niet gedacht te worden aan be
drog! De bedoeling was de mensohen tevreden
te stellen; de „echte" guano kenmerkt zich door
het aanwezig zijn van
Later heeft men het oog geslagen op de rijke
salpeterlogen in Chili en 'heeft men een weg ge
vonden d.e ammoniak, die aanwezig is in het gas-
water der gasfabrieken, -te verwerken tot ziwia-
velzure ammoniak.
De gasfabricatie neemt -niet toe als con
current van het gas is verschenen de eleetriciteit
zoodat een meerdere productie van die zwa
velzure ammoniak niet verwacht kan worden.
Op 't. laatst der vorige en het begin dpzer
eeuw begon men zich af te vragen, hoe men
in de toekomst -aan de gewensohte stikstof voor
plantenvoedsel zou komen.
De chilisalpeter en de zwavelz. ammoniak wa
ren de eenige bronnen en dat het met die 2 alleen
vast zou loopen, stond als een paal boven water.
Donkere wolken patten zich samen. Men sprak
in wetenschappelijke kringen -van het N.-vraag
stuk en een groot aantal geleerden hield er zich
mee bezig, dit .vraagstuk op te lossen.
Hier heeft de wetenschap een schitterend stuk
werk* geleverd.
Van een N.-vraagstuk gieen sprake meer-' (We
kunnen, wat 'dit betreft, de toekomst onbezorgd
tegemoet zien.
Het; aanbod overtreft de vraag en dit moet
leiden tot verdere 'daling der prijzen.
De chilisalpeter!
Ook die voorraad is, evenals die van guano
indertijd, niet- onuitputtelijk.
In 1888'is men eens aan 't 'schatten en reke
nen gegaan. Men kwam tot de conclusie, -dat in
1913 de voorraad op zou zijn.
Die berekening was foutief.
De regeering van de republiek Chili, door Wie
deze gebieden worden geëxploiteerd, stelde daar
tegenover, om de wereld wat gerust te stellen*
dat er nog voor minstens 125 jaar chilisalpeter
voorradig was.
Dit optimisme is overdreven, volgens velen.
Men neemt than9 aan, dat, bij het tegenwoor
dige verbruik, iu "1975 alles ontgonnen zal zijn.
Wanneer echter geen andere wegien waren ge
vonden, zouden wij, Eluropeanèn, al spoedig niet
meer mogen rekenen op invoer van chili. Amerika
zou 'het natuurlijk voor zich zelf béhouden.
E» gesteld, dat wij nog konden krijgen, wat
zou de prijs zijn?
Het antwoord ligt, dunkt me, voor de hand.
f l
Hoe is men er in geslaagd over andere N.-mest
stoffen de beschikking te krijgen?
Eerst dit.
De luchtzee, dié de aarde omgeeft, bestaat uit
een mengsel van 2 gassen: 4/5 deel is stikstof,
1/5 deel is zuurstof.
Dte hoeveelheid N, in fle lucht aanwezig, is
zeer groot. Jammer, dat onze planten haar in
dien v-orm niet kunnen benutten.
(Wiogdt vervolgd^.
Noordscharwoude
Deze tuinbouwvereeniging vergaderde Donder
dagavond 7 uur iu „Concordia".
Een 40-tal leden waren opgekomen.
De voorz., de heer G. Barten, zegt bij de ope
ning, dat men volgens reglement verplicht is
in October een vergadering te houden. Zelden
komen er dan punten van belang op de agenda
voor, en is dit ook nu weer 't geval, uitgezon
derd ééen punt. Ik bad mij voorgesteld dat voor
dit punt meerdere belangstelling zou bestaan,
Dit punt betreft het houden van een lezing
doo raen heer Mallekote, die heeft aangeboden
te spreken over het gebruik van de nieuwehe
soorten meststoffen. Een onderwerp dat voor ons
van veel belang is. Nog vaak wordt er van de
meststoffen een onvoordeeljg gebruik gemaakt, en
kunnen wij uit- de te houden uiteenzetting zeker
leeren hoe wij de meststoffen voordeelig en voor-
deeliger kunnen gébruiken dan tot nu toe het
geval is.
ba. een welkom aan den heer Mallekote, den
leden en de Pers, en met den wensch dat de ver-
Sed^ring een nuttig en aangenaam verloop mag
hebben, wordt ae vergadering voor geopend ver
klaard.
De notulen van de vorige vergadering, door
den secretaris, 'den heer J. 'Kliffen gelezlen, wor
den goedgekeurd.
Door den heer Ootjers worden dan eenige medje-
deehngen gedaan, betreffende den aanvoer van
eerste kwaliteit kool in de maand December.
Spr. zegt dat men misschien heel wat verwacht
heeft, maar dat zal niet meevallen. In dei ver-
gadering van den Vierbond werd besproken mid
delen te beramen om in December meer goede
kool aan de markt te krijgen. Niet alleen wij,
maar ook de koopman acht dit zeer gewensdht.
Voor een koopman is het thans uiterst moeilijk
een bestelling uit te voeren, onblat bij de ge
wensohte soort in Dee. kan bekomen, en moet
j zich. dau behelpen met_ 2e kwaliteit. Wanneer
i puike kwaliteit gevraagd wordt, moé"t men die
i kunnen leveren ook. Zeer begrijpelijk is het dat
bij lagen prijs de mensohen er niet veel voor ge-
voeten goede kool aan te voeren.
Wat moest men nu in 't werk stellen om de
goede kwaliteit toch aan de markt te krijgen?
Men meende 't te moeten zoeken in het geven
van een toeslag op le kwaliteit kool, kool dus,
die verladen kan worden mét het* U.C;.Bi.-merk.
Iedere aan voer oer van die soort zou een toeslag
gegeven worden van f 50 per wagon.
Verder was het 't plan dit bedrag te betalen
ui! de kas der veiling, maar daartegenover moet
naar middelen worden omgezien om de kas weer
te vullen. Dit middel zo u(dan bestaan in het
hef feu vau een extra percentage van de na 1
Januari aangevoerde kool.
Het gevolg van al deze besprekingen is ge
weest dat een Comm. werd benoemd om dit punt
nader onder de oogen "te zien, en na te 'gaan
wat in de laatste 3 jaar in de maand Deo. werd
aangevoerd en wat het gemiddelde van den om
zet is geweest. c.
Gemeend werd met een, extra percentage van
l3/4 pCt. te kunnen volstaan.
14 Dagen terug is dit onderwerp opnieuw in
den Vierbond ter sprake geweest. Gezien echter
de gunstige ontwikkeling van 'den toestand in de
prijzen der producten, heeft men echter gemjeend
dit middel voor dit jaar nog te moeten laten rus
ten; en ook omdat men verwacht dat door deze
prijzen meer goede kool in de maand Dec. zal wor
den aangevoerd.
Dit laten rusten geschiedt echter niet mét 'de
bedoeling om er nooit mieer op terug te komen.
In de naaste toekomst zal dit onderwerp ernstig
onder de oogen worden gezien.
Na deze mededeeling zegt 'Se spr., dat niet
alleen in Deo. geen goede kool wordt aangevoerd,
maar ook niet in de daarop volgende maanden.
Ein nog al te vaak komt het voor dat men niet
zorgt voor goede waar. Toch dient men ér voor te
zorgen altijd zooveel mogelijk goede kwaliteit
te maken.
Wanneer wij niet op onze qui viVe zijn, gaan
wij wiskunstig zeker naar de maan. Wij moéten
ons aan de toestanden in de wereld aanpassen,
om -de altijd 'dreigende concurrentie het hoofd te
kunnen bieden.
De voorz. brengt -dank voor de ontvangen mede
deeling. Spr. is van meening dat allen zeker blij
zijn dat dit punt in -de lucht is blijven hangen, en
ho2>en wij dat 't altijd in de lucht zal blijven
hangen. De toestand maakt zelf wel dat er kool
wordt aangevoerd.
Naar aanleiding van een vraag van den heer
Kliffen hoe of de vergadering hierover denkt,
ontspint zich een. kleine dscOusseii, waaruit blijkt
dat men algemeen niet gevoelt voor dit systeem
dan kunstmatige aanvoeyr.
Verslag dar Koolzaad-Commissie uit de
Vereeniging Tuinbouwbelang.
Vorig jaar in de Octobervergadering bracht
de heer Ootjers naar voren, met het oog op
de „vallers" in onze koolsoorten steeds een
flink kwantum jarig zaad ter beschikking te
hebben wat de instemming van de vergadering
wegdroeg.
Het bestuur meende zich het best van die
opdracht te kwijten, door voor te stellen een
Koolzaad Commissie te benoemen.
Ofschoon de samenstelling van die Commis
sie nu juist niet zoo bijzonder vlotte, meenden1
de tegenwoordige Commissieleden toch, zich
er niet van te mogen onttrekken.
Wel zat bij de Commissie voor, dat zij! voor
geen aangename taak gesteld wierd, gezien de
meeste onzer leden, door strenge selecti-edoor-1
voering zelf reeds over zeer goede soorten!
beschikken, doch de ervaringen vorig jaar op
gedaan, door sommige onzer leden met het
vallen hunner kool, gaf mee de doorslag dat
wij meenden veler critiek te moeten trotsee-
reïï, en zoo Spoedig mogelijk een flinke reserve,
van beproefd jarig zaad te kweeken.
De Commissie heeft uitgezocht 1000 prim^
zetkoolen,
waarvan 550 stuks taaie béwaarkool en 450,
stuks extra taaie béwaarkool en daarvoor een
zeer geschikte bewaarplaats gevonden.
Ze zijn 23 Nov., 21 Dec., 20 Jan. en 3
Febr. nagekeken 'en opgeknapt en 25 Maart
uitgezet op -een perceel van den heer P. varal
Dijk aan de Papemersloot.
Bij het behandelen werd een enkele afge
sneden en is ook door de Commissie nog een
klein partijtje doorschot geveild.
Bij het uitzetten heeft de Commissi? zo in
2 soorten geschoten en de tweede soort 359
stuks overgedaan aan een zaadhandelaar in de
omgeving.
Uitgezet werden er van de 1000 zetkoolen
409 stuks, waarvan 294 taaie, en 115 extra
taaie; de stand van de baan is het geheeld
jaar heel goed geweest, doch bij het oogstien
viel de hoeveelheid zaad ons niet miee met
24, 8, 32 pond zaad in totaal.
Nu meende de commissie, om een zoo zuii
ver mogelijken proef te krijlgen van de hoe-;
danigheid van het gekweekte zaad, aan 10
leden elk een ons van dit zaad beschikbaar
te stellen, (in de verwachting natuurlijk dat;
de planten beslist uitgezet worden) om zoó-t
doende een zoo goed mogelijk oordeel te kun
nen van het door ons gekweekte zaad. i
Daar het zaad het volgend jaar dus enkel;
beproefd wordt moest -de Commissie om steeds!
over jarig zaad te kunnen beschikken op haar
weg doorgaan.
Er zijn weer 600 stuks uitgezocht uit een
heel zuiver koolveld, wat „vallers" zoowel als;
wat draaihartigheid betreft, en van een uitste
kend bekend staand soort.
Dit is een overzicht van hetgeen 'er gepres
teerd is, we zullen hopen, dat in de toekomst
moge blijken, dat door het niet mieer voor-,
komen van „vallers" er de behoefte aan on#
zaad niet zoo gevoeld wordt, zoowel, mogen
we verwachtten vruchtbaren arbeid verricht t*
hebben.
D'e Commissie
J. SMIT.
N'. STAM.
IJ. KAAN.
Mi ent 17 - Tel. 5t6
ALKMAAR
ld Wij leveren jj
U een
PRIMA g
eu a tui mum
KOUSf3,—
KNIESTUK f2,—
ENKELSTUK f2.-
KUITSTUK f2,25
Ook naar maat verkrijgbaar.
De voorz. brengt den rapporteur een woord!
van dank voor zijn verslag en zegt diat er gelegen
heid bestaat zicli bij djen Secretaris op te ge
ven voor het nemen van proeven.
Hierna worden 'door den heer K. van Dijk na
mens de Kunstïnestoommissie nog eenige modie-
deelingeh gedjaan.
Thans wordt het woord! gegeven aan -den heer
Mallekote voor het houden vah kijn lezing over
do nieuwere soorten kunstmeststoffen.
Onder groote aandaoht wordt deze zeer inte
ressante lezing gevolgd, waarin veel belangrijk
cijfermateriaal is verwerkt.
Nadat eenige vragen zijn gesteld; en dioor den
spr. beantwoord, ontvangt dte heer Mallekote van
den voorz. een hartelijk woordi van dank, waaruit
zeker veel is duidelijk geworden.
(Het eerste gedeelte van deze lezing vindt men
elders in dit blad. Na dit gedeelte zullen nog
2 stukken verschijnen).
'Met welk een ambitie de heer Mallekote in
't belang van den tuinbouw werkzaam is, blijkt
wel uit het feit, dat die behandelde soorten kunst
meststoffen bezichtigd konden worden, terwijl
verschillende brochures werden uitgereikt.
In de gehouden rondvraag, vraagt de heer P.
Swager Kz. of er niets aan te doen is, dat de
goede kwaliteit groenten, niet idjoor die van min
dere kwaliteit wordt verladen.
De heer Ootjers antwoordt dat hier niets aan
te doen is, maar dit ook sporadisch voorkolmt.
Eir valt een bijzonder grooten vooruitgang te
constateeren bij wat het vroeger was.
De heer J. Lindeboom -doet de vergadering)
dan nog medeieeling, dat een reservekist glas aan
wezig is voor hen, die thans 1 of 2 ramen noodig)
hebben. Dit glas is bij den spr. te verkrijgen.,
Niets meer te behandelen zijnde, volgt met een
hartelijk woord van dank voor de aangename
besprekingen, en aan leden en Piers voor hun te
genwoordigheid, sluiting der vergadering.
