Stemmingsbeeld ™i Groentenland
Land- en Tuinbouw
Tegenwi ordig nemen vraagstukken van econo-
misóhen aard boven anderen de aandacht van
de menschen in beslag. Dit is geen wonder, als
we de moeite nemien eens te zien, wat in eigen
omgeving, in ons goede land, en in 't buitenland
te zien is. Nog altijd worstelt 'Eluropa om de ont
zettende oorlogsgevolgen, voornamelijk die van
de ontwrichting van het bedrijfsleven te boven
te komen.
Ook hier geldt, dat de geschiedenis zich her
haalt. Na 1871 werd er ook een gèweldige eco
nomische crisis doorgemaakt, die zeker eenerzij ds
haar oorzaak vond in den pas geëindigien
Fransch-Duitsehen oorlog, maar veel mieer nog
eön gevolg was van clen geweldigen ommtekesr in
het wereldverkeer.
Ongekende massa's goederen aan buitengjewoon
lagen prijs werden door Amerika op de Euro-
peesche markt geworpen. De productiekosten wa
ren ginds zoo laag, dat met de scheepsvraöhtkos
ten, inzonderheid het graan onder productie-prijs
hier kon aangeboden.
De ouderen onder ons we'ten stellig nog van
de zware tijden, die boer en veehouder hebben
moeten doorworstelen.
En thans is de toestand in zekeren zin nog
verwarder. De afmetingen, die de verwoestingen
hebben aangenomen door de raimp jaren van 1914
1918 zijn zooveel grooter. Een blik' öp de
staatshuishoudingen van de Eluropeesche staten
bewijst de funeste gevolgen van <lie oorlogsjaren
Een onzer economen heeft het eens h©el duide
lijk gezegd, hoe de toestand van de meeste staten
is. In den oorlogstijd heeft men niet alleen tiet
vermogen verbruikt, veel Imeer zelfs dan dat.
Men heeft het inkomen in de toekomst van den
staat in den oorlogstijd gedeeltelijk voor oorlogs
doeleinden aangewend. Er zullen nog zeker twee
geslachten voorbijgaan, voor de gevolgen van 'den
wereldoorlog overwonnen zijn.
Het behoort tot (het privilege van een staat,
dusdanig te kunnen handelen, het voorrecht id
echter tot een vloek geworden.
Nu komt daar nog bij, dat de respectieve be
volkingen nog altijd in een waan van voorspoed!
en rijkdom leven, waartegen de.regeerders weinig
hebben geditan, om die weg te nemen-
Men stelt overal hooge eischen aan' 't leven,
hooge eischen inzonderheid aan den staat. .Wa
ren er in 1871 tweeërlei oorzaken voor de crisis
aan te wijzen, dit geldt tot op zekere hoogte
ook voor de crisis thans, nl. ten eerste oorlogs
gevolgen en ten tweede een levlen boven den
stand, boven de draagkracht.
Om nu toch aan de geweldige etódhen, die aan
'het staatsbudget worden gesteld, te voldoen, grijpt
men naar abnormale middelen. De staat moet
ten slotte de middelen uit het bedrijfsleven put
ten, en een van de middelen is geweest, het on
der oorlogsjaren gebukte bedrijf kunstmatig
nieuw leven in te blazen, door middel van in-
en uitvoerverboden, en het optrekken van hooge
tariefmuren.
Vergelijkt men de kaart van Europa van 'voor
1914 met die van heden, dan valt het op, hoe veql
meer K.M. grens Europa telt. Het productie
proces werd almeer nationaal ingesteld, en om
nu eens een vergelijknig te maken, vertoont het
groote Europeesche probleem een zweempje over
eenkomst met het Mosselenbrug-probleempje. In
beide gevallen dezelfde grondtrek, dezelfde prin-
cipieele bestuurs- en eöonomisdhe fouten. In bei
de gevallen vergeet men, dat het begrensde eigen
belang .nauw verbonden is aan de groote alge-
meene belangen. Dat .door een star vasthouden
aan het eigenbelang, zonder te rekenen met het
algemeene, er onhoudbare toestanden ontstaan. In
Europa eeu economische warwinkel en te Noqrd-
scharwoude een toestand, die straks een voor
werp .wordt van verdiende spot.
Nu is men in Europa, wat de eoondmten en
machthebbers betreft, het er taimelijk wel over
eens, dat het anders moet. Bewijs hiervoor is de
geliouden economische wereldconferentie, en de
door den volkerenbond thans saamgeroepen ver
gadering, ten einde de zaak van in- en uitvoer
verboden grondig te bestudeeren ten een oplossing
aan te geven.
Eien gelukkig te prijzen inzicht, waartoe men
in polder- en gemeente-bestuurskringen nog niet
kan komen, 't Laatste is minder gevaarlijk, dan
het eerste, wijl er voor 'gemeente- en polderbestu
ren nog een hoogere autoriteit is, bevoegd om in
te -grijpen, als 't eindelijk moet, terwijl voor de
staten van Europa de Volkerenbond die functie
'behoorde te vervullen, maar er de macht nitet toe
heeft. i
In een zeer eigenaardige positie is onder deze
omstandigheden het Nederlandsch bedrijfsleven
gekomen. "Wat 'men in Genève andere landfen met
recht zou kunnen verwijten op dit gebied, door
den toestand te hebben helpen maken, waaronder
Europa nu zucht, dit verwijt kan men ons land
niet maken. 'Nederland kan bogen op de laagste
invoerrechten, in- en uitvoerverboden kennen we
niet, uitgezonderd dan die invoeren, welkte gevaar
voor "besmetting zouden 'kunnen veroorzaken.
Die toestand echter van eenzïjdigen vrijten .han
del wordt voor ons land onhoudbaar. Vrijhandel
kan alleen bestaan op een basis van algemetene we-
derkeerigheid en wat men thans met allerlei
mooie theorieën poogt goed te praten, dteor het
n.l. voor te stellen, alsof ons land nu nog, onder
deze omstandigheden voordeelen gianiet van dien
vrijhandel, mist eiken grond. Wjatinen thans nog
vrijhandel gelieft te noemen, is v!an werktelijken
vrijhandel een surrogaat, Efsalz-
Niemand, dunkt me, is in staat thans nog van
vrijhandel in ruimeren zin te sprekien.
Zien we eens, *waartoe het eenzijdig systeem,
dat men nog ten onrechte vrijhandel noCmt, leidt
Nederland volgt nog den gulden vrijhandelsregel.
door goederen toe te laten, alsmede diensten en
kapitaal- Goederen stuurt men "volop, diensten
presenteert men vanaf "t buitenland in ruime
mate aan, alleen kapitaal plaatst 'men hier nfindie^.
Omgekeerd legt men aan den invoer van onzte
.goederen allerlei hinderpalen in den weg, onze
diensten wot-den gepasseerd, terwijl men in gewel
dige mate een beroep doet op het Nederlandsche
kapitaal.
Ouzo kool zwaar belast, de vroege koolbouW
onmogelijk gam'aakt. Als 't van de winter wat
loopt (men doet goed de verwachting o.i. niet
te hoog te stellen) dan komt dat door bijoorzaken,
onafhankelijk van mensehelijken wil. Dan dan
ken we zulks aan schaarsdhte, aan tekorten elders,
maar zeker niet aan onzen vrijhandel.
'Philips kan straks een fabriek in Frankrijk
bouwen, 't Nederlandsch product wordt zoo ziwaar
belast, dat er geen spra'ke meer is van uitvoer
naar genoemd land. Onze Ceramische industrie
in Limburg wordt niet minder ernstig getroffen.
Daar in Limburg loopen straks honderden arbei
ders zonder werk; en hoeveel intellectueelen zoe
ken emplooi? Dezer dagen solliciteerde iemand
naar ?en betrekking; de functionaris was over
leden. De sollicitant kreeg dit veelzeggend be
richt terug: Uwe sollicitatie bij de anderen ge
voegd Nadat de overlijdensadvertentie van den
gewezen functionaris in het avondblad stond, ont
vingen we den daarop volgenden dag met de och
tendpost 35 sollicitatiebrieven."
Hoe zwaar drukt je crisis op de industrie aan
de Zaan. De eens zoo floreerende rijstindustrie
ligt als lamgeslagen. !W ilskracht noCh geld zijn
in staat de moeilijkheden te overwinnen. Of de
eens zoo bloeiende industrie nog eens kans heeft,
luidt xie uiterst pessimistische vraag en vakkrin
gen. En in een vakblad geeft men dit antwoord.
bevestigend antwoord op die vraag is bijna on
mogelijk. Reeds sloot de groote importzaak Blaus
te Zaandam haar aeuren en ging tot liquidatie
over. Nu weer wordt bericht, dat twtee 'der groot
ste rijstandernemingen honaerd menschen hebben
ontslagen.
Zonder export kan deze eertijds zoo machtige
industrie onmogelijk bestaan. Zooals het aan de
Zaan is, staat net met héél die Nederlandsehe in
dustrie, die op export is aangewezen.
En wat dit voor onze welvaart beduidt, wordt
eerst recht duidelijk, als men de Cijfers |eens
ziet, die aangeven het aantal menschen in de ver
schillende bearijven werkzaam. De statistiek b.v.
leert, dat de toestanden in ons land zich sinds
1889 geheel wijzigden. In dat jaar was het aantal
menschen in de nijverheid en het aantal in land
en tuinbouw werkzaam, nagenoeg gelijk; 531000
in de nijverheid, 525000 in laatstgenoemde takkc-n
vaii bedrijf.
In 1920 waren werkzaam in de nijverheid
1.028000 personen, in land- en tuinbouw623000
menschen. Dit manifesteert de groote beteekeais
van de nijverheid voor onze nationale welvaart.
Urn de aruk op die bedrijven, alsmede op die
in land- en tuinbouw vindt voor het leeuwendeel
zijn oorzaak iu de ontwrichte economische ver
houdingen, met- haar in- en uitvoerrechten en tol
muren.
Nog balooriger wordt men, als men gewaar
wordl, aat Nederland door nog vast te houden aan
de l'ctie van een vrijhandeïssysteem den ellen-
digen toestand nog verergert, in plaats van ver
betert.
Hoe dat mogelijk is? vraagt allicht deze of
gtene.
Lat komt. hierdoor, dat Nederland gezonder
vrijhandelspraktijken toepast in een Europeeschen
warboel, en zoo de verhoudingen no'g erger maakt.
Ons kapitaal gaat over de grenzen, och neem toch
wat meer notitie van de advertentie-rubriek in de
groote dagbladpers. Elke week leest ge van bui-
tenlandsche miliicenen-emissie's op onze geld
markt.
Met Nederlandsch güii nu wordt ie DuitsChe
industrie geperfectioneerd, en teen deel van ons
geld wordt besteed, om Duitse tic fabrikanten üit-
voerpremies te geven op'hun fabrikaten. Zoo ver
moordt Nederlandsch kapitaal eigen welvaarts
bronnen en verdrijft n.b. de HoHanische koop
man van de markt.
Het 'blijft ook niet bij de industrie. De Duitschie
Rentenbank Credit Anstalt leent 10 millioen gul
den, op aanlokkelijke voorwaarden, omde Duit-
sche productie in land- en tuinbouw te ver boo-
gen; daarvoor vraagt men Nederlandsch kapitaal
en sluit tevens de grens kunstmatig voor onze
producten.
Zoo hopen we dat hat goed "worde ingezien,
dat
a. wij Nederlanders, inzonderheid onze land- en
tuinbouwers zonder eenige bijgedachte, voorstan
ders zijn van den vrijen handel.
b. de tegenwoordige toestand van eenzijidigen
vrijen handel door Nederland tot heden gedoogd,
alle voordeelen van den werkelijken, algeimeenen
vrijen handel ten eenenmale illusoir maakt.
c. Hel protectionistisch buitenland, dat zijn
goederen en diensten vrijelijk kan importeeren in
Nederland, maar de vrije invoer van onze goede
ren belemlmert en onze diensten weigert, boven
dien uog misbruik maakt van het Nederlandsehe
kapitaal, door "dit tegen onze eigen welvaarts
bronnen aan'te wenden.
Iloe moet .daar nu verandering in kómen?
De verstokte dogma-vrij handelaars, die nog bij
de theoriën van Adam Stmiitt zweren door dik en
dun, ongeacht de omstandigheden, verliezen zien-
deroogen aan invloed.
Slechts twee mogelijkheden blijven over, óf men
bezint zich internationaal en keert tot "den werke
lijken vrijhandel, (wat veruit is te verkiezen ec
zeer to hopen), waardoor Nederland zijn oude
politiek in groote lijn kan voortzetten. Of we zul
len maatregelen moeten nemen, om te trachten
de ellendige gevolgen te niet te doen. Rieeds ver
wees de Troonrede naar deze laatste mogelijkheid.
Misschien is het ons gelukt in dit stukje eeni-
germate de betoekenis van Genève voor ons land
te doen inzien. Dan vechten naast elkaar Colijn
en Wibaut. vqor den werkelijken wederkeerigen
vrijen nandel.
Mislukt de conferentie, dan zal dat stellig van
verstrekkenden invloed zijn op de gedragslijn,
die óns laua straks vólgt.
V
Over 't marktvtefloop van de afgeloopen week
willen we ditmaal kort zjjn. 't Ging ov?r heel de
linie goed, al moet gezegd, dat de aanvoeren
zeer gering zijn. De uien zijn hoog in prijs, van.
morgen tot bij de f8.dat is in lang niet ge
beurd. Vanmorgen spraken kooplui over het 'nut
van het aanwijzen van de kool gedurende de vei
ling, dat is iets goeds, wat Br. van N.S. heeft
afgekeken.
Vóór 14- dagen, vertelde een koopman, was ik
nog de pisang, door 'n abuis, 'k Dacht een ander
partijtje te hebben, maar 't was mis. Het kostte
me aldus de koopman zestien pietermannen.
Een ander koopman, in die buurt ter veiling
gezeten, vertelde van zijn wedervaren en die had
precies omgekeerde ervaring. Algemeen waren de
koopluiin de meening, dat een grovere partij
werd geveild, en door daarvan te profiteered
wist deze vijf en twintig pietermannen in de
wacht te slepen. En nu zoudt ge misschien mee-
nen, dat de eerste koopman vóór het aanwijzen der
partijen is, en de tweede er tegen. Dlan zijt gte er
naast, want kooplui zijn model-ordelijke men
schen; ondanks 't feit, dat de eerste zijn betreurd
zestiental guldentjes bejamimteort, en de -tweede
de zeer welkome vijf en twintig in zijn dliesik
houdt.
Beiden verklaarden voorstanders van het aan
wijzen te zijn, desnoods met eten iets langeren
stok, vol ijver gehanteerd.
Radio-Omroep
EERSTE LANGEDIJKER RADIO-CENTRALE
D. SCHUITEMAKER Jr., Noordscharwoude.
Woensdag 26 October. i
11.40—2.00 Luinchmuziek Dav. en 'Hilv,
3.00—4.00 Maak het zelf. Hilversum,
6.00—7.15 Dimermuziek.
7.15—7.45 Gezondheidshalfuurtje.
7.45—8.30 N.C.R.V. Huizen,
8.30 Radio-tooneel. Hilversum.,
9.15 Concert. -
Hierna tot 12.20 Daventry!
Donderdag 27 October.
11.20—12.35 Concert. Daventry
12.35—1.30 Lunchmuziek N.C.R.V. Huizen.
3.30—4.30 Uurtje v. Wees- en Ziekenhuizen.
5.00—6.00 Orgelconcert. Huizen.'
6.00—6.45 Kling-ensemble. Hilvers.
6.45—7.15 Lezing. i
7.15—7.45 Engelsch.
8.10 Operaconcert.
Hierna tot 12.00 dansmuziek Bierlijin.
Vrijdag 28 October.
11.40—12.30 Daventry concert. t
12.30—1.30 Lunchmuziek K. R.O, Huizen,
1.30—2.20 Lunchmuziek. Daventry,
3.00—4.00 Vibuwenuurtje. Huizen.,
6.00—7.00 Orgelconcert. Hilversum
7.00—8.00 V.P.R.O. i
8.10—8.35 Lezing biinnienjvaart.
8.35 Avondconcert A.N.R.O.
10.30—12.00 Dansmuziek. j
Zaterdag 29 October.
12.35—2.00 Lunchmuziek. Hilversum
2.00—3.00 Filmmuziek.
3.00—4.00 Kinderuurtje. Huizen.
4.00—5.30 Lessen. Hilversum,
5.307.15 Vooravondconcert.
7.15—7.45 Tuinbpuwhalfu'urtje.
8.00 V.A.R.A. i
RADIO-CENTRALE HART KUIJT.
OUBKARSEEIL A 117
RADIOPROGRAMMA van 26-29 Oct.
Woensdag 26 October.
11.20 Het Daventry kwartet. Daventry
12.35—2.00 Lunchmuziek. Hilversum
3.00—4.00 Maak het zelf., rubriek van mevr.
Schaake-Verkozen. Hilversum,
4 20 Klassiek concert. Daventry^
*6.00—7.15 Diner muziek door het „Kling-
Ensemble. Hilversum.
7.15—7.45 Gezondheidshalfuurtje.
7.45 Politiebericht.
8.10 Avondconcert A.N.R.O. orkest o. 1. v.
Nico Treep. Hilversum
8,30 Radio-Tooneel opvoering van de één;-
acter „De Erfopvolging bij Overpol."
9.15 pl.m. Voortzetting v. h. Concert. Hilvers,
10.00 Pers- en Nieuwsberichten.
11.20—12.20 Dansmuziek. Daventry,
D enderdag 27 October. i
11.20 'Het Daventry kwartet. Daventry
12.35—2.00 Lunchmuziek. Hilversum;
3.30—4.30 Wie niet vergeten worden.
5.00 - 6.45 Voorravond concert d. h. Kling-'
Ensemble. Hilversum/
6.45—7.15 Lezing.
7.15—7.45 Taalles Herhaling 1ste Engelsche
proefles voor gevorderden. Hilversum!
7.45 Politiebericht.
8.00 N.C.R.V. Amersfoortscbe avond. Huizen;
10.00 plm. Pers- en nieuwsberichten. Hilv.(
10.50—12.20 Dansmuziek. Daventry
Vrijdag, 28 October.
11.20 Het Daventry kwartet. Daventry
12.352.00 Lunchmuziek. Hilversum.
3.00—4.00 Vrouwenuurtje. Huizen.;
6.00—6.45 Orgelconcert. Hilversum/
6-45—7.30 Kerklatijn d. Leo Speet, Alkmaaq
i Huizen/
7.45 Politiebericht.
8.10—8.35 Onderwijsfonds vopr de Bininien-
vaart. Hilversum
8.35 Avondconcert o.l.v. Nico Treep.
10.00 Pers- en Nieuwsberichten. i
10.10 Voortzetting Concert. i
10.30—12.00 Concert N. O. V.
Zaterdag 29 October.
12.35—2.00 Lunchmuziek. Hilversum
3.00—4.00 Kinderuurtje J. S.uerinck, Ria Mul
der en Mej. Leeflang. Huizen.,
4.00 Herhaling 1ste proefles Italiaansch v.,
beginners. Hilversum,
4.305.00 Herh. Ie proefl. Fransch
5.00—5.30 Herh. Ie proefl. Duitsch
5.30—7.15 Vooravondconcert o.l.v. Nico
Treep. Hilversum
7.15—7.45 Tuinhouwhalf uurtje.
7.45 Politiebericht. i
8.10 V.A.R.A. Jubileumconcert door de Ar
beiders zangevereieniging „De Stem des
Volks" te Haarlem. Hilversum;
10.30 Pers- en nieuwsberichten.
10.50—12.20 Dansmuziek. Daventry,
Programmawij'ziging voorbehouden.
Nieuwstijdingen
HET SPOORWEGONGELUK BIJ
fc»/ RIJSWIJK,
De heer Marchand, controleur van het hoofd!
bureau der Ned. Spoorwegen heeft de gewont
den van het spoorwegongeval bij Rijlswijk, zoo
wel in het ziekenhuis te 's-Gravenhage als el-,
ders, dezer dagen namens die directeur ilet]
Spoorwegen een bezoiek gebracht om te in-
formeeren naar hun toestaod. Tevens deelde
de heer Marchand bij zijn bezoek aan de ge
wonden mede, dat de directie der Spoorwegen,
de gewonden eventueele geleden schade voli
gens billijke regeling zal vergoeden.
VAN EIElN A ARB APPEL-PR OEF.
Is het van belang, dat bij die teelt van aard-1
appelen zorg gedragen wórdt voor eerste klaS
poot goed (wij hebben idiezen zomer bijna totale
mislukking gezien door gébruik van minderwaar
dig pooi,goed), heeft een goeie grondbewerking!
een woord mede te spreken, van niet minder in
vloed is de !bemesting op dit gewas.
Ten einde dit laatste nader te ïllustreerebj
willen wij nu Iden uitslag vermelden van een in
dezen zomer genomen Iproef in Noordholland.
Deze proef werd genomen bij den heer S. Vlaar
Gz. te Hensbroek.
Het géheele perceel ter grootqe van 12 Are
was in drie nee len verdeeld., pere. 1 was 5 Are
groot, perc. 2 2 Are en pWc 3 5 Are. Tussöhien
deze peroeelen was een strook van ongeveer 1 M.
breedte buiten beschouwing 'gelaten en óók zon
der opzettelijke bemesting. Dit werd gedaan óm'
het zoogenaamde „snoepen" van de peroeelen on
derling te voorkomen. Indien toch de pereeelen
onmiddellijk aan elkaar grenzen, is het bij het
uitstrooien der meststoffen niet te voorkómen,
dat weinig mest, bestemd voor het eene perceel*
op een ander perceel terecht kómt.
Als proefvrucht werden gebruikt Schotsehte
muizen.
De bemesting bestond voor alle drie peroeelen
uit 1000 Kg. palentkali en 1000 Kg. superfos
faat per H.A. Perc. 1 ontving bovendien nogj
400 Kg. chilisalpeter en perc. 3 800 Kg., chili per
H.A, Perc. 2 bleef zonder chili.
De kali- en forforzuurmest werden 28 Maart
uitgeslrooid en het chilisalpeter 15 April. De
aardappelen werden 17 April aan den gronid toe'
vertrouwd en klwameu 4 Mei boven. Jammer,
dat de ritnaalden nog al wat schade hebben ver
oorzaakt. Opmerkelijk is het feit, dat op perc.
2 zonder chili zich niet zoo spoedig herstelde
als op de beide andere pereeelen. Deze laatste
toch hadden ,'door ide dhilibemesting een "krach
tiger groei en boden daardoor meer weerstand
aan de schadelijke .gevolgen, door de ritnaalden
veroorzaakt. Feu dergelijk verschijnsel merken
wij gewoonlijk ook op^ als planten in jeugdigen
toestand worden aangetast door ziekte.
De pereeelen met chili vertoonden eeo aan
merkelijk donkerder kleur dan het peroeel zonder
chili, terwijl dit van het begin achter stond en
bleef bij perc. 1 en 3.
Den llen en 12ten Juli werden alle pereeelen
geoogst en verkregen wij de volgende uitkomsten
per H.A.
groote idriel. Kriel
KG. K.G. K G.'
1. 400 Chili 16500 1700 800
2. zond. Chili 14900 2400 1800
3. 800 Chili 13900 1500 1400
De aardappelen zijn per 100 Kg. verkocht voor
groote f 12, driel. f 7.50 en kriel f 2.
Perc. 1 bracht dus op per H.A. 105Xf 12;-
17X7.50 en 8X2.—, totaal f2135.50.
Perc. 2 gaf dus per H.A. 149Xfl2; 24X7.50
en 18Xf2, totaal f2004.
Perc. 3 per H.A. 189Xfl2; 15X7 50 en 14Xf2
totaal f2408.50.
De bemesting met 400 Kg. chili gaf dus een
meeropbrengst van f2135.50, f2004 of f 131.50;
•verminderd met "f 64 voor de dhilibemesting bleef
«cle zuivere winst 'f 67.50.
De bemesting met 800 Kg. chili gaf een meer
opbrengst van f2408.50, f2004 of f 40(4.50; ver
minderd niet f128. voor chili, bleef de zuivere
winst f276.50.
iWij behoeven hieraan niets toe te voegen. Djeze
cijfers spreken voor zidh zelf. Later hopen wij'
den uitslag van andere proeven "bekend te maken.
