Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
Donderdag 2 Februari 1928
37 e Jaargang
Buitenlandsch Overzicht
N.V. Spoorlijn Station-Dorp
Noordscharwoude.
Uit den Omtrek
NO 14 IMTERC. TELEPtoOOM
NIEUWE m
LANGEDIJKER (III IUM
Deze courant verschijnt
Dinsdag, Donderdag en Zaterdag
Abonnementsprijs
per 3 maanden f 1.15
Hedacl.-Uitg. J. II. KEIZER - Hnreel Noordscharwoude
A dvertentiën van 15 regels 75
oent, elke regel meer 15 cent.
Groote letters naar plaatsruimte
Brieven rechtstreeks aan den Uitgever
moet Italië, dat op den Balkan en in Midden-
Europa een oppermachtige positie zoekt, heel wat
waard zijn de staten, wier steun het daarbij noo-
dig heeft, onderling vrienden te weten. Daarom
zal het graag vredestichtend tusschenbeiie komen.
Het is ook een manier om den vréde en de vre-
désverwachting te dienen. Maar het is een die
nen met de verovering van de macht als doel.
Nadruk verboden.
Na de Engelsche heeft ook de Duitsche regee
ring een memorandum aan de veiligheidseommis-
sie van den Volkenbond doen toekomen. Het was
bekend dat Duitschland veel minder afwerend JNI aiB
stond tegen de gedachte van de verplichte arbi- Waarom ookwriögTVits maar™'madht
trage- en veiligheidsverdragen dan Engeland. En handhaafd blijft,
het memorandum geeft hiervan blijk. Waar
Duitschland zelf ontwapend is en in den wereld*
oorlog vrijwel al zijn macht heeft ingeboet kan
het tegen ontwapening en tegen onderlinge rege
lingen, waarbij niet de macht, maar het recht
als opperste rechter wordt aangewezen 'en de
oorlog als 't ware buiten de 'wet gesteld wiordt,
weinig, bezwaar hebben. En zoo illustreert de
Vergadering der N. V. Spoorlijn Station Dorp-
Noordscharwoude, gehouden 31 Januari, des na
Duitséh-Engelsche tegenstelling in zake ontwa- j m'ddags drie uur in het Vennootschapsgebouw,
pening en veiligheidjdsverdragen *wel heel duide- I bestuur waren slechts enkelen aanwe-
lijk de kwestie, die de menschheid nu al zoo
lang bezig houdt.
Wanneer Duitschland de macht had en een
wereldrijk moest verdedigen, maar Engeland ont
wapend en machteloos, zou de Duitsche regeering
het Engelsche en de Engelsche regeering het
Duitsche memorandum gestuurd hebben. En dit
is wat de kwestie van den vrede maar ook van
ontwapening en verplichte arbitrage zoo onoplos
baar maakt. De staten die zwak en machteloos
zijn willen wel den eeuwigen vrede en de arbi
trage en de onderworpenheid aan de oppermacht
van het recht. Maar zij zijn het niet die het in
de wereld te zeggen hebben. En die andere, wier
wil wet is, omdat ze dien wil met een wereld
macht kunnen doorzetten, wat zouden die hebben
aan hun macht, wanneer niet die macht, maar het
recht de beslissing hield?
Duitschland wil wel verplichte arbitrage. Waar
om ook niet Het heeft er slechts bij te winnen.
Maar Engeland wil het niet en Frankrijk niet en
Italië niet. En omdat Engeland en Frankrijk en
Italië het niet willen daarom krijgen we ze niet
en krijgen we ze nooit. Want Wat vandaag Enge
land en Frankrijk niet willen, dat willen morgen
Duitschland en Rusland niet wanneer ze boven
op de wip zitten. Waarvoor zou ook de tnacht die
nen, wanneer ze niet meer de beslissing had.
Men kan niet verwachten dat ze zich zelf ver
nietigt. En dit moet alle verwachtingen van de
menschheid omtrent blij venden vrede en rust den
bodem inslaan.
Het is immers om de macht, dat men zich
druk maakt, de volken, de partijen, de menschen.
Dat doen ze in Roemenië, waar de boerenpartij
een al dreigender houding tegenover de regeering
begint aan te nemen; dat doen ze in Duitschland:,
waar Volkspartij en Centrum over de schoolwet
twisten; dat doen ze in China, waar de generaals
millioenen offeren aan hun madhtsbegeeren en
de mogendheden, ook uit machtsbegeerte, het
spelletje aan den gang houden; dat doen ze in
Nicaragua waar de Amerikanen met bommen en
machinegeweren het gezag helpen handhaven en
den vrede verzekerendat doen ze overal.
In Roemenië zijn de liberalen en de tegenwoor
dige regeering er blijkbaar een beetje van ge
schrokken, dat nu de boerenpartij op haar 'beurt
ook de macht eens in handen wil hebben.
Ondér den vorigen premier Joan Bratiean was
het gezag zoo vast gevestigd, dat het huiiigt
regiem, waarin de groot-kapitalisten en intelleo-
tueelen de dictatuur vau Bratiam steunden, wel
heel stevig en voor langen tijd verzekerd leek,
ofschoon het waraschijulijk de meerderheid van
het volk niet op zijn hand had. Maar de broer
van den overleden premier is een heel wat min
der krachtige figuur. En nu beginnen de boeren
partij en de volkspartij bedenkelijk het hoofd op
te steken en onvervaard hun eischen te stellen.
Zij kunnen daarbij wegens hun voorliefde voor
dien te Parijs vertoevenden prins Karei op den
steun van een deel van het leger rekenen. En dit
maakt hun tegenwoordige stoutmoedigheid juist
zoo uiterst gevaarlijk. Het lijkt dan ook aller
waarschijnlijkst, dat een herstel Van hun macht
prins Karei op den Roemeensdien troon zal bren
gen. Heel veel verandert dat natuurlijk niet aan
den toestand. De tijd, dat vorsten de politiek, zoo
de buitenlandsche als de binnenlandsche, van hun
land bepaalden, is sinds lang1 voorbij. Niemand
heeft dit duidelijker gedemonstreerd dan Musso
lini. Hij deed dit ten eigen behave- Want feite
zig, hetgeen den voorz. aanleiding gaf, daarover
bij ce opening zijn teleurstelling uit te spreken,
vooral met het oog op het punt der agenda: Ver
pachting van net Café.
Na de opening lezing der notulen door den hr.
A Vroegop. Zonder op- of aanmerking werden
ze ender dankzegging goedgekeurd.
Naar aameiding der notulen en het door den
voorz. genoemde punt der agenda, meent de heer
Vroegop, aat toch inderdaad nog wel eens goed
onder de oogen mogen worden gezien de mogelij
ke gevolgen van een publieke inschrijving voor de
ze verpachting. Verschillende argumenten worden
door spr. aangevoerd, die naar zijn oordeel er toe
zouden kunnen leiden, dat op het besluit der vo
rige vergadering werd teruggekomen, vooral, om
dat de tegenwoordige pachters een stel menschen
^lijken te zijn voor een zaak als deze als 't ware
geknipiTevens bleek spr. uit informatie, dat er
inderdaad niet zooveel winst wordt gemaakt, als
sommigen wel schijnen te meenen. In elk geval
acht spr. het gewenscht, dat de zaak nog eens
goed overdacht en ernstig besproken wordt.
De heer T. Kostelijk erkent .gaarne, dat de
menschen, die er nu in zijn uitstekend voor de
zaaK zijn, doch z.i. zijn er toch wel meer goedq
voor en spreker acht inschrijving, zij het dan ook
met recht van gunning, het meest ligt op r dei^
weg der vennootschap, terwijl spr. wijst op heti
belang, dat de Banne en de gemeente hebben bij
hooger pacht.
De heer Vroegop acht een hoogere pacht toch
'een zeer gering bedrag voor het geheel en zou er
al tamelijk, wat meer gegeven moeten worden
voor een kwart procent meer rente.
Door den heer Brugman wordt geezgd, dat 't
hem genoegen doet, dat het bestuur nog eens op
deze zaak: terugkomt. Spr. meent te mogen ver
klaren, dat ook het bestuur van den N.'M.B. volle
waardeering heeft voor de tegenwoordige pachters
Voorts acht spreker het niet meer dan billijk, dat
in een zaak als deze meer dan brood wordt ver-,
diend. Natuurlijk kan deze vergadering geen an
der besluit nemen, dan had een voorstel daartoe
op de agenda moeten staan. Tot zijn leedwezen
heeft hij geconstateerd, dat in deze zaak het be
stuur niet geheel eensgezind is. Wat de opmerking
betreft, dat voor de consumptie hier evenveel be-
taSldj moet worden als in elk ander café, men
dient in het oog te houden, dat verlaging van
conumsptieprijs geheel op mindering van de winst
zou komen. Het debat wordt nog eenigen tijd
voortgezet, tot door den heer Brugman het voor
stel wordt gedaan opnieuw een vergadering uif
te schrijven met als punt van behandeling: voor
stel tot intrekking van het besluit, het caf^
te verpachten bij inschrijving en het bestuur we
der te machtigen, onderhands te verpachten.
Nadat over dit voorstel nog wat is gepraat en
men onwillekeurig in herhaling valt, verklaart de
heer Meereboer dit voorstel te steunen. In stem-i
mlng gebracht wordt het aangenomen met 8 te
gen 3 stemmen.
Besloten wordt nog die vergadering te houder)
Dinsdag 14 Februari des namiddags 3 uur.
Hierna sluiting met een woord van dank voor
opkomst en medewerking.
HEERHUGOWAARD.
Het volgend jaar zal het 3O0 jaar geleden zijn,
- 3at onze polder is drooggemaakt. Met het oog)
lijk is hij de beheerschcr over Italië. Blijkbaar hierop zal zeer binnenkort een vergadering wor-i
is_ Italië daar nog niet slecht bij gevaren. Maar den uitgeschreven, waar de vraag of en zoo
of Europa en de wereld er goed bij zullen varen,
is nog die groote vraag.
Italië's politiek is nog niet direct vredelievend.
En wanneer op 't oogenblik dc Roemeensche mi
nister van buitenlandsche zaken te Rome op be
zoek is, d'an is dat ook aUeen, omdat Italië van de
Roemeensche vriendschap een versterking van Ita
lië's positie op den Balkan hoopt, speciaal tegen
over ZuidSlavië. De onderhandelingen dienen dus
niet bepaald ter versterking der kleine Elntente,
al willen de Roemeenen het graag doen voorko
men, dat ze de kleine Entente volmaakt trouw
blijven. Misschien dat ze wel de Roemeeusch-
Hongaarsche verhouding ten goede komen. Italië
staat ook met Hongarije op bijzonder vriendsckap-
pelijken voet en kan wellicht Roemenië overhalen
tegenover Hongarije wat toeschietelijker te "zijn
inzake de vergoeding aan de Hongaren, wier 'in
Zevenbergen gelegen goederen onteigend zijn. Het
ja hoe dit feit feestelijk zal worden herdachtt,
HEERHUGOWAARD.
Slaakte menigeen een zucht van verlichting bij
de verdwijning van de gehate keien uit den Mid
delweg, wellicht klonk, vooral van automobilis
ten, een kreet van verrukking bij het zien, dat aan
het zuideinde een begin is gemaakt met een door-
loopende bestrating van ruim 4.5 M. breedte. Met
het uitzicht op uitkeering uit het wegenfonds is
door het Polderbestuur besloten den geheelen Mid-,
delweg van Zuid tot Noord van zulk een bestrating
te voorzien.
HEERHUGOWAARD.
Nadat weer enkele weken van werkzaamheid
zijn gepasseerd voor de verschillende commissies
voor den Bazar^ welke hier met Paschen zal wor-,
,den gehouden, vergaderde onder voorzitterschap
van onzen Burgemeester het volledige Bazarcomité
Kon de voorz. ter vorige vergadering niet aan
wezig zijn, de notulen en de daarop volgende me-
dedeelingen brachten hem al spoedig op bekend
(terrein. De regelingscommissie bleek voor de ba-
zardagen reeds beslag te hebben kunnen leggen,
op de groote tent van den heer J. de Bakker. Ver
der had deze commissie reeds naar verschillende
4 kanten de voelhorens uitgestoken, waarbij reeds
menig succes te boeken viel. Zoo werd de zekerheid
verkregen, dat evenals in 1925 de Firma van Nelle
zal verschijnen met den zoo echt gezelligen thee-
tuin, dat voor een goed deel reeds is geregeld de
i samenstelling van een optocht, met volle mede
werking van „Hi.U.G.O." terwijl door de h.h. P^
'Wonder en L. van Gragt eenige jonge dames zullen
worden geoefend in paardrijden voor deelname aan
den optocht. Verder kon door deze commissie
^worden meegedeeld, dat reeds voor een aantal at-
tracties welke we voorloopig nog maar ge
heim zullen houden de leidende personen zijn
gevonden. De reclamecommissie heeft zich bezig
gehouden met de samenstelling en verspreiding
van circulaires, zoowel aan de burgerij als aan de
zakenmenschen, zoowel van hier als van elders.
Een schema werd gegeven van een uit te geven
Bazarkrant, gelegenheid biedend voor het plaat
sen van een advertentie, zoo gewenscht op rijm.
Het ligt in de bedoeling deze krant in de gemeen
te huis aan huis te doen bezorgen, voor zakenr
menschen dus een niooie geelgenheid tot reclame.
Verschillende andere aangelegenheden werden be-
J sproken, waaraan we nog geen publiciteit mogeo
geven. Wel meenen we te mogen zeggen, dat alles
J er op wijst, dat door ieder lid van het comité alle
i krachten worden ingespannen, om den bazar goed
j'te doen slagen.
Uit de Pens
Men maakte ons attent op een zeer belangrijk
artikel uit het „Platteland", het orgaan Van den
Chr- Boeren- en Tuinders bond.
j Het handelt over den belastingdruk' ten plat-
tenlajttde. In 't artikeltje in ons "blad vanJZaterdag
21 Januari, getiteld: „Iets over centralisatie en
decentralisatie", wezen we ook al op 't verschil
in belastingdruk. Meer uitvoerig en ook met meer
dere cijfers voorzien, gaat dit onderstaand arti
keltje op dit interessant onderwerp in.
We laten het in zijn geheel volgen:
Op voorstel van de afdeeling Overijssel heeft
het hoofdbestuur van onzen bond, in zijn laatst
gehouden vergadering besloten, deze zaak aan
hangig te maken bij de drie Centrale landbouwor
ganisaties, zulks med ein verband met het voor
stel der Staatscommissie tot regeling der finan-
cieele verhouding tusschen het rijk en de gjemeen
ten.
Korten tijd daarop heeft de heer Stroink, bij
de opening van de jongste algemeene vergadering
van de Overijsselsche Landbouw-maatschappij, op
krachtige gronden de voorgestelde financieel© ver
houding tusschen het rijk en de gemeenten betre
den. Met cijfers toonde deze aan, dat geen rede
lijke oplossnig gevonden wordt;; zoo krijgt b.v.
Rolde, de op ééén na zwaarst belaste gemeente
in Nederland fl.52 per inwoner uitgekeerd, ter
wijl het rijke 's Gravenhage f3.32 krijgt en Am
sterdam f4.59.
Blijkens een verslag in het Alg. Handelsblad,
heeft de heer J. Smi te Voorburg onlangs te
Grijpskerk een rede gehouden over belastingver
laging en landbouw.
Volgens dit verslag kwam de heer Smid tot de
conclusie, dat de gemeentelijke belastingdruk in
verschillende landbouwend© gemeenten veel te
zwaar is geworden.
Er zijn verschillende gemeenten op het platte-
lland, waar van T 5000 4 a 5 maal zooveel ge
meentebelasting moet worden betaald, dan b.v.
in Den Haag. Hij meent dan ook dat voor het
platteland niet de Rijksinkomstenbelasting, maar
de gemeentelijke inkomstenbelasting in de eer
ste plaats komt en dat het bedrag daarvan "flink
naar beneden moet.
Gezien het feit, dat op het platteland voort
durend over de te hooge belastingen geklaagd
wordt, ook door de leden van onze provinciale af
deeling, is door ons een onderzoek' ingesteld naar
dc gemeentelijke inkomstenbelasting welke op het
platteland in Overijssel moet worden betaald en
naar dezelfde belasting in onze grootste en groo-
tere steden. Dit onderzoek werd ten zeerste ver
gemakkelijkt door de uitgaven van het Centraal
Bureau voor Üe Statistiek. „Belastingdienst 1923
—1927".
Van 52 plattelandsgemeenten in Overijssel be
droeg de gemiddelde aanslag bij' een zuiver inko
men van f2000 voor gehuwden met 2 kinderen
"f61.76 (de gemeenten Ziwolle, Enschedé, Hen
gelo, Almelo, Kampen, Oldenzaal en Deventer,
zijn als steden buiten beschouwing gelaten). Ver
schillende gemeenten komen zeer ver boven "t
gemiddelde uit: zoo bedroeg de aanslag voor Blok
zijl f129, Venekamp f97.80, Giethoorn f92.50,
Steenwijk f 107.50, Stad Vollenhove f 130.50,
Agbt-Vollenhove f 94.38 en Wanneperveen
f 112.52.
Stel daarnaast de aanslag in de groote steden;
deze was als volgt: Amsterdam f48, Rotterdam
f28.60, Den Haag f30.35, Utrecht f40.39, Haar
lem f34.50, Groningen f48.79, Arnhem f52,90
of gemiddeld f 40.53.
Van de drie grootste steden, Amsterdam, Rot
terdam en Den Haag, is het gemiddelde f35.65.
Bij een belastbaar inkomen van f 2000 zijn
de verschillen tusschen de steden en "het platte
land dus wel zeer sprekend. We hebben met
opzet ons bepaald tot dezen aanslag en biet tot
een hoogeren, aangezien het meerendeel der land
bouwers een inkomen geniet dat nog aanmer
kelijk beneden f2000 'blijft. Om dezelfde réden
hebben we ook nog nagegaan hoe groot de aanslag
is bij een belastbaar inkomen van f1000, een
inkomen, dat zeer véle boeren in onze provincie
zelfs niet bereiken.
Voor de 52 plattelandsgemeenten bedroeg de
gemiddelde aanslag f9.63. Uitblinkers waren "de
volgende gemeenten: Blok'zijt f 19, Venekamp
i f 17.80, Ambt-Hardenberg f 16.83, Heino f 16,
I Oldemarkt f20.70, Ammen f 16, Ootmarsum 20.50
I Ambt-Vollenhove f21.08, Stad-Vollenhove 40.50
en Wanneperveen f21.59.
Daarentegen werden in de groote steden de
volgende bedragen gevorderd: Amsterdam nihil;
Den Haag nihil: Rotterdam nihil; Utrecht f 1.65;
Haarlem fl.Groningen f 1.02; Arnhem f3 90
of gemiddeld fl.08.
Men [zegge nu niet dat 't hier toch maar om
kleine bedragen gaat. Wanneer ©en kleine land-
bouwer in de gemeente Vollenhovie-Stad bij een
zuiver inkomen van f1000 f40.50 aan gemeente
lijke inkomstenbelasting moet betalen, dan mee
nen wij dat dit voor dien man een geweldig be
drag is. Tal van boeren kunnen niet dan door
uiterst sober te leven en hard te werkien in hun
levtensonderhoud voorzien en dan zegt het heel
wat of men 30 a 50 gulden meer belasting
moet betalen. In véle gevallen zal juist de meer
dere belasting het bedrag 2ijn dat de boer moei
zaam heeft weten bijeen te brengien. 1
Het loopt met menige plattelandsgemeente
spaak en 't is wel zeer noodag dat de georgani
seerde landbouw aan leze vraagstukken alle aan
dacht wijdt. De ontwikkeling, de opbloei van het
platteland, hangt er mee samen. Het kan dan
tevens geen kwaad eens te overwegen of het be
staan van meerdere zeer kleine gemeenten nog
langer bestendigd moet blijven. Zou samenvoe
ging van verschillende kleine in vele gevallen
geen groote verbetering kunnen teweeg teen gen
Waarom is het noodig dat hier een gemeenf©
van 700 zielen bijna geen gemeentelijke belas
tingen kent en daar, vlak in de nabijheid, een
andere ook kleine gemeente mee behoort tot de
zwaarst belaste van Nederland. Zouden de be
zwaren tegen samenvoeging van gemeenten niet
menigmaal wat te zwaar geteld werden?
Momenteel is de druk ten plattelande dus wel
zwaar- De hoop is nu vooral gevestigd op de her
ziening der financieele verhouding tusséhen rijk
en gemeenten. De Staatscomissie stelt teleur.
Wanneer nu de landbouw paraat is kan wellicht
onder minister Kan een betere oplossing gevon
den worden, of zou 't nog een ree'kis van jaren
moeten duren?
Nieuwstijdingen
HET IJS IN D|E ZUIDERZEE.
Aan het „Nieuwsbl. v. h. Noorden" 'Wordt vaU
uit Lemmer d.d. 30 Januari gemeld:
Hedenavond omstreeks 5 uur keerde de heer
Doornsploet, kapitein van de in onze haven lig
gende salonboot „Holland", voor 'de tweede maal
met een ijsvlet met levensmiddelen terug met
een matroos en de kellner van de „Holland", 2
visséhers en de heer Th- IJkema alhier, neef van
de zich op de alhier n het ijs ziittende „Fries
land" bevindende vrouwelijke passagier, mèj. A.
IJkema van Amsterdam, wier moeder, zoo als we
reeds meldden, Vrijdagavond alhier is overleden.
Ook ging nog mee met deze tocht, ohze haven
meester, de heer R. Kool, die echter, toen men
nog maar plm. 500 M. van de haven was Verwij
derd, reeds 3 mahl door het ijs gezakt zijnde,
eieren voor zijn geld koos en spoedig naar de
havfen terugkeerde.
Zooals reeds gemeld, is de „Friesland" 12 uur
uit het ijs bevrijd, de kapitein van 'de „Hol
land" en zijn manschappen daarna meenemend»
naar Stavoren. De heer Dporaspleet, die heden
avond alhier met een auto van "Stavoren terug
keerde vertelde ons:
Toen wij gistermiddag omstreeks 12 uur de
„Fiesland" tot op een kwartier afstand waren
genaderd, brak een der sleepijzers van onze ijs-
vlet, waardoor wij de vlet, daar bet ijs ho© lan
ger hoe zachter werd, bijna niet verder konden)
krijgen, temeer daar we allen doornat en doodmoe
•waren. Ik besloot daarop een ladder van de
„Friesland" te halen, en daarop de kist met le
vensmiddelen, 3!ie wij hadden meegenomen, ver
der te vervoeren. Dit gelukte ons. Het praatje
dat hier te Lemmer is rondgestrooid, als zouden
de man en de vrouw, die zich alsnog als passa
giers aan boord bevonden (de twee andere vrou
welijke passagiers met de terugkeerende 'fotograaf
waren we op korten afstand na de Friesland
tegen gekomen ziek zijn, bleek geheel en al on
waar te zijn. De oude mau en de vrouw wiareu ge
lukkig gezond, en de vrouw beijverde zich zelf»
nog om met ons 'de kist met levensmiddelen uit
te pakken. Wij besloten, daax wij allen zeer ver
moeid waren, vervolgde Doornspleet, maar op 'de
„Friesland' 'te blijven, temeer daar de verwach
ting was, klat deze boot spoedig in open zee
kwam, j f. J
