NIEUWE
MOEDER Eli MARTELARES
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
Dinsdag 24 April 1028
87e Jaargang
Stemmingsbeeld Groentenland
NO 48 INTERC. TELEPHOON 52
Deze courant verschijnt
Dinsdag, Donderdag en Zaterdag
Abonnementsprijs
per 3 maanden f 1.15
Hedact.-Uitg. J. Ifl. KKIZER - Bureel Noordgcharweude
Advertentiën van 15 regels 75
cent, elke regel meer 15 cent.
Groote letters naar plaatsruimte
Brieven rechtstreeks aan denüitgever
In 't Stanjmings*beeld van de vorige week. is
een op 't eerste gezicht onbeteekenende fout in
geslopen. Er stond ju, dat de druivenserre aan de
Westzijde wa» beplant met de soort Franken-
thaler en aan de Oostzijde met Black Alicant?.
Dit is onjuist, 't is precies andersom, aan
de Oostzijde staan de Prankenthalers en aan de
Westzijde de Black Alicante.
Is dat nu alles? zal menigeen misschien op
merken.
Toch is het noodzakelijk, dat deze fout ge
corrigeerd wordt, want dat- de soorten zoo als
boven aangegeven, zijn geplant, heeft een z'eer
bepaalde reden en houdt verband met de vroeg
rijpheid van de soorten.
De Frankenthaler is vroeger marktrijp dan de
Black Alicante, de laatste heeft de beste plaats,
in die kas dringen! noodig, is daarom aan de
Westzijde geplant teneinde te kunnen profitee-
ren van de meest intense zonnestralen.
Zoo ziet men dat kascultuur bizondere nauw
keurigheid en nauwgezetheid vereischt. Natuur
lijk is op dit terrein, voor deze dingen bekend
■waren, leergeld betaald. Uitgestudeerd, dat heb
ik al lang begrepen, "komt men in de kascultuur
nooit.
'k Kom nu tot- het. warenhuis. D>e bouw van
deze kas ga Ik maar niet 'beschrijven, overtuigd
als ik ben, dat mijn lezer® daar minder op ge
steld zijn. Wien de wijze, waarop deze kas is
gebouwd, die afmetingen eni. wenscht te weten
kan ik geen 'betere raad geven, dan te gaan kij
ken. Meer zoo stel ik me voor 'wordt 't pu
bliek gediend, door een beschrijving van 't teelt
plan.
De kas is i'n haar geheel bezet, de jonge
tomatenplanten zijn, naar we meenen, nu sedert
een dag of tien gepoot; 't 'warenhuis telt in
totaal over de breedte een tiental kappen, waar
van een oppervlakte, groot zes en een halve kap
met tomaten is bezet, soort Elsi Graig. In het
deel met tomaten bezet, vindt men als tusschen-
teelt, in de lengte van de kas, tusschen de beton
blokken dubbele spercieboonen, die er veelbelo
vend voorstaan.
In de rest van 't 'warenhuis vindt men, dus
onder 31/2 kap .stoksnijboonen.
In 't vorig stemmingsbeeld stelde ik' deze
vraag die velen hebben gesteld: waarom nog een
demonstratie-bedrijf, waar immers te Heérhugo-
waard, St. Pancras, reeds door particulieren deze
teelt wordt beoefend. Is daardoor het nut van
het demonstratie-bedrijf niet twijfelachtig? vra
gen veten.
Nu antwoord ik op deze opmerking: kom kij
ken en oordeel. Beter nog, ga eerst eens een kijkje
nemen op die anlderc plaatsen, waar kassen en
exploitatie zijn in onze omgeving. Hebt ge dat
gedaan, dan zal het u opvallen, dat hier óp 't
demonstratiebedrijf ie'ts geboden wordt, wat ge
pp die andere plaatsen niet hebt gezien.--Het ver
schil is inderdaad zeer groot.
Op het provinciaal bedrijf wordt inderdaad een
voorbeeld gegeven van een inderdaad intensief
kasbed'rijf, en wel iioor de toegepaste combina
tieteelt. En hier is het geen protbeeren, in den
blinde 'tasten, maar een afgaan op een welbe
wust en 'bekend doel.
Die combinatieteelt, gedemonstreerd in 'het kas
bedrijf, is daarom van zoo groote waarde, wijl
zoo de hoogste opbrengst kan 'worden verkregen.
Vraagt men dus, is het nog noodig, dan ant
woord ik geen enkel ander particulier kasbe
drijf in onze omgeving wordt zoo intensief gedre
ven; dat particulier bedrijf, hoe hoog .ge'waar-
FEUILLETON
13)
Bij den afloop van het werk, verliet de opzich
ter als gewoonlijk het laatst de fabriek en bracht
de portierster de pres ent ie-kaa r ten voor den vol
genden morgen."
„Goeden dag Johanna," zei hij, na de kaarten
op haar tafel te hebben gelegd. Hij wilde door-
loopeu.
Ditmaal was het juffer Fortier, die hem terug
hield.
„Wat wildet ge mij van morgen zeggen, me
neer Garand?" vroeg zij.
Ernst ontstelde zichtbaar.
0 ik had u zooveel te zeggen," antwoord
de 'hij.
„Doe het dan nu."
„Neen, 'ik' doe het niet."
„Waarom niet? Zijn het soms dingen, die ge
later begrepen hebt, dat mij niet aangaan."
„Integendeel, 'tzou veel beter zijn, indien ge
alles wist, maar 't is daarvoor nog niet het ge
schikte oogenblik. Ik durf neg niet 3preken."
„Durft ge dat niet doen, gij?"
„Ja ik. Maar als ik daartoe misschien nooit
den moed zal hebben, tal ik u toch schriftelijk
deerd ook, draagt het karakter van bij bedrijf,
terwijl even Buiten Broek te zien is, dat op min
der dan 1 h.A. grond een "bestaan kan gevestigd
'worden; dat leeren de particuliere kassen niet.
Naast het staand glas vindt men driehonderd
ramen plat glas, waarin bloemkool uitnemend
staat, waaruit reeds salade is gesneden, waarin
straks komkommers en meloenen zullen 'worden
gezet. 1
Op den niet jdoor glas bedekten overigen gron'd
vindt men "langs Re kassen aan de Oostzijde een
dubbele rij rabarber, |die reeds welig uitschietend!
blad te zien (geeft, en salade.
Veïidet vindt mea er aardbeien, twee soorten,
Dutsch Evern en (Juedenda, ook hier is langs
de paden salade (gepoot, terwijl de rest van het
véld met vroege (aardappelen Is bezet; als nateclt
is men van plan bloemkool en dubbele «pereic-
boonen tie teelen. 1
Het geheel maakt nu reeds een pretitigen in
druk', 't is izoo keurig netjes op het bedrijf. De
'brug met 't .afsluithek doet 't heel goed, als ik
nog één opmerking zou kunnen maken, zou het
deze zijn: er mankeert een 'woning. Warmenliui-
zen heeft op ihet bedrijf direct een"huis voor den
bedrijfsleider gebouwd, 't wil mij voorkomen,
dat 't zeer gèwenscht. is, dat de functionaris op
het bedrijf woont.
Kascultuur vraagt vóór alle dingen securiteit,
elk moment kan weersverandering optreden, de
luchting is een ding van groote beteekenis. Hoe
verder van "het bedrijf, hoe korter bij de schalie.
Men zal er op den duur wel toe moeten komen,
een huis te bouwen.
En nu is het bedrijf in volle exploitatie. Alles
is zoo ongeveer bezet, de demonstratie kan be
ginnen, is al reeds begonnen.
Maandagmorgen heb ik nog enkele oogeriblik-
ken op het bedrijf doorgebracht en me verlus
tigd in het mooie, dat de druivenserre reeds te
zien geeft.
Nog een weekje, en de salade in de serre kan
gesneden; het lichte gekleurde van de saladie
wordt afgewisseld door de tomaten; de ciru'iven-
Stekken vertoonen hun eerste blaadjes.
'nMooi gezicht, van frisch ongerept groen in
die sierlijke serre, dat alles is een gang naar 't
bedrijf reeds volop waard.
Er wordt op druk bezoek gerekend; men heeft
het echter geraden geacht, bepaalde dagen en uren
daarvoor vast te stellen, wat ieder gaarne als
noodig en nuttig erkennen zal.
Besluiten iwe met de mededeeling, dat de kijk
dagen en uren als volgt zijn geregeld: eiken Dins
dagmiddag van "36 uur, Woensdagmiddag van
36 en Vrijdags van 38 uur.
Hebt ge in ons Donderdag nr. 't niet onverma
kelijk gevalletje gelezen van die Heldersche juf
frouw, die een savoye of te wel gele kool bestelde
en met een doorschot deeatje thuis kwém
Als de juffrouw' naar verzeker! is er in
derdaad acht stuivers voor heeft betaakl, is het
deentje behoorlijk( aan den prijs geweest.
Maar een praotisch koopman heeft 't geval
eens van een anderen kant bekeken en meent,
dat de verkooper zeker niet vrijuit gaat, door
in plaats van de gevraagde gele een deensch-Witje
de onkundige juffrouw in de hand te stoppen
dat keurt ook hij streng af.
Maar als aan de andere zijde de winkeliers
eens hun best doen het artikel deensche witte
kool „in den mond' te brengen, dat is toch wer
kelijk iets, dat waarde heeft,
Deensche witte kool is bij ons Hollanders eigen
lijk minderwaardig, In alle ernst, wie eet nu zélfs
in ons Groentenland deensche witte kool? Vraag
I er uw 'kennissen eens naar, 't zullen er zeer wéi-
I nigen zijn.
En is er nu werkelijk reden vóbr, dat deze kool-
i soort zoo genegeerd wórdt door ons Nederlandsch
j publiek
j Is het smaakverschil tusschen stamppot van
i gele en dito van deensche kool zoo groot
j k Geloof er niets van, een deeusch witje smaakt
heel goed als er 't noodige bij ia.
Die verkooper kan uitstekend !w'erk doen, door
de huisvrouw attent te maken op de goede kwali
teit van deensche witte kool en dit kan door deze
koolsoort aan den naar evenredigheid lageren prijs
te leveren.
En die reclame kost niets zei de koopman.
Die lui staan met het kostprijs vraagstuk op
en gaan er mee naar bed. Daar is 'n bouwer'toch
anders onder. Die gokt niet, is veel secuurder,
houdt nooit zijn roede kool op als hij geen f30
kan maken.
mijn mededeeling doen. Dat valt me gemakkelij
ker."
Johanna vond de woorden van den opzichter
zoo mogelijk nog meer onrustbarend dan zijn
voorkomen.
„Weet g.e (wéfct dat ge "mij den schrik op het
lijf jaagt?" vroeg zij, „Waarom zift ge zoo raad
selachtig
„Vraag me dat niet, Johanna, nu nog niet!
Beantwoord mij liever iets wat ik u moet vragen.
„En dat is?"
Het scheen dat Ernst Garaud hier eveneens
aarzelde.
„Wat hebt ge mij te vragen?" hervatte Jo
hanna. „Spréék het vrij uit,"
„Welnu dan. hebt gij eens ernstig nagedacht
over hetgeen ik u gisteren omtrent uw toestand
zei?" vroeg de opzichter.
„Ja, ik heb daarover nagedacht. Ik zal u la
ter daarop antwoorden."
„Altijd later! Wanneer dan?"
„Zoodra ge mij zult gezegd hebben, wat ge
mij heden niet wilt en niet durft zeggen
„Nu goed;" mompelde Ernst. „Morgen zal ms
beider lot beslist zijn." j
„Morgen? Waarom morgen?"
Vraag mij niets verder, want ik moet u op al-
les het antwoord' schuldig blijven. In een paar
uur kan veel gebeuren."
Hiermede verwijderde Ernst 'Garaud zich ipet
snéllen tred, om zoodoende aan het gesprek een
einde te maken.
Vergadering van den Raad dezer gemeente op
Vrijdag 20 April, des namiddags 2 uur. Aanwe
zig allen.
Na een kort openingswoord leest de voorzitter
de notulen der vórige vergadering, welke onver
anderd worden vastgesteld.
Ingekomen was 'n schrijven van den veearts,
den heer Buren uit Alkmaar, alsmede een ver3*lag
van de Gezonillieidscomm., een verslag aangaan
de vervolgonderwijs in de R. K. school van de
par. van den H. Dionysius en een rapport van
den schoolarts betreffende, behandelde school
gaande kinderen, allen voor kennisgeving aange
nomen.
De voorzitter deelt mede, dat de goedkeuring
"was 'ingekomen over het besluit tot geldleen'ing.
Op een vraag van den heer Kostelijk, of deze
leening reeds is aangegaan, antwoordt de voor
zitter, dat er nog geen groote haast bij i3, maar
getracht zal Weiden deze leening zoo voordeelig
mogelijk te sluiten.
Verder 'was ingekomen een adres, dat het stre
ven voorstond naar voorziening van gelijkdragen-
de grondlasten.
Voor kennisgeving aangenomen.
Mede was ingekomen een kennisgeving van den
minister ivan 'Onderwijs dat voor het loopencEf*
jaar de som van f 19.940 was bepaald.
Voor kennisgeving aangenomen.
Ook was ingekomen een adres van de café
houders van Heerhugo'waard met het verzoek
tot verlagen van het tegen'woordige vergunnings
recht. Indertijd is dit recht met 50 pCt- verhoogd!
en verzocht werd deze 50 pCt. minder te heffen.
De voorz. deelt hieromtrent mede, dat het
adres te laat "was ingekomen. Spr. acht helt dus
beter eerst een onderzoek in te stellen en 'dat de
raad aangaande dat verzoek' 'n afwachtende hou
ding aan zal nemen.
De heer Groenland zegt, dat hij persoonlijk be
last "was met het indienen van Sit verzoék en dat
hij reeds verschillende informaties had gehaald!
hjj naburige gemeenten, welke hij desgewienscht
kón ovèrleggten. Spr. hoorde gaarne de meening
van den raad over dit vterzoek.
Het al of niet behandelen dezer zaak wordt
in stemmeng gebracht en verworpen met 1 tégen
10 stemmen.
Tenslotte was ingekomen de rekening der Ge
zondheidscommissie, die met een batig saldo van
f 256.28 sloot.
Voor kennisgeving aangenomen.
Hierna 'weid aan d'en raad' voorgelegd een voor
stel van B. en W. ter verstrekking van een voor
schot, ingevolge de LandarbeideraweT; ten be
hoeve van 'dén heer G. v. d. Stoop te Heerhugo
'waard Noord. Daar aan alle wettelijke bepalingen
hieromtrent kón wonden voldaan, nam de raad
eenparig dit voorstel voor kennisgeving aan.
Naar aanleiding Van dit voorstel vraagt dó heer
Kostelijk aan welkte bepalingen moet kunnen wor
den voldaan om in aanmerking té komen voor de
vereteniging tot verkrijging van onroerend goed.
'De voorzitter antwoordt, dat, wil iémand ge
bruik maken van dezte vexeeniging 'hij minstens
2 jaar in de gemeente gewoond moet hebben,
niet jonger zijó dan 25 jaar en niet ouder dan
50 jaar, hij moet minstens) 10 pCt. dér koopsom
bezitten en "betaalt de eerste drie kalenderjaren
4 pCt., daarna gedurende 30 jaren 51/2 pCt., hij
moet bewijzen van betrouwbaarheid kunnen over-
XII. i
Ernst Garaud dwaalde dien dag niet, gelijk
hij den vorigen dag gedaan had, tot laat 'in den
nacht langs veld en bosch. Hij ging in zijn ge
wone herberg eten, bleef daar tol des avonds
hij meermalen deed, een partij kaart, waarbij
tien uur en speelde met eehige 'kameraden zooals
hij de opgewekste van allen scheen.
Na van de Kameraden afscheid genomen te
/lebben, verkreeg zijn vroolijk gelaat op eens
dé vroegere sombere uitdrukking.
In plaats van regelrecht huiswaarts té 'keeren,
sloeg Ernst den weg naar Creteil in en betrag
een voetpad dat de vlakte tusschen Alfortville
en Alfort doorsnijds en achter het fort van Cha-
renton uitkomt, Spoedig was hij op het bedauw
de land. Hij liep snel, menigmaal staan blijvend,
om rondom zich een blik in de duisternis te wer
pen en te luisteren, óf er ook iemand achter hem
kwam. Toen hij de muren van het fort voorbij
moest, waarop een schildwacht heen en weer
ging, liep hij zoo behoedzaam mogelijk, opdat
het geluid zijner schreden hem niet zou verra
den. Blijkbaar kende de opzichter den door hem
gevolgden weg zeer goed.
Plotseling hield hij stand. Hij stond voor een
muur. Die muur 'behoorde tot de fabriek' van
den heer Labron. Na een oogenblik' van verwijl
ging hij, langs den muur schuivend, weder voor
waarts, tot hij genaderd was aan Re kleine deur,
die zich nabij het paviljoen van Men directeur
bevond.
Hierna komt aan de orde een voortel van B.
en W. n.l. de vaststelling van de verordening'in
zake het reservefonds voor bijzondere doeleinden.
In de toelichting dezer verordening was 6.a.
gezegd dat als adihiuistrateur van 'dit fonds de
gemeente-ontvanger was bedoeld, hetgeen <le heer
Kostelijk aanleiding gaf te informeeren ef deze
ffunctie als behoorende bij het ambt vaii gemeen
teontvanger proest- beschouwd wórden. Hierop
wordt door -den voorzitter bevestigend geant-
woord.
I Tevens vraagt de heer Kostelijk, waarom voor
het gebruik van dit kasgeld, in het reservefonds
een bepaalde rente aan de kas moet 'worden vter-
goed.
Hierop antwoordt de voorzitter, dat het de be
doeling van B„ en "W- was het reservefonds als
strikt zelfstandig staande, te beschouwen.
Tot vaststelling dezer verordening werd een-
pari'g besloten.'
Op het voorstel van B. en W, ter bepaling
van 'het heffingspercentage der gemeentelijke in
komstenbelasting over 19281929 op één pro-
oent wordt insgelijks eenparig ingegaan.
Verder deelt de voorzitter mede, dat een be
drag van circa f3700 aan gemeentelijke inkom
stenbelasting teveél was uitgekeerd, welk teveel
echter alreeds verrekend wast. Mede, dat de suppl.
Begrooting iets overschreden was en dat' de hui
dige was ^geraamd op f 13490.49, hetgeen alge
meen werd goedgekeurd.
Dan weid besproken over de bijdrage der ge
meente voor het jubileumfeest van het volgende
jaar.
De voorzitter deelt mede, dat B. en W. een
voorstel hadden gemaakt om reeds dit jaar f 1000
en het volgende jaar wederom f 1000 voor dit doel
af te staan. "Hiermede zou de heer Mienis zich
kunnen vereenigen als tevens de gemeente voor
een bepaalde som in'het garantiefonds zou tee
kénen.
Ovenwegende, dat in de laatste Polder ver gade-
ring besloten is f2000 beschikbaar te stellen en
f1000 voor"het garantiefonds, zou de heer Krom
gaarne zien dat de gemeente insgelijks zou han
delen.
De heer Kostelijk voegt hieraan toe: indien
dóór <le gemeente in het garantiefonds werd ge-
teek end, terwijl de mogelijkheid bestaat, .dat het
garantiefonds aangesproken zou moeten worden
en daar de gemeentebegrooting aan "de goedkéu-
ring van 'Ged. iStaten onderhevig is, zou spr.
de officieèle bijdrage gaarne iets grooter wenséhen
te zien, daar het garantie bedrag vfoór "dit doel
toch ook op de begrootiug moet vermeld worden.
„Daar moet 'ik door," mompelde hij; terwijl
hij zich neerboog, om het slot nauwkeurig te
onderzoeken. Hierop bracht hij uit den zak van
zijn jas een blikken doosje te voorschijn, dat hij
opende. Het doosje bevatte een stuk' boetseerwas,
waarmee hij een afdruk van het sleutelgat nam.
Vervolgens gleed hij met zijn hand langs zijn.
voorhoofd, dat met parelend zweet bedekt was
en wendde zich naar Alfortville, 'langs den zélf
den weg, dien hij gekomen was.
Nagenoeg terzelfder tijd steeg mijnheer Labron
uit den postwagen, waarin hij te Parijs had
plaats genomen en die nu te Blois halt hield.
Met zijn mantelzak over den arm, verliet hij het
station én liep met rassche schreden de stad in.
Zijn zuster, mevrouw de weduwe Bertin, te-
woonde, gelijk we gezegd hebben, een klein bui
ten in de omgeving van Blois, waar zij- op een zeer
bescheiden voet leefde. Die omgeving, Saint-Ger-
vais genoemd, 'bevond zich op den straatweg
van Bracieux, drie kilometers van Blois verwij
derd. Daar mijnheer Labron op dit uur van den
nacht zonder groot verlies van lijd, geen rijtuig
had kunnen'krijgen, liep hij over de brug en sloeg
den weg naar'Saint-Gervais in. Hij hijgde van het
gejaagde loopen. Den 'kleinen Edmond had hij
afgodisch lief en zoo was hij dóór het telegram
zijner zuster iu 'de grootste ongerustheid ge
bracht. Zou 'hij zijn kind niet doodziek vinden
Was het nog wel in leven? Die gedachten door
kruisten zijn koortsachtig brein en deden hem
nog harder loopen.
