NIEUWE
No 70
Dinsdag 19 Juni 1928.
37e Jaargang
StemmingsbeeldGroentenland
Uit den Omtrek
6
24
Buitenland
INTERC. TELEPHOOH 32
IMGEDIJKM C0URAIT
Dinsdag, Donderdag en Zaterdag Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
Abonnementsprijs Groote letters naar plaatsruimte
per 3 maanden f 1.15 RedaCf.-Uitg. J. H. KI£IZV£B - Bureel Noordscliarwoude Brieven reohtstreeks aan den Uitgever
Er is in den lande heel wat te doen geweest
ever de duurte der aardappelen.- Ditmaal wer
den eens niet de tuinbouwers door het groote
publiek voor woekeraars uitgekreten, maar kre
gen de boeren de volle laagook de aardappel
handelaren werden ouder gewoonte riiet vergeten.
De aandappelenprijs liep inderdaad zeer hoog,
10, 12 tot 13 gld. per H.L., in den winkel werd
't product zelfs tot 1,8 en 19 ets. per Kg. verkocht.
Het vulksvoedsel dreigde een tv ij le buiten 't be
reik te komen van"t volk. Hoe is zulks toch mo
gelijk, vroeg de stedeling, die van weer, aard-
arpelenziekte en geringe oogst niets af weet.
De Telegraaf kwam op "t goede denkbeeld, eens
bij een ter zake kundige bij den vborzitter van
den Nederlandschen Bond van Aardappelhande
laars naar de oorzaken der duurte te informeeren.
Toen is menig stedeling, de uiteenzetting van
den heer Steenbergen gelezen hebbend, wel dén
ander licht over de zaak opgegaan.
Genoemde heer Steenbergen dan releveerde aén
zeer geringen oogst van den akker in den herfst
van '27, bracht in herinnering, dat groote hoeveel
heden aardappels zijn verrot, pp .ten akker en
daarna op de bewaarplaatsen.
Nu is ons Nederlandsch publiek buitengewoon
kieskeurig als het aardappelen betreft. Ons volk
stelt aan 't artikel bijzonder hooge eischen, veel
hoogere al3 Duitschers en Belgen. Witvleezige
soorten worden vrijwel versmaad, 't moeten in-
heemsche, geelvleezige aardappelen zijn, met veël
kruim op schotel, ze mogen niet afkoken, niet
nat zijn, maar behooren droog te wezen
Aan deze eischen voldoen lang 'niet alle in
Nederland verbouwde soorten, die er niet aan
voldoen, worden gewoonlijk naar 't buitenland
uitgevoerd.
De aardappelen, die wel door 't Nederlandsche
publiek worden begeerd, en waaraan de gebrui
kers gewend zijn en waarvan ze niet dan noode
scheiden, waren slechts in beperkte hoeveelheden
aanwezig.
En zoo is verklaarbaar, dat uit Frankrijk,
België eu Polen betrekkelijk goedkoope aardap-
peen werden ingevoerd, die echter niet dan uiterst
moeilijk aan onze markt konden worden geplaatst.
Het moesten nu eenmaal zeeuwsche bonten en
blauwen, bravo's van de klei wezèn, waarvan de
voorraden gering waren en door de vraag de
prijzen sprongsgewijze opliepen.
'En nu de nieuwe aardappelen zachtjes aan be
ginnen te komen van eigen bodem, wordt de
prijs zeer gedrukt door enorm aanbod van vroe
ge. aardappelen uit andere landen. Italië zond
voorheen nooit gezonden hoeveelheden, tientallen
wagons rollen dagelijks over onze grenzen, ook
Fransche aardappelen ziet men aan de Holland-
soh-e markter., meer dan ooit te voren.
Ondanks het ruime voldoende aanbod van nieu
we aardappelen blijft 't publiek de zeer dure oude
aardappelen prefereeren.
Het publiek heeft nu eenmaal zijn bijzondere
voorliefde voor bepaalde soorten aardappelen.
Zoo zien we dus het door weinigen gedachte
en verwachte gebeuren, dat naast de zeer dure
oude aardappelen er uog maar weinig vraag is
voor de nieuwen, die een prijs opbrengen, die -noo-
dig zoo hoog wezen moet.
Nu is Langendijk door zijn muizen bekend,
ons. vroege aardappelenproduct heeft een zeer
goede reputatie. W,ie nauwkeurig de noteeringen
vaa de Langendijker veilingen met die van an
dere vergelijkt, vind deze uitspraak bevestigd,
't prijsverschil ten gunste van ons product be
draagt meermalen van een tot twee cent per Kg.
Nu moet erkend, dat 't Langendijker product
door de zeer zorgvuldige behandeling er veel
oogelijker uitziet. De kleur is mooier, elders ziet.
men veel goed, dat onrijp is, en een te witte tint
vertoont.
Voeg daar nog bij, dat ,,om Je Oost" de mindier
mooie aardappelen, wat de kleur aangaat, ge
meenlijk iu zakken worden aangevoerd, en hier
in manden, dan is het. heusch geen wonder, dat
't Langendijker product op de binnenlands-die
markt favoriet is.
Maar er is nog iets, wat de Langendijker vei
lingen vóór hebben, en dat is 'de uitnemende
ligging aan 't water, het schitterende vervoer
te water.
.Wie nog niet overtuigd is van het groote nut,
ja van de economische noodzakelijkheid van goe
de waterwegen, bezoeke eens de veilingen te Me:
demblik. Als er in die streken nog één gevonden
wordt, die niet enthousiast is voor 't kanalen-
plan van de commissie v. Aalst cjs., dan verklaar
ik, daar niets van te begrijepn.
Ik wil eens met cijfers aantoonen, hoe 't ge
mis' aan goede scheepvaartgelegenheid zich doet
smaakt als room
De bouwers te Opperdoes, Medemblik en Twisk
hebben prachtige mooie, vroegrijpe akkers. Er is
weinig verschil met den bodem hier.
Van een Langendijker, die zich daar onlangs
vestigde, vernam ik, dat de huur eu koopprijzen
er lager zijn dan de gronden van overeenkomen
de kwaliteit in 't Geestmerambacht.
Aangezien er slechts tweemaal per week scheep-
gelegenheid is naar Amsterdam, en de schuiten
er den volgenden dag na afloop van de markt
aankomen, wordt er van de scheepsgelegenheid
weinig gebruik gemaakt.
De bouwers weten, dat het geen doél heeft,
zich toe te Ieggeu op den verbouw van 't goed,
dat 't binnenland vraagt.
Voor de „Opperdoeser ronden", een speciaal
product, moet een uitzondering -worden gemaakt,
wijl dit een soort aardappel is, waarvan de prijs
vrijwel onafhankelijk van de vroege-muizen wordt
bepaald.
Aangezien 't extra werk aan 't product, door
't roodeu in manden, enz., niet wordt betaald,
legt men zich toe, noodgedlwongen. op de teelt
voor export; geweldige hoeveelheden kunstmest
worden gegeven.
Terwijl te Broek op Langendijk op 15 Juni de
aardappelen 12,8013.30 opbrachten, was- de op
brengst. te Medemblik 10.7011.30.
Nog sterker valt 't verschil op voor drielingen
en kriel. Mooie drielingen brachten op een en
denzelfden dag aan oen Langendijk f10 op te
gen f7.508.— te Medemblik, waar nog bij
komt, dat men daar de drielingen grover houdt
dan hier, de maat is daar nl. 28 mM., hier 26
mM. De kriel bracht te Medemblik per 100
Kg. op f 3.3.50 tegen f 5.'6 aan den
Langendijk.
Enkele kooplui laadden daar voor de Amster
damsche markt een auto met drielingen en kriel,
't prijsverschil wordt vrijwel geneutraliseerd .foor
de hooge vervoerkosten.
Voor die streken is de aanleg van de nieuwe
kanalen, voor wat de tuinbouw betreft, een levens
behoefte. En toch i3 er geen algemeene instem
ming met de zoo broodnoodige uitvoering der
plannen, wat zijn oorzaak vindt in de tegenwer
king der boeren, die meenen, bij de kanalen min
der belang te hebben. Waar verreweg de meeste
grond als weide wordt geëxploiteerd, is de positie
van de voorstanders, de tuinders, die veql min
der grond gebruiken, niet zoo sterk.
Het wil mij voorkomen, dat men oók in tuin
derskringen ginds nog te weinig van de nood
zakelijkheid van goede waterwegen is doordron
gen; men geeft zich wel gewonnen als gewezen
wordt op 't nut maar voelt er, zoo op 't oog, niet
warm genoeg voor.
'k Geef zoo m'n eerste indrukken weer, na
aamenspreking met dezen en genen.
Eigenaardig doet 't aan, daar tegenover elkaar
twee veilingen te zien; komt men wanaf 't stati
on, voorbij de begraafplaats, 't smalle veilings
wegje op, dan ziet men rechts „ide Eendracht"
en links 't gebouw van de veilingsvereeniging Si
J ozef
Van beide zijden betreurt men thans 3e scheu
ring, edoch 't "feit is geschied, de twee veilingen,
zijn er. Overigens' heeft de tijd de wonden zoo
niet geheeld, dan toch zeer verzacht; de onder
linge verstandhouding is uiterst welwillend, ami
caal zelfs. Reeds werkt men elkaar volkomen in
de haul, de ééne week feilt St. Jozef 't eerst, de
volgende week de Eendracht. Ls de keurmeester
van de eene veiling ongesteld, of verhinderd,
dan doet de andere keurmeester al 't- werk.
Onwillekeurig maakt men vergelijkingen, na
tuurlijk informeert men naar de kosten van inla
den, hoe 't boetestelsel is geregeld enz. Daar ver
tel ik later wel eens over.
ST. PANORAS.
De afdeeling St. Ppncras van de Tuinbouw-
Ongevallenverzekering, hield op 15 Juni, j.l. haar
algemeene ledenvergadering in het lokaal van
den heer Gerritsen.
Met het bestuur waren 15 leden aanwezig.
De voorzitter, de heer Pj. Gootjes opende met
een hartelijk 'woord van welkom en wees er op
dat hst nut dezer instelling reeds bewezen was,
door enkele, zoowel tijdelijke als blijvende uit-
keeringen. 'Hij hoopte dat de besprekingen van
aangenamen en zakelijken akrd zouden zijn, en gaf
het woord 'aan den secretaris, voor de notulen,
welke onveranderd werden goedgekeurd'.
Naar aanleiding van een vraag, werd mede
gedeeld, dat- het hooger beroep, inzake het onge
van Minnesota, van de hand was gewezen.
Het jaarverslag ran den secretaris-penning
meester, den heer G. Booij, vermeldde een eindbe
drag van f 1987.62 aan ontvangsten en f 2053.81
aan uitgaven, 'dus een nadeelig saldo in voorschot
van f66,19. Door de commissie, de heeren A.
Bakker er Jb de Vries, werden alle bescheiden
in orde bevonden, waarna den penningmeester
décharge werd verleend, en 't jaarverslag werd
goedgekeurd.
In de nu volgende bestuursverkiezing, welke
vlug van stapel liep, werden gekozen tot bestuurs
lid, de heeren A. Verduin, "Zuideinde en Jb. Dz.
Kloosterboer en tot 'bestuurslid-plaatsvervanger
de heeren P. Groothuizen, Zuideinde en O. Tromp.
Waren de drie eeretgenoemden niet aanwezig, ae
heer Tromp, die wel aanwezeg was, wenschte de
functie niet te aanvaarden, zoodat een nieuwe
stemming noodig 'bleek, terwijl na eenige discussie
bleek, dat 'nog een derde plaatsvervanger moest
worden gekozen. 'Aldus werden nog gekozen <ie
heeren J. v'. d. Wal en Aid. Bakker Laatstge
noemde was aanwezig én nam de benoeming aan.
Hierna volgde, als; laatste punt de vaststelling
van de 'te heffen premie, over 1928, welke n'a
toelichting van 'den penningmeester, op voorstel
van het 'bestuur werd bepaald op fl.per dui
zend.
Na rondvraag, welke niets- opleverde, volgde
sluiting.
Nieuwstijdingen
WAARMEDE BRENGEN WIJ ONS
LEVEN DOOR?
Deze vraag is niet onbelangrijk en wordt be
antwoord, in het „N. v. h. N.1"
Wanneer wij den leeftijd stellen op 70 jaar,
hebben wij in ons1 leven besteed aan;
Iwasschen en kleed
en 3 jaren
loeren
5
eten
4
lezen
4
sport
2 J
loopen
4
praten
werken
18
slapen
Totaal
70 jaar.
divan, ledikanten en beddegoedl, tafels, stoelen
en spiegels, dressoir, kastje en een bureau, glas-
e.n aardewerk enz., alles bijeen ter wiaande van
f 2000. i
Verdacht van dezen diefstal stond Donderdag-
mmidiag voor ie rechtbank te Breda terecht F.
H. M. D'., geb. te 's Bosch Van beroep reiziger,
zonder vaste Woon- of verblijfplaats, thans gede
tineerd in het Huis van Bewaring te Breda, die
den diefstal in vereeniging met genoemden K.
verrichtte. Er werden in deze zaak verscheidene
getuigen gehoord, die o.m. bevestigden, dat meu
bilair uit de villa, werd Wéggehaald en naar het
veilingsgebou'w te Tilburg wierd overgebracht.
Verdachte bekende.
De officier van Justitie wenschte. 'het requisi
toir in deze zaak tegelijk uit te spreken met dat
der zaak tegen de K;., die hierna terecht stond,
le. omdat hij met den vorigen verdachte goederen,
uit de villa had ontvreemd en te gelde gemaakt
en 2e. omdat hij van D. ongeveer 'f 100 had aan*
genomen als gedeelte van de opbrengst van door
diefstal verkregen meubilair. Ook in deze zaak
waren 7 getuigen gehoord.
De officier van justitie 'wees er in zijd requisi'
toil* o.m. op, dat -de verdachten een flink straf
register hebben, beiden brachten jaren lang in
de gevangenis door wegens defstal. Een onderzoek
had doen blijken,' 'dat verdachte D'. meermalen
inlichtingen moest gekregen hebben van de K.
over plaatsen, waar kon worden ingebroken of
Waar iets te baLen viel. Overtuigd van de schuld
van beide verdachten requireerde de off. ten slot
te tegen F. D. wegens diefstal een gevangenis
straf van 2i/2 jaar en tegen F. de K. wegens
diefstal subs, diefstal in vereeniging, een gevan
genisstraf van 4 jaar.
Tc voren had Kl. |:ich nog moeten verantwóor-
Woorden wegens diefstal van een gouden horloge
ten nadeele van den directeur van de Kweek
school te Goirle, waarvoor de off- v. justitie we
gens verzwarende omstandigheden 21/2 jaar ge
vangenisstraf requireerde.
OVERSTROOOMINGEN TE ARKANSAS.
Uit Newpoort (Arkansas) wordt gemeld: De
Whiteriver heeft ongeveer 16 K.M. zuidelijk van
deze stad een -lam doorgebroken en geheeie vlak
ten onder water gezet- Vier steden worden door
den vloed bedreigd. De bevolking tracht zich in
veiligheid te brengen.
TREURIG EINDE VAN EEN BRUILOFT.
ïTifc Lemberg wordt gemeld: In een gehucht
■nabij Stroyj zijn op een trouwpartij' na het ge
bruiken van zelf bereide likeuren 50 bruilofts
gasten onder ernstige vergiftigingsverschijnselen
ziek geworden. In de likeuren 'waren velschillende
kleurstoffen gemengd, ongeschikt -voor mensclie-
lijk gebruik, 16 der patiënten verkeeren in levens
gevaar en zijn naar een ziekenhuis overgebracht.
AUTOBUS OP HOL.
Te Aue in het Ertsgebergte is Donderdagavond
een volle omnibus van den rijkspostlijn SchWar-
zenbergAue op een helling aan het slingeren
geraakt, de bestuurder had den zlwaren wagen niet
meer in zijn macht; met groote snelheid snorde
dezte den hellenden straatweg af; een aantal hoo
rnen werden omver geworpen. Tenslotte reed de
bus tegen een kerk, daarbij werd het voertuig
volkomen vernield. Vier passagiers liepen zware
wonden op.
Vacantie- en ziekendagen zijn van de werk
dagen afgetrokken. Het'isi de moeite wel waard
dit eens na te rekenen.
EEN LEEGGEHAALDE VILLA.
Mej. M. J. v. d M., leerares te Rotterdam, is
- eigenares van een villa in het villapark Bosch en
Ven te Oisterwijk, waar zij haar vacantie placht j
door te brengen; de villa 'Was -daartoe ongeveer
een jaar geleden geheel gemeubileerd.
In dien tijd zocht de leerares een vrouw, die dé
villa tijdens haar afwezigheid zou schoonhouden.
Zoodoende kwam zij in aanraking met zekeren F.
de K." die zijn „vrouw" aanbeval om mej. M.
van diëtist te zijn. Later bleek echter, dat de man
zich uitgaf voor boekhandelaar, ongehuwd was
en die vrouw een kennisje van 'hem wlas dat onder
dak noodig had. Half Maart vernam -a© eige
nares ,-dat haar villa voor ,'t grootste gedeelte
was leeggeplunderd, en toep zij op Zondag 18
Maart naar Oisterwijk kwam, miste zij o.a. haar
HET weer; IN HET BUITENLAND^
Te Loch Lomondsid© (Engeland) is het in den
nacht van Woensdag op^Donderdag erg koud ge
weest en is sneeuw gevallen, 's Ochtends lag het
plaatsje ondér een sneeuwdek.
De oudste inwoner herinnerde zich niet, ooit
zoo laat in het jaar sneeuw op hoogten te hebben
zien liggen.
Uit Lemberg wordt geseind: Het gebied
van Rzeszow werd door een hevig onweder ge
teisterd, waarbij veel schade werd aangericht.
Een 14 K.M. brce.de windhoos, welke enorme
■hoeveelheden zand en alles -wat op haar "weg
k-wam, meevoerde, vernielde 3 dorpen totaal. Boe
renhofsteden met alles wat zich daarin bevond',
zoowel levende have als inboedel, werden even
eens vernield, waarbij 3 personen gedood en 10
zwaar gewond werden. Een school met den ge-
heelen inventaris erin is geheel ver dj wenen. De
daken werden kilometers ver meegenomen. Ook
boeschen zijn geheel ontworteld. De oogst heeft
ernstige schade geleden.
