Zaterdag 30 Juni 1920
De Maan
DE ZOMER
A. ten Bruggencate,
Plaatselijk Nieuws
Een nieuwe winkel
Onze gemeente ia een nieu'wen winkel rijker
geWorden. Wij bedoelen den geheel naar rte mo
derne eischen des tijds verbou'wde of nieuw ge
bouwde brood-, koek- en banketbakkerswinkel
van den heer A. Bouiwens, welke opening in ons
nr. van Donderdag per advertentie Werd aange
kondigd.
De opening zal plaats hebben beden Zaterdag,
als dit nr. verschijnt, in den namiddag. Op die
inrichting van den winkel komen wij nader terug,
doch nu willen wij reeds enkele bijzonderheden
vermelden.
Men vindt onder de advertentiën in diit nr. de
aankondiging, jdat het echtpaar H. Boufwens rijn
vijftig-jarig huwelijksfeest hoopt te herdenken,
een week later na de opening van den nieuwen
winkel. Dan zal het ook vijftig jaar geleden zijn,
dat dit gouden echtpaar ae zaak begon èn het na
mag beleven, dat zijn zoon, de heer A. Bou!wen3,
zijn nieuwen winkel mag openen. Em als men
hem dan hoort vertellen, dat hij juist op de
Opmeerder paardenmarkt met zijn dienstbode oor
het eerst ging venten, dan dekt men zich maar
eens vijftig jaar terug. Wat zal het echtpaar
trotsch op den nieu'wen winkel neerzien, nu de
zaak door jonge krachten 'weer tot vollen bloei
i3 gebracht. £;n nog altijd helpt de oude heer
mede, het brood bij de burgers rond te venten,
opgewekt en flink. Em na volbrachten arbeid
rust hij uit in zijn Woning, in Eet voor enkele
jaren mieuW gebouwde huis, dat hij „0|ns Plek
je" doopte.
De zorgen des levens zijn ook hem niet gespaard
gebleven, maar met welgevallen mag hij terugi
zien op- een zaak, met moed en ijver Eegonnlen
en voortgezet en tot bloei gebracht door zijn zoon.
Moge het- gouden echtpaar nog vele gtenoegelijke
jaren beleven
- OUDKARSPEL.
De aandacht van belanghebbenden wondt ge
vestigd óp een kennisgeving van Burgemeester en
Wethouders, betreffende de naleving van art. 97
der Algemeene Politieverordening, behelzende
voorschriften omtrent hooibroei. Voor de eerste
maal zal de controle worden uitgeoefend doof de,
roet ingang van 1 Januari jl. benoemde hooistekers
zijnde de heeren F. Moeijes en Jb. de Wit.
Deze functionarissen zullen geregeld bergplaat
sen van hooi en klampen onderzoeken em zoo spit
ten of omzetten noodzakelijk wordt geacht, daar
toe bevelen. Deze bevelen moeten onmiddellijk
worden opgevolgd. Daartoe zijn belanghebbenden
|te allen tijde verplicht de hooistekers op hun er
ven en in de bergplaatsen van hooi toe tel laten.
Burgemeester en Wethouders rekenen op de
volle medewerking van belanghebbenden ter voor
koming van rampen bij hooibroei.
- OUDKARSPEL.
Herhalingsoefeningen.
De dienstplichtige M. Smit, lichting 1923, is
door den Burgemeester dezer gemeente opgeroepen
om voor den tijd van 17 dagen voor herhalingsoefe
ningen in werkelijken dienst te komen.
O. Blokker van de lichting 1922, is opgeroepen
om op 6 Augustus voor 17 dagen op ta komen
voor herhalingsoefeningen.
- NOORDSCHARWOUDE.
Slaagde de vorige week de heer Jb. Kliffen voor
onderwijzer aan de Rijkskweekschool te Alkmaar,
thans behaalde genoemde een bijakte voor han
denarbeid.
- BROEK OP LANGENDIJK.
Gevonden voorwerpen:
- 2 Rijwielplaatjes 1928.
een lichtgestreepte heerenpantalon.
Inlichtingen geeft de veldwachter.
- NOORDSCHARWOUDE.
In de Dinsdagavond gehouden vergadering van
de woningbouwvereeniging Algemeen Belang,"
werd tot bestuurslid gekozen de heer P. Zut, in
de vacature, ontstaan door het overlijden van den
heer Cv Trompetter.
- OUDKARSPEL.
De heer A. J. Vos van Zon, die meer. da 13 40
jaar onderwijzer aan de O. L. school is, en thans
ziekteverlof heeft, heeft keurig aangevraagd, ten
einde in het genot van pensioen te worden gesteld,
- NOORDSCHARWOUDE.
Een groote verbetering, ook op het gebied der
gezondheid, wordt thans verricht bij de Achtera-
straat. Een sloot, die daar reeds enkele jaren heeft
liggen stinken, omdat er geen water meer, doch vuil
hl lag, wordt voor rekening van banne en ingeze
tenen daar opgeknapt.
iDiE AvS. TOONEELWEDSTRIJE
Zooals reeds eerder door ons (werd gemeld, zal
in het komende aeizoen een tooneeljwedstrijd ge
houden (worden, die uitgaande van die Tooneel
vereeniging ,,Het Kleine Tooneel" in „Conoordia"
zal plaats hebben.
Voor zeker alle tooneelliefhebbers zal dit be
sluit van „Het Kleine Tooneel" met instemming
ontvangen zijn (en 't behoeft niet gezegd, dat voor
dezen (wedstrijd, pvenals twee jaar geleden, wecijer-
om groote belangstelling bestaat.
Een groot aantal tooneelvereenigingen uit het
geheele land hieeft zioh inmiddels voor dezen
Wedtrijd opgegeven, waarvan door het Bestuur
van het Kleine Tooneel na rijp beraad het navol-
1 gende viertal is aangewezen, dat dus den strijd:
op de planken straks zal aanbinden.
Haagsche Tooneelvereeniging met „De Distel"
van Fabricius.
j De Tooneelvereeniging van Hillegom met „De
Tante uit Indië" van v. Wermeskerken.
j Haagsche Dilettantentooneelvereeniging niet
„Het Generaalsvrouwtje" van Henri 't Sas.
Tooneelvereeniging „Ormenis" A. Paulofwna, met
„Marijke".
Deze vereenigingen rijn verscheidene malen in
belangrijke wedstrijden Eekroond en gezien de
keuze der op te voeren stukken, die nog niet hier
'werden vertoond; lijdt het geen twijfel of het
succes van dezen wedstrijd is reeds bij voorbaat
verzekerd.
j De data Jer verschillende avonden zijn in ie
maanden October, .November, December én Ja
nuari., terwijl in Februari voor den laatsten avond'
naar alle waarschijnlijkheid „Het Kleine Too
neel" builen mededinging zal optreden.
Uit den Omtrek
In het Zilver
Wij houden er ons van overtuigd, dat ue ge
meente St. Pancras er a.s. Zondag «enigszins an
ders1 zal uitzien, .dan gewoonlijk. Meer feestelijk
.dienken 'wij. Want wij gelooven, dat geen enkel
Sint Pancrasser inwoner onverschillig staat te
genover het vijf en twintig-jarig jubileum van
den heer j. van Kampen als ambtenaar bij de
Posterijen.
Den len luli 1903 ala besteller in 'functie
getreden, heeft hij dus het instituut, dat men
Posterij noemt, vijf en tfwintig jaar gediend.
Wij 'wezen er reeds eerder op, dat hij van de
Kleine Sluis, gemeente Anna Paulo'wna, naar
Sint Pancras is vertrokken, aanvankelijk tijde
lijk, zoo inen hoopte, om zijn zWger, die kantoor
houder (was, gedurende zijn ziekte te assisteeren.
j Dit (waarnemen heeft nog al eenigen tijd geduurd,
tot het oogenblik, dat hij in de plaats van zijn
zwager, wiens jonge leven werd afgesneden, tot
brievengaarder, thans kantoorhouder, 'werd •be
noemd. Dit was in 1913.
De heer v. Kampen is dus 15 a 16 jaren burger
van Sint Pancraa. Lang genoeg om zich gehaat
of liemind te maken. Wie nu Van Kampen kent,
weet natuurlijk heel goed, dat hij er geen man
naar is om vijanden te hebben. Hij zal nu wél niet
precies iedereen zijn vriend kunnen 'noemen, doch,
dat hij geacht en gëëerd wordt, dat is zeker. En
dat. is, zonder er naar te jagen, vanzelf gekomen.
Naar den aard van zijn karakter. Aangelegd om
te helpen, te steunen, noodlijdenden uit den put
te helpen, dat scheen wel een "aangeboren 'liefde
van hem. En hij bewoog zich graag onder de
kleine burgers, om de helpende hand uit te ste
ken. Geholpen door rijke ervaring, geleerd door
een harde jeugd, een diepgaande kijk op die men-
schen, wist hij aan zooveel dingen leiding te ge
ven en verrichtte in zijn gemeente belangrijk
werk. Zijn betrekking verzekerde hem den om
gang met vele menschen en door zijn eenvoud;
en zijn aangeboren gemeenschapsgevoel verwierf
hij ongezocht vele vriend-en. Die hem achtten,
hem wederkeerig naar voren brachten, waardoor
hij (weldra een belangrijke plaats in de gemeente
als burger innam. Hij werd Lid' van den Raad,
kreeg een wethouderszetel, hij schoof steeds
vooruit, zonder het eigenlijk té Willen, maar zijn
natuurlijk streven, naar betere verhoudingen en
toestanden, bracht hem op die regeeringsp laats
der gemeente. Van Kampen leeft voor zijn ge
meente, voor zijn burgerij, is 'als ambtenaar ac
tief en accuraat, en staat bij zijn superieuren
hoog aangeschreven.
Het is een eenvoudige betrekking Waarin hij
jubileert, maar eenvoudig van hart en geest,
draagt hij een Warm hart in die borst voor alles
en allen, die zijn hulp behoeven en verkrijgen,
zonder dat 't hem gevraagd Wordt- Dat adelt hem
tot een der eerste burgers van Sint Pancras.
Die hem niet zal vergeten op zijn zilvereen
jubileum.
Waarbij ook wij onze hartelijke felicitatie voe
gen.
SINT PANCRAS.
Op Woensdag jl. had op initiatief van den Bur
gemeester, ten raadhuize een vergadering plaats
met onderscheidene ingezetenen tot het houden
van een bespreking voor een dit jaar te houden al
gemeen Oranjefeest bij het 30-jarig jubileum on
zer Koningin.
Algemeen was de vergadering voor een te hour
den feest en werden als feestcommissie hiervoor
aangewezen: de Burgemeester, Eere-voorzitter;; J.
Lieuwen, voorzitter. C. Kloosterboer, Jz., Secr.-
Penn.; J. ten Hoeve, J. Sinjewel, C. Duif Sz., (M.
Zeegers, Jb. Wagenaar Abrz., Jb. Dz. Klooster
boer, F. N. Span en Jan Kloosterboer Pz., ter
wijl voor het Zuideinde nog zullen worden gevraagd
de heeren A. Schuur en W. H. van Zwanenburg.
De oedoeling der commissie is het houden van
een optocht door het dorp, kinderspelen en volks
spelen voor ouderen.
Medewerking van de plaatselijke zangvereni
gingen zal worden gevraagd, terwijl een muziekver-
eeniging hat feest zal opluisteren.
Den ingezetenen zal worden verzocht te vlaggen,
HEERHUGOWAARD.
Bij verscheidene landbouwers komt onder hun
vee mond- en klauwzeer voor.
HEERHUGOWAARD.
De dienstplichtigen C. Moeijes en C. Dekker
zijn tegen September aanstaande opgeroepen voor
de herhalingsoefeningen.
HEERHUGOWAARD.
Bij besluit van den herkeuringsraad te Alkmaar,
is Cornelis Wester voorgoed ongeschikt verklaard
'n Losse krabbel
Over de Mosselenbrug vond ik laatst een arti-
1 keltje in ons blad, dat mij Werkelijk nog al
aanstond. Sindsdien heb ik eens iemand onge
merkt. geïnterviewd, die niet3 meer van 'de zaak
afweet.
Ik vroeg; Hoe denkt u er nu over, heeft naar
uW meening het Geestmer-Ambacht de plicht,
de brug mee Je betaleu
En 't antwoord luidde: Wis en zéker, want
onder de brug door loopt de waterloozing van
t ambacht. De windmolen/ zijn successievelijk
opgerood, de bemaling werd machinaal, de stroom
sterker en nu heeft die stroom 't brugfundament
aangetast.
Wat ligt er hu meer voor de hand, dat dé
polder mee zorgt voor een afdoende, sterke brug,
die tevens door een goede fundeer ing waarborg
biedt voor een goede, niet meer door inkaveling
der wanden bedreigde waterweg?
i Daar hebt ge nu één meening.
I Er zijn er echter nog een heele bos meer.
Een Broeker, wat Ik u zeg, redeneert als volgt
Toen onze „veilingsbreg" bouWt worre most, heb-
tan We toch ók het Ambacht vToegan?
i We heWe 't zelf deen, en nu zouwe we ok nog
an de N.S. breg betalen motten.
Mij dunkt, dat is een groot inslaand argument,
dat bij de groote massa -der goede Broekers in
slaat, 'want zoover ik hen meen fe kennen, zijn
ze precies als de rest der Nederlanders.
Ine ver de centen in de buul, dan bij andereen,
en steeds bezorgd voor financieele goocheltoeren
ten hunnen koste.
Vandaar alom in den lande de belangstelling
voor de strafzaak tegen de voormalige Veeniam-
mer. interessant om 't pikante.
Maar nu heb ik dezer dagen "weer over ie Mos
selenbrug een beschouwing gelezeen.
Daar heb ik 'k heb er eigenlijk niets mee
noodig, maar 'k vond het zoo'n 'dankbaar onder-
Werp over gepiekerd, want de schrijver was
er vierkant tegen dat de Staten 't Ambacht
de verplichting oplegden, 'ie vijf mille bij te
dragen.
Want dat was ondemocratisch randde ae
autonomie des waterschaps aan.
Democratie is zoo ongeveer 't zelfde als méde
zeggenschap, werd betoogd. Wat heeft nu 't
Ambacht mee te zeggen, op zoo'n manier?
I En deze ziens-wijze nu, anders -dan van -den
geïntervieWde, en ook andere dan van den door-
snee Broeker, lijkt m-e zóó zeer de ihoeite waard,
dat ik daarover nog eens een extra artikel ga
schrijven.
Over de autonomie, over 't Waterschap en over
medezeggenschap en democratie.
Doch ik wacht eerst eens af, wat de vriendelijk
aangevallene hntWoordt, 'k ga niet onder z'n
duiven schieten. j
Tot een volgend nummer.
Geen dankbaarder lezer van „ingezonden" dan
een courantensohrijver!
Copyright.
1.
Men kan de maan op drie manieren beschouwen.
/Ten eerste uit een astronomisch oogpunt: haar
stand aan den hemel, haar invloed op andere li
chamen, vnl. op onze aarde, haar loop door het
•heelal, enz. Ten tweede uit een natuurkundig
fcogpunt: de geographische en geologische toestand
van haar oppervlakte, haar bewoonbaarheid, enz.
En ten derde op de min of meer theatrale ma
nier, waarop zij dikwijls beschouwd wordt door
velen, die 's avonds van haar zachte stralen genieten
en haar daarbij dan wel eens min of meerimelancho-
lbch aanzien. Over dit laatste punt zullen wij
het echter niet hebben, daar dit misschien wej
onder het wetenswaardige, doch niet onder het
wetenschappelijke kan worden gerekend.
Het is onmogelijk, ook maar eenigszins te bena
deren, hoe lang de maan reeds bestaat. Zeker is
het echter, dat zij reeds m-illioenen en millioenen
jaren aan den hemel geschenen heeft, en ook reeds
sedert onheuglijk lange tijden bestond, voordat
onze aarde bewoonbaar werd.
Kunnen wij niets met zekerheid zeggen omtrent
den levensduur van de maan, beter zijn wij op
'de hoogte met haar stand aan den hemel, waar
omtrent de laatste kwarteeuw zeer nauwkeurige
waarnemingen zijn gedaan.
Van alle hemellichamen is de maan het dichtst
bij onze aarde; de rechte afstand van de aarde tbt
de maan is slechts 30 maal de middellijn van -dé-
aarde of 60 aardstralen. Deze aardstraal nu be
draagt ongeveer 3210 K.M., zoodat de totale af
stand bedraagt 385.000.000 K.M.
Deze afstand is dus betrekkelij kgering, altijd in
vergelijking met de onnoemelijke afstanden, waar
mede wij bij de bestudeering van het heelal ken
nis maken. Deze afstand kan door electriciteit
cn licht in enkele seconden worden afgelegd
(300.000.000 K.M. per seconde.)
De schijnbare grootte van een ver van ons ver
wijderd voorwerp hangt vnl. van drie omstandig
heden af:
1. de reëele, de werkelijke grootte;
(2. de afstand, waarop dat voorwerp zich van
ons bevindt;
3. de hoek, waaronder we dat voorwerp waar
nemen.
De eerste twee punten veranderen niet; ed
maan blijft natuurlijk altijd even groot en ook al
tijd nagenoeg even ver van ons verwijdend. De
hoek, waaronder wij haar zien, verandert echter j
Voortdurend, en dit is dan ook de oorzaak dat (wij, 1
afgezien van het al of niet ,,vol zijn" vanjde maan, j
\haar toch nog in verschillende grootten waarne-
men. Als de maan laag staat, dicht bij -den hori
zon, zien wij haar in den regel grooter, dan wan
neer zij hoog aan den hemel in het zenith staat.
Dit heeft echter ook nog een andere oorzaak nl.
dat bij zeer lagen stand van de maan de stralen,
die ons bereiken, door de schuine richting, waar
in zij in onzen dampkring vallen, sterk gebroken-
worden en daardoor een als het ware misvormd
beeld vormen, hetgeen wij ook bij zonsopgang en
zonsondergang kunnen waarnemen.
>Het is hier niet de plaats om uit te leggen, hoe
men tot.de bepaling van den juisten afstand van
de maan tot de aarde is gekomen. Toen Archime
des den Tyran van Syracuse eens een astronomi
sche kwestie zou uitleggen en daartoe ook eenige
wiskundige berekeningen maakte, beval de Tyran
hem, deze achterwege te laten. Archimedes ant
woordde echter bedaard: ,,Laat ons voortgaan, er
is in de wetenschap geen gereserveerde weg voor
koningen." Wij zullen de wiskunde echter wel ach
terwege laten, waaruit we met vreugde kunnen
opmaken, dat er wel een gereserveerde weg is
voor onze lezers.
Wel kunnen we over den afstand van de maain
lot de aarde nog mededeelen, dat deze reeds heel
vroeg bij benadering bekend was en dat men
reeds eeuwen tevoren wist, dat deze nagenoeg 30
aardmiddellijnen bedraagt, welke afstand weer on
geveer overeenkomt met 110 maan-m|ddellijnen.
Latere metingen hebben dit bevestigd. De middeL-
lijn (d er maan is inderdaad gelijk aan 3/11 van^Jie
der aarde.
pc- tijd, dien het licht noodig heeft om óns van
af de maan te bereiken, is 1.25 seconde. Door de
onnoemelijke snelheid, waarmede het licht zich door
de ruimte voortplant, kunnen we ons aan de hand
van die opgave nog in het geheel geen denkbeeld
vormen van den werkelijken afstand. We zeiden
reeds, dat die afstand uit een astronomisch oog
punt maar een kleinigheid was. Om er zich echter
■eenigszins een denkbeeld van te kuntnen vormen,
diene het volgende:
a. een kanonskogel, die zich voortbeweegt met
een gemiddelde snelheid van 500 M. per sec.,
zou 8 dagen en 5 uren noodig hebben, om
vanaf de aarde de maan te bereiken.
b. de gemiddelde snelheid van het geluid is 332
M. per sec. Het geluid nu heeft in tegenstelr
ling met het licht, als middenstof voor zijn
voortplanting luchjf noodig, en daar zich tus-
schen onze dampkringsgrens en de maan een
reusachtige luchtledige ruimte bevindt, kan
het geluid zich onmogelijk van de aaide tot
de maan voortplanten. Stellen wij ons ech
ter een oogenblik voor, dat dit bezwaar niet
bestond, dan zou een heftige vulcanische uit
barsting, die op de maan plaats had, eerst'
13 dagen en 20 uren later door ons kunnen
worden gehoord.
c. een sneltrein, rijdende met een gemiddelde-
snelheid van 80 K.M. per uur, zou den aard
omtrek in 51 dagen kunnen afleggen, terwijl
hij, om van hier tot de maan te rijden, 70
weken en 2 dagen onderweg zou moeten blij
ven, dus daartoe ruim 1 jaar en 3 maanden
noodig zou hebben.
Toen men den afstand wist, waarop de maan
geplaatst was van ons, kon men in verband met
haar schijnbare grootte ook haar volume bepalen,
en vond daarvoor 22.150.000.00O kubieke K.M.
De baan, die de maan door het luchtruim be
schrijft, is vnl. afhankelijk van den invloed van de
aarde. Het is de aantrekkingskracht, welke door
de aarde op de maan wordt uitgeoefend, die de
zen loop vnl. regelt. Natuurlijk is deze ook nog
van andere machtige invloeden afhankelijk, want,
greep slechts een kracht vanuit de richting der
aarde in het zwaartepunt der maan aan, -dan zou
deze natuurlijk met reusachtige snelheid naar de
aarde komen vallen. Nemen we eerst eens is aan
merking de aantrekkingskracht van de zon, die den
omloop van onze aarde regelt; deze kracht is na
tuurlijk ook van grooten invloed op de maan, die
zich op nagenoeg gelijken afstand van de zon
bevindt. ill»
Nieuwstijdingen
DE ZAAK
DER VEENDAMMER HYPOTHEEKBANK
Omtrent de behandelingi dezer zaak op den tien
den zittingsdag, lezen wij in het ,,Hbld." het vol
gende:
Onder zeer groote belangstelling van publiek
en balie zette de Vierde Kamer der Rechtbank
alhier de behandeling voort van de strafzaak te
gen de bankdirecteuren J. J. en J. P. H. Wolt-
man, den accountant A. C. Möhring en -dein ad
vocaat en procureur mr. E. M. B. Kortenoever.
De door den officier van Justitie voorgestelde
BQ ij het begin dezer zomersche dagen
30 aden wij U, eens prijzen te vragen.
C zult met uw bootje of met uw wagen
C) enielen, waartoe ik wat bjj wil gaan dragen
O ewis mijne lezers, voor werk of pleizier
pi n wat ook, het scheelt me waarlijk geen sier
Z een koopt uw Benzine niet elders, maar hier
O ollega's zijn duurder, een cent of drie vier.
cht U het niet, het beteeken t een strop
H hans is ze prijzig, toch slaat ze weer op
PI en enkel woord, KOOPT, en ik besluit
H ENZINE en OLIE voor wagen en schuit
38 ekent eens uit wat gij heden bespaart
O f indien te royaal, waar je zaak dan bedaart
PK nkel het koopen geeft 'teerste gewin,
Z oopt dan bij mij die spullen dus in.
Beleefd aanbevelend,
Bro-e k op Langend ijk, T*kf. 48.
