NI KI'W E No 76 Dinsdag 8 Juli 1928 37e Jaargang Stemmingsbeeld u» Groentenland De Maan INTERG. TELEPHOON 52 L4PEDIJKËR COURAIT Dinsdag, Donderdag en Zaterdag Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier tirr'ïLïTit. Abonnementsprijs Groote letters naar plaatsruimte per 3 maanden f 1.15 Uitgave Fa. J. H. KEIZER - Bureel Hoordscharweude redacteur j. h. keizer. Die afgeloopen week is voor allen, die met 't artikel vroege aardappelen te doen hebben, te leurstellend geweest. De prijzen zijn op zulk een niveau gedaaldj, dat er van matige winat geen sprakte meer was. De export heeft op 't eind van de week beneden f5 per 100 Kg. ingekocht', prima aardappelen in manden zijn voor f6.per 100 Kg. te koop ge- weee't. Wat matige winst wie dit jaar duur pootgoed heeft gekocht, krijgt ternauwernood zijn plantgoed terug. Vele akkers, wat klein van maat, leverden tot heden vrijwel alle minder dan 300 Kg. per snees. De reeds' gerooide gronden hebben heel wat aan bemesting gekost; neem verder de pacht en tel dan de winst, zoo ge kunt. Neen 't is niets gedaan geweest m,et de piepers in de afgeloopen week. i Nu geven "de vroegste akkers dit jaar mis schien slechter eindresultaat dan de latere, 't is zeer wel mogelijk. Op 't eind van de week liepen Je prijzen teen, sikkepitje op, als 't siecht gaat, is men met een dubbeltje al blij, precies als bij pikkedonker een walmend nachtpitje zeer wfelkom en gewaardeerd licht kan verspreiden. En ieder heeft een kleine verademing gevoeld, toen Maandagmiddag de aardappelprijs pittig boven de f6.begon te loopen. 'tKan zeer wel zijn, dat 't verder beter gaat, echter doet men voorzichtig te letten op 't feit, dat de aanvoeren door de lagte prijzen zeer afge nomen zijd, wat stellig het prijsherstel heeft be vorderd. Hoe zit 't nu toch met die aanvoer op «de bin nen- en buitenlandsche markt van Italiaanscbe aardappelen? ij nog meermalen gevraagd. Houdt dat spoedig op of hebben we .daar tot het eind. van de campagne uvee le concurreeren Die grootste aanvoeren uit het land van Mus solini zijn reeds achter den rug 'en zullen weldra onze aardappelen weinig meer schaden. Maar reeds hebben we een tweeden qoncurrent gtekregén op de Duitsche markt in hét naburig België, waar de teelt in de laatste jaren nog al is uitge breid. En België is een zwaren concurrent, want het kan goedkooper leveren dan wij. De spoorvrach- ten van Mecnelen tot Aken zijn laag, de axbeids3 leonen een stuk minder dan hier. Steeds zijn ae nog altijd minder goed gesorteerde Belgische vroe ge aardappelen fl.201.50 per 100 Kg. goed kooper dan de onze. En al zal de uitkomst voor den Belgischen tuinder evenmin rooskleurig zijn als voor de onzen, 'txs. zeer wel mogelijk, lat de Nederlandsche verbouwer geen aroog brood verdient, terwijl zijn Belgische collega er nog van komen kan. De levensstandaard is er zooveel lager dan hier, wat- trouwens ook voor Italië, geldt. i Nu hoort men meer en meer de gedachte uit- «preken door de tuinders zelf, dat ze dom in de weer zijn geweest. Nu breekt 't besef eindelijk door, dat het leve ren van het beste Fries che- en N.H. pootgoed aan België en Duitachlani fatale gevolgen heeft ge had. We 'hebben onze concurrenten de wapenen in handen gegeven, om ons te bestrijden. Enkele wagens pootgoed (in vergelijking tol de totaal verbouwde hoeveelheid iu ons .land) hebben nu ettelijke tientallen guldens meer or gebracht. Thans betaalt de Nederlanilscihe bouwer 't ge lag. 't Wordt tijd, lat hierop adht wordt geslagen. 'k Begin geen poterdebat dit jaar, dat hangt vrijwel allen de keel uit; maar wel wil ik nog eens met nadruk wijzen op het verkeerde, 't beste pootgoed aan concurrenten af te staan. Zou een fabrikant soortgelijk tegenover een concur- rent doen? Vertelde ik de vorige maal iets van Meiem- j blik, thans is Wognum, dat voor luttel aantal j jaren zekere beroemdheid hal door de daar be- staande gemengde zangvereeniging Jacob Kwast. Komt ge te Wognum, dan ziet ge op"'t landelijk kerkhof bij de Ned- Herv. kerk, vlak langs den weg een mooie gedensteen op 't graf van den eens zoo gevierden directeur, den "heer W. Saai. De aardsche grootheid vergaat, niets kan hier zijn glans behouden- Wognum is een zeer vriendelijk en zoo op 't oog welvarend plaatsje, waar de veehouderij nog wel hoofdbron van bestaan is voor de inwoners. Wel breidt de tuinbouw *er zich uit, vindt men hier en daar reeds' een kas, edoch deze marlet is nog aan 't opkomen. Een vriendelijk, voorkomend en meegevend volk1, die Wognummers. 't Veilingsgebouw staat vlak bij 't station, alles wordt per as aangevoerd, grootend|feels door vrachtrijders, waarvan enkelen zich reeds een auto hebben aangeschaft. De veiling begint 's morgens om half tien (oude tijd) en dan ziet men een fille van voertuigen bij de veiling. Die aardappelen worden niet^ voorgereden in 't gebouw, hoewel zulks wel mogelijk* zou zijn. Witlof en spruiten, welke artikelen daar veel worden verkocht, pleegt mten wèl in 't gebouw te presenteeren. De aardappelenaanvoer wordt door üten keur meester opgegeven, zooveel baal. Men veilt z.g. en bloc, per wagon van 200 balen. De koopter heeft 't recht minder tie nemen, 't Komt meer malen voor, dat er aanvoer vain 500 balen "bijv. in drie koopen is verkocht. De bouwers krijgen de doorsnjee prijs van dien morgen, een methode, die stellig op" weinig plaat sten voorkomen zal. Voor zoover ik 'kan oordeelen, is het prijsver schil voor exportaardappelen tusschen Langtemdijk en Wognum van weinig beteekenis. De Wognummer tuinders voelen veel voor hun jonge veiling eii^t moet tot hun eer gezegd wor den, dat zij alles doen, om de koopers te lokken. Hun goed mag gezien wórden- Zeker, er komt ook te Wognum wel eens 'wat voor, doch waar is nu alles altijd in orde? De nog kleine Wognummer veiling heeft stellig) een toekomst, honderiten H.A. grasland zijn in de omgeving aanwezig. met hun heldere kinderstemmetj-es een harte lijk en aardig hulielieije toezongen- Het hoofd der school, namens kinderen en per soneel, bood den jubilaris, die hij huldigde in een gloedvolle reie, als vriend van alle kinleren, een eiken hoeksioeltej, terwijl zijn echtgenoote bovendien een fraaie bouquet theerozen werd Plaatselijk Nieuws BROEK OP LANGENDIJK- Aan het postkantoor Broek op Langemdijk en de daaronder ressorteerende hulppostkanto'ren wera gedurende de maand Juni ingelegd f2704.18, terugbetaald f6383.19. 'Het laatste door dat kan toor uitgegeven boekje draagt het» nummer 1218. BROEK OP LANGENBIJK- Het maken van een bergplaats voor bascules enz. bij de laadplaats voor rekening der Lange- dijker Groentenoentrale is gegund aan Gebr. v. de Plas, alhier voor de somma van f 813. Hoog- Bte inschrijver was de heer v. Ex ter te Ziui>dJsehar- woude voor f1083. De begrooting was 'f1000. NOORDISCHABWOUDiE- Het onderzoek '«Ier partijen Ohilisalpeter en Kalkslalpeter door leden van „Tuiubouwbelang betrokken van de firma Haijtema \e Alkmaar, had den volgenden tfttslag: Chilisalpeter 15.55 pCt en Kalkslalpeter 15.7 pCt. - BROEK OP LANGENDIJK. Ingekomen en vertrokken persionen over de maand Juni 1928. Ingekomen: Neeltje Nieuw land, huishoudster, van Callantsoog naar hier Dorpsstraat 252. Trijntje Wagenaar, dienstbode, van Heerhugo- waard naar hier, Dorpsstraat lila. Neeltje M- Buijze, zonder beroep', van Haar lem naar hier, Dorpsstraat 198. Maarten Meijboom, bakker, van Velzen naar hier, Dorpsstraat 537. Vertrokken: Otto Koedijk, tuinbouwer, van hier naar Sint Maarten, Groenveld. O 127b. Gerritje, M- Buijf, zonder beroep, van hier naar Kollum B 388. Abraham den Hartog, met gezin, tuinbouwer, van hier naar "Harenkarspel. Aaltje v. d. Belt, huishoudster, van hier naar Znidsicharwouie. Jan Blokker met gezin, arbeidhr, van hier naai- Oudkarspel A 340. Cornelis Wagenaar, met gezin, koopman, 'van hier naar Alkmaar, Kennemersingtel 2. ZUIDSCHARWOUDE. Tot tijdelijk onderwijzer aan de o.l. school is benoemd de heer W. de Ruijter te Huisduinen. - ZUIDSCHARWOUDE. Onze plaatsgenoot, de heer K. Kliffen Tz., is benoemd tot tijdelijk controleur van het U.C.B. Uit den Omtrek - ST. PA NORAS. Op den len Juli herdacht de heer J. van Kampen 'len dag, waarop hij voor 25 jaren bij 1.4e Posterijen in dienst trad; wij zouden voor uit eenvoudgi feit gevoegelijk met deze s'impele ver melding hebben kunnen volstaan, ware het niet, dat dit ambtsjubileum door de geheele burgerij der gemeente St. Pancras en der gemeente Koe dijk (Zuideinde) wera beschouwd1 als een gele genheid om den algemeen 'geachten jubilaris te huldigen. Reeds Zaterdagavond heerschte een ongewone feestelijke drukte in de omgeving van het Post kantoor, waar van 810 uur receptie *werd ge houden. Velen maakten van de gelegenheid ge bruik tot felicitatie. Met den Burgemeester be gaven zich alle raadsleden ter receptie, waar de jubilaris hartelijk werd toegesproken en als huldeblijk een prachtig inktstel in ontvangst mócht nemen. Intusschen waren de kinderen der Openbare school, feestelijk in het Zondagsche pakje, in optocht onder leiding van het sohoolpersoneel ge arriveerd en hadden zich opgesteld in den tuin vanwaar zij den jubilaris eu zijn echtgenoote, De jubilaris, zichtbaar ontroerd, dankte in ge voelvolle woorden voor deze aardige attentie van de schoolkinderen, welke hierna op een heerlijke versnapering werden onthaald- Deze huldiging werd door een talrijk publiek bijgewoond. Hierna kwam een commissie uit de burgerij deT gemeente St. Pancras en afgevaardigden uit het Zuideinde Koedijk den jubilaris, complimen teeren onder aanbieding van stoffelijke blijken van waardeering. Vender maakten vele officieele en niet officieele personen van de gelegenheid! tot complimenteeren, die ook op Zondag was opengesteld, gebruik, waaronder ook vele leden van het postpersoneel, zoodat deze jubileums-da gen voor den jubilaris en zijn echtgenoote tot onvergetelijke gemaakt zullen zijn, hetgeen hen algemeen van harte wordt gegund door de bur gerij van St. Pancras en Koedijk-Zuideinde. - KRABBENDAM. Jl. Vrijdagavond op den dijk' een vrachtauto van een Alkmaarsche firma in ijzerwaren. Buiten de aqto staken ijzeren staven. Toen op een smalle plaats de auto een dresseerkar moest passeeren, waarahter een tweetal paarden los werden meege voerd, gebeurde een ongeluk. Een der dieren kreeg een ijzeren staaf in de bes. Het nogal zwaar gewonde dier moest worden gestald. De politie maakte proces verbaal op. De dierenarts heeft de wonden behandeld. Het paard is gestald bij den heer J. Paarlberg. - OUDE N1EDORP. Onze plaatsgenoot de heer .G Ruiter, slaagde te Alkmaar voor het examen handenarbeid. ii. Dat er van de aarue uit een kracht werkt, die de eigenschap heeft, de lichamen naar zich toe te trekken, is het eerst ontdekt door Newton. Als jonge man van 23 jaar zat hij eens op 'een stillen zomeravnod Duiten toen een appel van een naast hem' staanden boom p. .tseling losliet en op den grond viél. Daar óp dat oogenblik geen enkel ander geluid Ie stilte om hem heen verstoorde, trof hem deze nietige gebeurtenis. De gedachte ging hem door het hoofd: hoe komt het nu, «lat iets, dat aan de een of andere macht, die 'het val- valt en dan nog wel altijd in een richting lood- len belet onttrokken wordt, altijd naar beneden recht op het horzontaal vlak der aarde? Toen hij daar verder over nadacht, viel zijn oog op de maan, die helder aan den hemel stond, en het 'be vreemdde hem, dat die maan, toch ook een voor werp, dat zich geheel vrij in het heelal bevindt, niet naar omlaag viel. Dit nu bracht hem tot de ontdekking, dat van de aarde uit een kracht moet gaan, die cle voorwerpen naar zich toetrekt, die op alle stoffen een soort magnetische werking uit oefent, maar ook, dat er eveneens van andere he mellichamen dergelijke krachten moeten uitgaan, wier invloed evenwicht moet maken met die der aardaantrekkingskracht. Toen men de zwaartekracht eenmaal kende, was dit als het ware het ei van Columbus. Immers1, als die zwaartekracht er niet was, waaraan zou het dan moeten woroen toegeschreven, dat bv. een kanonskogel, die in een horizontale richting wordt voortgeschoten, niet steeds die^ richting blijft hou den, maar langzamerhand daalt en tenslotte op den grond neerkomt? De sneLheid van die daling nu-, zal altijd gelijk zijn aan de snelheid, waar mede de kanonskogel zou gevallen zijn, wanneer men hem eenvoudig van uit een rusttoestand had losgelaten. Ditzelfde kunnen wij nu op de maan ook toe passen. 'Zooals bekend is, beschrijft de maan in een tijdsverloop van ongeveer een maand een cir kel rondom onze aarde. De juiste omloopstijd is 27 dagen, 7 uren, 43 minuten en 11 seconden. De snelheid, waarmede de maan zich voortbeweegt is 1017 M. per seconde. Vergehj'ken we dien toe stand nu met den kanonskogel, waarvan wij zoo even spraken, dan zou de maan, als andere hemel lichamen niet mede hun invloed op haar deden gevoelen, steeds in een horizontale lijn voortvlie- gen. Werkte uitsluitend de aantrekkingskracht der aarde op de maan, dan zou deze er zich steeds meer en steeds sneller naar toe bewegen, en een hevige botsing tusschen maan en aarde zou tenslotte onr vermijdehjk zijn. Nu is de geheele werking van ons zonnestelsel weer zoo prachtig ingericht, dat 'de combinatie van de zwaartekracht, die vanuit de aarde op de maan ingrijpt, met de magnetische invloeden, die vanuit andere hemellichamen op haar worden uitgeoefend, juist tot eindresultaat hebben, dat de maan zich steeds op gelijken af stand van de aarde blijft bevinden, en er tevens met een zeer regelmatige snelheid omheen draait. «Dat de maan zich betrekkelijk zoo dicht bij de aardè bevindt, in verhouding met haar afstand m rn SSf 0 PB VS: m m r< tot andere wereldbollen, wijst er wel op, dat heft aardmagnetisme wel de machtigste kracht is, die haar stand in het heelal en haar bewegingen regelt. Et bestaat, uit astronomisch oogpunt, als het wa re een soort verwantschap tusschen aarde en maan. De aarde is echter de voornaamste van 1de twee, daar deze haar kringloop regelt vanuit het mid delpunt van ons geheele zonnestelsel, vanuit de zon, terwijl de maan haar baan weer regelt vanuit den loop van onze aarde eu dan, draaiend omtoinze aarde heen, natuurlijk tevens om de zon draait. «De maan is, evenals de aarde, een donker li chaam en alleen zichtbaar, als zij door de zon verlicht wordt. aNtuurlijk kan de zon slechts de helft van de maan gelijktijdig belichten. Hetzelfde ondervinden wij op onze aarde ook. Heeft de'eene helft van onzen aardbol dag, dan moet het op de andere helft noodzakelijk donker zijn. Wordt nu juist dat gedeelte der maan geheel verlicht, dat naar ons is toegekeerd, zoodat we een volledig cirkelvormig vlak aan den hemel kunnen zien, dam noemen wij dit volle maan. Wordt juist de andere (helft verlicht, zoodat de donkere zijde der maan naar de aarde is toegekeerd, dan hebben wij nieu we maan. De rest omvat natuurlijk alle tusschenlig- gende gevallen. Deze verschillende vormen, waar in wij de maan zien, noemt men de schijngestalten van de maan. Zien we de maan den eersten! dag nadat het volle maan is geweest, dan maakt zij op ons den indruk van een zeer smalle sikkel, waar van de bolle zijde, d'e zuiver cirkelvormig is, naar de zon is toegekeerd, terwijl de holle zijde, eenigszins elliptisch van vorm, naar het Oosten is gekeerd. Die sikkel wordt dagelijks grooter. Na vijf of zes dagen nemen wij een halven cirkel waar, en zeggen dan dat de maan in haar eerste kwartier is. Men kan haar dan gemakkelijk over dag zien. Steeds meer groeit zij aan en .ver loop van zeven of acht dagen is zij volkomen «cir kelvormig geworden. Bij volle maan is zij den geheelen nacht zichtbaar, en men zegt dat zij dan staat in oppositie of tegenoversltand met de zon. Na volle maan neemt zij weer af. We krijgen weer een halven cirkel, dien we dan laatste kwartier noe men. Dan weer den sikkelvorm, waarvan de stand nu juist andersom' is als bij toenemende maan (de horens van de sikkel zijn nu juist van de zon afgekeerd) en eindelijk is de maan weer gleheel ver dwenen. Het is dan weer nieuwe maan en we zeggen dan, dat de maan staat in conjunctie of sameristand met de zon. Met nieuwe maan, als de naar ons toegekeerde zijde geheel donker is, kan men de maan natuurlijk niet waarnemen, maar zelfs geruimen tijd voor en na nieuwe maan is zij voor ons oog onzichtbaar. Men heeft zelfs proefondervindelijk vastgesteld, dat de maan met het bloote oog reeds 27 uur voor nieuwe maan niet meer is waar te nemen en ook weer niet eerder te zien is dan 40 uurihai nieuwe maan. Al wordt slechts een deel van de maan door de zon verlicht, toch is de rest niet geheel donker. Men neme bv. bij helder weer den eersten dag ha nieuwe maan, als slechts een zeer smalle sikkel te zien is. Bij nieuwe maan is de geheele verlichte helft der aarde naar de zon toegekeerd, en deze aarde nu kaatst het zonlicht weer terug, van wel ke teruggekaatste stralen een klein gedeelte door de donkere helft der maan wordt onderschept waardoor dit deel ook nog flauw verlicht wordt. Men noemt dit verschijnsel hej aschgrauiwe licht der maan. Men kan dit aschgrauwe licht het hel derst waarnemen, als men het beschouwt vanuit een plaats vanwaar men de lichte sikkel niet kan zien. Men kan dan zelfs nog meer en mijnder heft- dere deelen erin onderscheiden, waarvan de oor zaak is, dat niet alle deelen van de aarde [het! op gevangen zonlicht even sterk terugkaatsen. De zeeën absorbeeren het grootste gedeelte van het licht en kaatsen slechts een betrekkelijk klein gedeelte daarvan terug, terwijl daarentegen groote gebergten, waar men onmetelijke vlakten aantreft die geheel met sneeuw en ijs bedekt zijn, een ster ke terugkaatsing van het licht veroorzaken. De maan is in dit opzicht als het ware een spiegel van de aarde. Het duidelijkst is'het aschgrauwe licht der maan waarneembaar drie dagen na volle maan. Daarna begint de helderheid af te nemen en liet verschijnsel verdwijnt geheel na het eerste kwartier. Eigenaardig is het, dat we des winters, als het grootste deel van ons halfrond met sneeuw en ijs is bedekt en dus het terugkaatsingtsvermogen van onze aarde zeer groot is, het aschgrauwe licht! veel duidelijker kunnen waarnemen dan des zo mers. Verder is het oc&f 'nog opvallend, dat wij het verschijnsel voor nieuwe maan beter kunnen 1 bezien dan na nieuwe maan, omdat het oostelijk deel der aarde het zonlicht beter terugkaatst dan j het westelijk deel, waar zich de meeste Oceanen bevinden en dus het grootste deel van het inval lend zonlicht door het water wordt opgeslorpt. Zoo hadden astronomen, nog voordat Australië ontdekt werd, reeds vermoed, dat zich daar een uitgestrekt vasteland moest bevinden, omdat de lichtplekken, die op de maan werden terugge kaatst, veel helderder waren dan het omringende, door den oceaan teruggekaatste licht. :De schijngestalten va nde maan hebben het aanf- zijn gegeven aan het gebruik, om' den tijd te me ten met maanden en weken. Wij mogen dit echter bekend veronderstellen. i

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuwe Langedijker Courant | 1928 | | pagina 1