MOEDER EU MARTELARES
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
cs ES
Dinsdag 10 Juli 1928
37e Jaargang
Democratie en medezeggenschap
Dingen die gebeuren
NO 79 IMTERG. TELEPHOON 52
NIEUWE
LAAGEDIJKM COURANT
Deze courant verschijnt
Dinsdag, Donderdag en Zaterdag
per 3 maanden f 1.15 Uitgave: Firma I. II. KEIZER. Briaataur I. H. KEIZER. Biral Mstharroila.
Advertentiën van 15 regels 74
cent, elke regel meer 15 cent.
Groote letters naar plaatsruimte
j f J i rekend met de massa, de individu, behoudens dan
't Is opmerkelijk, hoe met begrippen wordt ge
sold.
Zou er in den tegenwoordigen tijd wel één woord
zijn, dat zoo in de made is, dan het Moord dtemo-
cratie.
In naam van de democratie betoogt de één
het genie, telt weinig mee.
Maar de autonomie, raakt die dan niet in 't
1 gedrang?
j 't Is, als ziet men de dingen niet, zooals ze in
werkelijkheid zijn. Zelfregeering van eenig zelf-
pro, de ander contra over een en dezelfde zaak. standig lichaam mag nooit ontaarden en een pu-
Ên nog zijn er velen die meenen, dat me|n zonder
nadere formuleermg of onderzoek reeds volstaan
bliek-rechterlijk lichaam' niet worden een staatje
in den staat.
kan en 2ijn oordeel geven. Als het maar demo- j 't 'Is nu eenmaal niet zoo, dat de kleinere zelf-
crattsch is. j standige gemeenschap los staar van de grootere,
steeds meer komt de saamhoorigheid vanzelf naar
voren.
Waarom vergadert te Genève de economische
conferentie? Dat zijn alle autonome staten, die
hun afgevaardigden zonden.
Geen land kan op zichzelf bestaan, en zoo
moet mep wel toenadering zoeken.
Straks komt de HollandBelgië kwestie weer
op het tapijt. De Scihelde-mond- en Rijnkwestie
moet geregeld worden, en België beroept er zich
op, dat geen enkel land zich tegenover de belan
gen van een buurstaat kan en mag gedragen, als
gingen die hem niet aan.
•Elke autonomie heeft haar natuurlijke grenzen,
met een bloot beroep op de zelfregeering alleen
lost men niets op.
De moeilijke vraag is waar houdt de be
voegdheid op? Wanneer moet en wie moet in
grijpen, als een bepaalde zelfstandige gemeen
schap niet voldoende rekent met de belangen der
grootere gemeenschappen?
Zie ik het goed, dan zal de te ver gedreven
Als men nu niet verder ziet, schijnt de zaak af. democratie, die niet voldoende let op de waarde
Voor geen tegenspraak meer vatbaar. van den enkeling, haar hoogtepunt al wel hébben.
En toch! bereikt.
j Men lette slechts op wat de parlementen bieden.
Met begrippen alleen komt men er nooit. i 't Gezag is bij de tegenwoordige democratie een
Met mode-woorden, die de een zus en. de an- wonderlijk stuk speelgoed,
der weer zoo interpreteert,-zoo mogelijk nog Poten, Spanje en Italië hébben reeds dictators.
minder. In Frankrijk is de eenling Poincaré de sterke
Al9 noodige zakeri alléén tot stand kunnen kor man.
men, indien direct-belanghebbenden er zich voor Nog veel zou over dit alles te zeggen zijn
Democratie Wordt geacht te beteekënen mei
zeggenschap, las ik laatst. Er moesit eigenlijk nog
een woord bij aat in de Mosselenbrug-puzzle ook
genoemd is, nl. autonomie, wat zelfregeering be-
t eekent.
Vat men in het gegeven geval, de Mosselenbrug-
kwestia de genoemde zaken samen, dan oordee-
len velen ais volgt-
Het Geestmer-Ambacht heeft uitspraak ge
daan; het ambacht is een publiekj-rechterlijk li
chaam, dat binnen de grenzen van ojis waterschaps
recht autonomie 'bezit.
De betrokkenen zelf hebben zich uitgesproken,
het is dus èn met de democratie, èn met de me-
zeggenschap èn met de autonomie in orde.
Dat nu de Provinciale Staten, waarin toch ook
heel wat democratische elementen zitten, die vóór
stemden, het hébben gewaagd, het Geestmer-Amy
bacht voor te schrijven, tegen zijn wil f 5000 voor
die brug te betalen, is naar 't oordeel van, velen
onrecht, on-democratisch, 'n spotten met zelfbe
stuur en medezeggenschap.
goed afgekeurd, voor de derde maal nu, 't was Daar komt het volk, dat de boer zenden zou,
onmogelijk zóó te accepteeren, vanwege de tal- de jongen met het sluike, geelachtige haar, zijn
rijke niet toe te stane afwijkingen. zoon en een jong maatje.
Rijdt maar weg zegt de keurmeester, haal (Hij, de zoon, is anders dan gisteren, hij t* op-
maar hulp en zoek je rommel uit. gewekter. Wil je m'n maatje ook gebruiken? vraag
Hij zet wagen en paard opzij en klimt daarna ik hem, dan kun je precies zien wat er uit moet
in den wagon, 't Is den jongen 'aan te zien, dat en neem het dan ook mee naar het land, Waar de
verklaren, er zou bitter weinig tot stand komen.
Men vergunne ons eenige voorbeelden te noe
men.
Toen de spoorlijn Amsterdam—Helder moest
worden gebouwd, was het oorspronkelijk plan, dat
de lijn langs den Langadijk zou worden aangelegd.
Belanghebbenden hebben zich toen scherp te-
gen die plannen verzet, want de beste
akkers zouden doorsneden worden, wat een ramp
werd geacht.
De belanghebbenden, de grondeigenaren kre
gen hun zin, de akkers zijn toen niet gedeeld,
maar later moest èn de toevoerlijn naar Broek
èn die naar NoordscharWoude worden gebouwd.
In die dagen sprak men weinig van democratie;
thans is er wel niemand meer, die de toeru door
de vaderen ingenomen houding goedkeuren, en hun
argumenten onderschrijven zou.
Een tweede voorbeeld.
De voorzitter van de commissie voor aanleg van
de N.H. kanalen, Dr. v. Aalst, moet, naar men
jnij verzekerde, de verzuchting hebben geslaakt:
o, hadde ik voor een week de macht van een Na
poleon.
Daar is niets democratisch bij, het heeft van
medezeggenschap nog minder. t
Men raadplege de geschiedenis eens, en t zal
ieder onderzoeker opvallen, dat zelden van de mas
sa, maar schier altoos weer het vruchtdragend ini
tiatief van den enkeling is uitgegaan.
Koning Willem' I was de man, die den stoot gat
tot oprichting van de Nederlandsche Handels-
Maatschappij.
België houdt in dankbare gedachtenis, wat het
den genialen koopman koning Leopold te
danken h.eeft.
FEUILLETON
'Is een interessant onderwerp'.
Misschien is dit bereikt, dat velen zeggen er
zit toch wat meer aan deze dingen vast.
Wat trekt zich het leven van termen en mode
woorden aan?
alles in hem""kookt, dat hij bovenmate gebelgd
is. Een stortvloed van verwijten krijgt de keur
meester te hooren. Je zoekt me ook altijd, ik kom
hier niet meer, ga naar een andere veiling. Giste
ren haalde ik uit 10 baal 45 pond slechte'aar,dap|-
pélen. Is dat nu manier van doen? Trillend van
kwaadheid, terwijl zenuwtrekkingen verraden, dat
den jongen meer dingen dwars zitten, gaat hij
at maar door met verwijten.
Te langen leste loopt ook de keurmeester warm.
.,Ga je wasschen, kam je haren, haal je school
geld terug," krijgt hij te hooren.
Er is niets aan te doen, de jongen moet zwichten.
'n Uurtje later zit hij mét een jong maatje de
aardappelen te sorteeren.
't Gaat hem maar slecht af, den tegenzin is
van zijn gezicht te lezen.
'lt Zet me bij hem neer en poog wafc meeM te
weten te komen.
Norsch en afwijzend is zijn houding, die van ge
krenkte trots spreekt, ja hij voelt zich beleedlgd,
verongelijkt.
'k Probeer hem uit te leggen, dat het zoo en
niet anders mag, dat er belangen ook voor den
boer mee gemoeid zijn, om het product goed te
leveren.
't Is wat te zeggen barst hij eindelijk, zich
blootgevend, los, ik sta er zoo alléén voor.
Meer zegt hij niet, hij wilde niet meer zeggen.
Toch is hij al wat gekalmeerd en we scheiden,
mijn groet wordt beantwoordt, het ijs is ge
broken.
Den volgenden morgen zien we weer hetzelfde
piard, gespannen- -voor denzelfden boerenwagejh,
mtaar nu zit er een andere voerman op, een' be
jaarde boer.
's Mans gelaat ziet wasbleek, diepe voren ont
sieren het. 't Is midzomer, een mooie dag, wel
staat er wat wind, maar 't is toch bestti weer.
De man heeft echter de winterjas aan.
Wilt u mijn aardappelen eens zien? vraagt hij
met matte stem. Driemaal is mijn jongen al in de
keur, nu wou ik me graag eens persoonlijk over
tuigen.
'k Ben zwaar ziek geweest, zegt hij, al? wilde
hij zich verontschuldigen en nu voor 't eerst bui
ten. Dokter heeft het eigenlijk nog niet toegestaan
maar mijn jongen was gisteravond wat overstuur.
•rooders aan het werk zijn.
Hij gebruikt het even en meet de drielingen, die
hij uit de grooten verwijderd heeft, een aardig
hoopje uit één enkele zak.
Nu weet ik het wel, dank u,zegtïhij, 'héél ge
woon.
Lezers, de veilingsreglementen zijn op dien dag
daar in Noordholland allerergst overtreden.
'n Aanvoerder voor de vierde maal in één week
in de keur, heeft niet eens boete gekregen.
En stellig neem ik aan, dat het veilingsbelang
zóó het beste is gediend.
Want ik twijfel niet, voor dezen aanvoerder
'zal de vijfde maal nog wel een poosje uitblijven.
Uit den Omtrek
't Was aan een veiling, ergens in Noordholland,
of beter gezegd aan de laadplaats aan den spoori-
l'jn- I Hii moet ook "voor alles zorgen, voor den hoói-
Daar komt „hij" weer aan zegt een van de J11! 1 n,
verladers, het zal me benieuwen of-ie er vandaag
weer in zit.
,,Hij" is een jonge boerenzoon, op 't oog ze- j
ventien k achttien jaar oud, die er nu nietj'bepaald 1
gentlemanlike uitziet. De pet scheef op 't
hoofd, van onder de pet kómt een bosje weerbar
stig, door de zon verbleekt, geelachtig haar te
voorschijn. 1
De kiel zit hem, hangt hem eigenlijk flodderig
cm het lijf, het lijkt een onguur type.
't Is nu voor de derde maal, dat hij! 'hetj goed
van zijn ouders aan de veiling, verkocht, levert,
tweemaal reeds was zijn product afgekeurd.
Er waren nogal wat drielingen in geweest, de
gebarsten knollen niet verwijderd en van de roo
ders kon met recht verondersteld, dat ze kleuren
blind waren, althans voor de kleur groen zeer
weinig oog hadden.
Daar komt hij aangereden, rechts op den boe
renwagen met dissel gezeten. Het meerendeel der
rijders zit altijd links, hij echter rechts.
Doet hij gemaakt-onverschillig?
Nonchalant rijdt hij' voor den wagon, zegt nieta
en geeft de eerste balen aan. En weer wordt; h'et!
van die andere geheimzinnigheid, van die geverf
de haren, maar hij vreesdje, als hij dat punt aan
roerde, Armandjs Mantrouwen op te wékken en dat
zou verkeerd gehandeld [wiezen. Hij betuigde .djan
ook met ronde Moorden, dat Paul Armanü als
bouw, het melken en voor de aardappelen. En
vreemde roodersil I
Was hij soma wat brutaal?
Och neen dat was zoo erg niet —«wordt den
boer geantwoord.
Enkele zakken aardappelen worden afgeladen
en in het bijzijn van den man gekeurd. Weei; (is
de levering niet in orde. De boer is er zelf van
overtuigd. Neen, zegt hij berustend, zoo gaat 't
niet, zoo mag er niet geleverd worden.
Ik zal volk sturen, om uit te zoeken. Maar
zou het niet kunnen, dat voor dit geval de boa-
te achterwege bleef?
De beer gaat naar huis.
Van zijn buurman, die ook lossen moet, ver
neem ik iets van het levensleed van dien man,
- SINT PANCRAS.
Ten raadhuize alhier is op Vrijdag 6 Juli jl. in
een vergadering van de feestcommissie voor de te
houden Oranjefeesten, ter herdenking van het 30
jarig regeeringsjubileum en tevens verjaardag van
H.M. de Koningin, een voorloopig feestprogramma
samengesteld.
Het ligt in de bedoeling de feestelijke herdenking
op den juisten datum', nl. 31 Augustus te hóoden
en in tei luiden met een optocht fdoor hefc dorp van
schoolkinderen naar het feestterrein. Hiervoor zal
het terrein van de voetbalvereniging, het gemeen
telijk sportterrein, speciaal worden ingericht, met
vlaggen en wimpels, wedstrijdbanen, enz., terwijl
goede muziek en, naar de commissie vertrouwt, een
alg-emeene deelname der ingezetenen, de feeste
lijke stemming zal verhoogen. Het voorloopig prof
gramma luials vojgt:
's Morgens 8.30 uur o.t. Optocht door het
dorp van alle schoolkinderen met vlaggen en wim
pels en muziek voorop.
9.30 uur Op het feestterrein kinderspelen,
Medrstijden, enz., om prijzen.
's Middags 1.30 uur. Ringsteken op de fiets
voor dames boven 16 jaar en tevens stoelendans
voor meisjes van 12 tot en met 15 jaar.
3 uur. Fietsenwedstrijd met hindernissen voor
jongens van 12 tot 16 jaar, en Tobbesteken voor
paren, dames en heeren boven 16 jaar.
4.30—5.30. Gecostumeerde ,,Football-match"
voor Heeren boven 30 jaar.
j 306.30. Gymnastiekuitvoeringen.
7.30 Zanguitvoering door verschillende Zang-
vereenigingen bij kunstlicht.
Alle uren o.t.
De commissie rekent erop, dat alle ingezetenen
zullen medewerken, door het uitsteken van vlag
gen en wimpels enz., Het geheele dorp een fees
telijk aanzien te geven, zoodat dit feest bij goed
weer zal kunnen worden tot een gezellig, alge
meen gevierd en mooi Oranjefeest.
Plaatselijk Nieuws
- NOORDSCHARWOUDE.
I Onzep laatsgenoot, de heer K. Boot, Directeur
van onderscheidene gymnastiekvereenigingen, beh
haalde en is aan hem' door het Kon. Ned. fGymna-
j stiek-Verbond uitgereikt het diploma voor keur-
Van zijn kinderen verloor hij zijn oudsten zoon, «furner.
slechts enkele maanden geleden. Wat moet dat TTwvw*tt.t re-
voor hem geweest zijn? BROEK OP LANGENIHJK.
Want een zoon en dochter liggen zwaar ziek Gevonden voorwerpen:
neer, twee groote zoons willen niet oppassen, ea 1 Twee rijwielplaatjee 1928 en een gebruikt
dolen ver van het ouderlijk huis. Maandenlang heerenrijwiel.
is de man zelf aan het ziekbed gekluisterd ge- j Inlichtingen zijn te bekomen bij den gemeente-
weest, vandaag was hij voor het eerst buiten. veldwachter-
verdiendvheb. nwf,- de and6r De gewaande Paul Armand zou ministens twee
lachend. „Hoeveel heb je al bijeen van die reus- dagen in deze stai dienen te Wi^- Hïj mo^t
ht' öA bij ee?n. groot industrieel wezen, die zijn fabriek
aC JOm ie de 'waarheid te zeggen, nog niets1," ant- van nieuw materiaal wilde voorzien en daarbij
sSiSlJSai Cl. ,/Maar 'ik ga de oude wktuigen behouden, die btj de nieuwe
42)
dat een goede uitvinding
geworden, tot een heel bescheiden vermogen-
Meet toch nu, dat mijn uitvinding, die ik in
Amerika heb bekend gemaakt, mijn silencteuse
en mijn guillochaermachine, mij tot den compag
non en den schoonzoon van dam.es Mortimer heb
ben gemaakt en dat beteebent, dunkt me, vrij
wat meer 'dan het kapitaaltje, waarmee ik mij op
de „Lord-Mayo r"insche©pte I
„Je hebt volkomen gelijk, neef Paul, maar
[waarom heb je aan mij, een man van
nooit eens gezegd, 'wat die andere uitvinding ei
eerlijk man niet anders gehandeld moöht hebben, 7"/"^ 'TlTv-nmeel inrichting konden dienst doen-
dan hij tegenover hen had gedaan en op Armand» voorzichtig te werk met het spel. lk^s-rspeei mie g
I. een eoede uitvinding van mij de gronasiat, is nm tiA hi eistenlnk of honderdvoud vergoed- a _7_8 j
maaT geraden, om te zeggen, dat hij eigenlijk
niets meer 'wist.
Ernst Garaud haalde vrijer adem-
,J0m nu van iets anders te spreken," hervatte
hij, ^waarmee brengt ge alzoo uw vrijfen tijd zoek,
Jean? Heb je te Néw-York ook een paar goede
vrienden gevonden?"
[Vrienden, niet éen," antwoordde Jean Soliva,
„maar kennissen genoeg, pat zijn van die kennis
sen van 'de speeltafel, vat-je, Mant er wordt te
Néw-York geducht veel gedobbeld."
[Zoo? En doe jij daaraan mee?" vroeg Paul Ar-
vergoed.
,JTot nog toe verliest ge dus altijd?'
,,"tScheelt tenminste niet veel."
„Belangrijke sommen
„Bagatellen maar."
„Nogmaals, wees voorzichtig neef! Iedere speler
redeneert, zooals jij doet, maar er komt een oogem-
blik, dat hij getergd door het voortdurend! verlies1,
eindelijk alles op het spel zet en diép ongelukkig
wordt."
veranderingen bespraken. Bij het uiteengaan werd
bepaald ,dat Paul Armand den volgenden dag
den fabrikant een lijs* van de noodige veranderin
gen zou doen toekomen.
Bij de opneming had Jean Soliva opgeschreven,
hetgeen hem door zijd jongen ohef gedicteerd
was geworden.
Bij het terngkeeren verdeelden zij het werk,
met dien verstande, dat Paul Armand de plannen
Maak je da„ever maar „iet bezorgd. Ik ral daareade opnata
gënlijk is gejwieest mriertiid de mand op afkeurenden toon. „Ben je ook een fepe-
„Dat had zijn goede roden. Ik_heb
Uitvinding, door u bedoeld, voor een ronle so.m
verkocht. Ze 'was mijn eigendom niet meer en
staat -"M ook op een andermans naam. Mag ik liie
firma 'W van haar goeden naam berooven lk
[werd behoorlijk betaald, maar ik moest zwij^e
Die uitlegging klonk aannemelijk gen e-^
Soliva had nu veel lust een appeltje op te wterpen
JÖ dat was ik al lang. Het spel, ziet ge, dat namelijk over fabrieksaangelegenheden en
'u rii "a tnitylriTnirlft tnf mp,^i emideliik het doel 'der rei
ia mijn zlwakke zijde.
,(Wees dan maar voorzichtig, idat Ihet je niet m
't verderf stort-"
.Het andere geval is ook mogelijk, dat het mij
rijk maakt, dat ik nog eens en reusachtige som
wel op mijn teilen passen."
JWie willen het hopen."
Het gesprek nam hier een Mending en liep voor-
melijk over fabiiekBaangelegenheden en werk
tuigkunde, tot men eindelijk het doel 'der reis had
bereikt.
XL II.
De beide Pranschen stapten uit hun wagon en
lieten de bagage naar liet naastbij zijnde hotel
terwijl de becijfering dier onderdeelen het werk
van Jean Soliva zou wezen.
[We moeten zoo spoedig mogelijk met alles ge
reed zijn," zeide Paul Armand', ,,al zouden^ wy
ook den 'halven naeht aan 't Mferk blijven."
En toen ze op hun zitkamer gekomen waren:
[Zeg maar dat ze ons eten hier brengen, dan
lo'Ópt het gauwer af als aan tafel en dan maar
Meer aan den arbeid!"
