NIEUWE
No 91
Dinsdag 7 Augustus 1928
87e Jaargang
De Polden
Geestmer-Ambacht en de Mosselenbrug
Kaar de Koorsche Fjorden
■TERG. TELEPHOOR 32
LANGEDIJKER COURANT
Dinsdag, Donderdag en Zaterdag [Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
Abonnementsprijs g
per 3 maanden f 1.15 IJ Uitgave: Firma J.|H. KEIZER. - Redacteur 1. H. KEIZER. - Bureel Noordscharwoude. Groote ktteis naar ekatsruim*
Advertentiën van 15 regels 75
oent, elke regel meer 15 cent.
Zaterdag 4 Augustus 1928 vergaderde het Col
lege van Dagelijkseh Bestuur van dein P,older
Gieestmerambacht (Oosterdijk ein Molengeerzen)
met de Hoofd-Ingelanden van dien Polder en de
Commissie uit den Ringpolder te Alkmaar. De
Heeren F. de Boer en B. Sevenhuijsen waren we
gens ziekte afwezig. Overigens waren alle leden
aanwezig.
De Voorz. deelt mede dat door het Diagelijksch
Bestuur iiooger beroep is ingesteld tegen het be
sduit van de Prov. .Staten, wiaarbij de Pokier
verplicht 'wlofdt f 5000 bij te dragen In de verbe
tering van de Mosselenbrug te Noordscharwoude.
Het Bestuur heeft zich de medewieflring verzekert
van Prof. J. Nelemams te den Haag voor het
technisch gedeelte en van Prof. Scheltema te
Amsterdam voor het juridisch gedeelte. Prof.
Nelemans zal ter plaatse een onderzoek instellen
naar den toestand van de brug. Voorzitter vraagt
daaroïn aan den heer Ootjera als voorzitter van
de Banne Noordscharwoude, toestemming voor dit
onderzoek.
De heer Optjers deelt mede dat het Bestuur
van de Banne zich op1 het etamldjpunt stelt dat)
deze toestemming middels Ged. Staten inOei wor
den verkregen, omiat 'deze zaak al meer dan een
jaar bij Ged. Staten berust- Hij adviseert dan
ook aan het Bestuur van den Poldier toestemming
te vragen van Gei. Staten.
De Voorz. meent dat dit niet -Jé''wieg is. De Pol
der vraagt toestemming aan d)e Banne en meent
'de Banne dat zij gebonden is dan vraagt deze aan
Ged. Staten. Hij is echter van oordeel, waar het
hier betreft het eigendom van d|e Banne, dat ,deze
zonder meer vergunning kan geven-
De heer Slot zegt ook van meening-te zijn dat
de Banne toestemming kan verleen en- De rechten
van eigendom worden niet te niet gedaan door
het feit dat een hooger College zich met idje
zaak bemoeit en voorschrijft, dat de Polder moet
betalen.
De Polder zal aan det Banne toestemming vra
gen.
De Voorz. zegt dat hij uit de bespreking meent
te mogen opmaken dat de heeren zich kunnen
vereenigen met "hetgeen door het bestuur in deze
zaak is gedaan.
De heer Schoorl merkt nog op dat het lijkt alsof
macht boven recht gaat, vandaar dat wij mëenen
goed te doen tot liet uiterste deze zaak uit te
zoeken.
De heer Ootjers 'is van oordeel dat het Bestuur
haindelt in den geest van de vergadering.
De heer Slot vraagt nog of het besituur nog
overwogen heeft een audiëntie bij den Minislter
van .Waterstaat aan te vragen om deze zaak mon
deling toe te lichten.
De Voorz. deelt meie dat het 'Bestuur dit wel
heeft overwogen en dat zeer waarschijnlijk nog
een audiëntie zal .worden aangevraagd.
Niets meer te behandelen zijnde, sluit de voor
zitter de vergadering.
Plaatselijk Nieuws
- NOORDSCHARWOUDE.
Beroepen bij de Geref. Kerk alhier, candidaat
A. Dragt te Rotterdam..
- BROEK OP LANGEND IJK.
Door de ziekenvereeniging Steunt Elkander"
hier 'ter plaatse zal op Woensdag 8 Augustus '28
vanwege het sanatoriumfonds voor tuberculoselijL
ders van het NederLandsch Verbond van Zieken
kassen een bloempjesdag gehouden worden.
Een 16-tal dames hebben zich beschikbaar ge
steld om de bloempjes te verkoopen, waarvan de
minimumprijs gesteld is op 10 cent.
Een ieder koope a.s. Woensdag zulk een bloeml-
pje, tot steun der lijdende menschheid.
- OUDKARSPEL.
Het vierjarig zoontje van den heer Biersteker
geraakte al spelende in de bent naast de ouderlijke
woning en werd eenigen .tijd daarna levenloos op
gehaald.
- OUDKARSPEL.
De heer Diric Nlap Cz„ behaalde te Den Haag
de akte van bekwaamheid voor huid- en school
onderwijs in het handteek'enen. Opleiding werd ge
noten van het „Tfeekenrdnstituut Blok" te. Sint
Pancras.
- OUDKARSPEL.
Wenschen omtrent inlijving. - Zij, die voor de
lichting 1929 zijn ingeschreven, kunnen hun wen
schen omtrent de inlijving, voor 5 September a.s.
bij den burgemeester opgeven, zoo zij dit niet reeds
bij de keuring aan den districtscommandant hebben
opgegeven.
- OUDKARSPEL.
Gemeenterekening. Blijkens publicatie van
"Burgemeester en Wethouders dezer gemeente, is
de rekening over 1927, van 28 Juli tot 1 ^Augustus
voor een ieder ter inzage nedergelegd en verkrijg
baar gesteld tegen betaling der kosten.
Uit denOmtrek
- OUDE NIEDORP.
In het veefonds alhier, werden over de afgeloor
pen drie maanden verzekerd 525 runderen. Hiervan
werden afgekeurd 8 stuks. De omslag "hiervan
moest worden vastgesteld voor de maand Mei 0.2
pCt., Juni 0.2 pCt. en Juli 0.5 pCt., dit is gemid
deld per drie maanden berekend 2 gulden 25 ct.
alkmaar
IETS BIJZONDERS OP SPORTGEBIED
Zoo mogen gerust de prestaties genoemd worden,
die de Kozakken op verschillende plaatsen ter ge
legenheid van landbouwfeesten e.d- hebben te zien
gegeven. Men ziet ze rennen, draven, springen, niet
maar zoo „gewoon" als iedere andere ervaren rui
ter, neen, zij hebben toeren uitgevonden, die niet
anders, verdienen dan bestempeld te worden met
den naam „roekeloos." Zij staan op hun rossen,
hangen aan 'den nek der di-erefri raakeni gymnastische
toeren, enz., waarbij zij in vlugheid niet onder doen.
voor den bekwaamsten ruiter in een circus. Dan
hoort men plots hun krijgsgeschreeuw, ziet het
zwaard in hunne vuisten dreigend ronddraaien
tijdens een woesten rit
Men noemt, hen ruiterduivels en dat ééne woord
zegt reeds genoeg.
Deze wonder-bekwame ruiters, die ver van hun
land zwèrvend den kost moeten winnen, komen
den 15 Augustus te Alkmaar hun kennen en kunnen
laten zier.. Geen paardenliefhebber zal dién dag
op het Sportpark willen Ontbreken.
DE KOZAKKEN KOMEN IN HOORN
De Kozakken zijn druk'besproken met verschil-
lenda data en naar wij vernemen is het wel luitgeslof-
ten, dat menook nog .elders in Npordhiollamd zal
optreden. In dit verbanid mogen we daarom wel
dc aandacht vragen voor dit feit, dat deze troep,
van 11 vroegere officieren van het Keizerrijk der
Russen op 12 Augustus optreedt te Hoorn.
Hun succes is overal zeer groot en daarvan wer
den we weer ten volle overtuigd toen we het vol
gende stukje lazen in de „Dragtster Courant":
Begonnen werd met een paradegang over het
veld, waarbij de muziekvereeniging „Excelsior"
■welk corps ook de draverijen had opgeluisterd, het
'Russische volkslied speelde. Daarna werd hulde
gebracht aan Friesland, terwijl „Excelsior" het
Friesch volkslied speelde en de Friesche vlag wijd
uitwaaide. 1 t
Vervolgens kwamen steeds verbluffender toeren,
waarbij we 1 niemand in zijn verwachtingen zal zijm
teleurgesteld. Met groote behendigheid sprongen
de mannen in vollen galop van het zadel, soms met
een zwaai over het paard tot zit achterstevoor.
Hetzelfde vertoonden ze met den sabel dwars in
den mond.
Dan zag men ze met één been op het paard of
m den stijgbeugel staande een charge uitvoeren;;
in volgende nummers toonden zij hun behendigheid
in lanssteken en sabelzwaaien.
Aan een soort rekstok, pp twee galoppeerende
paarden liggende, maakte een kozak met het groot
ste gemak een aantal rugzwaaien aan de armen.
In rengalop zagen de ruiters kans om gekleurde
doekjes van den grond op te rapen. Bij den. „kq-
zakkendans in het kamp" trad naast hun lenigheid,
tevens hun behendig omgaan met messen op den
voorgrond.
De groote pyramide, door de illustraties welbe
kend, was een prachtig stuk werk, een der
meest bewonderenswaardige van hun toeren.
Het slot van het programma bestond uit een
ren door een vuur van stroo met benzine begoten.
Verrassend was de hevige actie, waarmee de ko
zakken hun gedurfde staaltjes uitvoerden.
Het publiek applaudiseerde herhaaldelijk.
Na het einddefilé vereerde de heer IJ. v. Aspé-
ren, voorzitter der Harddraverij!- en Renveeeniging1,
den hoofdman van het troepje een kra^a en verder
ieder der kozakken een speldje met het wapen van
Smallingerland als aandenken.
Na een „hulde aan Drachten" van den kant der
kozakken, stroomde de menigte van het terrein.
Het koninkrijk Noorwegen vormt met het ko
ninkrijk Zweden het Scandinavisch schiereiland,
het grootste van Europa, driemaal zoo groot b.v.
als het eveneens naar het Zuiden gerichte Apen,-
nijnsch schiereiland Italië.), Van kaap Ljndesnaes
in het Zuiden tot de N,oordkaap in het Noorden
bedraagt zijn lengte 170O K.M., d.w.z. een afstand
een afstand bijna zoo groot als van Rotterdam tot
/Lissabon.
De geheele oppervlakte van het koninkrijk be
draagt 323.000 K.M2., dus bijna tien maal de
grootte van Nederland. Was N oorwegen even dicht
bevolkt als ons vaderland, dan zou het ongeveer
-65 millioen inwoners tellen, het heeft er slechts
21/2 millioen.
Een groot gedeeLte des lands toch ligt 'geheel
woest, het is een uitgestrekt rotspla
teau, dat door diepe inhammen van de zee, de
fjorden, in een groot aantal kleinere hoogvlakten
wordt verdeeld, waaraan de Nooren den naam
Fjeld, d.i. veld, geven.
Van uit zee gezien, maakt het Skandinavisch
'gebergte den indruk van een Alpenlandschap; komt
'men evenwel van de landzijde, uit Zweden dus,
dan ziet men niets dan uitgestrekte hoogvlakten,
tot men plotseling aan de fjordenkust, aan den
yoet van den steilen bergwand, in peillooze diepte
den oceaan ziet liggen. Niiet ten onrechte vergelijkt
Jlan ook een Zweedsch cartograaf het Skandina
visch hoogland bij een ontzettend groote versteen
de brandingsgolf, die van het Oosten, naar het
Westen deinend oploopt om1 dan bijna loodrecht
naar beneden te storten.
Alleen hier en daar neemt het bergland een
werkelijk Alpenkarakter aan, o.a. in het Romsdal,
jtvaar de bergen pieken (tindei;) en hoornen (foor-
ner) zijn, getande sneeuwtoppen als in Zwitserland
Het fjeldlandschap is buitengewoon somber,
wpest en droefgeestig, het ligt bijna geheel boven
de boomgrens (iooo,M,)| en is een aaneenschakeling
Van eindelooze woestenijen, waar ook zomers de
Poolwind giert of sneeuwstormen woeden. Geen
akkers, geen weiden,g een dorpen, niets geeft de
eenzame hoogvlakte eenige kleur of leven. De rots
grond is of geheel kaal, alleen hier en daar .be
dekt met geelgroene of grauwe korstmossen, of
wel vertoont een schamelen plantengroei van
dwergberken, jeneverstruiken, poolwilgen en heide,
Groote uitgestrektheden hebben bijna geen afvloei
ing en zijn moerassig.
Daar de sneeuwgrens in het Noorden des lands
75o M., in West-Noorwegen 1500 k 1900 M. bo
ven den zeespiegel ligt, (in de Alpen 2700 Ml),',
zijn groote gebieden met eeuwige sneeuw en ijs
gedekt. Noorwegen heeft aldus sneeuw- en ijsvel
den van geweldige afmetingen, de grootste van
Europa. De Nöorsche ijsvelden vormen zich niet,
zooals in de Alpen, in inzinkingen van den bodem-,
zij bedekken de eenigszins naar boven gewelfde
oppervlakten met een dikke kap van ijs, of m.a.w.
de ijsvelden liggen niet concaaf (hol), maar con
vex (bol);. Dergelijke ijsbedekkingen noemt men
landijs. Van de randen van de ijskap, dalen talrij
ke gletschers naar beneden, die soms tot in het
dal- reiken, soms slechts een gedeelte van den-berg
wand bedekken (hanggletschers.)
Het grootste landijscomplex van Europa, de JoS-
tedalsbrae, heeft een oppervlakte bijna zoo groot
als onze provincie Utrecht.
Vier-en-twintig gletschers en een groot aantal
hanggletschers dalen van zijn rand naar beneden.
De Ned. Reisvereeni-ging brengt een bezoek aan
twee der schoonste gletschers, den Brixdalsbrae,
eu den Kjendalsbrae (brae: gletscher). Een andei
landijsgebied is de Folgefond, waarvan o.a. de
Buarbrae afdaalt.
Het landijs van den Jostedalsbrae, zonder de af
dalende gletschers, heeft een oppervlakte van
1076 K.M2. (prov. Utrecht 1390 K.M2.J; in het
midden ligt het ruim 200 (M., aan de randen 1400
1800 M. hoog. Vier-en-twintig gletschers en tal
rijke hanggletschers dalen van de ijskap omlaag,
de groote tot 300 k 600 M., één tot slechts 42 'M.
boven den zeespiegel.
De grootste gletscher in Zwitserland, de Aletsch-
gletscher, lang 16.5 K.M., breed gemiddeld 1.5
K.M., ontstaat uit firnvelden (firn is de korrelige
sneeuw, die door den grooten druk langzamerhand
in gletscherijs overgaat;)', met een gezamenlijke opr
pervlakte van 'bijna 100 K.M2.;; de „gletschertong"
is bijna 30 K.M2., groot, zoodat het totale opper
vlak wordt 130 K.M2.
De groote gletscher van Zermatt, de Gorner-
gletscher, meet 67 K.M2., die van Chamonix, de
Mer de Glacé 55 K.M2. t 1
Wat de Nöorsche gletschers van de Zwitsersche
onderscheidt, is hun buitengewone helderheid.
Doordat zij niet, als dié der Alpen, in kómmen op
gesloten liggen, door hoage bergwanden begrensd,
wallen er op de ijsoppervlakte slechts weinig ver-
weeringsproductensteenen en -puin., zoodat bijna
overal het schitterend witte of blauwe ijs tevoor
schijn treedt.
ln den ijstijd was heb grootste gedeelte van Skan-
dinavië bedekt met een dikke laag landijs, zooals
thans Groenland. De geweldige uitloopers ervan
schoven over den ondiepen bodem1 der Noordzee
t-ot ons land. Een belangrijk deel van den Nedeif
landschen bodem1 is aldus gevormd door het puin
en de steenen afkomstig van het Skandinavisch
bergland. In Noorwegen zelf zijn weinig verwee-
ringsproducten achter gebleven en de harde rots
grond is slechts ten deele en dan inog met ,óen
dunne laag teelaarde bedekt, geheel anders dan in
Zwitserland.
Bij de verklaring! van dat verschil moet men aan
twee dingen denken. Ten eerste is Skamdinavië
(langer dan Zwitserland onder het ijs verscholen
gébleven; de invloeden, die de rots in puin doen
veranderen (de verweering]) hebben in Noorwegen
dus korter kunnen werken dan in de Alpen. Ten
tweede zijn de rivierdalen, die in deAlpen in
hoofdzaak het landbouwgebied vormen, in Noor
wegen door een latere daling van -den 'bodem1 vol-
geloopen met zeewater en vormen thans de fjorden-
Een Noorsche lengende verklaart de eigenaar
digheid des lands op geheel andere wijze dan de
wetenschap. Toen God de wereld geschapen had,
zag Hij, dat zij goed was en verheugde zich daar
over. Dat maakte den duivel zoo kwaajd, dat hij"1
een vervaarlijk rotsblok opnam en naar de aarde
slingerde, waar het al het goede land'in hetNooif
den verpletterde. Naakt en zwart lag het rots
gevaarte daar, met diepe reten en kloven, en de
bij den val afgebrokkelde stukken vulden de zeel
met klippen en rotsen, mijlen ver in 'het rond.
Helaas had de goede God bijna al de teelaarde 'gé
bruikt, maar om goed te- maken wat de booze
duivel bedorven had, strooide Hij al wat Hij nog!
had op het rotsblok, waar het boven het zeewater
uitstak. Zoo ontstónd Skandinavië. I 1
(Wordt vervolgd;)
Nieuwstijdingen
DE BUITENLANDSCHE REIS DER
KONINGIN-
K.-A. de Saint Marcel heeft te Finse H. M.
de Koningin en Prinses Juliana kunnen gade
slaan en heeft daarvan in de „Giaulois" het vol
gende aardige relaas gegléven:
Ter1 wijl over Frankrijk de hittegolf streek, be
vond hij zich op de lijn Bergen-BjdLo, vanVaar hij
schrijft; „Hier is 't altijd zoo koud, dat de plan
tengroei zich niet kan ontwikkelen, maar dit
jaar bovendien heeft eein buitengewoon slecht
•weer het land zijn wintersche aanzien doen be
houden. Tijdens een natte sneeuVvlaag uit den
Vagen tredend, zien wij rondom het traostelooze
hotel van Finse de eeuwige sneeuwvelden.
Den geheelen namiddag blijven Vij 0ns1 bij een
haardvuur verwarmen, met andere reizigers mop
perend over bet slechte lot, 'dat ons "Tn zulk een
ruw klimaat heeft gevoerd.
EvenVél, het wordt klaarder en de zonsonder
gang begint het landschap, 'waarvan de rotsen en
de sneeu'wvelden zich met rose en okertinten
kleuren, te veranderen. Terugkomende op ons1
eerste, snelle oorddel, gaan Ve op 'de naakte oevers
van het meer van Finste wandelen. Maar welke
is1 niet onze verbazing, van alle masten de Hol-
landsche en Noor'weegsche kleuren te zien wap
peren!
Wij informeeren en vernemen dan, dat 'de Ko
ningin van Nederland, incognito, ergens onder
dein naam van Gravin van Buren hier verblijft
met prinses Juliana.
,;Hoe nu" zegt men ons1, „gij1 'weet dat niet,
maar daar juist zat de Prinses vlak naast u."
Inderdaad komt de troonopvolgster in de lees
zaal met een enkele eere-dame,. die in de oogen
van toerieten, die niet beter Veten, een vriendin
van haar schijnt. TrouVens, om bet hotel is geen
enkele ordedienst ingesteld.
Koningin Wilbelmina leeft met een weinig
talrijk gevolg, teruggetrokken in een vleugel van
het primitief hotel, maar Zij gaat vaak in de
omstreken wandelen en antwoordt dan met den
meest gratie-vollen groet op de eerbiedige bui-
i ging van allen, die zich op haar 'weg, bévindjen;.
Buiten gezeten, gehuld in een plaid, ontmoeten
Ve haar, terwijl zij op een doek van, kleine afme
ting het prachtige schouwspel van het meer en
de berg-en Weergeeft; een weinig terzijde bevin
den zièh twee eere-dame» op de rots- De Koningin
'wijdt inideriaa een groot deel van haar vrije uren
aan de schilderkunst en weet bijzonder deze woes
te natuur te waardeereu.
Gedurende dien tijd rust Prinses Juliana, wier
onderdanen haar ontwikkeling roemen, van haar
i studies uit, door allerlei sport uit le oefenen-
Zij profiteert zelfs van de uitgestrektheid van het
sneeuwveld om in volle Julimaand te leer en ski-'
loopen; van een gidsi en eere-dames vergezeld',
I kan men haar ook op excursie zien gaan op de
j gletschers.
j Reeds verscheidene jaren brengen 'de Holland-
sche Koningin en de Prinses aldaar haar vacantie
in Noorwegen door; nimmer zeer lang op één
punt blijvend, verdeelen zij haar tijd over vër-
schillende plaatsen.
1 Ieder harer maakt van de vrije uren gebruik
om haar artisfieken of sportieven smaak te ont-'
j wikkelen. De Koninklijke tendenties: zijn troll
ens altijd kleine toeristenstations, rustig in de
schilderachtige en grandiose streken gelègien.
Wat wij nu van haar leven 'in deze afzonderin
gen 'weten, wijst op een natuurlijken eenvoud, die
het privilege der koningin schijnt-
Daar, Waar de Koningin en 'de Prinses alleen
maar gekomen zijn om Vat uit te rusten en zich
te vermaken, passen zij er voor "op geen enkele
gewoonte te verstoren en zeer ongemerkt te blij
ver. Daarentegen toonen zij, zoo spoedig er gele
genheid voor is, een beminnelijkheid en een gra-
tie, zoo lieftallig, dat haar populariteit spoedig
gevestigd is."
De Gaulois- toerist besluit dan ook, zegt de
„M»b.":
I „In een tijd, 'waarin .de omeeërs ongeneerdbeiü
vermengen met hun zichtbare naargeestigheid,
is men gelukkig zoo nu en dan de distinctie en de
gemakkelijkheid, van "koninklijke manieren te kun
nen beschouwen."
EEN LIEFDESDRAMA-
Te Holten heeft een zekere Voskuil uit Stads
kanaal, die te Hengelo werkzaam isi, zijn vroegere
verloofde, de 25-jarige J. Mensink uit Helse-
flingerbroek, met revolverschoten gedood. Hiet
meisje had vermoedelijk wegens bet slechte ge
drag van Voskuil de betrekkingen met hem ver
broken. Sindsdien had hij haar reeds herhaaldelijk
met doodslag bedreigd. Na zijn daad richtte Vos;
kuil eenige schoten op zichzelf, waardoor hij
niet levensgevaarlijk gewond werd.
