TWEEDE BLAD
Zaterdag 8 September 1928
De ondergang van een Wereldrijk.
Buitenlandsch Overzicht
De Nationale Wedstrijden van den
Kederlandschen Kolfbond te Oudkarspel
De Staat als Werkgever
Door H. Henrar Leeraar M. O Utrecht
Met den val van Granada in 1492 de capi
tulatie van den laatsten Noorschen vorst op Tiet
schiereiland^— was de strijd in Spanje, die bijna
8 eeuwen had geduurd, ten nadeele van den
Islam geëindigd- Een rijke Arabische cultuur
was daar opgebloeid, met schoon© steden en dor
pen was het land overdekt, kunstmatige bevloei
ing had den landbouw tot ongekenden bloei ge
bracht.
In datzelfde jaar 1492 valt ook de ontdekking
van Amerika ene enige jaren later 1498, wordt
door Vasco de Gama den zeeweg naar Oost-Iniië
gevonden. Door de ontdekking van den zeeweg
naar Indië wordt de groote handelsiweg voor 'Oos-
tersche waren verlegd. Tot aan die ontdekking
hadden de Italiaansche steden den handel in die
waren in handen; ze haalden deze uit de kust
plaatsen van Arabië en Egypte, waar ze door
karavanen werden aangebracht om ze te land
en te water over de noordelijke landen van Europa
te verspreiden. De ontdekking van Amerika
brengt een nieuwe stroom van producten (zilver).
Een schitterende toekomst was voor Spanje, .dat
vooral de tfèórdeelen dezer ontdekkingen plukte,
weggelegd. Spanje Werd de wereldmacht der 16e
eeuw, het land, waarin de zon niet onderging.
Zijn koloniën in Amerika, Afrika en Azië brach
ten onmetelijke schatten.
Maar anders dan in Frankrijk, waar de monar
chie de steden als waardevolle hulptroepen tegen
de feodale standen van adel en geestelijkheid)
gebruikte, begreep het Spaansche absolutisme niet,
dat de nationale arbeid de eigenlijke bron van
allen bloei is en Wist niets te doen dan de steden
te onderdrukken en de Mooren, die kundige ak
kerbouwers en'ijverige handwerkers, in Wier'han
den zich zoovele industrietakken bevonden, uit
te roeien. De verdrijving der Mooren beteeken ie
het onbebouwd blijven ^Ch groote landstreken en
de ondergang van fabriek en kunst. En toen Phi
lips II in 1598 stierf, liet hij niets na dan een
groote schuldenlast en een in ellende en onwe
tendheid ondergaand volk, welks aantal gedurende
zijn regeeriug'van 10 tot 8 millioen gedaald was.
De wereldmarkt ging onder!
We mogen het in alje opzichten van ganschen
harte toejuichen, dat het aan 'het Spaansche des
potisme niet gelukt is de opkomst der 17e eeuw-
sche wereldmacht d© Nederlanden, ttie parel
aan de Spaansche kroon tegen te houden. De
Hollandsche kooplieden vergaten niet, terwijl ze
de Spaansche en Portugeescihe koloniën tot zich
trokken, de inheemsche industrie te bevorderen.
De vlijtige en intelligente arbeiders, die uit le
andere landen verdreven werden, vonden hier
steeds een gastvrije ontvangst. In ieder hoekje
van het land zoemde het als bij een bijenkorf;
boiemcultuur, kanalen, molens, schepen, dat alles
maakte van Holland een land, dat in de 17e eeuw
zijns gelijke niet had.
Nadat tegen het einde van de vorige week de
Raad van den Volkenbond, waaiin voorloopig voor
het laatst de Nederlandsche minister van Buiten-
landsche Zaken zitting heeft, was bijeengekomen,
zijn Maandag ook de zittingen van de vergadering
van. den Volkenbond aangevangen.
Eenige bekende internationale figuren ontbraken
"zoowel in de vergadering van den Raad als in die
van den Bond, namelijk de Duitsche minister van
(Buitenlandsche Zaken Dr. Stresemann en zijn Brit-
sche ambtgenoot Sir Austen Chamberlain.
Dr. Stresemann heeft zich, nadat hij te Parijs
het Kellogg-pact had geteekend en ter gelegenheid
daarvan besprekingen met Poicaré heeft gevoerd
c\er de verschillende kwesties, welke nog tusschen
Duitschland en Frankrijk moesten worden opgelost,
naar de badplaats Baden-Baden begeven. Zijn En-
gelsehe collega bevindt zich op het oqgenblik aan
boord van een mailschip op weg naar Zuid-Amerika
Om herstel van gezondheid te zoeken. Geruchten
over yjn aftreden zijn tegengesproken. Ook het
bericht, dat de Duitsche staatssecretaris von Schu
bert de volgende maand Stresemann als Duit;sch
minister van Buitenlandsche Zaken zou opvolgen,
werd ge ie monteer!.
Omtrent de besprekingen, welke tusschen Poin-
earé en Stresemann hebben plaats gehad, zijn
geen positieve berichten verstrekt. Het spreekt
vanzelf, dat de kwestie van ontruiming van het
Rijnland door de beide ministers is besproken, maar
wij g'elpcven niet, dat dit onderhoud de oplossing
van dit vraagstuk een stap nader heeft gebracht.
Vvor zijp vertrek naar Genève heeft de Duitsche
Rijkskanselier Herman Muller het rapport van Stre
semann over diens besprekingen te Parijs ontvan
een Muller heeft deze besprekingen in de Volken-
bondsstad voortgezet met den Franschen minister
van Buitenlandsche Zaken Briand. Ook over deze
besprekingen zijn nog geen positieve mededeehn-
gen bekend geworden.
Om tot de zittingen van den Bond en van den
Volkenbond terug te komen, de Raad van den
Volkenbond heeft in zijn eerste zittingen slechts
onbelangrijke zaken behandeld. De belangrijkste
kwesties zijn tot de volgende zittingen in den loop
van deze. week uitgesteld en de voorzitter, de Fran-
sche minister van Buitenlandsche Zaken Procope,
heeft nog geen moeilijke taak gehad.
De vergadering van den Volkenbond koos met 44
van de 50 stemmen den Deenschem gezant te Ber-
üjn, Hirlof Zahle, tot voorzitter.
Na de openingszitting op Maandag volgde Dins-
'dag een vergadering, in welke het debat over het
verslag van den secretaris-generaal van den Volken
bond zou aanvangen. Er hadden zich evenwel geen
sprekers laten inschrijven, zoodat de vergadering,
gelijk een onwillige gemeenteraad, moest worden
uitgesteld tot Woensdag.
In de vergadering van Woensdag was een der
sprekers de Nederlandsche minister van Buiten
landsche zaken jhr. Beelaerts van Blokland, die
een \urig betoog voor ontwapening en verzekering
van den vrede in Europa hield.
Frankrijk heeft Zondag een belangrijk verlies
geleden. Zijn bekwame minister van Handel Boka-
novi ski is, nadat hij Zaterdag op het landgoed van
oincaré te Sampigny een zitting van het kabinet
had bijgewoond, Zondagmorgen met een vliegtuig,
waarin behalve hem nog vier andere personep
zaten, naar beneden gestort. Het toestel vloog in
brand en alle vijf inzittenden konden slechts als
verkoolde lijken geborgen worden. Bokaowski, die
tot de democratische republikeinen behoorde, was
de minister, die verantwoordelijk was voor de Fran-
='he Luchtvaart en in zijn functie heeft hij steeds
het voorbeeld willen geven door zelf zelfs de kort
ste afstanden per vliegtuig af te leggen. Hij is het
slachtoffer geworden van een vervoermiddel, waar
op in Frankrijk nu en dan scherpe critiek is uit
geoefend. Zijn dood zal aanleiding zijn tot de in
stelling van een afzonderlijk ministerie voor de
Luchtvaart in Frankrijk.
Eindelijk is titans Achmed Zogoe tot koning van
het- koninkrijk der Albaneezen gekroond. Het
•Schijnt evenwel, dat hij niet zoo heel zeker van
de kroning was, want in een gesloten auto onder
sterk geleide is hij naar de Nationale Vergadering
gereden om den eed af te leggen. Intusschen heeft
Jonge Slavië reels tegen de afkondiging van »le
monarchie in Albanië, welke plaats had door den
Steun en onder de auspiciën van Italië, gepro
testeerd. Griekenland daarentegen heeft den nieu
wen monarch erkend. Venizelos, die intusschen
zelf ook door de in Griekenland heerschende ge
heimzinnige koorts-ziekte is aangetastt, schijnt met
deze stap zijn goede relaties met Italië te willen
bevestigen. Het spreekt vanzelf, dat ook Iatië, zoo-
wet koning als minister-president, zich gehaast
heeft, de nnieuwen koning zijn gelukwenschen aan
te bieden.
In den Balkan is intusschen een nieuwe minister-
crisis uitgebroken en wel in Bulgarije. In Jougo
Slavië schijnt man den crisis, veroorzaakt door
de houding van de Kroaten na den moord in de
Skoeptchina te willen bezweren door de arresta
tie van twee afgevaardigden, die beschuldigd wor
den van medeplichtigheid aan den moord op Ra-
ditsj. De berichten, dat ook Kemal Paska zich
tot koning zou willen laten uitroepen, zijn niet
bevestigd.
Op het gebied van de Luchtvaart zijn deze week
te vermelden een mislukte poging van de Duitsche
vliegers Bistios en Zimmermann om een lange af-
standsvlucht naar het Oosten te ondernemen, een
mislukte Oceaanvlucht van twee Fransche militaire
vliegers, die te Casa Blanca moesten landen en
een heuglijk' nieuws, namelijk dat de Zweedsche
Ocer.anvliegers Hassell en Cramer nabij Mount
Evands in Groenland, na veertien dagen verdwenen
te zijn geweest, zijn gered.
De 41e Nationale wedstrijd, die thans wordt
gehouden. j
Op de vergadering, te Lopik 't vorig jaar gehou
den, werd dit oesluit genomen, en nu is men in
Oudkarspel sinds eenige maanden bezig met het
maken van de voorbereidingen, het uitvoeren van
besluiten, het samenstellen van programma's, om
een vlot verloop van de wedstrijden tje verziekeren
en daaraan aangename ontspanningen te ver
binden. E,n 't is geen wonder, dat men zich in
spant, om alles goed te regelen, omdat hieraan
tevens verbonden is 't 40-jarig bestaan van de
Sociëteit „Onder Vrienden" en 't 5-jarig bestaan
van de Koliclub „Volharding".
Om in verband hiermede eea goed en samen
werkend geheel te verkrijgen, is uit beide clubs
de feestcommissie gevormd, met daarnaast de vele
pib-commissies.
Zooais gezegd veel voorbereidend werk moest
er worden verricht en „is" verricht zoodat
nu enkele uren ons nog maar van de opening schei
den er gezegd kan worden: „alles is geregeld
en men is klaar om alle kolfbroeders uit den lande
te ontvangen op eeu wijze, zooals men dat in een
kolfwereld gewend is".
En de grootste oldoening voor de Feestcommis
sie is zeker wel, dat alle clubs hebben ingeschre
ven. Komt dit, omdat het feesit aan den Langendijk
wordt gehouden? is 't alleen liefde voor de
kolpsport? wij veronderstellen, dat 't deze beide
motieven zijn, die tot dit succes hebben geleid.
En wat een schitterende medewerking van alle
zijden.
Wij zeggen niets te veel, wanneer wij verkla
ren, dat op een daartoe gedaan verzoek aan corpo
raties, instellingen, officieele lichamen en parti
culieren, om een medaille of kunstvoorwerp be
schikbaar te stellen, door allen gevolg is gegeven.
Niemand en niets is achtergebleven.
En beziet men dan de étalages van de winkels,
waar de prijzen zijn tentoongesteld, dan staat men
verbaasd over de keur van voorwerpen en medail
les, die een lust zijn voor de oogen en een bezit
om naar te verlangen voor de kolvers.
En wat al is er niet georganiseerd om de kol
vers eenige uren van genot te bereiden.
1 Torenbeklimming, waarbij men met uitstekende
kijkers kan genieten van vergezichten, voetbalwed
strijden, bezichtiging van eenige groote modem
ingerichte bedrijven, zooals de Houthandel van
de fa. Eecen en de Hygiënische Inmaakfabriek
van de fa. Hart, Boottocht, enz. enz. Terwijl
tevens 't geluk kan worden beproefd op vlot
brug en sjoelbak.
Alles uitgebreid vermelden gaat natuurlijk niet
men koopt een Feestgids ein men heeft een
onmisbare gids, die de bezoekers langs vastge
stelde banen leidt.
Alleen willen wij nog even vermelden, dat de
avond van de prijsuitreiking tevens een feestavond
is waaraan verschillende personen en vereenigin-
gén belangeloos medewerking verleenen.
Den tweeden dag van de wedstrijden zal men
deri krassen, gevierden Bondsvoorzitter, Dr. Van
Balen Blanken, zijn officieele openingsrede kunnen
hooren uitspreken, wanneer op 't Gemeentehuis
de officieele ontvangst heeft plaats gehad. Dat
toch is „de man" van den N.ederlandschen Kolf
bond en waarvan 't laatste couplet van 't Feestlied
zegt:
Waar 't feest van onze kolvers is,
Daar zal men ras ontwaren,
Den wensch: „Van Balen blijv' gezond.
De Praeses van den Kolfbond.
Nog vele lange jaren."
Gedragen door den Ni. K. B. is hij de drager van
den N. K. B., de man, die aller hoogachting en
vriendschap bezit. I
Schreven wij, dat nog enkele uren ons van. die
opening scheiden, wanneer dit blad verschijnt is
reeds een aanvang met de wedstrijden gemaakt
en is door den voorzitter van de Feestcommissie,
;den heer A. Timmerman, de „Welkomstgroet" uit
gesproken.
i
Onzt felicitatie aan „Onder Vrienden" met
haar kroonjaar, en aan „Volharding" met de her
denking van haar eerste lustrum.
Tenslotte meenen wij toch nog iets in herinne
ring te moeten brengen.
„Onder Vrienden" valt de eer 1*3 beurt, bij haar
40-jarig bestaan te kunnen memoreeren, dat de
heer S. Evers van 'Oudkarspel 40 jaar lid is van
de Soeieteit. Al dien 'tijd hieeft hij ds kolfisport
gediend en gesteund als trouw lid.
Het is dus voor den heer Evere ook een feit
van groote beteekenis, dat hij bij deze feesten zijn
jubileum kan vieren.
Moge het dus in dubbel opdicht voor vérèeni"
gingen en jubilaris een prettig feest zjjti.
Plaatselijk Nieuws
NOORD-SCHARWOUDE.
De kinderen van de u. 1. o. school maakten
j.l. Woensdag en Donderdag met het personeel
der school een uitstapje naar Arnhem en om
streken. Het was schitterend weer en wèl werd
er genoten op de reis. Het was op zich zelf al een
genot om op een mooie Septemberdag door zoo
verschillende deelen van Nederland te spooren.
Voorzekei een aarddrijkskundige les bijl uitnemend-
hdidl 1
In Arnhem aangekomen ging het vroolijke
troepje eerst naar de bekende wandeling „Onder
langs en boven over". Daarna ging men een boot
tochtje maken naar Huis ter Aa. In dit hotel
zou mer. overnachten. Op de boot trof men 'het
nog bijzonder. Een zanggezelschap uit Den Haag
van pl.m. 80 personen maakte de reis mee en
gaf onderweg nog een nummer ten beste. In het
hotel aangekomen ging men al spoedig met een
eenvoudig maar degelijk maal den inwendigen
mensch versterken. Daarna, ging men nog genieten
van de heerlijke vergezichten, die het zeer hoog
gelegen hotel aanbiedt. In de onmiddellijke nabij
heid werkten de groote Hevea-fabrieken, maar
van het terras van Huis ter Aa kon men opi de
daken der gebouwen neerzien.
- Den volgenden morgen was men weer vroeg
present en onder vroolijk gezang, begeleid door
dc muziek van mondorgels, marcheerde men naar
het kasteel Doorwerth. Dit midideleisuwech kas
teel werd terdege bezichtigd. De gevangenis, de
kleine kapel, de vluchttrappen in de 81/2 M. dikke
muur gemetseld,de keukens van de familie, alles
wekte de bewondering der bezoekers. Ook werd
de zaal bezichtigd, waar de ridders éénmaal in
't jaar vergaderden onder voorzitterschap van Prins
Hendrik. Op den terugtocht ging men over de
kettingbrug en liet zich even nat spuiten op „de
(Bedriegertjes".
Na geluncht te hébben werd er een kijkje ge
nomen in 't museum van de Nederlandsche Heide
maatschappij. Voorwaar een nuttig en tegelijk aan
genaam uurtje werd hier doorgebracht.
Daarna huistoe. Om pl.m. 9 uur waren de excur
cisten weer thuis. DanJébaar en voldaan was ieder,
te meer, om'dat m|en de kosten van opgespaard geld
had bestreden.
Men kan tot de liberale school behooren en
leeren, dat de oplossing van het loonvraagstuk
alleen rekening te houden heeft met economische
wetten, volgens welke de arbeid een gewone koop
waar zou zijn, waarvan de prijs alleen door de wet
van vraag en aanbod zou worden bepaald, m.a w.
dat dc Iconen stijgen, wanneer twee patroons één
werkman naloopen, en dalen als twee werklieden
één paimon naloopen. Wibaut heeft deze opvat
ting niet onaardig „de loonleer der geduldige lie
den" genoemd. Verschillende andere loontheorieën,
0. a. die van het natuurlijke loon (Smith, Ricardo,
Cobden, enz.), die van de ijzeren loonwet (Lcs-
salle; qr. de loonfondstheorie (Smith, Malthus,
Stuart Mill) kunnen in hoofdzaak tot deze leer
stelling der liberale school worden teruggebracht.
Men kan tot de ethische school behoiren en
leeren, dat men bij de bepaling van het loon
ook rekening te houden heeft met de zedenwetten
en dal men zich wel degelijk heeft af te vragen,
hoe groot of klein het volgens de wet,ten der
eeöromie zijn kan en zijn zal. Volgens deze
schcol moet het loon geheel en al beantwoorden
aan den arbeid, zonder echter den arbeider recht
op een deel van het product toe te kennen (of,
wat hetzelfde is, hem boven zijn gewone loon
nog het recht toe te kennen mee te deelen in de
wir.st; en zal het loon minstens zoo groot dienen
te zijn, dat het toereikend is voor de reuelijkie
levensbehoeften van een spaarzainen, rechtschapen
arbeider.
Maar tot welke school men ook behoort, men
is hel er thans vrijwel over eens, dat de Staat
als zoodanig, d.w.z. als overheid, als patroon, als
•werkgever niet het aangewezen instituut is, om
het loonvraagstuk pp een rechtvaardige wijze op
te lessen. Niet alleen hebben theoretische be
spiegelingen, maar ook practische resultaten dui
delijk genoeg aangetoond, dat ae Staat zijn eig.m
terrein, n.l. om regelend tusschen zijn burgers
op te treden, niet verlaten moet en het terrein
van den werkgever betreden. Overal waar de Staat
lijn boekje te buiten gegaan is, is zijn ingrijpen, of
op een verwarring van sociale verhoudingen, of op
een benadeeling van een stand t imeestal den
middenstand uitgeloopen.
Zoo bestaat om van andere gebreken te zwij
gen de groote fout van den Staat hierin^
dat hij, als patroon, de werknemers classificeert1,
e nnear die classificatie de loonen regelt, waar
door misschien wel met de verschillende arbei
dersbekwaamheden eenigszins, ofschoon nooit ten
volle, rekening wordt gehouden, maar zeker niet
met hun toeleg en toewijding, of met „het'per
soonlijke karakter" van den werknemer, dat vol
gens de ethischeu een der factoren is, die de waar
de van het toon kunnen doen rijzen 01 aaien
Deze atle-energie-doodende classificatie geeft dan
ook tot de zonderlingste gevallen aanleiding.
F.en chef-monteur verdiende bij een particu
lier patroon f60.-- per week, omdat hij in zijn vak
een prima-kracht was. Particuliere patroons be
grijpen, dat zij, bij de bepaling van het loon,
bok rekening te houden hebben met het „per
soonlijke" van den werknemer (aanleg en toeleg,
ambitie en toewijding!)' bevorderd wordt door het
vooruitzicht van een hoog Loon. N,u had het Staats
bedrijf van de P. T. T. voor den aanleg van huis>-
telefooninstallaties vaklieden noodig; onze mon
teur meLdde zich en werd geclassificeerd onder
groep 4 der loonregeling voor weekloonen van
23 jaar en ouder, welke groep f28.80 per week
verdiende. Dus omdat allen van die groep f28.80
verdienen, krijgt een prima-kracht niets meer en
heeft ook geen kans iets meer te verdienen dan
een ander, die een „domme" kracht zijnde het
bij een particulier nooit tot dat bedrag, zou bren
gen. Bij den Staat als patroon verdienen dus de
onbekwame vaklui meer dan waarop zij, volgens
hun bewaamheid recht hebben, en de meerdere
bekwaamheid van prima krachten wordt niet be
taald.
Inderdaad alleen de Staat verstaat de kunst om
top het gebied van het loonvraagstuk loontarieven
voor te schrijven, die nóch in het brein van een
liberalen, nóch in dat van een ethischen scholier
zouden opkomen!
Uit den Omtrek
SINT PANCRAS.
Dinsdag j.l. was ons dorp het operatieterrein
der A. M. Film Maatsch. te Haarlem!, welke, in
opdracht van de vereeniging „het Witte Kruis",
eenige interessante opnamen maakte van het werk
(Ier afdeeling Sint Pancras. De bedoeling van het
Hoofdbestuur is, deze film, welke vele grepen
uit het werk dezer nuttige vereeniging bevat, te
benutten voor propaganda. Zoo werd b.v. het
magazijn met haar vele hulpmiddelen in de film
opgenomen als 'n toonbeeld hoe een afdeeling
fri een kleine gemeente haar werk dient op te vat
ten. Voorwaar een pluim op den hoed van het wak
kere afdeelingsbestuur alhier en den magazijnmees
ter, welke, gezien de keurige inrichting van het
magazijn, zeker verdiend is.
Buitenland
OVERiST RO O MIN G EN IN INjBIë.
Hevige regens hebben overstroomingen veroor
zaakt in de dalen van Baniehal en Helum. Be
langrijke bruggen wer'ieu vernield, de wegen zijn
onbegaanbaar. Er zijn ook verscheidene© huizen
vernield, maar tót dusver is er niets 'geméld van
slachtoffers.
LEVEND VERBRAND'.
Tijdens het hop plukken zijn drie kinderen uit
Londen, die met vacantie wareen, ttwee broers
en een zuster, verrast door een brand in een hut
bij een boerderij nabij Staplehurst in Kent en
levend verbrand.
DE ONTSNAPPING VAN Dr. BOUGRAT.
Dr. Bougrat, die te Marseille een incase eerder
vermoordde, blijkt den 30sten Augustus met twee
andere veroordeelden ontsnapt te zijn uit het
ziekenhuis van het strafoord Saint Laurant du
Maroni in Fransch Guyana. Men heeft ontdekt,
dat zij met een vlot vertrokken zijn, waarschijn
lijk vergezeld van éen inboorling, met het .loei
de rivier de Maroni (Marowijne) af te zakken
niftr de kust van "Nelerlandsch Guyana.
Wat onze Nederlandsche Industrie vermag
Niet alleen de Rotterdammer, maar ook elke
Nederlander zal moeilijk kunnen onderdrukken een
gevoel van nationalen trots, nu spoedig in de
vaart zal worden gebracht het nieuwste schip van
de HollandAmerika-lijn :de „Statendam", welke
op de Wiltonwerf zijn voltooiing begint te naderen.
Reeds uit den naam van het schip blijkt, dat
hiermede wordt voortgezet de fiere reeks van voor
afgaande „dams", van welke er vooral twee in
den laatsten tijd algemeene bekendheid hebben
verkregen: de „Veendam", welke gelukkig voor
onze nationale vloot behouden kon blijven, en de
„Rijndam", waarmede de Nederlandsche Reisver-
eeniging dit jaar voor het eerst' haar triomftochten
naar Noorwegen en Engeland maakt.
Aan den Nieuwen Waterweg ziet men het nieu
we schip zijn silhouet reeds omhoog steken. Juist
ruim een jaar geleden werd het casco, op een werf
te Belfort gebouwd, naar de Wilton-werven te
Schiedam gesleept. De afwerking werd dadelijk
met bekwamen spoed ter hand genomen. Epwan;-
neer men slechts de cijfers raadpleegt, kan men
zich een indruk vormen van hetgeen er in twaalf
maanden tijds werd gewrocht. Niet minder dan
2.000.00G K.G. staal werd aan het vaartuig ver-
Werkt, waarvoor 750.000 K.G. klinknagels noodig
waren; hierin zijn nog niet begrepen de drie ge
weldige schoorsteenen, welke nog ontbreken. De
masten steken 54 M. boven de kiel uit en de
hoogte van kiel tot sloependek bedraagt 25 M.
Het draagvermogen zal 30.000 ton bedragen. Het
electrische net is niet minder dan 730 K.M. lang;
de lengte der pijpen voor stroomemd warm en koud
water is 75 K.M.
Vooral aan de afwerking wordt groote zorg be-
steeil, want groot is de concurrentie van vreemde
Atlantische stoomers, welker luxieuse inrichting
steeds wordt opgevoerd. Maar de „Statendam"
is een geweldige concurrent: de groote feestzaal
wordt 6 ;M. hoog en bevat 64 groote vensters; alle
hutten zijn voorzien van dubbel openslaande ra
men. Vooral de derde klasse wordt zoo aantrekke
lijk mogelijk ingericht, omdat juist de pleizierrei-
zigers uit Amerika steeds meer gebruik gaan maken
van goedkoopere scheepsgelegenheden, waarbij het
confort toch niets te wenschen mag overlaten.
En men mga aannemen, dat hun voorbeeld door
velen in ons land zal worden gevolgd.
