WE
MOEDER EN MARTELARES
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
Donderdag 11 October 1928
87e Jaargang
NO 1)9 INTERG. TELEPHOON 52
f,;-k
Illl
CO IJl A
Deze courant verschijnt
Dinsdag, Donderdag en Zaterdag
Abonnementsprijs
per 3 inaauden f 1.15
Oitgiit: firma I. H. KEIZER. Redacteur I. H. KEIZER. Bureel NoeMarmde.
Advertentiën van 1—5 regels 74
cent, elke regel meer 15 cent.
Groote letters naar plaatsruimte
Buiieniandsch Overzicht
De vrede van Marseilles heeft Midden-Europa
tot een gevaarlijk stormeentrum van Europa ge
maakt. Het is niet in de eerste plaats de vorming
van tal va® nieuwe staten, die daarvan de reden
is. Maar het k de onevenwichtigheid dier- staten,
wier "bevolking van gemengde nationaliteit is
en veelmeer nog het doel, waartoe ze gevormd
Oost-Europa door verliezen, want wellicht het
voor Polen en ook .voor Italië minder gewenschte
gevolg van een nauwere aaneensluiting tusschen
deze twee tengevolge zou hebben.
Maar vooral Zuid-Slavië zou van deze Itali-
aansehe successen de "dupe worden en feitelijk
geheel ingesloten zijn en aan Ita'iië's goedvinden
overgeleverd. Tenslotte zou ook voor Oostenrijk
<fe uitzichten tiiet gunstiger worden. Deze nieuiw
gevormde republiek streeft al sinds haar ontstaan
zijn en die nu tot gevolg heeft, dat de Westersehe raar vereeniging met Duitschland, en de pas te
mogendheden elkaar het overwicht in deze nieu
we staten betwisten. Dit doel wias geen anrler dan
do macht der Entente een steviger basis in Mi 1-
den-Europa te verschaffen en Rusland, dat sinds
de revolutie voor ie Entente een onbetrouwbare
factor was geworden en .dat door de bolsjew-isne
ring een gevaarlijke Vijand dreig-ne te worden, te
isoleeren en om 'Duitschland een kring te trekken
van kleine en middelmatige staten, die het bre
ken van de overmacht van het Duitsche ras in
midden-Europa tot voorwaarde had en die daarom
geheel van de W.estersehe mogendheden afhanke
lijk waren. Maar de Entente, die ten hare behoeve
midden-Europa dezen nieuwen voryi gaf, bleek
al spoedig geen onver'breekbare eenheid meer.
Vooral de herleving van het Italiaansche nationa
lisme werd de oorzaak van een diepe 'breuk
en daarmee'van een ernstige bedreiging, der Fran- I
sche hegemonie. .En het onvermijdelijk gevolg j
van die breuk was, dat nu die W.estersehe mo
gendheden elk voor zich de acht trachtte te
krijgen in die staten, lie als basis voor de Enten
te-macht in Midden-Europa gevormd waren.
De strijd om leze macht ging en gaat nog
altijd hoofdzakelijk tusschen Frankrijk en Italië.
Eu het is deze strijd, die aan de houding dier mid-
den-Europeesche staten haar beteekenisvol relief
geeft. Het maakt het gerucht, dat omtrent de
mededeelingen van den Poolschen dictator Pil-
sudski te Boekarest ging, zoo uiterst belangrijk.
Polen heeft zich tot nu toe feitelijk meer aïs
een vasal dan als -een bondgenoot van Frankrijk
gevoeld. Het wa.s de basis der Franseh.e macht in
midden-Europa, die voor het behoud van de
Fransche hegemonie in Europa onontbeerlijk was.
Wanneer het nu waar is, dat Pilsuiski de Roe-
meensche regaering gepolst zou hebben over een
nauwere aaneensluiting van Italië. Roemenië,
Bulgarije, Polen, Hongarije en Turkije, en dat hij
dit; deed krachtens opdracht van Mussolini, dan
beteekent dat, dat een hoogst belangrijke ver
schuiving in de middeu-Europeesche verhoudingen
bozig is zich to voltrekken en dat Frankrijk .laar
van de dupe'dreigt te worden. Immers, Polen zou
dan reeds voor Italië gewonnen zijn en Italië
zou vrijwel oppermachtig worden in midden-Eu
ropa en op den Balkan.
Het gerucht is onmiddellijk tegengesproken.
Maar dat het ontstaan kan en aanvankelijk al
gemeen geloof vond, bewijst r,e©ds de vorderingen,
die Italië in midden-Europa maakt. Het is trou-
ens zeer de vraag, of het gerucht niet een wer
kelijkheid tot grond heeft, ook al zou dan Pil
sudski niet rechtstreeks van een verbond heb
ben gesproken.
De verhouding tusschen Italië en de hier ge
noemde landen, behalve Polen, is van dien aard,
dat een nauwere onderlinge aaneensluiting niets
onwaarschijnlijks heeft. Het zou daartoe alleen
nbodig zijn Roemenië en Hongarije te verfbenen.
En wat Polen betreft, zijn verhouding tot Frank
rijk is niet me.er zoo hartelijk als ze geweest is.
Mocht het zich werkelijk naar Italië keer,en, dan
kou daarmee aan Frankrijk's positie in Midden-
Europa een onherstelbare slag zijn toegebracht.
Maar een v-erbond, als waarvan het gerucht
spreekt kan ook voor andere mogendheden ern-
stge gevolgen hebben Zoowel Dutsehland als Rus
land zouden er hun invloed in Midden en Zuif
Wiener-Neustadt gehouden betoogingen, die den
binnenlandsehen strijd tusschen socialisten en de
burgerlijke partijen zoo fel belichtten, hebben
nog aangetoond, van hoe groote beteekenis de op-
lossnig in het groote Duitsche rijk voor 'het Duit
sche Oostenrijk zou zijn. Maar Frankrijk zoowel
als Italië hebben zich daartegen steeds krachtig
verzet. Krijgt Italië in Midden-Europa de macht,
dien het verbond, waarvan boven sprake was, het
onvermijdelijk moet geven, dan is de kans op deze
vereeniging voorloopig verkeken. En dat te eer,
omdat dit verbond slechts strekken kan om den
band tusschen Frankrijk en Engeland nauwer
toe te halen en daardoor ook Engeland, dat tot
nu toe een vervulling van den Oostenrijkschen
wensch niet geheel ongenegen was, tot bet Fran
sche standpunt over te halen.
De Fransch-Engelsche vlootovereerikomst
dat blijkt steeds duidelijker is slechts .een on
derdeel der Fransch-Engelsche Entente. Die En
tente heeft een anti-Amerikaanschen kant. Maar
het is meer dan waarschijnlijk, dat ook Italië's
politiek en zijn winnende invloed in Midden-Euro
pa en op den Balkan er niet vreemd aan zijn.
zonder meer zoo maar opgestreken?
Loopt de Gaseommissie inderdaad gevaar, zoo
als de steller der nota beweert, in conflict te
komen met wettelijke rechten en verplichtingen?
Ter oorzake dan dat zij de gaseommissie
zich verstout heeft 't werk te doen der raden,
nl. het vaststellen van jaarwedde en emolumen
ten van den directeur.
De zaak zit zoo, wat zonneklaar blijkt uit 't
antwoord van den directeur en wordt bevestigd
door twee leden van ie gasconynissie (toen reeds
lid van dat ooilege) die zoo 'vriendelijk waren
gaseommissie gedemonstreerd. In den tegenwoor-
digen tijd is het ontzag voor het gezag en ie
dragers er van toch waarlijk zoo groot niet.
Als het in besturende ooileges eens gebruikelijk
wordt, dat na gevallen beslissing de minderheid
bij wijze van protest nota's de wereld inzendt,
in plaats van zich nSar de meerderheid te voegen,
wordt regeeren schier, onmogelijk.
De meest geschikten zullen voor geen functie
in raad of commissie zich meer laten vinden.
Wordt het» mode, oppositie te blijvep voeren na
gevallen beslissing, dan breekt een goede tiji aan
ons alle gevraagde inlichtingen te verschaffen. voor spot- en sensatieblaadjes.
De namen dezer heeren noemen we niet, maar We achten het publiceer*» van dergelijke no-
we beweren, dat zij in hun gemeente mannen ta's zeer verkeerd. Men kome voor zijn ftieenmg
- - -■ op, best; men vechte er voor, zoo lang en zoo
fel als goede zeden gedoogen, maar in den kring,
waarin de zaak thuis hoort.
De BftSsnderheidsnota
De heer Burgemeester der gemeente Noord- en
Zuidscharwoude heeft het gawenseht geacht voor
de tweede maal een nota op te-stellen, en de zg.
minderheidsnota toe te zenden aan al de raads
leden der respectievelijke Langendijker gemeen
van gezag zijn, op wier 'woord ieder staat heeft
kunnen maken.
Aan den directeur is het toezicht op den bo
venbouw en de installatie opgedragen en hem is
de 5 pOt. van de bouwsom toegestaan, dat staat
vast.
Men zie het jongste raadsverslag der gemeente
St. Paneras, speciaal 't gesprokene door wet hou
der v. Kampen.
Uit de nota zou men kunnen afleiden, .lat of
in 't geheel geen toezicht op den bovenbouw is
uitgeoefend (wat niemand aanvaardt) óf dat t
toezicht door den directeur pro deo, beroeps-
halve, moest verricht. De heer Oosterlee tieef>
geenerlei toezicht op den bovenbouw uitgeoefen 1.
Heeft de Gaseommissie de bevoegdheid, den
directeur zonder meer met het toezicht op nieuw
bouw te belasten?
Behoort dat nu tot zijn gewone werk?
't Komt hier aan op juiste onderscheiding, en
o.i. wordt dit in de nota teu eenenmale gemist.
We kiezen een voorbeeld, dat o.i. nog al luide
lijk spreekt.
Gesteld een'betaalmeester van een veilingsver-
eeniging, belast met den verkoop van de produc
ten. de ontvangst der kooppenningen en de uit
betaling daarvan aan de rechthebbenden, bezit,
naast commercieele en boekhoudkundige, ook
bouwtechnische bekwaamheden.
Kan een veilingsbestuur nu van zijn betaal-
We gelooven niet, dat de minderheidsnota eeriig
«ffect sorteeren zal.
Br. op L., 9 Oot. '28. A. T.
FEUILLETON
lUz» 1
Edmond Labron was inmiddels met zijn onder
geschikten in Bellegarde aangekomen en had vóór
hen en voor zich zelf logies genomen in hetzelfde
hotel Den volgenden morgen was hij naar de la
briek gegaan, waar de nieuwe machines moesten
opgesteld worden, had met de chefs en de op
ziehters alles besproken en vervolgens zijn be
richten aan 'Paul Armand gereed gemaakt Bij
't schrijven van dien brief kon hij met nalaten;
telkens te denken aan wijn meisje en aan 1
arme Marie. Het bleeke, lijdende gezicht _con
hij niet vergeten, nu hij wist, dat dij om hem
ZÏÏtS' Hij voelde een diep
met haar, dat het hem ny en dan speet, da .1
haar niet meer kon liefhebben. kort
„Zij sterft en ik vergroot haar smart, ««kort
haar leven, terwijl ik mijn vcrioofde get^ouw
blijf," dacht Edmond. Ware het met
van barmhartigheid, haar tot he
Naar- .aanleiding van die nota
opmerkingen maken, en wel over den inhoud
allereerst en ten tweede over de bedenkelijke
gevolgen, die 't gevolg kunnen zijn van derge
lijke nota's van minderheden en besturende col-
*De jongste nota behandelt speciaal de kwestie
van de 5 pCt., door den directeur der lichfbe-
drijvcn genoten van de aannemingssom van den
bouw der kamerovens in 't jaar 1921.
Be opsteller van de nota beweert, dat leze
5 pCt. ten onrechte genoten zijn en voert als
bewijs aan een alinea uit de-notulen van de com
missie-vergadering van 21 Juni 1921.
Het ware o.i. niet misplaatst geweest, indien
willen we enkele meester óp redelijke gronden eischen, daarvoor
een plan te ontwerpen, op den bouw toezicht uit
te oefenen, omdat hij toch immers in dienst van
het beStuur staat? Immers neen!
Zoo staat de zaak eif niet anders.
Als de directeur van het lichtbedrijf vergoe
ding ontvangt voor 't maken van plannen en t
houden van toezicht op nieuwbouw, heeft, die
vergoeding niets en niemendal te maken met jaar
wedde of emolumenten.
Er is dan ook geen sprake van, dat te eejuger.
tijd ie gaseommissie uit dien hoofde in botsing
zou komen met „wettelijke rechten en plichten
In de aanvaarding loor de diverse raden van
de bouwplannen en in het bewilligen van de
Ware in plaats van den directeur van het
lichtbedrijf een ander met 't toezicht belast, er
zou waarschijnlijk geen minderheidsnota versche
nen zijn. 't Gaat er niet over, of dit percentage
hoog of niet hoog is te noemen, eenig en alleen
is hier de kwestie .van „recht hebben in geding.
In elk geval zou voor toezicht de 5 pOt- zijn uit
betaald.
De zaak is zoo duidelijk als de dag, de nota
mist o.i. dan ook eiken redelijken grond.
Onschuldig is de nota allerminst.
Weer willen we de aandacht vestigen op ion
minder goeden invloed, die van dergelijke nota s
uitgaat.
Duidelijk en klaar wordt hier voor ue tweede
maal publiek de tweedracht in den boezem der
lascht: „'k Breng
van de Gaseommissie te zijn geweest, waarvan
ik later voorzitter werd."
De lezer, die van de zaak verder niets afweet,
kan op grond van dit uittreksel uit dé notulen
tot de conclusie komenDe opsteller heeft waar
lijk o-elijk, in de gasoommisssie doen ze ook
maar wat! Hier staat 't toch, de directeur heeft
op den bouw der kamerovens geen toezicht uit
geoefend, kon dat ook niet, want hij had met
eens een teekening van den nieuwbouw.
En toch wist hij die 5 pCt. in de wacht te slee
pen En de massa, die zoo spoedig met oordeelen
gereed is, gelooft en is geneigd te zeggen; neen
maar, om tegen de meerderheid in, toch vol te
houden, daar moet je een kerel voor wezen.
Leg uw oor maar bij de publieke opinie te luis
teren. Geen koe zoo bont, of er is een vlekje aan,
Hoe zit het nu met dat toezicht, is dat geld
bik te doen gelooven, 'dat ik haar eenmaal zal
kunnen beminnen? Zij leeit buitendien zoo lang
niet meer. De 'hoop zoy haar nog een weinig op
heffen en het leven eenigszins verlengen. Als ik
dat goede werk eens verrichten kon en Lucie er
niets tegeh had! Lucie heeft een te edel hart,
dan dat ze mij niet begrijpen zou en mij geen
gelijk zou geven. Ware het niet mogelijk, zoo
doende het bitter lijden van dat arme kind althans
eenigszins te verzachten?"
Geheel onder den indruk van dit gevoel van
innig medelijden, sloot Edmond Labron den brief
aan zijn chef met deze woorden:
Heb ook de goedheid, geachte mijnheer Ar
mand, mejuffrouw Mary de gevoelens van mijn
dankbaarheid en eerbied over te brengen^ In
spijt van de klove, die ons scheidt staat haar ^rlijk over zaken geschr.e-
beeld mij telkens voor oogt» Ik zal nooit hare schat.beet n j q
goedheid vergeten, waaraan ik het te danken heb ve®, maarooi :ien brief
£t mij het geluk werd beschoren in uw dienst doen J regels aan den VOet
werkzaam te zijn.
't Is alsof die ontboezeming mij het geweten
verlicht," dacht de jonge man. Hij onderteekende
zijn brief en schreef daarop aan, Lucie tal ^an
Marie, dat hij er reeds aan begon te denken, om
dat naaistertje van de Bourbon-kade maar niets
in den weg te leggen.
Hij helt reeds over!" dacht de fabrikant. „.Ja,
ik heb ook van 't begin af wel gemeend, dat die
andere geschiedenis wel eené voorbijgaande zwak
heid zou zijn. Hij is niet zoo dwaas, om een for
tuin te weigeren. Binnen een paar maanden lig
hij aan Marie's voeten en dan kan mijnen,twege
dat andere meisje in 't leven blijven.
Met orpgewektheid begaf hij zich naar de ka
nier zijner dochter, die sedert het too:rel bij
Lucie, aan de vertwijfeling ten prooi scheen en
niet meer gelooven kon aan de mogelijkheid, .lat
Edmond ooit haar echtgenoot zou worden.
Reeds bij 't binnenkomen riep Paul Armand op
vroolijken toon: „Berichten van Edmond, mijn
bladzijden vol liefde en hartelijkheid. Hij be
schreef haar ook zijn reis en verzocht haar, uit
zijn naam moeder Mina te groeten.
Lucie was gelukkig bi] het lezen van den
brief en Paul Armand was dat eveneens met den
brief, dien hij ontvangen had. Edmonds woorden
schenen hem zoo gunstig voor zijne plannen met
die haar betroffen."'
Marie bloosde en mompelde daarop met een die
pen zucht: „Ja, hij herinnert zich mijner, omdat
ik hem aan zijne betrekking geholpen heb. Hij
is mij dankbaar. Ik geloof zelfs aan zijn vriend
schap, maar ik lees in die woorden niets, w.at aan
eenig gevoel vau liefde zou kunnen doen denken.
Edmonl zal mij nooit beminnen, omdat hij het
een ander doet!" En zij liet het hoofd op de
borst 2inken.
FBaatseBijk Bieuws
OUDKARSPEL.
.Wegens bedanken als lid van het Bestuur van
den Nieuwenpolder door den heer K. Kroon KA?.,
is in diens plaats gekozen d« heer JSwager Cz.,
alhier.
OUDKARSPEL.
Bij de op heden gehouden verkiezing van een
lid van bestuur van den Woudmeerpolder, perio
diek aftredende de heer J. Stam Jz. is deze met
algemeene stemmen herkozen.
En tengevolge overlijden van den heel' F. de
Boer Fz. is in diens plaats gekozen de heer M.
Borst Kz. alhier.
OUDKARSPEL.
Door Stemgerechtigden van de Banne alhier,,
is heden in de plaats van nu wijlen (len heer F.,
de Boer Fz. tot Hoofdingeland van den Polder
Geestmerambaeht (O. en M.) gekozen de heer
)G. Hart Hz. alhier Voorts deelde de Voorzitter
)mede dat periodiek moesten aftreden de Secre
taris de heer J. Schrieken en de Penningmeester
de heer G. Prijs van'de Banne, die'beide met al
gemeene stemmen zijn herkozen.
OUDKARSPEL.
BENOEMING ONDERWIJZER
De voordracht ter benoeming van een. onder
wijzer aan de oenbaxe lagere school alhier luidt
als volgt
1. E. van der Velen, te Gróuw (Friesland).
2. W. F. G. de Ruijiter, te Helder.
3. G. Sietsma, te Wiieringen.
OUDKARSPEL.
DIENSTPLICHT.
De dienstplichtgiien J. Kostelijk, A. Drost
en P. Duijven zijn door dien burgemeester op
geroepen om op 16 October a.s. onder de wa
penen tie komen.
OUDKARSPEL.
VACCINATIE.
Op Dinsdag, 16 Oetobe ra.s., des voormid
dags 11 uur, z!al er in de openbar elagiere
school gelegenheid worden gegeven tot koste->
looze inenting len herinenting.
OUDKARSPEL.
RAADSVERGADERING
De Raad dezier gemeente is door dien bur
gemeester bijeengeroepen tot het houden eener
openbare vergadering op Dinsdag 16 October
a.s., 7 uur.
ZUIDSCHARWOUDE.
We vernemien, dat de 4 leerlingen, die zich'
voor het volgen van een tuinbouwcursus aan
meldden, in de gelegenheid worden gesteld
eenzelfdien cursus te Noordscharwoude ties
volgen.
„Maar kindlief," troostte Paul Armand, „hij
kon toch aan mij niet schrijven, als iemand die
verliefd is en hij moest de grenzen der beschei
denheid in acht nemen. Hij is een welopgevoed
niv-nsch. Maar hij is bovendien een practise^
mensch, die zeer goed inziet, dat hij zijn toe
komst zou verwaarloozen, als hij met een bede
lares in het huwelijk trad. Men ziet, hij maakt
zich reeds min of meer van haar los."
„Wie zegt u dat? riep zijn dochter. „Haalt
gij dat uit dezen brief? Ik heb juist een vermoe
den, dat mij niet bedriegt. Hij bemint Lucie meer
dan ooit. Z,ij zal steeds mijn geluk in den weg
blijven staan. Hoe overmoedig, hoe zeker van
haar zaak, durfde dat kind mij niet te gemoet
treden. Zij bemint en is overtuigd van zijn lief
de voor mij is niets meer te hopen.
„Dat is er wèl, mijn kind. Ik geef u mijn
woord, Edmond nadert u meer en meer en dat
meisje kan uit den weg, zij kan hem ontrouw
worden."
„Neen, daartoe heeft zij hem te lief! nep
Marie.
„Zij kan sterven."
„Zoo jong?"
„Dat is geen beletsel."
„Neen, ik zie in de toekomst geen heil."
,'Wat zal ik Edmond antwoorden?'
,;Wat u wil. Het eigenlijke kunt ge hem coeh
niec schrijven, dat ik hem liefheb en dat ik
sterf, als hij mij geen wederliefde toont.
