NIEUWE
MOEDER EN MARTELARES
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
No 122 interc. telephoon 52 Donderdag 18 October 1928.
37e Jaargang
Harmonie „EXELSIOR",
Keuze-Concert
LANGEDUKËR COIIRAIVT
Deze courant verschijnt
Dinsdag, Donderdag en Zaterdag
Abonnementsprijs
- per 3 maanden f 1.15
Uitgm: Firma I. H. KEIZER. Redacteur I. H. KEIZER. Bureel HiarUarwouile.
Advertentiën van 15 regels 74
cent, elke regel meer 16 cent.
Groot© letters naar plaatsruimte
Buitenlandsch Overzicht
Di Engelsche verkiezingen raken zqo lang
zamerhand in zicht ein noodzaken de partijen,
die elkaar daarin de macht gaan betwisten,
haar beste plunje aan te trekken ten einde de
kiezers te bekoren. De conservatieve partij
heef' dat gedaajn op haar groot congres te Yar-
Ymouth, de arbeiderspartij bereft het gedaan en
bij monde van Lloyd George heeft nu ook de
liberale partij dat voorbeeld gevolgd. En het
is wel opmerkelijk, dat die plunje, voor wat de
buitenlandsche politiek' betreft, zoo machtig
veel overeenkomst toont. Baldwin pleitte, dat
den Engelschen minister van buitanlandsche
zaken gedurende de laatste vier jaren het groot
ste d iel van de eer toekwam voor den vooruit
gang die da zaak van den vrede en die ontwa
pening in dien tijd gemaakt had. Mac Donald
kon zich beroemen op het vredelievende pro
gram der arbeiderspartij, en Lloyid Geo'rge het
buitenlandsche beleid der conservatieven als
conservatieven als eten gevaar voor Engeland
en Europa kenschetsende heeft zich zelf en zijn
partij als de natuurlijke vriend van den vrede
en de verzoening der volken en zijn heerschap
pij als de onvermijdelijke voorwaarde voor de
ontwapening voorgesteld.
Men moet dit alles niet al te ernstig nemen.
De conservatieven hebben te Geneve en elders
de zaak der ontwapening en van dien vrede ai
heel slecht gediend door hun voortdurend ver
zet tegen allerlei voorgestelde overeenkomsten
en internationale maatregelen. Zij zijn ook de
mensahen van de Fransch-Engelscho overeen
komst, die Frankrijk zijn zin geeft in de zaak
der geoefende reserves on het daarmee de he-1
gemoni; over 'het vasteland wil verzekeren, di,e
Amerika verbittert en tegenover Europa stelt
en de tegenstellingen in Europa verscherpt.
De arbeiderspartij, wier vredelievendheid nog
het minst betwistbaar lijkt, heeft, toien ze aan
de regeering was, tot dien nieuwen aanbouw
van oorlogsschepen besloten.
En T.loyd George? Een mensch kan in tien
jaar heel wat veranderen. Maar wanneer de
gevolgen van zijn werk van voor tien jaar zich
nog dagelijks aan E.uropa en de wereld wre
ken en een bieterekenis hebben gehad als het
verdrag van Versailles voor Europa had, dan
doet men verstandig ook als men die vergissing
van dat werk erkent, toch niet al te hoog van
den toren te blazen. Zoo dg internationale vre
de niet gekomen is, dis president Wilson ver
wachtte en diens droomen van broederschap
der volken niet in vervulling zijn gegaan, m'aar
haat tusschen de volken is levend gebleven en
de wereld, gedesillusioneerd en nog altijd uit
haar evenwicht, angstig de nieuwe en oude te
genstelbngen zich ziet verscherpen en een
nieuwe werelduitbarsting vreest, dan is dit voor.
een groot deei aan Lloyd George e'n Cl-emen-
reau en hun tegenstand tegen president Wil
sons bedoelingen te wijten. Later heeft Lloyd
George, anders dan Ciemenceau, zich herhaal
delijk uitgelaten op een wijze, die ons doen ver
moeden dat hy het werk van Versailles als 'n
vergissing ziet. Maar de vraag is of hy bereid
is zijn schuld voor het begaan dier vergissing
op zich te nemen. Ein ook al zou hij dat, zijn
werk blijft en getuigt van oen anderen Lloyd
George dan zich thains te Yarmouth voor de;
üogenblikkelijke ontruiming van, het Rijnland
en een betere schuldregeling met Duitschland
voor den vrede en de internationale' ontwape
ning en tegen de politiek' der conservatieven
heeft uitgesproken.
Daarom nog eens, men moet aan die betui
gingen niet teveel beteekiems hechten. Wannee
ze iets bewijzen, dan is het alleen het bewust
zijn der heeren, dat die Emgelsch-e kiezers voor
wie ze immers hun beste plunje hebben, aang?
FEUILLETON
105)
XXXV.
Bij h vat huis gaan had Paul Armani les
morgens tegen Mar ie gezegd, dat hij iden ge'heelen
dag en zelfs een gedeeltevan den nacht op de
fabriek moest blijven, daar hij zaken had af
te doen met een Engelsch ingenieur en dus noch
voor het tweed® ontbijt, noch voor het diner
kon huiswaarts komem.
Hierop reed hij naar Courbevoie ,en zei tegen
dein koetsier: „Ga naar Parijs terug, ik heb u den
geheelen dag niet meer noodig. Daar ik evenwel
ang op de fabriek deuk te blijven, moet ge mij
per huurrijtuig laten afhalen. Zorg dat de raker
tegen halfeen op de kade staat tegenover de
hoofdpoort, waar men mijn komst heeft at te
wachten. De portier behoeft niet Wakker ge
maakt t© worden."
„Best, mijnheer."
Eenigen tijd daarna trad Paul Armand ui ven
restaurant, waar hij dikwijls at, gebruikte laar
het tweede ontbijt en bestelde .ttegen zes uur
trokken, hen liefst niet in militaire uniform en
met rinkelende sabel, maar als vredesaposte-
len zien. Zou het niet mist alle kiezers ter we-,
reld het geval zijn? Maar dan bewijst dit ook,
dat de volken den oprlog niet willen en de
sterke bewapeningen.
En nochtans
Llovd George heeft |er in zijn rede te Yar
mouth de aandacht op gevestigd, dat Frank
rijk, Polen eui sTjecho-Slowakije, drie bond ge-
nooten, onmiddellijk acht millioen soldaten in
het veld kunnen brengen. En de jongste Pool-
sche begrooting wijst op een totaal van 2802
millioen zloty, 82 millioen, dat is dus bijna een
zevende van alle uitgaven, voor oorlog aan.
Hier openbaart zich de vredeswil der regee
ringen. maar tevens de diepe kloof, die tus-
chen den wensch der volken en de uitvoering
van dien wensch door de negeeringen bestaat.
Mussolini heeft onlangs de Italiaanscbe pers
als de .enige vrije ter wereld afgeschilderd.
Maar ieder weet toch, dat geen enkele open
bare uiting, mondeling noch schriftelijk, in Ita
lië geoorloofd is, die aan de regeering mis
haagt. Hier ziet men de officieele en de wer
kelijke werkelijkheid in haar scherpste tegen
stelling. Maar, zoo men al buiten Italië tegen
over de werkelijke werkelijkheid een weinig;
complimenteuzer pleegt op te treilen, de tegen
stelling bestaat ook daar. Het optreden der
Engelsche partijleiders die niet beter weten
aan te prijzen, dan door zich als apostelen van1
den internationalen vrede voor te stellen e,etter
en de Poolsche staatsbegrooting met 'de 8 mil
lioen soldaten van Polen, Frankrijk en Tsje-
cho-Slowakije anderzijds is er het bewijs van.
De wensch en de wil der volken naar vrede
noodzaakt tot de -voorstelling van een veldwin
nende vredesbeweging en een internationale
verbroedering'.
Maar de legers en die begrootingen spreken,
een andere taal. Zullen de volken dat tenslot
te ook begrijpen? De Engelsche conservatie-
?ven hebben in 'hun optreden te Gerieve eri
in het Engelsch-Fransdh accoord hun werke- j
lijken vredeswil duidelijker getoond dan op hun
congres te Yarmouth. i
Zullen straks de, Engelsche kiezers tonnen, i
dat ze een andenen vredeswil eischen? De di-
recte gevolgen voor Engeland van dit con-
seravtieve beleid doen zich in de verhouding;
tot Amerika scherp voelen. Dat is ook voor I
het machtige Engelsche ryk een niet te on- i
derschatten gevaar. De Duitsche politiek
toont, Ihoe Duitschland zich van het belang j
der Amerikaansche vriendschap bewust is en
toont telkens opnieuw den wensch tot oeto toe- I
nadering, waarvan de tocht van den Zeppelin
als symbool heeft kunnen gelden. De wijze,
waarop Frankrijk de zaak van' den Amerikaan-
schen journalist, Horan, die een Frainsch di-
plomatiek stuk wist machtig te worden, be- j
handelde, bewijst, Idat ook Frankrijk de waar- j
de der Amerikaansche vriendschap begrijpt.
Zullen de Emjgelscben dan het gevaar der ver-
scherping van de Emgelsch-Amerikaanschle te-
genstelling niet inzien? De verkiezingen in liet
aanstaande voorjaar zullen het antwoord moe- j
ten geven. Want het moge waar zijn, dat de
Engeische partijen allen hun bieste plunje heb- -
ben aangetrokken nu ze voor de kiezers ver
schijnen en dat die plunje te duidelijk hun
Zondagsche pakje bleek, dat bij hiët werk niet
past, de conservatieven bewogen zich toch m
dit costuum nog het ongemakkelijkst.
den de notulen van Üe vtorige vergadering ge
lezen en onder dank aan d|an samensteller on
veranderd goedgekeurd.
De voorz. doet meded|eding, dat d'.d. 5 Sept
door Ged. Staten !de gemjaenterekening 1926
U vastgesteld.
Dat bij de op 24 Sjept. gehouden kasvienfi-
catie in kas bleek te zijn f 563.46V2-
Dat door het P-rov. Bestuur de uitkeerin'g
aan de gemeente overeenkomstig de wet van
24 Mei 1897 is bepaald op f2662871/2-
Dat een dankbetuiging is ingekomen van de
afd. Langedijk van Vacantiekolonies voor de
verleende subsidie van f50.
Voor kennisgeving aangenomen, f
Op voorstel van Bi. en W. wordt besloten
geen adhaesie te betuigen apn het bekende
adres van Amemuiden, inzake art. 104 2ie lid
van de L. O. Wet, op grond dat hierin aan
stonds door een ingediend wetsontwerp wordt
voorzien en deze zakien beter ter kennisse kun
nen worden gebracht van "de Vier. van 'Ned.
Gemeenten.
Op verzoek van de gemeentepolitie Nieu-
wenhuis, wordt besloten, evenals ieder jaar,
zijn personeele belasting groot f 10.62 voor re
kening van de gemeente te nemen.
Van eenige bewoners van de Sluis kade is 't
verzoek ingekomen nog drie lichtpunten aan
te brengen op Idopr hen aangegeven plaatsen..
NOORElSICiHA^WO UBIE-
DiFecteiur p. PRANGER
op Zondag 21 Oetober (928.
Aanvang, lialf idjrie.
in de Concertzaal van den Heer JDËi BAKKER..
PR O GR, A Mj|M A:
1. „Musica-marsöh" H. L Blankenburg.
2. Ouverture „Le Roi d'Yvetot" Ad. A'dam
ajT. Pi. Pranger_
Suite-Ballet
a. Mazurka. b Pizzicato,
c. Valse-Lento. d Largo,
e. Galop.
Fantaisie uit de Opera „Carmen"
Fr. Popy
PAUZE.
5. Fantaisie uit de opera
6. „IVaumideale" walzer
7. „Le Roi S'Amuse"
a. jGaillarde
c. Scène du Bouquet
„Seraphime", marsch.
Oh. Gounod.,
Jul. Fucik.
Leo Dfelibesi
D. Lesquercarie.
E'. Madrigal
F. PassepieiFinal
W. Clark.
De raad dezer gemeente vergajderde gister
avond achc uur in voltallige zitting.
Nadat de voorz. de vergadering heeft ge
opend en daarbij voorgegaan is in gebed, wor-
een diner voor twee personen, idat bij' hem aan
de fabriek moest bezorgd Iworden.
Tn de fabriek begaf hij zich naar de portiers
loge en zei tegen de vrouw, die hij daar vond:
„Hebt ge den mijnheer gezien, 'die gisteravond
bij mij was? Ja? Nu, diezelfde mijnheer komt
vandaag terug; 't is een ingenieur, met wien ik
denkelijk tot laat in den nacht zal blijven wer
ken. Je behoeft niet op mijn heengaan te wachten,
maar kunt op je gewonen tijd naar bed gaan.
Van avond om half zes, komt ge in mijn kabinet,
om voor twee personen ie taf-el te dekken, ik heb
in het restaurant al het diner besteld.
'Om half zes leidde de portierster Jean Soliva
binnen en dekte ie tafel.
Opgewekt 'trad de fabrikant zijn medeplichtige
te gémoet, gaf hem e-en oogwenkje en begon hem
jn het Eugelsch toe te spreken.
Soliva begreep den wenk en bediende zich
eveneens van de Engelsche taal.
„Alles is er op aangelegd om, zoo jt noodig
werd, een alibi te laten cons-tateieren," zei Paul
Armand. „Om zes uur gaan we aan tafel."
„Goed."
He fabrikant breidde nu op zijn schrijftafel
groote vellen papier uit met tekeningen van al
lerlei stoomwerktuigen en de beide mmisdaaiger»
deden nu, alsof- zij over die plannen een druk
gesprek begonnen.
Hoe laat zal de koetsier hier zijn? vro,eg
'sAvomjdts 7 urn" BAL
in de zaal van den Heer J, DjE BAKKER j
De voorz. zegt dat het vorig jaar «en derge
lijk verzoek is behandeld en toen uitbreiding
heeft plaats gehad, terwijl tevens eenige lanJ
taarns tengevolge daarvan zijn verplaatst.
B. en W. vinden het verzoek lichtelijk on- j
billijk en zijn van oordeel -dat de verlichting
redelijk goed is.. Zij stellen derhalve voor het
verzoek voorloopig te laten rusten.
De voorz. voegt hieraan toe, dat op een der
aangegeven plaatsen een lantaarn staat.
De heer Zuijdam. Zijn de bewoners dan zoo
slecht op de hoogte?
Het voorstel van B. en W. wordt hierna'
Soliva, natuurlijk altijd in het Emgelsch.
„Va'n nacht om half een. Hij waciht op de
kade. Doet de klein© alleen de wandeling of is er
iemand bij haar?" n
„Zij komt alleen. Alles gaat naar wensch."
Be portierster had de tafel gekiekt et» ging
heen.
„Soliva bracht een. in papier gewikkeld voor
werp te voorschijn, 'dat hij van zijn hulsel ont
deed, met de vraag: „Wat zeg je daarvan?
'tWas het keukenmes, door hem op de Boor-
bonkade gekocht.
Hoe verhard Paul Armand ooik was, (er ging
hem een rilling door de leden.
Er werd geklopt, Soliva verborg zijn mea en
op het geroep 'van „binnen" des millionairs, ver
scheen de kellner uit het restaurant, met het
bestelde diner, vergezeld van den kantoorbe
diende.
Paul Armand zei tegen den laatstgenoemde
„Je moet me aan tafel bedienen, August? Wat u
betreft," voegde hij tot den kellner er bij, „ge
kunt hier morgenochtend die schalen enz. wel
laten weghalen
De beide mannen zetten zich aan iden idisch.
Het tafelen was niet van langen duur. Daarna
liet Paul Armand lampen brengen, zonder de
eettafel te doen opruimen en verdiepte zich aan
zijn groote schrijftafel, met den gewaand en En-
g'elschen ingenieur weder diep in de verschillende
met allen voor aangenomen.
Dan wordt door voorz. in herinnering ge
bracht het in de vorige vergadering behandel
de verzoek van de fa. Giebr. Kloosterboer om:
een brug te mogen bouwien.
Naar aanleiding daarviajn is een adres inge
komen van de vereieniging „Schuttevaer'" en,
van C. van Schoorl en Zonen, die verzoeken
diezen bouw niet in te willigen.
Daarop is bericht ontvangen van genoemde!
fa. K., dat door haar het verzoek wordt inge
trokken.
Nadien is door haar gekocht het peraeel van
Mej. de Wed. K. Dirkmaat en verzoekt de fa.
thans daar een brug te mogen bouwien naar
haar daarbij gelegen peraeel, onder door den
raad te stellen voorwaarden.
De voorz. zegt, dat de vorige week dit ver
zoek is ingekomen en door hem in handen is
gesteld van de betrekkelijke raadscommissie,
die een onderzoek beieft ingesteld.
De heer Oijevaar, namens die commissie' rap--
porteerendie, zegt, dat de commissie' een onder
zoek heeft ingesteld. Op bedoelde plaats is 't
-een critiek punt voor de scheepvaart, zoodat
de commissie meent tie moetien adviseer-en het
verzoek van de Fa. Kloosterboer in te willi
gen onder voorwaarde, dat de hoofden op de
perc-eelen kömlen te staan, efn -de brug van per
ceel tot perceel over het water een gelijke}
hoogte beeft als de Bakkersbrug, zijnde 2.18 M.
De heer Zuijldam vraagt of m-en het ver
zoek nog niet eens kan aanhouden, om de pro-
téste eren dien in kennis tie' stellen m-et de tea-
koning, welke moaning door 'den heler Smak
wordt gedeeld.
De voorzis van oordeel, dat er bij het voor:
stel van de comimissi-e voor de schippers geeri
bezwaar meer is, daar de scheepvaart gieten last,
heeft van de peilers. I
Ook de heer Oijievaar is van oordeel dat miet
d-e bezwaren va Inde schipperij voldoende re
kening is gehouden. Eietu groote motor kan
evengoed onder de brug koeren
Het v-erz;oek wordt hierna ingewilligd onder
de door ld-e commissie genoemde voorwaarden.
Ingekomen is 'het Jaarverslag van de vereen,
tot bevordering van het vakonderwijs en van
de commissie voor de Malariabestrijding door
de bevolking, die beide voor kennisgeving
worden aangenomen. f
Het rapport van de Gascommissie voor kennisgeving
aangenomen:
Ter tafel wordt gebracht het rapport van
de Commissie van Beheer voor de Lichtbedrij;
ven, uitgebracht naar aanleiding van het gie-
dane onderzoek naar de vermeende gascorrup-
cie en de door den- Dir. genoten 5 pCt.
1 Door B. en W'. wordt voorgesteld dit stuk
voor kennisgeving aan te nemien, waartoe zon-
der ieenige discussie wordt besloten.
Behandeling begrootingen.
j Deze zijn onderzocht -door de raadsleden,
j buit-en de wethouders ien wordt door den heer
i Oijevaar medegediseld, dat alle Tjegrootimgemi
j zijn onderzocht en -geadviseerd deze, zooals
ze zijn aangeboden onveranderd v-ast te stellen.
Hiertoe wordt beslot-en |sn wel: de' begroo-
tmg" van het gasbedrijf in ontvangst en uitgaaf
- op f 105678.77 -de kapitaal-dienst op f 21400.
De begrooting van het elsctr. bedrijf in ont-
vangst -en uitgaaf op f67326.28, de kapitaald.
od f8170.
De begrooting van 'het Burgerlijk Armbe
stuur in ontvangst en uitgaaf op f 2929.49.
'En tenslotte d-e gemleientebegrooting in ont
vangst en uitgaaf op f 77671.54, d-e kapitaal-
dienst op f 10697.50.
Hierna wordt een voor-gestelde wijziging van
de gemeentebegrooting dienst 1928 goedge
keurd.
De schoolgeldverordening, idiie ieder jaar ter
goedkeuring aan de Kroon moet worden op ge-
plannen.
Om zeven uur verlieten de werklieden en -de
geëmployeerden d© fabriek. Paul Armamid zond
August insgelijks naar huis en liet den portier
weten, dat hij i-n geen geval Wildlde gestoord wor
den en dat men zich in de portiersloge op den
gewonen tijd ter ruste kon begeven.
De kantoorbediend© ging heen en kweet zich
van den hem opgedragen last.
XXXVI.
Een kwartier daarna was in de fabriek alles
rustig. Dc beide mannen hoonden den wachter zijn
ronde -doen.
,,'t W.ordt tijd," zei de fabrikant tot zijn hand
langer.
„Juist. We moeten ons voorbereiden. Geef mij
het pak kleeren, dat ik gisteren hier bracht."
Paul Armand opende een kast en reikte Jean
Soliva het verlangde.
Soliva begon van kl&erling le verwisselen,
zoodat hij binnen enkele minuten een geheel an
der uiterlijk Vertoonde.
„Dat is klaar!" riep hij uit. „Berg nu die
andere 'kleeding goed op, want ik moet ze da-dlelijk
na mijn terugkomst weer aandoen. Breng me nu
maar naar het poortje, waarvan je mij gesproken
hebt."