II
De „Teiegraaf'-Redactie in 1918
Van hier en daar
De storm. Eaarover'is de laatste dagen der
vorige" en de eerste dagen van de nieuwe week
heel wat gesproken. Miet ontzettende kracht heeft
hy zich dan ook doen gelden te land ten te water.
Kolommen vol nieuws brachten de bladen
het aantal meer of minder ernstige ongevallen,
was-zeer groot. Antennes op de daken, oude naar
't oog nog stevige en welgewortelde hoornen, die
onder hun kruinen geslachten zagen voortschrij
den ,ze moeeten hett opgeven tegen 'den gewelde
naar ,die met niets ontziende kracht en onder
onheilspellend geloei er op los beukte. Telegraaf
erj mmoonverkeer werd op verscheidene plaatsen
gesdwciauto's in snelle vdart over het wegdek
voortsnellende, ze hadden een feilen kamp te
voeren. Maar hoe erg de storm te 'land heeft
huisgehouden, (in de Pijcenstad Gouda werden
in één slag alle daken en halve étages van een
gansche huizenrij weggerukt!) onwillekeurig gin
gen reeds tijdens het woeden der elementen de ge
dachten uit naar de zee, de zee die ook hier weel
een bedriegelijk vriend bleek. Tal van zeerampen
werden gemeld, o.a. uit het Noorden, bij Ameland
en Terschelling. Om een van deze rampen te
noemeneen scheepstank biet alle opvarenden
vader moeder en tien kinderen.....
De storm heeft weer vele offers gevraagd!
Eenige uren, voor den storm zich in zijn grootste
hevigheid lead gevotelen, ging door Amsterd'am
en door heel Nederland de mare: de Inidië-vlie
geirs zijn 'terug! Het vijfde vliegtuig kwam, on
danks dien dag ondervonden tegenspoed en Ver
traging, verleden week Vrijdag half vijf op Schip
hol aan. Amsterdam jubelde en met Amster
dam, een groot deel van Nederland, over de nieu
we, kranige prestatie van de Hol lands che lucht-
pioniers. Een gelukkige omstandigheid mag het
geacht worden, dat de N.H.jA Ei.N., nog voor
den storm binnen was en niet genoodzaakt dus,
den strijd aan te binden met de woedende elemen
ten, een strijd, die tenslotte jjlhet schip in het
gezicht van de haven had kunnen doen stranden".
Naar vanwege de K.LJM. :Wor.dt meegedeeld wer
den er reeds plannen besproken voor een Kerst-
vlucht. De heenreis zou gemaakt worden tusschen
St. Nieolaas en Kerstmis, de reis terug na Nieuw
jaar. Intusschen, de beslissing hieromtrent blijkt
nog niet genomen. Ongetwijfeld zou speciaal deze
vlucht als een uitnemende propaganda te be
schouwen zij n en de -waarde van de lucht verb hi
ding Holland-lnsulinde uog meer in 't oog doen
vale-u. Een Hollandsche St. Nicolaas of Kerst
cadeau per luchtschip in het (thans geldende)
minimum van tijd oadgebranht. ugar Indische
vrienden.en verwanten, dat moet inslaan!
De vorige week interpelleerde een Kamerlid,
de heer Ketelaar, den minister van Waterstaat
over het feit dat (toen) nog geen beslissing ge
nomen was "inzake den afkoop van brugtol t«
Muidèn ,men zal zich herinneren, dat over en aan
dient ol heel wat te doen is gejwleesu Keeds in
September moet er over het bedrag van de af
koopsom algemeene overeenstemming zijn verkre
gen. Verschillende vereenigingen op Verkeers- en
Sportgebied hadden zich bereid verklaard^ een
niet onbelangrijke bijdrage in 's Rijks Schatkist
te storten voor den aifkoop. Gemeld kan worden,
dat met ingang van de nieuwe week de Muider tol
is opgeheven na afkoop van honderdtwintigdui-
zend gulden en... dertig centen. De actie tegen
den tol heeft dus succes gehad, en de heer Flor is
Vos, die zich in een der bladen den titel van „tol-
bedwinger" zag toebedeeld, kan wellicht het
meest van allen in zijn nopjes zijn. Er zijn al
meerdere tollen afgeschaft in den loop der ja
ren, maar van Muiden begint misschien eerst
recht de victorie!
Te midden van de herdenkingen men zou in
deze dagen in Europa den tel kwijtraken was
ook de herdenking van de spanning welke in No
vember 1918 over on sland hing én ai naar den
aard van persoonlijke opvattingen aanleiding was
tot hoopvolle verwachting of angstig afwachten.
Herinnerd is aan de „historische" kamerzitting
van 12 November van genoemd jaar, waarin de
heer Troelstra o.m. gezegd heeft: Wij gevoelen
ons thans niet alleen voor onze eigene klasse ver
plicht te grijpen naar de staatsmacht. En van
de uiterste linkerzijde werd de eisch gesteld1:
„de Kroon moet afstand doen". In verband met
een en ander viert de bijzondere Vrijwillige Land
storm deze maand zijn tienjarig bestaan, waar hij
is te beschouwen als te zijn geboren uit de span
ning van de No vemberdagen.
De Algemeene Beschouwingen bij de verschil
lende hoofdstukken der Staa.tsbegrooting vorder
den met de replieken, heel wat tijd. Het- geheel
levert een voor een deel interessante leotjuur.
De veelheid der besproken onderwerpen, met des
betreffend eeischen, op- en aanmerkingen goed- en
afkeuring verbiedt er zelf in kort bestek nader
op in te gaan.
Er is - dat spreekt heel veel belangrijks
gezegd en vermoedelijk hebben de dames en hoe
ren, voor zoover het nog noodig was, alle gele
genheid gehad elkaar nader te leeren kennen en
waardeefen. Enkele kernpunten zullen iu 'den
loop der kamerzittingen nog wél eens op de prop-
p-n komen ,zoo bijv. de vraag betreffende de
benoembaarheid van de vrouw voor het burge-
in estersambt. Minister Kan heeft zich hierom-
tren tniet uitgelaten dan in -dien zin, dat het
uit het wetsontwerp tot wijziging van de Ge-
meentewet jwiel zal blijken hoe Z-.Exc. er over
denkt. Of dit als een dialve belofte t|e beschouwen
is, dat de vrouw binnenkort waardig gekeurd zal
zijn aari het hoofd eener gemeente te staan? De
trekhond mag zich, naar 's Ministers meening
reeds in voldoende bescherming Verheugen, heeft
dus vermoedelijk dit jaar van de regeering niets
te wachten.
Drente is een betrekkelijk kleine provincie mét
een kleine bevolking. Dit is bekend. Maar, dat
er in die kleine provincie in 't geheel maar vier
ziekenhuizen zijn met iu totaal nog geen hon
derdvijftig bedden, nat lijkt toch heel weinig
of de Crentenaren moeten al verbazend ge
zond zijn. In Amsterdam werd dezer d'agen een
vergadering gehouden van daar gevestigde Dren
tenaren. De bedoeling was, de liefde voor den ge
boortegrond en voor de gewestgenoöten zioó óp
te wekken, dat van de Amsterdamsche Drente
naren het initiatief zou uitgaan aan Drente een
paar „bedien" meer te bezorgen. Prijzenswaar
dig voornemen, inderdaad!
jMaatsehappijbelangen", 'het orgaan der Neier-
landsche Maatschappij voor Nijverheid en Han-
de schrijft in een beschouwing over -de onder
handelingen tusschen ons land en België o.m.;:
Wij hopen zeer, dat het mogelijk zal zijn binnen
afzienbaren tijd te komen tot een nieuw verdrag
met België. Of dit nog in deze parlementaire
periode gebeuren zal, weten wij niet. Het komt
er meer op aan een verdrag te sluiten, dat heide
partijen bevredigt, dan spoedig een verdrag te
sluiten. Toch zou het zeker gelukkig zijn iwanneer
de tegenwoordige Minister van Buitenlandsohe
Zaken dit nog zou kunnen "bereiken. Een goeie
verstandhouding met onzen nabuur is van zeer
hooge waarde. Nederland heeft het grootste be
lang bij de opheffing van iedere internationale
spanning in West-Europa. De geografische lig
ging van deze twee landen brengt nu eenmaal
mee, dat wij aan onze Zuidelijke buren eenige
tegemoetkomingen doein. We zullen dab ook niet
bij iedere concessie onzerzijids kunnen narekenen
of die wel opgewogen wordt door een gelijkwaar
dige concessie van de andere zijde. De tegen
woordige zal voor een deel liggen in de gestabili
seerde goede verstandhouding. Maar wel zullen
wij mogen eischen, dat dit verdrag in ons land
niet gevoeld behoeft te worden als een eenzijdig
toegeven onzerzijdsch aan te ver gaande eischen
van België, als een bevoordeeling van Belgische
belangen ten koste van "Nederland. Ein dit zal
slechts kunnen geschieden als rekening gehouden
wordt met de beziwaren, die indertijd geformir'
leerd zijn.
Tweede Kamer
DE ARBEIDSINSPECTIE.
Gelijk bekend, is thans bij die Tweede Kamei
aanhangig het ontwerp-Winkelsluitingswet. Het
staat volstrekt niet vast, dat die Tweede Kamer
dn wetsontwerp nog vóór de- verkiezingen
in 1929 zal afdoen. Maar wèl staat vast, dat
het Arbeidsbesluit voor winkelbedienden, dat
aan dit wetsontwierp is vastgekoppeld, niet zal
werden uitgevaardigd voor de inwerkingtre
ding der Winkesluitimgswet.
Onder deze omstandigheden doet het hoogst
zonderling aan, dat op die Arbeidsbegrooting
reeds gelden worden uitgetrokken voor de aan
stelling van 22 nieuwe ambtenaren, wier toe
komstige werkzaamheid verband houdt met de
bepalingen dier wet, o.a. van toepassing zullen
woiden op winkels. Niemand weet of die dien
sten van deze nieuwe ambtenaren ooit noodig
zullen zijn. De zuinigheid, welke de Troonrede
nog steeds noodig acht, wordt zeker aller
minst gediend door het kweeken van, een amb
tenaren-reserve, aan welke volstrekt geen be
hoefte bestaat.
Jntegendieel mag veeleer worden aangeno
men, dat die Arbeidsinspectie ook wiel eens
overbodig werk verricht. Blijkens een verslag
over 1027 heeft deze tak van dienst zonder
medeweten van de werkgeversorganisaties zijn
bezoeken aan de fabrieken aangegrepen om in
formaties in te winnen omtrent het al of niet
geven van- vacantia, de uitbetaling van het loon
daarbij; het toekennen van een vacantie-toeslag,
e.d. In de eerste plaats moet het onjuist wor
pen geacht, dat die; Arbeidsinspectie zich heeft
gewend tot dei individueele ondernemers zonder
de betrokken organisaties daarin te kennen
bedenkelijk wordt het echter wanneer zij zelfs
bij het personeel informaties gaat inwinnen;
gevraagd mag worden of zij ook zou durven
mformeerien hoe de arbeiders persoonlijk den
ken over de gedwongen verkorting van den
arbeidsduur"! Die Arbeidsinspectie erkent zelf,
Jat de verkregen gegevens verre van volledig
zijn; welnu, dan heeft zij overbodig werk ver
richt en mag zij geen gebrekkige publicaties
het licht 'doen zien, die tot volkomen onjuiste
gevolgtrekkingen voor de industrie als geheel
kunnen leiden. Het is zeer wenschelijk, dat
geen verdere stappen op dezen verkeerden weg-
worden gedaan-
HERZIENING GEMEENTEWET.
Togediend is een wetsontwerp tot herzie-,
ning van de Gemeentewet.
'On'der herinnering aan vroeger ingediende
voorstellen tot herziening en 'aan deswegen
uitgebrachte adviezen, wordt in de Memorie
vac Toelichting opgemerkt, dat de ^practijk
zaoals die zich vooral in de laatste jaren; in
bet land heeft ontwikkeld, een'bant beeld van
een veelsoortige samenwerking te zien geeft.
Van een desbetreffende, aaln de hèdendaagsche
eischen beantwoordende wettelijke regeling der
samenwerking tusschen gemeentebesturen ver- i
wacht men, dat zij orde zal brengen ia deq
huidgien min of meer chatotischen toestand.
Wat betreft vereeniging en splitsing van ge
meenten en andere wijzigingen der grenzen
worden in het wetsontwerp de art. 128 en v.v.
alleen betrekking hebbende op vereeniging en
splitsing van gemeenten ook toepasselijk ge- 1
maaakt op elke grenswijziging.
Rechtens hebben Ged. Staten het absoluut j
•initiatief inzake grenswijziging. Doch het wets-
ontwerp stelt voor buiten twijfel te stellen dat i
dit recht ook aan de regeering toekomt. j
Voorts wordt vereenvoudiging der procedure
cum annexis voorgesteld. Zoo wordt voorge- j
steld het instituut van de afzonderlijke com- I
missie uit ingezetenen niet langer te besten- I
digen.
'Het wetsontwerp maakt ook de vrouw tot
burgemeester benoembaar. Aan de gemeenten;
wordt meer vrijheid gegeven ten aanzien van 1
het aantal wethouders. Voorgesteld wordt o.m. j
de mogelijkheid van pensioneering der wet- j
houders en hun weduwen en- weezen in de wet
vast te leggen. Ook worden vrouwen benoem
baar gemaakt tot secretaris.
IntercotmmuniaM samietnweirkiing.
Voorgesteld wordt dat besturen van twiee of j
meer gemeenten tezamen een regeling kunnen
treffen ter gemeenschappelijke behartiging van
belangen waaronder mede wordt begrepen de. j
voorziening in zaken, inrichtingen of werken,
bij welke zij betrokken zijn. Die regeling houdt
bepalingen in omtrent haar wijziging, haar ver
lenging, indien zij voor een bepaalden tijd is
vastgesteld en haar opheffing. Bij zulk een
regeling kan voor de behartiging van de ge
meenschappelijke belangen een commissie wor
den ingesteld, b. een rechtspersoonlijkheid be
zittend lichaam worden gevormd, en een or
gaan va rndat lichaam worden ingesteld. Het
ontwerp regelt de wijze van samenstelling enz.
dezer commissie.
Aan de Kroon wordt de bevoegdheid toe
gekend een publiek-rechtelijke regeling op te
leggen, als het overleg om tot vrijwillige sa
menwerking te komen, mislukt.
y^-ue heer W. TT'. Vliegen heeft in *t „Volk"
I verteld, hoie' op 13 Nov. 1918 hij 'sf avonds*
j door de hoofdredactie' van de „Telegraaf"
I werd opgeheld. Men wilde hem spréken. De;
I heer Vliegen gaf een bevestigend antwoord
r en-Me Mieeren J. C. Schrödere n "H. Louis
Israëls kwamen persoonlijk hun opwachting
t maken. t
De leidende figurren kwamen dein heer Vlie-
gen, toen voorzitter van de "B.Di.A.P., mee-,
deelen, bereid te zijn steun te verlïjenjen aan
-een revolutionair bewind, op één voorwaarde,
j Die voorwaarde was niet van financieelen,
doch van politiek en aard. 1
j Onverrichter zake- gingen de freeren uiteen.
Zeer merkwaardige dingen komen we 10
jaar na datum te weten.
Wonderlijek begrippen huize ner toch in 't
brein van m-enschem. Blijkbaar zou het den,
Telegraaf"-nedactie weinig slapelooze nachter^
hebben gekost, 't roer om te gooien.
Wp denken aan 't jasje., dat zich riebt naar
den wind.
Maar voelen toch al het schrijnende, dat
een blad als die' „Telegraaf"de meeste abon-
né's heeft van alle dagbladen in Nederland.,
Wat heeft "ons publiek toch 'n smaak 1
Binnenland
„KOOPERSSTA&ING" OP DE
DEVENTER VEILING.
Te Deventer is een groenten- en fruitoorlog
uitgebroken, door een algemeene staking der koo-
pers op de Deventer fruit- en gr oen ten. veiling;.
De kwestie gaat om de betaling van het verpak-
kingsmateriaalde veiling berekent laarvoor 121/2
pCt. voor kisten, en 10 pCt. voor bushels, wat
neer komt op een prijs van tied cent per kist, enl
acht oemt -per mand.
1 De koopers meeinen, dat het fqpt hetzij gratis,
hetzij voor lage ren prijs moet worden verstrekt.
Bet bestuur meent, dat het te Deventer ge
beurde de inzet is van een actie der kooplieden
- in het geheele land.
i De actie is tot dusver hier aan beide zijden
rustig verloopen, doch de politie houdt de zaak
in het oog. Op dit 0,ogenblik wordt aan beide
kanten druk vergaderd.
HET INKOMEN DER KON.
FAMILIE.
In verband met de meidedeeling van minis
ter D-e Geer in de Tweede Kamer, dat Hl M.
de Koningin, Hl M. de Koningin-Moeder en
H. K. H. Prrinses Juliana ook voor 1929, 10
pet. van Haar grondwettelijk inkomen zullen
laten staan, herinnert de „Tel." er aan, dat
dit onkomen bedraagt van de Koningin
fl.200.000, van de Koningin-Moeder
f 300.000 en van Prinses Juliana f 200.000, zoo
dat door het niet toucheeren van 10 pet. va-a
het inkomen'/ i ntotaaal f 170.000 ten behoeve
van de schatkist wordt gespaard.
Nieuwstijdingen
HIJ KWAM TE LAAT.
Het grensdorp Goirlc (N.B.) heeft 'zijn
5000sten inwoner geboekt.
Het was er wal trosch op. Dat 'bleek vol
doende uit het feit, dat het gemeentebestuur;
'n spaaarbankboekje van f 50 disponibel stelde
en van particuliere zijden de cadeaux in groo-
ten getale binnenkwamen.
Maar nu heeft zich een merkwaardig geval
voorgedaan, meldt de „NI Venl. Crt.".
De gelukkige vader van het kind, dat de
5000ste bleek te zijn, is een kantoorbediende,
beze zijn dan ook de cadeaux overhandigd-
Maar nauwelijks had hij het gemeentehuis ver
iaën, of er v-ef voegde zich eenn andere vader,
die een kind kwam aangeven-, dat eerder ge
boren was dan de spruit van den kantoor
bediende.
Helaas, hij zag het fortuin langs zijn neus
voorbijgaan. Immers, men telt eerst dan tot
de bevolking, wanneer men- officieel op den
Burg. Stand is ingeschreven.
En zoo kan het dan ooit gebeuren, dat1 de
feitelijke 5000ste, officieel de 5000ste niet is.
BOTSING TUSSCHEN TREIN EN WAGEN.
Nabij de Jan Gijsenvaart is op de spoorlijn
Haarlem -Velsen een met paard bespannen wagen
beklemd geraakt tusschen de rails. De voerlieden
konden ie kar niet bevrijden en poogden Vergeefs
een naderenden trein te doen stoppen. De wagen
werd bij de aanrijding geheel versplinterd en het
paard gedood.
STEIGER INGESTORT.
In de Frans Halsstraat in de Gulden Bodem
terreinen te Arnhem moesten drie metselaars een
zware ijzeren balk op den steiger voor een in aan
bouw zijnd huis brengen. O'p -den steiger stond
een bak met metselspecie, terwijl daar bovendien
metselsteenen bij lagen. De werklieden vereenig-
den zich bij het ophalen van den balk op het
punt waar -de materialen lagen. De steiger werd-
daar te zwaar belast, ie korteling welke de plan
ken ondersteunde, brak en d-e drie metselaars
vielen met de materialen en het steigerhout v'an
zeven meter hoogte op den grond.
Een hunner dis te Worth Rlheden woont be
kwam inwendige kneuzingen, de tweede brak een
rib en had bovendien een voet-fractuur, de derde
had alleen lichte verwondingen.
KERKDIEVEN.
Te Maastricht is in den nacht van Maandag
op Dinsdag in de Oi.L. Vrouwekerk een offerblok
opengebroken ten dein inhouid, vermoedelijk f 30,
ontvreemd.
JEUHDIHE* DIEVEN.
De politie tei Gouda heeft -eeji brutalen dief
stal ontdekt, die geipleegd is door twee der
tienjarige jongens. lm de woning hunner
ouders werden bij onderzoek gevondem een
aantal rijwielplaatjes, manufacturen, rieten kof
fertjes en dergelijke artikelen. Hiet bleek, dat
in totaal bij 17 winkeliers goederen uit de
éétalage waren ontvreemd. De politie heeft al
het gestolen goed in beslag genomen,-.
VERDUISTERING.
Aan het bijkantoor te Breda van de levens
verzekeringmaatschappij „'De Nederlanden val
1845" heeft een kantoorbediende ear bp-drag
van eenige duizenden guldens verduisterd. Hij
is aangehouden en opgesloten. 1
HET GEHEIM VAN BE WOONSCHUIT.
Be gemeentepolitie te Almelo heeft in samen
werking met die van Tubbergen aangehouden eeji
woonschuit bewoner K., liggende met zijn schuit
in bet kanaal Almekr Vriezen wee nIn beslag
werden genomen een volledige uitdragerswinkel,
bestaande in oude en nieuwe kleeren, waschgoed,
schoenen, gereedschappen voor alle denkbare be
drijven en beroepen, oude wekkers en horloges,
fleschjes met smeersels en 'oliën, wijn, zeep, bus-
feen cacao, schoensmeer, etc. Reeds zijn verschil
lende voorwerpen herkend als te zijn van 'de in
braken te Almelo en te Tubbergen.
DE LAATSTE „DROSCHKE" UIT
BOEDAPEST TE AMSTERDAM
Het „Hdbli." schrijft:
Evenals elders in de wereld hebben in Boeda
pest, de Hongaarsche hoofdstad, de auto's de huur
rijtuigen verdrongen. Een exemplaar is er nog
over en'Koetsier is de heer Samuèl Polgar. Hij
koetsje gespannen en is de wereld ingetrokken,
heeft zijn paard voor het welhaast hist|Orische
op zoek naar collega's. Hij is in Wennen geweest,
in Ziirich, in München waar hij inderdaad
collega's vond en zij hebben hem met groote eer
en met muziek uitgeleide gedaan. En gisteren is
hij in Amsterdam gekomen. Vandaag zagen wij
het huurrijtuig, getooid miet vlagjes op den Dam
en de koetsier verkocht ansichtkaarten om in zjjn
onderhoud te voorzien.
Hij had hier nog geen collega's gezien, zeide
'hij. Dat kan uitkomen, want twij meenen, dat Am
sterdam nog slechts open huurrijtuigen 'heeft en
die rijden natuurlijk niet in November. Voor een
Hongaar zijn de prijzen in Nederland hoog,
meende hij, en hij vond' ook, dat de 'Amsterdfam-
mers wel graag keken, maar niet graag een prent
briefkaart kochten.
Enfin, wij kunnen nog revanch enemen, want
de Hongaar gaat pas Donderdagavond naar Rot
terdam en verder naar Vlissingen. Vandaar reist
hij per boot naar Engeland. Na Londein staan nog
Brussel en Parijs op het programma.
De burgemeester van Boedapest heeft beloofd,
dat deze laatste „ictroschke", na den rit dioor
Europa, een plaats zal krijgen in het stediblijk
museum van de Hongaarsche hoofdstad.
