Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier :~:^TL6Tl!
Dinsdag 18 December 1928
37 e Jaargang
Uitflave: Firma 1, H. KEIZER. Redacteur I. H, KEIZER. Bureel Noordscharwoude. Groote letters naar plaatsruimte
Stemmingsbeeld Groentenland
Rapport van de proeven ter bestrijding van het vallen
(Phoma oleracea) in de koel, genomen in het jaar 1928.
NO 148 IHTERC. TELEPHOO* 52
NIEUWE
LAAGEDIJKER COURANT
Deze oóurant verschijnt
Dinsdag, Donderdag en Zaterdag
Abonnementsprijs
per 3 maanden f 1.15
Stemmingsbeeld.
Het jaar 1928 spoedt ten einde, nog slechts
eeen luttel aantal dagen en een jaarkring is afge
sloten.
't Is vijftig jaar geleden, in 1878 alzoo, dat door
de toenmalige firma 'Grelinger, Jansen en Co. te
Noordscharwoude een zuurkoolfabriek werd op
gericht. Slechts kort is de zaak door de. firma
gedreven, ze wend aangekocht door den heer C.
Brinkman, die op zijn beurt in 1904 de fabriek
overdeed aan den heer P. Verborg
Van een fabriek van zeer bescheiden omvang,
is de zaak uitgegroeid tot. een onderneming van
gjroote beteekenis.
't Heeft zeker geen 'doel in ons blad de beteeke
nis der „Noord-Hollandsche Cpnscr venfabrieken
Peter Verburg" te Noordscharwoude, uiteen te
zetten-.
De ouderen onder ons hebben deze zaak zien
groeien, hebben vol waardeering en bewondering
den arbeid aanschouwd van den onvermoeid|eu
•werker en organisator, wijlen den heer P. Ver-
bnrg. En als wie thans den Noordermarktbonid uit
gegroeid zien tot een machtige organisatie met
zijn beteekenis volle groentenmarkt, dan denken
we ook aan den steun, .die de maJm met vooruit-
zienden blik den jeugdigen bond bood1.
En de grootste steun was wel het Iwerken van
den heer Verburg 'voor de totstandkoming van de
spoor we gaans luit ing. Daaraan vooral dankt ie
N.'M.B. zijn grooten opbloei.
Waar de zaak als zaak dit jaar 50 jaar heeft
bestaan, behoorde dit feit in ons blad te wórden
gereleveerd.
Heden opent de Centrale Veilings vereenigmgi
(Warmenhuizen en Timstreken zijn nieuwie veilings,
gebouw:. Mooi op tijd is alles gereed gekomen. De
gemeente is een monumentaal en sierlijk gebouw
rijker geworden, dat architect en aannemer bei
den tot eer strekt, 't ts voor ieder, die iets meer
van deze veilingsorganisatie afwieet,. heelemaal
geen wonder, dat zoo iets goeds t.oit stand is ge
komen. Er heerscht daar een eensgezindheid onder
de afdeelingen, en een samenwerking, die andere
organisaties tot, jaloerschheid zou verwekken.
Wat daarvan toch de bizondere oorzaak is,
Weten we niet, maar feit, is het, dat nergens d©
verstandhouding tusschen organisatieleiders en le
den, tusschen bouwers en kooplui, tusschen koop
lui, bouwers en transportarbeiders beter is dan
daar.
Dat is geen phrase, geuit bij gelegenheid van
de opening van het nieuwe veilingsgehouw, maar
erkenning van werkelijk bestaande, zeer gewaar
deerde tosetanden.
Onze hartelijke felicitatie aan de Centrale Vei-
lingsvereeniging Warmenhuizen en Omstreken.
Moge 't haar verder wel gaan, en haar arbeid
tot zegen gesteld worden voor al haar leden.
Opent heden Warmenhuizen's tuinbouworgani
satie haar nieuw, gebouw, a.s. Woensdag verga
dert de Provinciale Commissie uit de tuinbouw
veilingen in Noord-Holland in ,,'t Gulden Vlies"
te Alkmaar, 's namiddags te half twiee.
We nemen de gelegenheid te baat, op deze ver-
-gadering de aandacht te vestigen. Wie even 'kan,
ga er heen.
Geen beter middel tegen mopperziekte, (die
men nog al eetis aantreft), dan het trouw bezoek
aan de vergaderingen. Heeft men gegromde klacht,
dat men die uitspreke. In de meeste gevallen
blijkt, dat men wat eenzijdig in zijln kjjk is ge-
Sp'eest. Men leert de algemeene zaken van wat
ineer gezichtshoeken bezien, en wordt daardoor
billijker in 't oordeelen.
En vaak moet men toegeven, dat de leiding
met factoren moest rekenen, die niet algemeen
bekend zijn.
Het bezoeken van de vergaderingen bevordert
.tevens het meeleven. Men blijft ,,bij", en datj is
een ding van beteekenis in 't leven.
We spraken van mopperen. Er is heel wat ge
mopper tegenwoordig, en ons is verzocht, inzon
derheid van tuinderszijde, op enkele dingen de
aandacht te vestigen. Waar we Stemmingsbeelden
schrijven, is het stellig juist, als bouwers hun
'stemming den stemmingsbeelder mee'deelen. Hoe
zou hij ze anders uitbeelden?
Welnu men moppert over uien- en bloemkool-
sorteering. Men zegt, voor beiden zijn de eischen
overdrevenvoor uien kan niemand aan de eischen
voldoen; menschen, die nooit en te nimmer wer
den beboet of over moesten zoeken, gaan thans
huiverig ter markt en knijpen 'm als de rook.
En men vertelt gevallen, neen maar 't is
afschuwelijk.
Laat ons maar dadelijk beginnen met toe te
geven, dat inderdaad 'de eischen zwaarder zijn,
wat de sorteering betreft, dan ooit te voren. Het
U.O.B. krijgt de schuld. Een grappenmaker, ove
rigens bovenst beste kerel, die voor de organisatie
voelt en er wat voer over heeft, zei dezer dagen:
het U.O.B. moest UK.B. Wezen. We begrepen
het niet en op de vraag, wat hij er mee bedoel
de, kregen we het antwoord: „U.K.B. beteekent
„u kunt B.uit elkaar springen, zullen
we maar zeggen.
Het komt ons gewenscht voor, waar'het U.C.B.
ten onrechte de schuld krijgt, (indien er al van
schuld gesproken mag worden) de zaak nader
uiteen te zetten.
Te urgenter is die uiteenzetting, wijl zich reeids
gevallen van <pderhandschen verkoop en verkoop
aan andere veiling, waar men het blijkbaar niet
zoo nauw neemt, hebben voorgedaan.
De bloemkool kan hierbij veilig worden uitge
schakeld. De aanvoeren in dit artikel beteekenen
niet veel meer en ten tweede worden dit seizoen
voor bloemkool geen U.O.B.-lakens meer verstrekt,
i Wat de uien betreft, vallen We maar dadelijk
met de deur in huis, door de stelling te poneeren
noch de veilingsbesturen, noch het Uit'voer-Con-
j tröle-Bureau kunnen een anderen maatstaf ouder
de gegeven omstandigheden aanleggen, dan zij
doen.
Amerika geeft dien joon aan in den uienhan-
del en voor export naar dat land mogen' dn de
partijen practisch geen jotbe exemplaren voorko-
meh. We hebben eenvoudig niet te kiezen of: fe
deelen, zóó moeten de uien Worden behandeld;,
of we kunnen niet uitvoeren naar Amerika. En
nu 'willen we allerminst op ons uienproduct afge
ven, maar willen toch even vastleggen, dat' ook
zonder de scherpe eischen voor Amerika, het
artikel dit jaar veel zorg vraagt. De N.-Hi.sche
speciaal de Langendijker producten hebben in
binnen- en buitenland juist door góede sorteering
en zorgvuldige behandeling een uitstekenden
naam gekregen. En zou nu één verantwoordelijk
veilingsbestuur durven zeggen: „Er is wat veel
werk aan de uien van 't jaar, dus nemen we n?'
maar niet zoo nauW. Laat er desnoods maar wat
rotte uien in de balen voorkomen, die krijgen
de'bouWers dan ook nog betaald. Al krijgen ze dan
een paar dubbeltjes minder, geen nood, ze kunnen
"t er zelf nog beter voor doen, Wat' rot en stek
Wordt voor goeie uien betaald!"
Dat achten we buitengesloten. Het zou gelijk
staan, met het' prijs geven van al 't geen in 't
verleden reeds is bereikt.
Het eenig juiste standpunt is, rot en afval nog
niet door en met t goede -worden verkocht. Dat
heeft de veilingen groot gemaakt. Of de goede
ren voor binnen- of buitenland zijn bestemd, doet'
niets ter zake.
Wil de tuinbouWer, dat zijn produet' op de
markt het aanzien en de Waardeering krijgt', 'die
het verdient, dan zalhij vóór alles hebben të
zorgen voor goede kwaliteit/
Maar hooren We de bouwers zeggen alle
maal Waar, doch als de kooplui bizonder© eischen
stellen, laat ze dan zelf 'f gloei inj die conditie
brengen.
We zouden willen antwoorden: Wacht even,
vrinden, uw bedenking lijkt adrem, maar in de
praktijk zult ge zelf een strop hebben. Want als
de koopman de uien klaar moet maken voor Ame-
rika, zal dat puur meer kosten, dan dat' gij zulks
doet.
1 En de kooplui kunnen rekenen, dat werk wordt
natuurlijk verdisconteerd in den veilingsprijs.
Overigens stemmen We u toe, dat' uien uitzoe
ken een heele klus is. Maar Wordt 't werk soms
niet betaald?
Kijk eens Wat meer op dien buitengewoon bes
tan prijs, dien we aan "Amerika hebben te danken.
En waardeert ook een heel klein beetje 't
werk van die menschen, die hun best doen, o'm
't artikel aan de gestelde eischen te doeln beant-
Woorden.
GOEDE RESULTATEN MET
1 GERMISAN.
Ip Je najaarsvergadering van Corresponden
ten bij den 'Planjenziektieinkundjgeu Dienst, kr.
Lapgendyk, gehouden op 11 November 1927,
bracht ik een vierslag uit van de resultaten, die
de genomen proeven ui 19"27 hadden opgele
verd. Dat rapport was helaas niet erg optimis
tisch gesteld. Voor pen gedeelte was dit to©
te schrijven aan het niet--juist--opvolgen van
de wenken, -die dian proefnemers warein _gje-
geven; voor ©en a,n<le,r deel dient opgemerkt t-ej
wordep, dat het „vallen" in 1927 minder kwaad
aardig optrad dap in 1926 en 1925.;
Op diezelfde vergadering werd besloten, in
1928 de proevian met zaadontsmietting voort te;
zetten lan van te voren een uitgewerkt plan'
op t- maken, 'dat als leiddraad dienst zou doiart
De ondervinding heeft geleerd, dat mm hier
mee ni©t kan wachten tot die tijd van zaaien is
aangebroken. D© opeenhooping van werkzaam
heden leidt tot absolute mislukking. Die Heer
Hazeloon, Rijkstulnbouwoonsulent. nam op zich
een pro©fplan uit te werken en was hiermtadie
einde F©bruari gereed.
Naast dein invloed van zaadontsmietting zou>
tevens zoo nauwkeurig mogelyk worden na-
gegaan de rol, die de plant)enbaan bij die zlektQ
van het valleh spoelt.'
Elke correspondent zou 2 bouwers opzoeken
■die onder zijn biding die proef zouden nemen).
Het te gebruiken zaaizaad moiet natuurlijk
zooveel mogelijk kajns gevien, door de Phoma
besmet t© zijn- Het onderzoek van de naar
Wageningen opgezonden zaadmoasters (zie
hieronder) kon ons misschien- bp die keuze
■helpen.
Het zaad dient g|eid(aaltefijk ontsmet te wor
den; daarnaast moet ©en anider deel met-omit*
smet worden uitgezaaid.
Het uitzaaien op 2 verschillende' plantenba-
nen zal ze©r op prijs worden gesteld', omdat men
hiermee kans heeft, den invloed'van dm grond'
te loeren kennen -
Verder zullen de plantenbanen voor de.helft,
2 keer, m©t ©en tusschettiruimte van 8 'dagen,
worden besproeid met oeta sublimaatoplossing
(sterkte 1 op 1000). Volgens de gegevens in de
Amenkaansche lectuur, doodt ©en sublimaat-
oplossing de maden id©r koolvlieg en deze ma
den weriqen door het verwonden der koolst-en-
gels het vallen zeer in de hand.)
Het zal nu wel dui-d©lijk zijn, dat elke. plan
tenbaan 4 verschillende soorten planten op
levert, dip op ééln aikk'er moeten worden uit-t
"gezet.
Aan die nummering wordt ook in b©t ver
volg van dit rapport vast gehouden.
No. 1 levert plant/en van ontsmet zaad im
niet besproeid.
No. 2 levert plantien, afkomstig van ont
smet zaad en besproeid me.t sublimaat.
No. 3 levert plantten, afkomstig van niet-»
ontsmet zaad, doch wel bpsproeid miej
sublimaat.
No. 4 levert plantten van niet-ontsmet zaad
en ook niet bpsproeid met sublimaat.
Aan het zaad van no. 4 is dus niets gedaan
Voor het ontsmetten zou weier worden gebe
zigd een Qermisan-oplossing van een kwarfl
procent, waarin het zaad ©en half uur zou wor
den ondergedompeld f
Al spoedig rezen groote hezwaren tegen het
nemen van 2 plantenbanen: de peroeelen wor
den klein, alle gronden kan men niet voor
plantenbaan gebruiken, gevaar voor aard-
v looien, enz';
Slechts 2 personien wenden bereid- gevonden;
de proef in dian zin te nemen. De oen, had.
echter geen, de, ander zeer weinig vallers. zoo
dat dit gadeplte der proefneming ons heel wei
nig zegt.
Dë overige proefnemers te Noord- en Zuid-
scharwouide hadden dus l' plantenbaan.
Wat betreft het opgezonden zaad, kan ik
u mede doelen, dat 34 partijtjes rood kool
zaad tn het laatst van November '27 zijn weg
gestuurd naar Wageningen.'
De beleren W. Mullejr en S. de Bioer te'Zuid
scharwoude en d© hear J. Ootjers te Noord-
scharwoude verleenden my bij het verzamelen 1
hun mede werking,
iBlykens de ontvangen berichten zijn 20 mon
sters op 6 'December '27 uitgezaaid en da
kiemcijfers vastgesteld. De kiemkracht vari
eerde van 89 tot 97 procent (1 partij 82 proc.),
De opkomst was dus wel voldoende. D© plaat
jes werden in zaadbakjes in ©en koude kas
bewaard.
Van enkel© monsters viielen later tamelijk
veel, van 1 monster vael plantjes weg. Die
plantjes kregen een grijsblauwe kleur en vielen,
vn. Die omgevallen plantjes werden nog een
tijdlang bewaard, bij e©n temperatuur van 20
graden. C. en zijn microscopisch onderzocht,
zonder echter de oorzaak van het wegvallen
te kunnen vaststellen.'
Phoma-verschijnselen op de kiemblaadjes,
die in Australië werden waargenomen, bleven
te Wageningen achterwege.»
Verder nam man, op schijnbaar g'ezonde
plantjes, bruine streepjes en vlekjes waar. 'Het
is later gelukt op dez'e plantjes pyctiidSen vaif
aë Phoma tot ontwikkeling te brengen (in pyc-
niden worden de sporen gevormd, waarmee d-ö
zwam jjicn vermenigvuldigt
Door drukke werkzaamheden en ziekte is
echter het Phoma-onderz]o,ek stop gezet. Men
betreurd» het natuurlijk zeer, om zoo'n breed
opgezet -onderzoek te moeten onderbreken. De
omstandigheden dwongen -echter daartoe.
Het laatste schrijven over deze kwestie ont
ving ik 23 Augustus j.l. Daarin werd medege
deeld, dat de monsters 21- tot 34 waren uitge
zaaid. Slechts van 1 nummer was gebleken,
dat het voor ongeveer 40 procent besmet was
Op 17 Maart zyn alle proefnemers bijeen
geroepen om het proefplan te "bespreken en 't
zaad te ontsmetten.-
Laten wij^ eierst bespreken het verloop dier;
genomen proeven te Noordscharwoude.
Het ontsmette zoowel als het niet-optslmet;-.
te zaad kwam goed op
Op 7 en 8 iMei werden' de banen van 10
personen door den heer van Stijgeren voor de
helft bespotten met sublimaat
Op 15 Mei werd de bespuiting belangeloos
herhaald door den heer IJ. Kaan, die zich bij
■dit werk zewx verdienstelijk heeft gemaakt en
wien wy "daarom pen hartelijk woord van
dank brengen.»
Dit bespuitefn bracht natuurlijk wat kosten
met zich en d©ze werden nog aanzienlijk ver-
noogd, doordat de pulvefrisateur door het su
blimaat werd aangetast en dientengevolge to
taal wend vernield.,
D - verschillende lichamen op tuinbouwge
bied aan den Langend ijk en omgeving stelden
ons in staat de kosten tie dekken,"
Den besturpn dter organisaties daarvoor pn-
zïi dank/
Tegen dien tijd van "het kool zetten zond ik'
iedenau deelnemer een circulair©, waarin nog1,
verschillende wenken warden gegeven, bij het
uitplanten in acht te nemlen/
25 Juli werd de teerste excursie gemaakt om
dpn stand der gewassen op die proefvelden op'
te inemen. Door st'eeketiketten was elke proef-
akker in 4 stukken verdeeld.:
1 Ten overvloede geven we nog evlen !de
1 volgorde:
No. 1 ontsmet-onbesproeid.
No. 2 ontsmet-be-sprotsid. - - -
No. 3 onontsmet-besprpeid.
I No. 4 onontsmet-onbesproeid.
i De he©ren IJ. Kaan, K. van Dijk, G. Ka-
j ter en P. Swager Rz. hadden geen vallers, ook
niet in het verdere gedeelte d©r groeipteriod|é,
zoodat deze perceelen buiten beschouwing bly-
ven. De resultaten der andere proefnemers zijn:
Perce*! ADE JONG.
No. 1, 41/2 procent vallers.
2. 9
B. 30
"4- 33 :,i
Perceel B. E-EEMSTEBBOEB.,
No. 1 2/'3 procent vallers
2 iVi
3 6
4 7
Perceel W. M.UL.
N o. 1 t/s procent valleta
2 3
3 11
4 22
Perceel O. KEEMAN Cz.
No. 1 "geen vallers.
2 0,1 procent vallers.
3 2 t
Perceel Gebr. VAN NIENES
No. 1 5 procent vallers.
„2 7
3 30'
4 3
,Bij alle perceelen blijkt' dus germisan gehol
pen te hebben; soms zijn de resultaten zelfs
mooi. Men vergelijke daartoe de cijfers van per
ceel 1 en 2 (ontsmet) met; idie van 3 en 4 (niet
ontsmet).
Groote invloed van 'de bespuitimg met subli
maat viel niet waar t© nemen, althans er is niet
veel lijn in. -
Het 3de gedeelte van het/ proefperceel Van
Gebr. v. Nienes doet zonderling aa'n. Het gedeelte,
afkomstig vam zaad, idat alleen besproeid is met
sublimaaj, gfeeft de mees'te vallers. Mén mag even
wel niet aannemen (bij vergelijking met de andere
perceelen), dat het besproeien met sublimaat het
vallen in de hand zou hebben 'gewerkt. Ikj zet
nierbij een vraagteeken.
Op 13 October werd ten twoeden male een tocht
ondernomen.
De1 volgende cijfers zijn vastgesteld door de
heer-en Hazeloop, v. Herwijnen, IJ. Kaan en L.
Mallekote.
Perceel A. DE JONG.
No. 1 15 procent vallers.
(Zie vervolg vierde pagfyia).
