la
Wetenschappelijk Nieuws
MOEDER EN MARTE1ARES
FEUILLETON
Levenswijsheid
(door H. HENRAR, Leraar M.O., Utrecht.)
DE VEREENIGDE STATEN
VAN NOORD-AMERIKA.
Het optimism,e van den Amerikaalnschen
groot-industrieel Henry Ford, dat tot uitdruk
king kiemt in zijn „Productie en Welvaart";
ste?kt wel sterk af bij het pessimisme, dat in.
Europa is overgebleven, waar men alle hoop
in de toekomst verloren schijnt te hebben. Het
is de g,sest van een geheel nieuwe gemlaenschap,
die slechts een oppervlakkige gelijkenis met de
Europeiesche vertoont t
Nog gejen eeuw geleden stond op de plaats,
waar_ thans -Chicago verrijst slechts een klein
fort Hat herhaaldelijk tegen de aanvallen der
Indianen mo,est verdedigd worden. Eeraige on
dernemende kooplieden bouwden er een 'tad
en binnen enkele jaren telde deze haar inwo
ners bij duizenden en ze heeft thans aan bevol
king van bijna 3 niillioen.
,,Ik vraag ontzlag voor de koningin van. het
Westen, die over de onmetelijke provinciën
heerscht, die uit de gelukkige jachtgronden der
Roodhuiden, langs twaalf verschillende spoor
wegen graan, vee en steenkolen, samien^aart,
die pakhuizen heeft waarin ze graan opnoopt,
die d.e kinderen van de bevolking kosteloos
voortreffelijk onderwijst, die zich steeds blijft
ontwikkelen en vergrooten en idie langs haar
parken en haar blauw meer reeksen paleizfcni
van ziandsteen, graniet en marmer opricht, wel
ke zich aan den horizon aan het oog onttrek-,
ken Ik vraag ontzag voor de koningin van het
Westen."
Mede door den oorlog buitengewoon kapi
taalkrachtig geworden was de Unie niet al
leen in staat eene in hmvaig cn perfection-,
neering ongekende industrie op, te "bouwen, zich
tot wereldwerkplaats te ontwikkelen, zonder
hare positie van wereldfarm prijs te geven; de
Um'e is ook nog in staat de in finantieele moei
lijkheden verkeerende en kapitaalarmie landen;
er boven op te helpen, dus als geldschieter op
groote schaal op te traden. En wie met de
„techniek" der crediettransacties bekend is,
weet, dat de hulp, die deze kapitaalarme Sta
ten van de Amerikaansche geldmagnaten, ont
vangen, duur, vaak met het verlies hunner po
litieke onafhankelijkheid zal moeten worden be
taald en dat, mede door deze credietverleenin-i
gen, de Vereenigde Staten in de toekomst eera
zeer voorname rol in de wereldpolitiek zullen
gaan spelen:.
De bijzondere belangstelling der Unie geaist
Midden- en speciaal Zuid-Amerika en in gelij
ke mate 3e Engelsche invloed daar achteruit;
gaat, wordt die der Vereenigde Staten groo-
fer. De Amerikanen 'bieden aan de Britscha
aandeelhouders zulke hooge prijzen, dat 'éfezc
daarvoor hun aandeden wel van de hand moe
ten doen. Terwijl de ^Amerikanen vroeger
jechts invloed hadden in de havens en de
'hoofdsteden, hebben ze zich langzamerhand
meester gemaakt van verschillende spoorwegen,
electriciteitswerken, enz1., en onderwierpen zooi
voetje voor voetje geheel Latijnsch-Amerika.
Hoewel vooral da z.g.n. ABiC staten (Argen-,
tinië, Brazilië en Chili) zich lamoor,
deze pacrrrcfua Tyre©dzani,?
nendringing) der Umie hebben verzat, is het
de groote vraag of deze Staten op den duurde
belangstelling dar Unie iliecwfbezoek van
^ulen en ku^ijdjld'.Amerika is in dit opzicht
lee'rzaam. En ook wijst ons het laatste Pan-
Amerikaansche Congres te "Havana den weg,
waar tot den aanleg van een spoorlijn van New
York naar Buenos Ayres werd besloten en waar
tegen zich alleen Argentinië, waar d,e invloed!
der Britten nog zeer groot is hejsft verzet in,
dien zin, dat dit lamd zijn deel in de kosten niet
wil betalen.
(Hoe groot de invloed der Unie reeds in
Zuid-Amerika is heeft het conflict tusscbeA
Bolovia en 'Paraguay waar bij het gaat om de
petroleum, aanwezig in het door enkele India
nenstammen bewoonde Chacogebied, een tot
heden absoluut onbelangrijke moerassenstreek,
die d*i grens vormt tusschen deze Staten, ons
doen zien. Het aangeva.llen Volkenbondslid Pa
raguay heeft een tusschenkomst vaii den Vol
kenbond gewoonweg afgewezen en is in vol
komen overeenstemming niet de door de Unie
sterk gepropageerde Monro,e-leer-Amerika voor
de Amerikanen waarbij het conflict als een
zuivere Amerikaansche aangelegenheid wordt
beschouwd, waarmede Europa dus niets 6e
1ÓÓJ
Ba dienstbode dankte de „mevrouw eu ging
buigend heen. Amanda maakte spoedig haar toi
let en begaf zich naar het logement. De, loge
menthoudster ging haar zeer voorkomend tege
moet, vroeg naar haar toestand en vervolgens of
de baron spoedig dacht terug te komen."
Amanda zei als antwoord op dit laatste: „Het
al of niet terugkomen van den baron is groolen-
deels afhankelijk van den meer of minderen spoed
waarmede hij eenige zaken zal kunnen regelen,
maar hij zal mij 'dat wel melden. Wees dus zoo
vriendelijk om de inkomende brieven voor mij in
ontvangst te neinen onder het adres „'Mejuffrouw
Amanda Regamy".
- 2eer goed," zei de logementhondster, zonder
eenige bevreemding, want zij had van 't begin af
de dame niet voor de echtgenoote van den zoo
genoemden baron aangezien.
Amanda zqtte zich aan tafel, at më? smaak en
begaf zich tegen negen uur, door Madeleme ge-
maken heeft. Het was een dikke streep door dei
rekening van Engeland, die zoo vurig op een
verzoek van Paraguay om interventie had ge
rekend.
Een ander gebied, waarop de Unie zich sterk
oriënteert iOost-Azië. Het verkeer op den;
Grooten Oceaan breidt zich reusachtig uit. Het,
gevolg hiervan is, dat het verre Westen een
steeds grootere betekenis krijgt en dat lang-,
-amerhand het zwaartepunt der Unie zich ver
legt van het Oosten naar het Midldiem. Maar:
gaat dit proces geregeld verder, dan zou dit;
geen ande e bet--eken is kunnen hebben dain1
de langzame ondergang der Europeesche eco
nomie en cultuur. We behoeven ons daarover
natuurlijk nog niet direct ongerust te maksin,
maar moeten er wel rekening mede houden, dat
deze tendenz in de wereldontwikkeling aanwe
zig is. De geschiedenis heft haar waarschuwen
de hand op. Die heeft al zoovele wereldrijkari
en cultures zien opkomen en ondergaan.
Of zijn er wellicht tendenzen in de politiek
der Staten van het zoo verdeelde Europa, die
dit onheil zullen kunnen voorkomen?,'
Een vereenigd Europa.
De in Lugano bijeenzijnde Raad van dein'
Volkenbond heeft ons wel een toenadering tus
schen Duitschland en Frankrijk gebracht. Maar
van een samenwerkend Europa is buog aller
mmst sprake.
BEVORDERING VAN DEN PLANTEN
G ROE li
DOOR ELECTRISCH LICHT.
Voor de bevordering van den plantengroei
electrisch licht in aanmerking.'
Een eerste vereischte is namelijk, dat de
atmosfeer in de broeikassen niet, door 6ij de
verbranding vrijkomende gassen, wordt bedor
ven.
Ook de gemakkelijke manier, waarop men
het electrisch licht kan ontsteken, beteekent eeta
groot voordeel. De jongste onderzoekingen ia
Zweden hebben namelijk aangetoond, dat het
maximum effect in het geheel niet wordt be
reikt, wanneer men de planten dein heelen
avond en nacht door aan kunstlicht blootstelt.
'De planten moeten tijd hebben om uit te rus
ten, maar zij hebben daarvoor niet den gan,-
schen nacht noo,dig.?
Daarom is een kunstmatige belichting, ge
durende een bepaalden tijd, waarbij van uur
werk-schakelaars gebruik gemaakt kan worden,
van gtoore beteekenis voor de bevordering van
den gioë'i der planten;
In de eerste plaats komen hiervoor in aan
merking bloemen, vroege groenten, zaailingen
en andere planten, waarvoor men hoogere prij
zen maken kan, hetzij door ze vroeg op dei
markt te brengen, hetzij voor bijzonder krachtig
ontwikkelde exemplaren.
Of de bovengenoemde methode loomend is,
hargt «enerzijds af van deze meerdere winst,
anderzijds van de hoogere kosten. In hoofdzaak
worden deze bepaald door de electriciteitsprij-
zen. Wanneer de stroo maan de kweekers te
gen lagen prijs wordt geleverd, zullen zij spoe
dig van deze methode profijt kunnen trekken,
temeer, daar de kosten der installatie naar ver
houding gering zjjn.
Men heeft slechts normaal- of fabrieksreflec-
toren noodig van ongeveer 40 c.M. middellijn!
met 200 of 300 watt L^wi'irtl-Are ter noogte
Aidecdn worden opgehangen, om een. kunstma
tige belichting van 12001800 Lux te geven,
rfêlke lichtsterkte overeenkomt met die van
hel daglicht in broeikassen!
OMZETTEN VAN STROO IN MEST ZON
DER TUSSCHENKOMST VAN VEE.
In het landbouwproefstation te Rothamstod
(Engeland) zijn zeer belangrijke proeven: geno
men. om practisch eene methode toe te
passen, die toestaat kunstmatigen mest te pro-
duceeren uit stroo, zonder tusschenkomst van
het vee.
Een laag stroo van 30 c.M. hoogte ward met
kalk bestrooid en met water nat gespoten. Ver
volgens stapelde men het stroo verder op tot
een hoogte van 3 Meter. Daarna besproeide
men ze opnieuw met neutraal ammbniaksulfaat,.
tot deze zoutoplossing goed in den stapel was
doorgedrongen.''
Na ongeveer 3 maanden was het stroo, op
gelost tot een bruine humuss, gelijk aan dien vam
gewone mest. Aldus werden 306 centenaars,
stroo behandeld. Na een tijdverloop van vijf1
maanden maaktie men een analytische vergelij
king tusschen dezen kunstmest en den mest
van den veestapel der zelfde onderneming.
(Ziehier het resultaat van deze analyse:
leid, naar het huisje nabij den boschrand.
XIII.
De brief, dien Amanda aan madame Augustine
geschreven had, was kort, doch zakelijk geweest.
Zij had 'daarin vermeld, dat hare arme tante op
sterven lag en dat zij haar onder die omstandig
heden onmogelijk verlaten kon, redenen waarom
zij op eene ver'lenging van het haar toegestane
verloif moest aandringen.
Madame Augustine gaf per omgaande de ver
langde toestemming.
Zij had juist iemand met den brief naar den
post gezonden, toen haar werd medegedeeld, dat
mej. Armand haar in het salon wachtte.
Madame Augustine was zeer verrast over het
geheel veranderde uiterlijk der jonge dame. Marie
scheen weder geheel hersteld te zijn; hare wan
gen waren niet meer zoo ingevallen en van de
verraderlijke rooie piekjes daarop viel weinig
of niets meer te bespeuren.
„Tk kom vandaag eens nieuwe stoffen en nieu
we modellen "hij u uitkiezen, maiameT" begon
Marie Armand, met hare gewone vriendelijkheid.
,,Voor wandeltoiletten
„Voor ontvangsttolletteu, madame, voor bal
toiletten en ook voor een bruidstoilet."
„Een bruidstoilet? Mag ik u'feliciteeren, me
juffrouw Armand? Is er spoedig 'een huwelijk op
Kunstmest Stalmest
Stikstof 0.48 pGt. 0.3,7 pCt,
Phosphorzuur (uitgedrukt in den vorm vanj
drievoudig calciumphosphaat)
016 0.27
Potasch 0.27 0.21
Organische stoffen 12.80 11.10
Om de doeltreffendheid van d/eze twee soor
ten meststof te kunnen vergelijken, gebruikte
men ze voor havervelden, op zoodanig^ manier,
dat men aan elk stuk land een gelijke hoeveel
heid stikstof, phosphorzuur - en potasch gaf.
Ziehier de verkregen resultaten:
Centenaars per Hectare!':
Bemesting Graan Stroo
Met kunstmest en chemische
meststof 23.0 54.3
Uitsluitend met kunstmest 21.8 40.0
Met stalmest 62.1 39.5
Met gedroogde diere'nuitx
werpaelen 16.0 41.0
Deze cijfers toonen de practischie waarde van
de nieuwe methode1 aan.
OLIEBOLLEN
j 250 gr. bloem 2.5 d.L. melk iets zout
1 3 cent gist 1 ons krenten en rozijnen
i snik je sucade.
I Maak van de bloem, de melk en de aange-t-,
I maakte gist een stevig beslag. Wasch ds kren-t
j een en rozijnen eenige malen met lauw water,,
snipepr de sucade. Roer met een paar slagen,
ie krenten en rozijnen en het zout door heft
j beslag en laat dit op een lauwe plaats, dicht
gedekt, een uur rijzen. (Bij gebrek aan een'
tichel kan men jiet beslag ook' te rijzen zet-;,
ten in een p*n met water, dat zoo warm is,;
dat men net de hand erin kan houden.-). Laaft
onderwiil in ee ndiepe ijzeren potje boterolie
oi reuzel zoo warm worden, dat er een blau-i
we damp afkomt, Roer het beslag om. Vorm!
met twee lepels niet tie groote balletjes en lapt,
die voorzichtig in het warme vet glijden. Haal
ze er met een schuimspaan uit, wanneer de
bollen aan alle kanten even mooi bruin zijn
geworedn. Laat ze in een vergiet op een, stuk'
grauw papier uitlekken. Zorg ervoor, dat het
vet onder het bakken niet langzamerhand to
heet wordt, anders zijn de bollen bruin voor za
gaar zijn. Stapel ze op een schotel, strooi er
i gestampte suiker overheen en presenteer ze
i daarna warm.
HUZARENSLA.
•250 gr. vleeschresten (bijv. soepvleesch) wat
kuilandijvie of veldsla 12 koude aardappe
len 2 zure appelen t eenige augurkjes en'
uitjes uit het zuur 2 hard gekookte eieren
1 kleine biet 4 Lepels olie 14 lepels azijn.
'Hak het vleesch, maa(k de aardappelen met
i een vork goed fijn, schil en snipper de appelen!
en de biet. Doe alles bij elkaar in een kom en
j voeg hierbij desverkiezende ook de "fijngesnis-
i den uitjes, augurkjes en een hardgekookt ei.
10 minuten koken. Meng'miu alles aan met
de slaolie en azijn en zoo. noodig iets zout,
Maak de sla schoon en laat ze op een vergiet
i goed uitlekken. Leg het menesel. noof-
geb^te'uan ae kanten. Schik een dunne randj'
S van de sla er omheen en garneer de huzarensla
i verder met kleine partjes of plakjes ei, kleine
i stukjes biet en enkele augurkjes. Deze schotel
is zeer geschikt om bij den boterham gegeten]
*e worden of op oudejaarsavond ter afwisseling!
van de zoete gerechten^
WAT KUNNEN WE BEHALVE HUZA
RENSLA EN OLIEBOLLEN MET OUDE!
JAARSAVOND NOG GEVEN?
GEKOOKTE KASTANJES.
Wasch de kastanjes, geef een kruis door
de harde schil heen en zet ze op met ruim ko-i
kend water. Laat ze gaar koken ongev. 1
uur giet ze dan droog af. Zorg, dat ze heet
gepresenteerd worden, daar dit smakelijker is
en de schil nu beter verwijderd kan wordep.
Geef er boter bij.
SNEEUWBALLEN,
ongeveer 40 stuks.
250 gram bloem 4 d.L. water 100 gr.
boter 8 eieren 13 lepels suiker iets zout
100 gram krenten en rozijnen stukje)
sucade een ijzeren pan met olie poeder
suiker.
I handen?"
j (Misschien wel," zei de jonge dame lachend.
„De omstandigheden laten echter niet toe, ree,Is
1 nu een datum vast te s'tellen. Daar evenwel die
datu-m op t onverwachts kan bepaald worden,
wil ik mij daardoor niet laten verrassen, zonder
voor het toilet te hebben gezorgd."
„Geheel tot uw dienst, mejuffrouw. Ik kan
echter tot mijn spijt, het werk niet meer opdra-
gen aan uw gewone naaister, iwant het arme kind
is in den laatsten tijd zeer lijdende."
I „Welnu, ge hebt toch waarschijnlijk naaisters
I in overvloed," antwoordde Marie scnouderopha-
j lend. „Willen wij beginnen met de verschillende
stofffen eens te zien?"
Madame Augustine zag Marie Armand met ver-
wondering aan. „Zou Lucie het ongeluk hebben
gehad, mejuffrouw Armand, met iets te doen of
te zeggen, waardoor zij u kan gegriefd of belee-
1 digd hebben? U was vroeger zoo met haar inge-
j nomen en nu..."
I Spreek liever niet van dat meisje, bid ikl u,
madame!" zei Marie.
i „Zooals u goed vindt maar, met uw welne
men, mejuffrouw, ik zou toch zoo gaarne willen
weten in welk opzicht Lucie zich zou misdragen
hebben. Ik wil niemand in mijn dienst hebben,
die de dames niet naar behooren behandelt. Lucie
Breng boter met water in een pan' aan de)
kook. Voeg er dan ineens alle bloem aan toe eu
roer dit zoolang op het vuur tot het als ééni
bal van de pan loslaat. Neem dan de pap vant
het vuur en roer er één voor éien de eieren)
dooor, telkens wanneer een vorige zich geheel
met de massa 'heeft vermengd. Wasch intus-
schen de krenten en rozijnen eémgie 'keenen in
lauw water, zoek ze uit en snipper die sucade,
Voeg dit aan het gekookte deeg to,e, evenals:
iets zout en de suiker/
Laat nu een ijzeren pan met de olie heet wor
den, maar niet zoo warm, dat er een blauwte
damp afkomt Leg op dezelfde wijze als bijl
oliebollen is beschreven van hiet deeg tus^
schen twee lepels telkens wat in de warme olie
en bak ze nu langzaam, zoodat ze pas in 10
minuten in de olie bruin era gaajr zijn. Onder het
bakken barsten de sneeuwballen ei zwellen
ze zie"deroogen op. Ze worden dus mchtig.
Noem ze 'dan na 10 minuten uit de pan, laat ziej
op grauw papier uitlekken en rol ze, wanneer,
ze te: he el koud zijn, dik door gezeefde poeder
suiker,, zoodat ze het uiterlijk van een sneeuw
bal krijgen. Presenteer zie koud./
GEZOUTEN AMANDELEN
OF APENOOTJES.
Pel de apenootjes. Breng bij gebruik van.
amandelen water aan de kook, doe de aman
delen dan erin, laat ze even meekoken en
pel zie. i
Laat in een steelpan wat boter bruin bak-,
ken. Do,e de amandelen of apenootjes erin en
bak ze op het vuur zoolang, dat ze brum en
bros gewonden zijn. Neem ze eruit en schud
ze m,et wat fijn tafelzout bijv. Cerebosgouti
Zprg er echter voor, dat zie niet te zout wor
den, daar mpn dan teveel dorst krijgt.
Presenteer ze als afwisseling tusschen alle
zoete snoeperijen.)
Zichzelf gevonden te hebben, het weten te,
bezitten, dat diep in ons reserven beschikbaar,
zijn voor moeilijke oogenblikken in het leveoi.
voert tot een gevoel van rust en evenwicht, dat
zich in allerlei vormen uit.
Niemand is werkelijk vrij, dan wanneer hij»
voelt te handelen overeenkomstig den drang:
van zijn beter ik.
Wat onbereikbaar is late ons onverschillig,
maar te doen wat bereikbaar is, zij ons een,
dure plicht.
Tusschen het heimwee naar het verleden leni
dien angst voor de toekomst, vergeten ouder
wondenden h'et beden, hun werkelijk zelf, huil
werkelijk kunnen, wat zij juist beter kunmeti en
kennen dan arad'enen.'
Camoens was bijna vijftig jaar toen hij be
gon te dichten. Cromwell en Bismarck waren
onbekende landjonkers van 45 jaar toen bet
lot hen riep, zulk een rol in die gfe,schii&dieinis|
vier menschheid te spelen. Caruso was een.
schoenmaker van 35 jaar voor hij zijn eerste
concert zong. Zij hebben later allen zich na
tuurlijk verbaasd, dat zij zooveel konden.
Er zijn drie hinderpalen o» J
hel-v»-kvt>reK aan eerbied voor ons hooger
zelf. I,
2e. gebnek aan verlangen naar het hooger
doel van ons leven.'
3 e. gebnek aan trouw aan onze beloften,
voor het leven. (Ds. F. Kleijn.)
Gedachten zijn het voedsel, gevoel de Ie,
venslucht, de daden van den wil de kracht-,
oefeningen van het geestelijk levera.
Dan eerst vindt die mensch zekere tevre
denheid en berusting, als hij zijne wenscbepi
weet in toom te houden, dat is, ze in overeen
stemming te brengen imet zijn natuurlijke gei
gevens en omstandigheden/
Het geluk te rooven is licht, maar het we
der te geven is zoo moeilijke
Hoe dikwijls jagen wij stofwolken op opj
onzen levensweg en klagen wij, dat wij nieti
kunnen zien.
Wij kunnen niet te verheven van God, niietr
te nederig van ons zeiven denken.
Maai het zijn niet alleen zulke geweldige fi
guren. die onnder hun korenmaat een kaars,
vonden branden. Weinig menschen geven hun
volste licht. Ook in slappe menschen levert
onvermoede krachten, waarvan veel verborgen)
is een wees, een vondeling, maar niettegenstaande
haar twijfelachtige afkomst, werd zdj tot heden
toe door iedereen geprezen."
„Ik beklaag mij immers oók niet over haar,
ik wensch alleen, dat zij niet meer voor mij
werkt en geen voet meer bij mij' iÜ huis zet",
„Maar waarom "dan toch, juffrouw Armand?"
„Omdat ik het zoo verlang. Dat moest voor
u voldoende zijn, madame Augusti'ne," antwoord
de Marie uit de hoogte.
De eerbiedwaardige, goede dame, die aan het
hoofd van het groote mode-magazijn stond, had1
gelijk wij vroeger zagen, voor de arme Lucie eene
bizondere, bijna moederlijke genegenheid opgevat,
en <ie minachtende wijze, waarop nu mejuffrouWl
Armand over haar sprak, hinderde en ergerde
haar in de hoogste mate. Zij zeide daarom altijd
beleefd, maar nochtans met vastheid van stem.
„Het spijt mij', mejuffrouw Armand, doch ik mag
met die weinige woorden geen genoegen nemen.
U heeft een idéé van wantrouwen bij mijj opge-
wekmmt voor een meisje, dat ik tot heien toe
mijn volste vertrouwen waardig keurde. Ge hebt
een niet te overwinnen tegenzin tegen haar op
gevat, dat zie ik wel. Op mij rust de plicht, de
redenen van dien tegenzin te leeren kennen, ja,
ik heb daartoe het recht. Als Lucie mijn' .gunst
mijn vriendschap verbeurd heeft, onthoud ik haar
