NIEUWE In Philips' Wonderland Mm Donderdag *3 Mei 1929 38e Jaargang lij)]...- B». i y kik» Redacteur I. H. KtlZtR. Burnet HonitetharwDude. GlooK k"eB°aM Stemmingsbeeld-» Groentenland fluitenlandsch Overzicht - We,iikte NO 60 IHTERC. TELEPHOOR 92 LAMCrEDlJKElR COURANT Dinsdag, Donderdag en Zaterdag Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier per 3 maanden f 1.15 Ad ver tent iën van 1-5 regels 75 cent, elke regel meer 15 cent. De mooie, door heerlijk zonlicht rijk bedachte Pinksterdagen liggen weer achter ons. Hoe heb ben we nu kunnen genieten van de rijke gaven der natuur, waar 'fr gelaat des aardrijks in enkele da gen is vernieuwd. 'tls nu, één betooverende schittering en uitstal ling van tinten en kleuren; ons aan natuurschoon zoo arme Noord-Holland is nu waarlijk verrukke lijk. Hoe genoot nu elk mensch, in staat naar buiten te gaan. De jeugd trok er op uit, per fiets of autode motorscheepjes droegen nu eens vrouw en kinderen en vader toonde zijn huisgenooten de akkers ,die prijken in heerlijk voorjaarsgroen. Hoe zijn de vroege aardappelen gegroeid, zeker, de achterstand zal wel niet ingehaald worden, men hoort zelfs van dezen en genen al weer som- Ik hoorde van bloembollenkweekers al voorspel len ,dat de oogst 't eerste jaar weinig beteekenen zou als gevolg van vorstschade. 'kKan 't niet beoordeelen, en wacht de uit komst maar kalm af. Dit heb ik echter al lang ge schoten, dat een flink omzetcijfer voor 't artikel bollen, wat de geldswaarde betreft, nog minder afhankelijk is van de hoeveelheid, dat zulks met groenten 't geval is. Dat kan dus nog best mee vallen. Over nog een punt, de vorige maal besproken, wil ik het nog even hebben ,n.l. over de offers, die eventueel de Noordermarktbond zich zou moe ten getroosten voor de uitbreiding van de laad plaats. In 't vorig artikel is reeds gewezen bere toekomstvoorspellingen. Want doo rden ach- gunstige oplossing van soortgelijke zaak voor terstand zeereen de pessimisten valt 't ver- GrootebroekBovenkarspel, waar een zeer groot Bovenkarspel, bedrag, meer dan drie ton gouds, aan de laad" plaats is ten koste gelegd, welk bedrag geheel door de Spoorwegen is gefourneerd. 'k Had wel korter bij kunnen blijven, want pre cies als te Grootenbroek is ook te Broek op lan" gendijk de oplossing verkregen. De spoorwegen hebben ook daar de vernieuwing betaald, en vor derden van de L.G.C. een garantie van een be paalden omvang van 't vervoer. Noch de veilings- 1-uK.üonjii.o wCCi, uxj r, - vereeniging te Groótebroek, noch de L.G.C. heb- den van 't teere, zachte groen, zwartgallig wezen? ben geschroomd, die garantie te verleenen. I En nimmer vernam ik, dat moest worden bijge Zaterdag vóór Pinksteren zag ik 'n goede be- past. 'tls dus zoo ernstig niet, als men het ter kende ,oud-Langendijker, die nu zijn „home" in jaarvergadering voorstelde. 't Duitsche industriegebied gevestigd heeft. Na- Ter jaarvergadering van den Bond is door tuur lijk informeer je naar eikaars welstand, Vereeniging te St. Maarten een de practijk nauw 't Dieed me bepaald genoegen, uit diens mond te rakend voorstel ingediend en door den heer Hart- l~-ai"- land uitnemend, (wijl zakelijk en nelder) verde- terstand zeggen de pessimisten schil weg tusschen vroeg- en laatrijpe akkersde kans is groot, dat alles op ééns op de markt wordt gebracht, wat lage prijzen tot gevolg moét neb ben. Verheugen we ons in 't heden, en laat ons maar eens kalm afwachten. 'k Verbeeldde me nu al weer verschil in stand tusschen diverse akkers op te merken; och, 't loopt wel los, geloof ik. Wie kan nu, bij dit ver rukkelijke weer, bij tintelend zonnelicht, te mid Men zegt ,dat Mussolini hierdoor aan de be zwaren tegemoet wilde komen va ndat deel dier fascistische partij, dat de toeneiging "tot de Ka tholieken met leede oogen en wantrp(uwten aanziet Maar Mussolini pleegt niet zoo nauwkeurig met anderer overtuiging rekening te houden- En boven dien had hij wel andere middelen om- dit eel zijner vórgehngerr ,-evreaen te stenen- Thans heelt hij slechts bereikt, dat de pas herstelde goedle ver standhouding alweer min ,ofm- eer verstoord is. Want de Paus heeft Mussolini's terechtwijzing niet op zich laten zitten, maar haa rbeantwoord met. een beroep op de Kerk in zake de opvoieding- Muossilini zal wel zoot verstandig zijn in dit ge val het openbaar twistgesprek niet voort te zetten, al pleegt hij dan den strijd eer te zoeken dan te ontwijken. Dat laatste heeft hij met de meestle gemeen. i In Spanje strijdt Primo de Rivera tegen pro fessoren, studenten en andere intelLectueeten. In) Polen en in Servië, waar de absolute monarch] de Groot-Servische paditiën van vorige regeerin- 'gen voortzet ,gaat het hard tegen hard- En in OChina, waar we het trouwens wel gewoon zijn- Tsjang-Kei-Sjek, de Chineesche dictator, heeft Feng, de zoogenaamden christen-generaal, een ul timatum gesteld om zijn leger van 200.000 man te ontbinden. Blijkbaar acht hij de gelegenheid thans -002 xBuaqat jb tuaxmouoo uazsp iaui SnsunS dat, terwijl de troepen van Kwangzi nog tegen de nationalistische regeering in verzet zijn ,nu ook een strijd tusschen Tsjang en Feng te verwachten is. (Uitgave Brusse's Uitgeversmaatschappij Botterdam). vernemen, dat hij en zijn huisgenooten, trouwe 1 zers van ons blad, hun instemming betuigden met deze rubriek. We weten daardoor zoo ongeveer, wat er in de koolstreek voorvalt, we zijn in staal mee te leven. Ons interesseert Langendijk mst zijn kool, zijn wortelen, zijn aardappelen in hooge mate. Zoo ongeveer sprak hij. Inderdaad aardig op die manier, gul en oprecht, waardeering voor deze persarbeid te mogen ver- Wordt 't geen tijd, hebben de tuinders van St. Maarten, Stroet en omgeving zich afgevraagd, eens 't vraagstuk van de emballage van de vroege aardappelen te bestudeeren? Is de zak nu eigen lijk wel de gewenschte verpakking voor het voofal in 't begin zoo teere product? Voor de binnenland- sche markt heeft de zak plaats moeten maken voor de krat, waardoor 't product een veel beter aanzien ter bestemming behoudt. Moet het dien weg ook niet op voor export? Dn de verdediger somde de voordeelen op; minder gevaar voor broei, beter aanzien, waardoor in staat te concurreeren op de buitenlandsche markt. Natuurlijk is bedoeld een eenmalig fust, dat weg blijft. Zooals de lezers zich zullen herinneren, is be- de overkapping (nieuwe gedeelte) te bestemmen voor monsterplaats ten dienste van de tulpenvei ling. Men is aan de uitvoering bezig schreef ik. Dit was niet heelemaal juist, toen t vorig Stemmingsbeeld in ons blad werd afgedrukt, was de vloer in de overkapping, nog binnen bestektijd, reeds kant en klaar, 'k Ben eens wezen kijken, nu 't, moet gezegd, 't werk ziet er keurig en stevig uit. Die bloembollen kunnen straks komen, er is voldoende plaats. Dien vriendelijken lezer mijn dank. Naar aanleiding van 't laatste Stemmingsbeeld werd ik de vorige week op straat aangeklampt, 'k Kon waarlijk wel met mijn vollen naam onder teekenen. 'kHad de vorige maal geschreven over de uit- 't blijken, dat de uitkomst op groote n stuitte ,dat ik niet kon nalaten, de idee even te releveeren. Z.e is me aangenamer dan het met de regelmaat van een uurwerk ter jaarvergaderingen altijd weer verschijnend bonnenstelsel. ^Wie kan nu nog één argument pro of contra verzinnen, niet reeds eerder geuit? Die wijsgeer is waard lid van de Fweede Ka mer te worden. Er zijn menschen, «1 de slechtste gewoonlijk niet, die eenvoudig aan den vorm hechten m in *nun open oprechtheid vaak «rndere omgangs vormen als zinleding veroordeelen- Zij vergeten, dat het lieze vormen zijn, die ons leveh ver gemakkelijken, maar ook, dat de vorm beteekems heeft en zich in dezen vorm het wezen uitspreekt, dat iedere vorm de innerlijke gesteldheid naar lïg". 00°,r„, die de opheffing die, tegenyel- de hoffelijkheid, ,-Ws van i;„„en haast onmoeeliik schijnen te maken door deze eenstemmigheid, die de Duitschie schuldkwes tie en daarmee de opheffing van een dSeel van den druk die nog op Europa weegt, beteekent- We gaan nog altijd gebukt onder de erfenis van den oorlog. Heb ik al niet zoo vaak gezegd, .dat we, om haar te liquideeren, de m or eel e ontwapening noodig hebben. Is het niet de onderlinge hoffe lijkheid in het verkeer tusschen de volken, zoo- als die zich in de Fransche daad uitspreekt ,die deze ontwapening schijnt aan te kondigen en voor- voli„D„ <CM1 e bereidt tevens? Ik weet wel, dat er duepere oor- -nnen De vaders zulien hier hun brood 7 aken ziin van de felle internationale tegen stiel- ,iOT, t,,;T1v,nlnw. a.ls de kinders werk- Om tien uur 's avonds wacht mijn leidsman mij weer, om den tocht over de fabrieksterreinen voort te zetten, 't Meeste nachtwerk is maar tijde lijk, om te voorzien in 't tekort aan arbeiders en omdat er steeds nog niet genoeg machines ge plaatst kunnen worden. Zooveel mogelijk wordt er naar gestreefd, om den arbeid tot den dag te be perken, op dan die enkele werkzaamheden na, ,die nu eenmaal continuïteit vereischen. 'Maar van de nachtelijke rust op de terreinen en van de leegte aan menschen moet nu voorloo- 'pig wel gebruik worden gemaakt om aan al die ''niéuwe bouwwerken op te schieten. De Italianen gaan er voort met het in orde maken van dé vloeren, anderen stellen er liftdeuren, ruimen de pas voltooide verdiepingen op, bouwen steugers. Aanhoudend wordt zand en grint aangevoerd voor het betonwerk. En ze zijn er ook hier en daar naarstig aan 't storten. Op den hoornstoot van hun voormannen trekken heele gelederen van grondwerkers op verschillende plaatsen de kilo meters lange kabels door de ondergrondsche go ten. In het laboratorium wordt een ketel opge steld. En ginds hijschen ze een zware ijzeren ver- bindingsbrug, die tusschen twee hoofd-gebouwen gelegd moeten worden. Inmiddels werken er nachtploegen in de ver schillende afdeelingen van A machinefabriek, van de proeffabriek, in de metaalwarenfabriek, totaal 'n zeshonderd menschen. In Philipsdorp, over de terreinen, rijden de nachttreinen binnen met bouwspecie, worden er gelost, en we hooren hoe dit alles naar boven] ruischt in de torenmasten, gestort wordt, daar hoog, om er een vijfde verdieping op te zetten. De tractors voeren de risten spoorwagens aan met grondstoffen, kolen, bouwijzer, deelen van ijzerconstructies; zoo'n honderd wagons, weg- gestooten over de emplacementen, en andere trac tors schuiven de met fabrieksproducten gevulde wagens samen tot treinen, die morgej^un de vroeg te doorgaan naar het goederen-terrein van de Staatsspoorwegen.... Den volgenden ochtend al weer vroeg staat de auto voor, en "door de drommen van duizenden menschen, die er opnieuw optrekken om de fabrie ken te bevolken, rijden we voort naar de gemeente gon> Waar op de grens van Eindhoven ru dorp verrijst van 'n veertigtal boerderijtjes voor lingen haast onmogelijk schijnen te maken dooir bitterheid en haat, die wellicht meer gevolglen dan oorzaken zijn en hooghartige afwijzing en onverbiddelijkheid en harde woorden. Fransche regeering de Duitsche luchtvaarders van ide Graf Zeppelin ter will© zijn geweest en waar mee ze aan het Duitische luchtschip, toen diS 'op reis naar Amerika tot een noqdl^dmg op Franschen bodem gedwongen wa's, hulp hebben verleend, bijzondere beteekems- Duitschers en Franschen zijd niet juist vnen- den van êlkaar. En het Ts 'het ontbreken van deze vriendschap, die Europa ook nu ti^g ui on rust houdt. Het is daarom met alleen voor hen maar ook voor ons allen van beteekems warnieer .ze elkaar hoffelijk bejegenen. Want die die de Franschen tegenover de bemanning de Zeppelin toonden, was eeo hoffelijkheid te^en- over Duitschland en is blijkbaar doOT Dhitedr land als zoodanig gevoeld. En deze openbaarde een Fransche stemming, een. F^cWe srezindheid, die meerdere toenadering wogelijk maakt. Er sprak die welwillendheid, die vnen- Ske toeneiging uit, di© vaak aan vmtoP vooraf kan gaan en die .in elk geval het verkeer tusschen twee volken mogelijk maakt .en waaraf het verkeer tusschen Duitschland en Frankrijk J Wan' t *Z A r t ,V,.i».n »og-s =p «q verdienen in den tuinbouw, als de kinders werk zaam zijn bij Philips. We tuffen voort, naar den rijksweg Eindho ven—Den Bosch. Vijftien minuten van de fabrie ken verwijderd is hier een uitgestrekt dorp van '1Faaraan''hëéft~ Mussolini ai., gedacht, aijn in de Italiaaa.che Kamer qa soo^6nde!ijke buurtje vaa honderd vijftig huis- rede over het tractaat met het Vaticaan me a j D|e Bazed gebouwd), keeren Mussolini is de man van krachttermen en w6'-n philipsdorp terug. In de nabijheid van de die meer aan de Maar' honderd Emmensche woningen verrijzen er nog ging dan aan die van Hoffelijkheid geloott. Maar driehonderd uit den grond. En eindeloos is zijn overenkomst me thet Vaticaan was toch een d tractors, die voorraden daad van toegeeflijkheid, die de felle tëgenstel- ^TVmillioenen beschikbare waal- hng tusschen het Vaticaan en den ltaliaamch^ yaQ hout) kalk enzoovoort, uit de scher staat moest opheffen en het Vaticaanl tot ItaU gon Maar met een bresd 1 Wat rzln kan het hebbSn'" gebaar wees mijn leidsman mij: „Daar ginds zet- hnirZATl nil. vriend maken- Wat voo het Vaticaan te prikkelen en te kwetsen door zoo ostentatief en op zoo, weinig hoffelijke wijze Ita lië's oppermacht uit te bazuinen en het de Kerk duidelijk te maken ,dat zij de mindere blecfien zich naar Italië's heerschappij en wenschen had 'te schikken? Was dit niet het gewenschte resultaat van de' eigen daad voor een deel wejer opheffen?. Htali ëhield immers toch de macht en de Jtaat |de volle bevoegdheid om het onderwijs onder zijn (heerschappij te brengen en den invloed die/kerk, |te weren. Waarom was het dan noodig dit net villa-park gesticht met 'n dertig grootere en klei nere buitenhuizen. Die architect Hanrath heeft de laatste jaren 'n honderd villa's naar zijn ont werpen tot stand gebracht en in dit nieuwe buur tje verrijzen er nog weer 'n vijf en twintig, alle maal voor de hoogere beambten, voor doctoren en ingenieurs. Maar nog altijd zijn we niet klaar mét onzen rondrit door de gebieden, waar Philips woningen laat neerzetten. Nu brengt mijn gids mij naar het dorp Aalst. Op vier K.M. van de werkplaatsen zijn er honderd aardige huisjes in wording, die over één a twee maanden betrokken zullen wor den. En omdat de toevloed van arbeiders wassen de blijft, staan er aan de grens Eindhoven-Gel- drop nog 'n duizend pp 't program, om gezinnen van buiten onder te brengen. Mijn leidsman rijdt mij vervolgens naar "het kanaal in Eindhoven, dat opgepropt ligt met schepen, die soms dagen moeten wachten eer ze gelost kunnen worden. Daarom worden er nu, zeven kilometer verder, aan het Wilhelmina-ka- naal te Best, eigen tijdelijke losplaatsen ingericht met electrische kranen, tot die eindelijk kun nen worden overgeplaatst naar Tiet nieuwe Eind- hovensch-Wilhelmina-kanaal, om den afstand n vier kilometer te bekorten. En tenslotte toont mijn gids mij aan één der spoorwegen de nieuwe halte Eindhoven Zuid voor de. treinen met Belgische arbeiders, om het station Eindhoven te ontlasten en menschen bij 't aan gaan en uitgaan der fabrieken telkens tien minu ten tijd te besparen. Weer is 't avond geworden. Van 't „buiten- bedrijf" van Philips in het huidige stadium heb ik den indruk van overweldigend scheppende ac tie en ik meen met mijn leidsman, dat een „massa- bouw" zooals daar nu gaande is, in dit snelle tempo nooit in Europa is vertoond. Maar al deze opsomming, en al het gerucht, heel die reppende beweging, nu ik eenmaal weer in den trein zit naar huis/ verdwijnt die verbluffende realiteit in 't sprookje, waaraan mijn oogen zich verlustigen, 'tls als een tafreel uit den duizend en een nacht ia onze moderne tijden van overheersehende techniek. Die schijn werpers verlichten de fabriekscomplexen in een roerloos-klaren schijn, en daar boven is in groen vlammenschrift de wereldvermaarde naam Philips aan den hemel geschreven. Hoog langs de in gou den gloed glanzende gevels van de massale gehou wen ,waar de gloei- en radiolampen gemaakt wor den, die over de géheele aarde gaan, stralen de neon-letters in vurig rood en va nde torenverdie pingen kaatst het vlammend karmijn in laaien luister. De sportterreinen liggen in 't duister,, maar daaraan grenzen weer de lichtende puien Van de geestig gestyleerde kleuterschool, van de lagere school, van het groote, nieuwe ontspan ningsgebouw, alle drie, door den architect Han rath in zuivere harmonie met elkander ontwor pen als een boeiend motief in het wonder van dit tooversprookje. En wederom als goud-doorgloorde kristallen paleizen verrijzen er verdere fabrieks complexen, met hun schoorsteenen als slanke, lichtende torens, waaruit de rook doorlaaid is van den feilen gloed. En groene, roode en blauwe neon-letters, als flonkerende inscripties tegen den avondhemel, beduiden telkens het speciale bedrijf dat daar binnen bij dag zoo rusteloos voortrept. ten we er nog 'n vier-, vijfhonderd huizen bij, en 'n kwartier verde rhebben we alweer terreinen in handen om nóg 'n zeshonderd tal woningen op te trekken. In het gindsche park hebben de arehi- Villa's gewï. ffi inWrvSend. te„p. ven den „«h- AAmrilav xro-n Trilt renne te ra.nja v,—O her jvaticaan nog eens toeSTHenrVth "iaVvSf''en' twintiggeriefelijke Mn» rde avond brengt voor schier allen, die daar villa's gebouwd, die reeds alle bewoond zijn door leidende employe's, en een nieuw complex van vijf en twintig is er in voorbereiding.'" van licht symboliseert We racen al weer verder in de richting waar de vroegere gemeente Tongelre aan Eindhoven grens de. Want hier, 'n kwartier loopen van -de fabrie ken, heeft wijlen D|e Bazel nog een bekoorlijk tigcn arbeid, de weldadige rust, die deze sproke ln „Philips' wonderland" is 'de dag de cul minatie van moderne arbeidzaamheid tot de hoog ste spanning opgevoerd en de nacht: een fan* tastiscbe droom.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuwe Langedijker Courant | 1929 | | pagina 1