NIEUWE
Nieuwsblad v. Holl. Noorderkwartier
Uitgave: Firms I. H. KEIZER
Redacteur I. H. KEIZER, Bureel Keordsdiarwoude.
Stemmingsbeeld uit Groentenlend
„De Noordermarktbond"
LANGMIJKM
Deze oourant veiscbijnt
Dinsdag, Donderdag en Zaterdag
A bonnementsprijs
per 3 maanden f 1.15
COURANT
Advertentiën van l5 regels 75
cent, elke regel meer IS cent.
Groote letters naar plaatsruimte
De nieuwe aardappelen zijn vorige week Vrij
dag voor't eerst dit jaar ter Broeker markt aan
gevoerd. Dat is voor allen, die bij het tuinbouw-
leven en het veilingswezen betrokken zijn, een
evenement van beteekenis.
Daar wil nu ieder bij zijn. 'tls elk jaar
't zelfde en heeft voor ons allen' de charme van
het nieuwe. Onze belangen zijn er zoo nauw bij
betrokken, dat verklaart veel. Leest ons blad
maar; zijn marktnoteeringen, zijn advertentie-ru
briek; daaruit is duidelijk den polsslag van den
tijd te zien. .Welke tuinder vergeet, de marktno
teeringen der veilingen onderling te vergelijken?
Als hij 't zou kunnen vergeten ,maken zijn huis-
genooten hem wel attent op hen opvallende bij
zonderheden. Dn dan de advertentiën. Hier biedt
een „piekenier" (een leelijke henaming voor een
eerzaam beroep, dat m.i. beter met' marktvaar-
der ware aan te. duiden) zijn goede diensten aan.
Daar leest ge de publicaties van de marktbesturen
die nauwkeurig worden gelezen,
lte eerste vroege aardappelen maakten een
bizonder goeden indruk. Ze zijn mooi grof van
stuk reeds; 'tvalt op, dat er geen partijtjes
waren ,wier onrijpheid gedemonstreerd werd door
de witte oogen en de witachtige huid.
De prijs, ja die moet noodig zoo wezen. Dat ge-
looven we graag, Maandagmorgen liep de prijs
nog beduidend terug tot ruim f 14 en dat is voor
de eerste piepers inderdaad 'n zacht prijsje.
Hoeveel zouden de bouwers nu zoo ongeveer
rooien vroegen we. Dat is immers een zeer voor
name factor. Nou kregen we ten antwoord
een honderd Kg., 125 op zijn hoogst.
Waarop er een zeer beslist inviel ik wacht
nog wat, honderd tot honderd vijftig Kg. per
snees a f 14, daar kan de schoorsteen niet van
rooken.
Hoe zal 't gaan met de campagne vragen we
ons af. Met zekerheid kan niemand iets zeggen,,
hoewel erkend moet, dat de vooruitzichten niet
bepaald gunstig zijn.
Enkele kooplui zijn 't buitenland ingetrokken
en hebben een kijkje wezen nemen in Duitsch-
land. en België. Zij waren zeer begrijpelijk nieuws
gierig hoe daar de oogst van vroege aardappelen
er voor staat.
Welnu, eenparig constateerden zij, dat het ge-
was er zeer goed voor stond, zeer vroolijk was
ennagenoeg gelijk met ons product op de
markt zal verschijnen.
De eerste aardappelen verwacht men te Meche-
len (België) deze week aan de markt; in de om
geving van Bonn in het Rijnland zullen de eerste
nieuwe aardappelen ook reeds deze week gedol
ven worden. 1
De Hollandsche vroege-aardappelenoogst valt
gelijk met de Buitenlandsche, de laatste staat er
veelbelovend voor.
En wat nog erger is de voorzitter van,
„Koophandel" heeft er 't vorig jaar nog op ge
wezen België produceert goedkooper dan wij
en is inderdaad onze zwaarste concurrent.
Edoch, niemand kan iets met zekerheid voor
spellen. 'tKon zeer wel nog meevallen.
Ook onze Noordhollandsche oogst staat er zeer
goed voor, waar ge komt, in de Streek, onder.
Medemblik, in de Polders, overal vindt men een
zeer welig gewas.
'tls allicht voor onze lezers interessant eens
to weten, welke beteekenis de vroege aardappel
cultuur voor onze provincie heeft. We hebben
het Jaarboek van het Centraal Bureau van de
Veilingen in Nederland er nog eens op nagelezen,
waarin mooi statistisch materiaal is gegeven. Zoo
vonden we, dat de totale uitvoer in '28 vtan.
vroege aardappelen 10869 waggons bedroeg ter
waarde van f 6.430.000. De cijfers van '27 ge
ven wat het aantal wagons betreft, weinig ver
schil, n.l. 10555; de waarde was echter aanzien
lijk hooger, n'l. f9.148.000.
Uit de gegevens bleek, dat van enkele veilin*
gen, met name Obdam, Hem en Wognum, geen op
gaven staan aangegeven. Deze schattend en daar
bij optellend de getallen in voornoemd jaarboek
gegeven, komen we tot een productie voor de
provincie Noordholland van 9820 waggons in
1928. Hierdoor is met de cijfers aangetoond de
groote beteekenis dezer cultuur voor ons gewest.
Interessant is ook de beteekenis der cultuur
voor de bepaalde veilingsgebieden.
GrootebroekBovenkarspel is hét groote vroe-
ge-aardappelgebied, aan de veiling daar worden
meer aardappelen aangevoerd, dan aan de veilin
gen van Broek, Noordscharwoude en Warmenhui-
zen samen, wat blijkt uit de volgende cijfers:
Grootebroek had in '28 een omzet van 3649
waggons van 10 ton, Dan volgt Broek op Lan]-
gendijk met 1470 waggons, de derde plaats neemt
m Medemblik, waar aan de veilingen de Een
dracht en St. Joseph samen 1237 waggons omzet
werd bereikt. Op de vierde plaats komt Noord-
scharwoude met 1209 waggons.
De mededeelingen in het vorig Stemmings
beeld vonden hun bevestiging in het min of meer
officieele verslag van de laatstgehouden bestuurs
vergadering van de L.G.C.
We verstaan de beteekenis van de sobere mede-
deeling, al het werk dit voorjaar te dezer zake
verricht, is vergeefs geweest. Wat we de vorige
week schreven, n.l. de houding van de veilings-
vereenigingen te GrootebroekBovenkarspel en
Medemblik niet te begrijpen, herhalen we thans,
nu we over deze kwestie nog eens hebben nage
dacht.
Ja, we vragen ons af, of die afwijzende orga-
nisatie's met de mogelijke gevolgen van hun daad
wel voldoende hebben rekening gehouden. Zie zijn
toch waarlijk geen vreemdelingen op dit gebied
en weten, waar het om gaat.
Het groote gevaar is, dat thans eenzelfde rege
ling als 't vorig jaar door de Exporteurs inj 't
leven wordt geroepen, n.l. een heffing per wag
gon, waardoor ee nkas wordt gevormd, die naar
een van te voren vastgesteld puntenstelsel wordt
verdeeld, 'tls ons zeer wel bekend, dat lang niet
alle exporteurs voor zoo'n regeling zijn; 't is
echter de vraag, of de tegenstanders zonder de
steun van den georganiseerden tuinbouw een der
gelijke regeling kunnen voorkomen.
Dit hadden die beide vereenigingen moeten
inzien.
We aarzelen niet, een dergelijke regeling econo
misch ongerechtigd te noemen en worden in deze
onze meening versterkt door de meening van een
hoogstaand econoom, die over dergelijke handel
wijzen aldus schrijft:
„Dergelijke actie is te beschougfen als een soort
economische dwang, die met wetschennis niet te
maken heeft.
Het dóel is door gezamenlijk optreden de con
currentie te beperken.
Op zich zelf beschouwd is een dergelijk hande
len niet te veroordeelen, doch men kan in een
dergelijke aangelegenheid niet volstaan mét de
dingen op zich zelf te bezien. Men moet zq in
onderling verband en samenhang onderzoeken en
beoordeelen.
En doet men dit, dan zal het oordeel niet zoo
gunstig luiden. De praetijk leert, dat zulk optre
den tot misbruik leidt. Ieder menseh en iedere i
organisatie heeft nu eenmaal een controleerende
macht tegenover zich noodig. De ambtenaar wordt
gecontroleerd door zijn superieur, de vrije patroon 1
door zijn medepatroon, d.w.z. door de con
currentie van dezen. Lukt het die concurrentie 1
uit te schakelen door alle patroons een gelijk of
evenredig voordeel te verzekeren, dan is de con-
troleerende macht vernietigd en, tenzij de Staats
macht ingrijpt, het hek van den dam voor mis-
bruiken. i
Het beroep op den goeden wil der patroons
zegt ons niet genoeg. Het winstbejag is een zoo
sterke macht, dat misbruik volgen moet naar
mate de uitwendige rem, die de concurrentie dit
winstbejag aanlegt, verslapt.
De praetijk der monopolievorming heeft dit op
min of meer in 't oog vallende wijze gedemon
streerd."
Nu deze aangelegenheid meer in 't centrum
der belangstelling staat, zijn we hierop wat uit
voerig ingegaan.
.We hopen dan ook zeer, dat de N.-H. Expor-
teursbond zich zal bepalen tot het vormen van
een fonds ,om daaruit zijn leden de schade gedeel-
telijk te kunnen vergoeden, door het optreden
der gevreesde aardappelziekte.
Eien regeling, die tot doel heeft, de onderlinge
concurrentie te breidelen, is de eerste stap op een
o.i. glad verkeerden weg.
Uit het Broeker Demonstratiebedrijf werden
gisteren de eerste boonen aangevoerd; slechts en
kele kilogrammen van deze groente, die er prach
tig uitzag en 80 ets. per Kg. opbracht. Een
beste prijs. Ook de kasbloemkool is duur.
j Met de stooktomaten blijft het best gaan, zoo
best als 't met dit artikel gaat, zoo slecht gaat
het met rabarber. Voor 70 ets. per 100 Kg. werd
jl. Maandag dit artikelnog opgehouden, 't is
dus waardeloos.
Maandagmorgen io uur vergaderde ida Raad
van bovengenoemde gemeente ten raadhuize, onder
voorzitterschap van den EdelAchtbaren keer A.
Klerk, burgemeester, tevens secretaris.
Afwezig is wethouder A. Wit. 1 1
De voorzitter opent de vergadering met 'n wojoird
van - welkom waarna de not uien der vorige ver
gadering, welke den leden zijn toegezonden, on
gewijzigd worden goedgekeurd.
Mededeelingen: I
ie. a. Brief waterleidinguitbreiding van de Ver
een. tot ontwikkeling van den Landbouw in Holl.
Noorderkwartier en het antwoord van B. en W.;
b. dat pogingen in het werk worden gesteld,
van particuliere zijde, om een gedeelte van 't
Rijpje van leidingwater te voorzien, n.l. tot en
fcnet het perceel A. Brak; lengte 8oo Met;er, ten
behoeve van 14 percetlen; I j
-• dat het verdere gedeelte alsnog} wel niet
daarvoor in aanmerking zal komen, wegens het nied
rendabel zijn;
d. dat bij 'de Wed. J. Kruijer te Stroet een
aftapkraan i9 geplaatst voor 'het verstrekken van
leidingwater aan de inwoners van de Rijp.
De voorzitter huldigt het initiatief van boven
genoemde vereeniging om pogingen in het- werk
te stellen ook niet-rendabele gedeelten van lei
dingwater te voorzien. Spreker keurt af, dat het
Thof. bedrijf het1 gedeelte van het Rijpje niet hier
in wenscht te voorzien, doordien dit niet ren
dabel blijkt en noemt Z.E.A. dit een treurig stand
punt, terwijl landbouw, veeteelt en niet in het
minst de volksgezondheid er ten zeerste mee ge
baat zouden zijn. 5 l
Weth. J. Glas stelt voor een deputatie te be
noemen, die bij Ged. Staten mondeling eene uit
voerige toelichting zullen geven van den toestand
in deze gemeente. 1
Op eene desbetreffende vraag van den heer
Stoop, antwoordt de v|oorzitter, dat den aamwo-
nenden van die gedeelten, waar een leiding wordt)
«gelegd, geen verplichtingen voor aansluiting zijn
ppgelegd. r
De heer Stoop verklaart zich in principe niet
He kunnen vereenigen, dat de bewoners voor die
gedeelten eventueele hoogere kosten zullen moe
ten dragen ten aanzien van zulk eeni ornjvalngrijk
bedrijf met zulke groote winsten. i
De heer Stoop brengt den voorzitter naar aan
leiding van punt d. dank, daar deze plaatsing
van de aftapkraan een groot gerief iis voor de
bewoner*; echter verzoekt spreker, dat de kraan
PD korter afstand van'de Rijp geplaafst wordt.
Hierna zegt de voorzitter toe, dat B. en W. in
onderhandeling zullen ittreden met Ged. Staten,
om te komen tot aansluiting van het Rijpje. j
2e. Dat het contract met het P. E. N. om-
trend de straatverlichting der gemeent,e, is op
gezegd en dat de Burgemeester daarover reeds
een conferentie heeft gehad met een vertegenwoor
diger van het P. E. N. Verdere besprekingen zul-
ien volgen, terwijl door laatstgenoemde aan de
Directie is gerapporteerd, een onderzoek in té
stellen naar mogelijke huisaansluiting te de Rijp
en straatverlichting te Stroet en de Rijp, welk
onderzoek gaande is.
3e. a. Vaststelling rekening Keuringsdienst voor
waren 1927.
b. Opgave te betalen bijdragen kosten Keu
ringsdienst voor waren over 1929.
De bijdrage dezer gemeente bedraagt f210.98.
c. Goedkeuring wijziging veordening uitvoering
Warenwet.
4e. a. Aanneming benoeming onderwijzeres rtut-
tige handwerken school Eenigenburg;
b. idem Hoofd der school Eenigenburg;
c. dankbetuiging dezelfde.
d. Medewerking feaad en B. en W. van Zijpe
ontslag M. Kriek aldaar, verleend met ingang
van 1 Mei j.l.
Namens B. en W. brengt de voorzitter eeD
woord van dank aan B. en W. en den Raad1 detr
gemeente Zijpe voor de in deze veTleendé mede
werking.
e. Aanneming benoeming tijdelijk onderwijzeres
tc Sint Maarten ,mej. H. H. Wicherink.,
De benoemden zijn allen den iea Mei j.l. in
functie getreden. I
5e. aJaarverslag afd. Noord-Holland Vereen, I
van Nederl. Gemeenten.
b. Verslag tuinbouwcursus Valkoog.
De cursus werd aangevangen met! 21 leerlin-
gen en eindigde met 20. 1 r
De ontvangsten hebben bedragen f 428.30, de
uitgaven daarentegen f 406.99, alzoo een batig saldo j
van f21.31. j
c. Verslag Gezondheidscommissie 1928.
5e. Dat het Centraal Ziekenhuis te Alkmaar j
'op 30 Mei j.l. is geopend, waarbij de Voorzitter en 1
de eerste Wethouder de gemeente hébben ver-
vertegenwoordigd. J
De voorzitter deelt mede in comité-vergadering
rapport te zullen uitbrengen van de op Don- I
derdag j.l. gehouden vergadering van het Centraal
Ziekenhuis te Alkmaar.
7e. Dat de rekening dei gemeente, dienst 1927, 1
met enkele administratieve bemerkingen is terug
gezonden. f
Ingekomen stukken:
ie. Adres Hoofdbestuur Bond van Politieper-
toneel in Nederland, verzoekende een subsi-die te
verleenen voor een in het loven geroepen cursusi j
ter verkrijging een-er akte van bekwaamheid als
agent van politie.
B. en W. zijn van meening, dat' meerdere omtf
Wikkeling van het politiepersoneel zijn nut voor
het algemeen zal afwerpen, doch gevoelen er niet
veel voor, die cursus, voor hier van niet zopd
groot belang, door onze gemeente financieel te
doen steunen en stellen dan ook voor, daaro-p
afwijzend te beschikken. j
Conform het voorstel van B. en W. wprdt al
dus besloten. I 1
ac. Adres S. H'. J. van Drunen, verzoekende!
verlaging van schoolgeld, in verband met! zijn ver
mindering vau Rijksinkomstenbelasting als gevolg
eener ingediende reclame. i
B. en W. stellen den Raad voor, daarop gunl-
stig te beschikken an hem voor het schoolgeld te
plaatsen in de klas, waarin hij thans behoort.
Aldus wordt besloten.
3e. Adres der Ned. Vereeniging van Staats
burgeressen, verzoekende als no. 1 op de voor
dracht in het College van Regenten van het Cen
traal Neutraal Ziekenhuis te Alkmaar te plaatsen
een vrouw. I
Aangezien dit adres nog niet door B. en W.
is behandeld, ontbreekt daarbij het advies van
gemeld College.
De voorzitter deelt mede, dat -dit adres op het
initiatief van B. en W. van Heerhugowaard be
handeld is op de vergadering van het' Centraal
Ziekenhuis. Door de vergaderden werd geadvi
seerd aan B. en W. te Alkmaar eene vrouwe-'
lijke Regent te benoemen, woonachtig te Alkmaar.
Tevens werd de volgende voortdracht samenge
steld, welke B. en W. van Alkmaar zal worden!
voorgelegd voor de benoeming van twee Regen
ten, die de buitengemeenten vertegenwoordigén,
n.m.L: 1. Baron van Frydagh, burgemeester, te
Schoorl: 2. Haringhuizen, burgemeester, te Wie-
«ngerwaard.
4e. Benoeming onderwijzeres school St. Maarten,
De voordracht- luidt: 1
1. Mej. H. H. Wicherink, tijdelijk onderwijzeres
te Sint Maarten;
a. Mej. J. A. de Snaijer, tijdelijk onderwijzeres
te Den Helder;
3.. Mej. L. J. Bückmann, tijdelijk onderwijzeres!
te Petten (Trein 8.28).
De voorzitter stelt voor in oomité-fvergadering
over te gaau.
Na heropening der openbare vergadering wordt!
tot stemming overgegaan en wordt no. 1 dervoo-r-
'dracht, mej. H. H. Wicherink, met algemeen©
stemmen als zoodanig benoemd met ingang van
1 Juli a.s.
5. Vaststelling suppl. begrootingen, dienst 1928
en 1929.
Rondvraag.
De heer Gootjes zegt, dat bij den jongsteft
brand te Groenveld ten duidelijkste naar voren
is gekomen, welke diensten een slang op <ïe water
leiding zou hebben bewezen. "Met groote moeife
is frians het Deienaénde perceel behouden kunnen
worden door krachtig ingrijpen en met behulp van
een brandzeil. Indien da kosten niet al te hoog
zijn, acht spreker het wanschelijk, dat te Groen
veld en 'Valkoog twee sfangan voorhanden zijn.
De voorzitter zegt, dat de buitenwijken weinig)
aan de brandspuit hebben, door-dien de afstanden
te groot zijn om spoeclig ter plaatse te kunnen zijn.
De jaarlijksche kosten per kraan bedragen f5.
Z.E.A. zegt een onderzoek toe naar de kosten;
van aanleg en aanschaffing van eejni standpijp
en van slangen. -
Niets meer aan de órde zijnde volgt sluiting.
Vrijdagavond vergaderde in „Spoorzicht" het
Bondsbestuur. Met kennisgeving van verhindering
waren niet aanwezig de heeren P. Duijvis, P. Band
en H. Dekker. f
Na opening der vergadering en lezing der notuleri1
kwamen de ingekomen stukken aan de orde.
Met algemeane stemmen werd besloten voor de
te houden tentoonstelling ter gelegenheid van het
derde eeuwfeest der droogmaking een gouden
medaille beschikbaar t-a stellen voor de collectieve
inzending. Verschillende stukken werden voor keni-
nisgeving aangenomen. j
Besloten werd een aantal exemplaren aan te
schaffen van de Leiddraad voor zuivere opbrengst)
van een tuinbouwbedrijf". Na kennismaking zal
worden beslist of meerdere exemplaren aangeschaft
zullen worden .teneinde die voor den kostenden.
prijs aan leden te verstrekken.
Vervolgens werd verslag uitgebracht van ver
gaderingen der Prov. Commissie metl betrekking
tot de vorming van een fonds, waaruit tegemoet-'
koming zou kunnen worden verstrekt tegen ver
liezen door handelaars geleden tengevolge van
aardappelziekte. f
Na een kort verslag van den secretaris werd door
den hr. Ootjers een breedvoerige uiteenzetting!
gegeven van 't geen te dezer zake is gepasseerd.
Dit gaf aanleiding tot een zeer breedvoerig debat,
.waarbij naar voren kwam, datf een op de voor
gestelde wijze te vormen fonds feitelijk toch door
de tuinbouwers bijeen gebracht zou worden, ter
wijl mede de opmerking werd gemaakt, dat bij het
optreden der aardappelziekte de tuinbouwers toch
zeker ook al een strop krijgen, zoodat' dezen op
die wijze feitelijk tweemaal getroffen zouden wor
pen. Waar over het algemeen, naar men meende)
te mogen aannemen, met den handel behoorlijk
'verdiend wordt, al zullen «dan ook wel eens ver
liezen worden geleden, oordeelde men, dat de
handelaars ook ten aanzien van den aardappel-
handel zelf het risico dienen te dragen, wat njiieti
onmogelijk werd geacht door middel van het vor
men van een z.g. ziekenfonds uit eigen gemaakt^
winsten. Zeer onbillijk werd het ook geacht, in
dien de goedgekeurde aardappelen, welke toch
tamelijk uitsluitend na het uitwerken der ziekte
worden verhandeld. -
'Mede werden door den hr. Ootjers mededeelin
gen gedaan betreffende de reclame, welke vooral
in het Rürhgebied gevoegd zal worden met het
oog op de concurrentie, welke onze pro-ductjen